Λατινικά Β Λυκείου: Μάθημα 18 Μετάφραση - Γραμματική - Συντακτικό

Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ.

κειμενο			μεταφραση
Hercules boves Geryonis ex Hispania in eum locum adduxisse dicitur, ubi postea Romulus urbem Romam condidit. Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur et ipse de via fessus ibi dormivisse.  Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis trahit aversos. Ubi Hercules e somno excitatus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximam speluncam;   sed postquam bovum vestigia foras versa vidit, confusus gregem ex loco infesto amovēre coepit. Sed bovum mugitus ex spelunca auditus Herculem convertit.  Tum Cacus, vi prohibere eum conatus, Herculis clava interficitur		Λέγεται ότι ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία σε αυτόν τον τόπο, όπου αργότερα ο Ρωμύλος έχτισε την πόλη Ρώμη.  Υπάρχει η παράδοση ότι ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια κοντά στον Τίβερη ποταμό και ότι ο ίδιος κοιμήθηκε εκεί κουρασμένος από το δρόμο. Τότε ο Κάκος, ο βοσκός, έχοντας πεποίθηση στις δυνάμεις του, έσυρε σε μια σπηλιά μερικά βόδια από τις ουρές, στραμμένα ανάποδα. Όταν ο Ηρακλής ξύπνησε και είδε το κοπάδι, κατάλαβε ότι έλειπε ένα μέρος του και κατευθύνθηκε στην πλησιέστερη σπηλιά.  Όταν όμως είδε τις πατημασιές των βοδιών στραμμένες προς τα έξω, βρέθηκε σε αμηχανία κι άρχισε να απομακρύνει τα βόδια από τον εχθρικό τόπο. Αλλά το μουγκρητό των βοδιών που ακούστηκε από τη σπηλιά έκανε τον Ηρακλή να γυρίσει πίσω. Τότε ο Κάκος προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία, αλλά ο Ηρακλής τον σκοτώνει με το ρόπαλό του

Λ Ε Ξ Ι Λ Ο Γ Ι Ο:

Hercules – Herculis (i) = κύριο όνομα αρς. 3^ης ο Ηρακλής       >   προσοχη:  το ουσιαστικό ως κύριο όνομα δε σχηματίζει πληθυντικό.

	το ουσιαστικο Hercules
	s i n g u l a r i s	p l u r a l i s
nom:	Hercules	δεν εχει
gen:	Herculis – Herculi
dat:	Herculi
acc:	Herculem – Herculen
voc:	(Hercle)
abl:	Hercule

bos – bovis = προσηγορικό αρς. 3^ης βόδι.  

	το ουσιαστικο bos - bovis
	s i n g u l a r i s	p l u r a l i s
nom:	bos	boves
gen:	bovis	bovum   και   boum
dat:	bovi	bobus    και    bubus
acc:	bovem	boves
voc:	bos	boves
abl:	bove	bobus    και    bubus

Geryon – Geryonis = κύριο όνομα αρς. 3^ης ο Γηρυόνης     >    προσοχη:  α) το ουσιαστικό ως κύριο όνομα δε σχηματίζει πληθυντικό    β) το ουσιαστικό κλίνεται και κατά την 1^η κλίση Geryones - Geryonae.

	το ουσιαστικο Geryon
	s i n g u l a r i s	p l u r a l i s
nom:	Geryon – Geryones	δεν εχει
gen:	Geryonis – Geryonae
dat:	Geryoni – Geryonae
acc:	Geryonem – Geryonen
voc:	Geryon – Geryone
abl:	Geryone – Geryone

ex* = πρόθεση (+ αφαιρετική) από

* προσοχη:     Η πρόθεση ex μπροστά από ονόματα που αρχίζουν από σύμφωνο τρέπεται σε e.

Hispania – Hispaniae = κύριο όνομα θηλ. 1^ης η Ισπανία.    >   προσοχη:  το ουσιαστικό ως κύριο όνομα δε σχηματίζει πληθυντικό.

in = πρόθεση (+ αιτιατική) προς, σε

is – ea – id = οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία αυτός – αυτή – αυτό

locus – loci = προσηγορικό αρς. 2^ης τόπος     >   προσοχη:  ετερογενές διότι στον πληθυντικό:

a)    loca – locorum = ουδ. 2^ης τόποι

b)    loci – locorum = αρς. 2^ης χωρία βιβλίου

adduco – adduxi – adductum – adducere (ad + duco: οδηγώ) = 3^ης οδηγώ (κάπου).

dico – dixi – dictum – dicere = 3^ης λέγω

dicor – dictus sum – dici = 3^ης λέγομαι.

ubi = αναφορικό τοπικό  επίρρημα όπου      >  προσοχη:  να μην συγχέεται με τον χρονικό σύνδεσμο ubi.

postea (post + ea)  =  χρονικό επίρρημα μετά από αυτά, αργότερα

Romulus – Romuli = κύριο όνομα αρς. 2^ης Ρωμύλος    >   προσοχη:  το ουσιαστικό ως κύριο όνομα δε σχηματίζει πληθυντικό.

urbs – urbis*  = προσηγορικό θηλ. 3^ης πόλη

      * προσοχη:

     Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά που λήγουν σε – s και πριν από αυτό έχουν άλλο σύμφωνο είναι θηλυκά (urbs, mens, ars). Εξαιρούνται  και είναι αρσενικά τα: fons, mons, pons.

Roma – Romae = κύριο όνομα θηλ. 1^ης η Ρώμη     >   προσοχη:  το ουσιαστικό ως κύριο όνομα δε σχηματίζει πληθυντικό.

condo * – condidi – conditum – condere (cum + do: δίνω) = 3^ης χτίζω

* προσοχη:     

Το ρήμα do απλό είναι 1^ης συζυγίας, όταν όμως συντίθεται με προθέσεις γίνεται 3^ης συζυγίας.

α) do – dedi – datum – dare 1^ης δίνω

β) perdo – perdidi – perditum – perdere 3^ης χάνω (μαθ. 9)

γ) condo – condidi – conditum – condere 3^ης χτίζω (μαθ. 10)

prope = πρόθεση (+ αιτιατική) κοντά σε…    >  προσοχη:  να μην συγχέεται με το prope το επίρρημα που σημαίνει κοντά.

Tiberis – Tiberis = κύριο όνομα αρς. 3^ης ο Τίβερης        >   προσοχη:  α) το ουσιαστικό ως κύριο όνομα δε σχηματίζει πληθυντικό β) αιτιατική ενικού Tiberim,  γ) αφαιρετική ενικού Tiberi.

fluvius – fluvii (i) = προσηγορικό αρς. 2^ης ποταμός.

reficio – refeci – refectum – reficere (re + facio: κάνω) = 3^ης ξεκουράζω, αναψυχώ.

fero [1] – tuli – latum – ferre = 3^ης φέρνω

feror – latus sum – ferri = 3ηε φέρομαι, αναφέρομαι    >   προσοχη:  fertur = [απρόσωπο παθητικού ενεστώτα του facio + απαρέμφατο], λέγεται ότι….

ipse – ipsa – ipsum = οριστική αντωνυμία ο ίδιος – η ίδια – το ίδιο

de = πρόθεση (+ αφαιρετική) από, για

via – viae = προσηγορικό θηλ. 1^ης δρόμος, οδός.

fessus – a – um = μετοχή παρακειμένου του αποθετικού ρήματος fatiscor – fessus sum – (fessum) –    fatisci (= αποθετικό 3^ης ), κουράζομαι.

ibi = τοπικό επίρρημα εκεί

dormio – dormivi ή dormii – dormitum – dormire = 4^ης κοιμάμαι.

tum = χρονικό επίρρημα τότε

Cacus – Caci = κύριο όνομα αρς. 2^ης Κάκος      >   προσοχη:  το ουσιαστικό ως κύριο όνομα δε σχηματίζει πληθυντικό.

pastor – pastoris*  = προσηγορικό αρς. 3^ης βοσκός.

    *  προσοχη:

     Τα σε – or – oris είναι γένους αρσενικού. Θηλυκού είναι:

α) όσα δηλώνουν θηλυκά πρόσωπα

β) το arbor – arboris (μαθ. 25)

γ) το marmor – marmoris (μαθ. 39)

fretus – a – um = επίθ. 2^ης αυτός που έχει εμπιστοσύνη      >   προσοχη:  το επίθετο δε σχηματίζει παραθετικά γιατί δηλώνει απόλυτη έννοια.

vis = προσηγορικό θηλ. 3^ης (ελλειπτικό) δύναμη

quidam – quaedam – quoddam*  = αόριστη αντωνυμία κάποιος – α – ο

* προσοχη:

    Η αντωνυμία quidam – quaedam – quodd κλίνεται όπως η qui – quae – quod με τη διαφορά ότι:

α) το – m μπροστά από το – dem τρέπεται σε – n  και

β) το – d μπροστά από το – dαm δεν αφομοιώνεται όπως στην idem – eadem – idem.

     Η αντωνυμία αυτή χρησιμοποιείται σε καταφατικές προτάσεις, επιθετικά (ως επιθετικός προσδιορισμός) ή ουσιαστικά [2] όταν δε γνωρίζουμε ή δεν επιθυμούμε να προσδιορίσουμε ειδικότερα τα πράγματα ή πρόσωπα που αναφέρουμε.

ενικος αριθμοσ
	αρσενικο	θηλυκο	ουδετερο
ονομ:	quidam	quaedam	quoddam
γεν:	cuisdam	cuisdam	cuiusdam
δοτ:	cuidam	cuidam	cuidam
αιτ:	quendam	quandam	quoddam
κλητ:	------	------	------
αφαιρ:	quodam	quadam	quodam
πληθυντικος αριθμος
	αρσενικο	θηλυκο	ουδετερο
ονομ:	quidam	quaedam	quaedam
γεν:	quorundam	quarundam	quorundam
δοτ:	quibusdam	quibusdam	quibusdam
αιτ:	quosdam	quasdam	quaedam
κλητ:	------	------	------
αφαιρ:	quibusdam	quibusdam	quibusdam

spelunca – speluncae = προσηγορικό θηλ. 1^ης σπηλιά.

cauda – caudae = προσηγορικό θηλ. 1^ης ουρά.

traho – traxi – tractum – trahere = 3^ης τραβώ.

averto – averti – aversum – avertere (a + verto: στρέφω) = 3^ης γυρίζω ανάποδα, στρέφω στο άλλο μέρος.

avertor – aversus sum – averti = 3^ης γυρίζομαι ανάποδα, στρέφομαι προς άλλο μέρος.

aversus – a – um = μετοχή παθητικού παρακειμένου του ρήματος avertor 3^ης στραμμένος – η – ο

ubi = χρονικός σύνδεσμος όταν, μόλις

somnus – somni = προσηγορικό αρς. 2^ης ύπνος.

excito – excitavi – excitatum – excitare = 1^ης σηκώνω, ξεσηκώνω, αποκαθιστώ.

excitor – excitatus sum – excitari = 1^ης σηκώνομαι, αποκαθίσταμαι.

grex – gregis * = προσηγορικό αρς. 3^ης κοπάδι.

      *     προσοχη:

     Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά που λήγουν σε – x (γενική ενικού:  – cis ή – gis) είναι γένους θηλυκού. Εξαιρούνται  και είναι αρσενικά τα: dux – ducis, rex – regis, iudex – iudicis, grex – gregis.

aspicio – aspexi – aspectum – aspicere(ad + specio: βλέπω) = 3^ης κοιτάζω, παρατηρώ.

pars – partis * = προσηγορικό θηλ. 3^ης μέρος, τμήμα.

      * προσοχη:

     Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά που λήγουν σε – s και πριν από αυτό έχουν άλλο σύμφωνο είναι θηλυκά (urbs, mens, ars). Εξαιρούνται  και είναι αρσενικά τα: fons, mons, pons.

absum – afui – abesse (ab + sum) = λείπω, απουσιάζω.

sentio – sensi – sensum – sentire = 4^ης αισθάνομαι, αντιλαμβάνομαι.

pergo – perrexi – perrectum – pergere = 3^ης κατευθύνομαι προς…

ad = πρόθεση (+ αιτιατική) προς, σε

proximus – a – um [3]= επίθ. 2^ης διπλανός – ή – ό, εγγύτατος – η – ο   >  {Παραθετικα:   Θετ:  (prope)[4]  Συγρ:  propior – propius    Υπερθ:  proximus – a – um    Παραθετικα Επιρρηματοσ:   Θετ:  prope Συγρ:   propius   Υπερθ:  proxime}.

postquam = χρονικός σύνδεσμος αφού

vestigium – vestigii (i)= προσηγορικό ουδ. 2^ης ίχνος, πατημασιά, αποτύπωμα.

foras = τοπικό επίρρημα  προς τα έξω.

versus –a –um = επίθ. 2^ης μετοχή παθητικού παρακειμένου του ρήματος vertor – versus sum – verti = 3^ης στρέφομαι

verto – verti – versum – vertere = 3^ης στρέφω.

vertor – versus sum – verti = 3^ης στρέφομαι.

video – vidi – visum – videre = 2^ης βλέπω.

confusus – a – um = επίθ. 2^ης, μετοχή παθητικού παρακειμένου του confundor, μπερδεμένος, συγχυσμένος – η – ο

confundo – confudi – confusum – confudere = 3^ης συγχύζω, μπερδεύω.

confundor – confusus sum – confudi = 3^ης μπερδεύομαι, συγχύζομαι.

infestus –a –um= επίθ. 2^ης εχθρικός – ή – ό.     >  {Παραθετικα:   Θετ:  infestus – a – um   Συγρ:  inferstior – propius    Υπερθ:  infestissimus – a – um}.

amoveo – amovi – amotum – amovere  (a + moveo: κινώ) = 2^ης απομακρύνω.

coepi *  = ελλειπτικό άρχισα.

      *     προσοχη:

     Το ρήμα coepi είναι ελλειπτικό, σχηματίζει μόνο τους χρόνους που παράγονται από τα θέμα του παρακειμένου (coep- ), δηλαδή παρακείμενο, υπερσυντέλικο και συντελεσμένο μέλλοντα. Οι υπόλοιποι χρόνοι αναπληρώνονται από το incipio (incepi – inceptum – incipere). Το ρήμα αυτό (coepi) σχηματίζει επίσης μετοχή μέλλοντα (coepturus –a –um) και απαρέμφατο μέλλοντα (coepturum –am –um esse κ΄ coepturos –as –a esse) καθώς και μετοχή παθητικού παρακειμένου (coeptus –a –um), και σχηματίζει μ’ αυτήν παθητικό παρακείμενο, υπερσυντέλικο και συντελεσμένο μέλλοντα.

.mugitus – mugitus = προσηγορικό αρς.  4^ης μουγκρητό.

auditus – a – um = επίθ. 2^ης μετοχή παθητικού παρακειμένου του audior = ακούγομαι.

audio – audivi ή audii – auditum – audire = 4^ης ακούω

audior – auditus sum – audiri = 4^ης ακούγομαι.

converto – converti – conversum – convertere (cum + verto: στρέφω) = 3^ης στρέφω κάποιον προς τα πίσω.

prohibeo – prohibui – prohibitum – prohibere (pro + habeo) = 2^ης απαγορεύω.

conatus – a – um = επίθ. 2^ης μετοχή παθητικού παρακειμένου του αποθετικού conor = προσπαθώ.

conor – conatus sum – (conatum) –  conari = αποθετικό 1^ης επιχειρώ, προσπαθώ.

clava – clavae = προσηγορικό θηλ. 1^ης ρόπαλο.

interficio – interfeci – interfectum – interficere (inter + facio: κάνω) = 3^ης σκοτώνω.

interficior – interfectus sum – interfici = 3^ης σκοτώνομαι.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: 

Hercules boves Geryŏnis ex Hispaniā in eum locum adduxisse dicitur = κύρια πρόταση

dicitur = ρήμα (μεταβατικό)    Hercules = υποκείμενο του ρήματος και υποκείμενο του απαρεμφάτου adduxisse (ταυτοπροσωπία) *     adduxisse = ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος    boves = αντικείμενο του απαρεμφάτου adduxisse    Geryonis = γενική κτητική στο boves    ex Hispania = εμπρόθετος προσδιορισμός που δείχνει κίνηση από τόπο    in locum = εμπρόθετος προσδιορισμός που δείχνει κίνηση προς τόπο    eum = επιθετικός προσδιορισμός στο locum.

      *      προσοχη:

     Με τους παθητικούς τύπους των λεκτικών και δοξαστικών ρημάτων το υποκείμενο του ρήματος και το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου είναι το ίδιο (ταυτοπροσωπία) και βρίσκεται σε πτώση ονομαστική. Προσοχή όμως στην περίπτωση αυτή το ρήμα είναι προσωπικό και πρέπει να συμφωνεί με το υποκείμενο στο πρόσωπο και τον αριθμό.

ubi postea Rōmulus urbem Rōmam condidit = δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο in eum locum. Εισάγεται με το αναφορικό επίρρημα ubi και εκφέρεται με οριστική (παρακειμένου: condidit) γιατί δηλώνει το πραγματικό.

condidit = ρήμα (μεταβατικό)   Romulus = υποκείμενο ρήματος    urbem = αντικείμενο ρήματος    Romam*  = επεξήγηση στο urbem[5]    ubi = επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου    postea = επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

      * προσοχη:

     Με τα ονόματα των πόλεων και των μικρών νησιών για να δηλωθεί

a)     η από τόπο κίνηση χρησιμοποιείται απλή αφαιρετική

b)    η προς τόπο κίνηση χρησιμοποιείται απλή αιτιατική

     Όταν τα ονόματα συνοδεύονται από λέξεις όπως urbs, municipium κλπ. τότε είναι επεξηγήσεις στα urbs, municipium κλπ.

prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur = κύρια πρόταση

fertur = ρήμα (μεταβατικό)   Hercules = υποκείμενο του ρήματος – υποκείμενο του απαρεμφάτου refecisse (ταυτοπροσωπία)[6]    refecisse = ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος    boves = αντικείμενο του απαρεμφάτου refecisse    prope Tiberim[7] = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου     fluvium =  παράθεση στο Tiberim.

et ipse de viā fessus ibi dormivisse = κύρια πρόταση (συμπλεκτική σύνδεση)

fertur = (ενν.) ρήμα (μεταβατικό)    Hercules = (ενν.) υποκείμενο ρήματος – υποκείμενο του απαρεμφάτου dormivisse  (ταυτοπροσωπία) και υποκείμενο της μετοχής fessus     ipse = κατηγορηματικός προσδιορισμός στο εννοούμενο υποκείμενο Hercules    dormivisse = ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος    fessus*  = αιτιολογική μετοχή    de via * = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας (του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου)     ibi = επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου.

      * προσοχη:

     Τα ρήματα ή επίθετα που δηλώνουν ψυχικό πάθος, αρρώστια ή κόπωση συντάσσονται με προσδιορισμό (εμπρόθετο ή ετερόπτωτο) της αιτίας.

tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis trahit aversos = κύρια πρόταση

trahit = ρήμα (μεταβατικό)    Cacus = υποκείμενο του ρήματος     pastor = παράθεση στο Cacus    fretus = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο Cacus[8]    viribus[9] = επιρρηματικός προσδιορισμός, αφαιρετική οργανική* του μέσου από το fretus    boves = αντικείμενο ρήματος και υποκείμενο της μετοχής aversos    quosdam = επιθετικός προσδιορισμός στο boves    aversos = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου, τροπική μετοχή    in speluncam = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δείχνει κίνηση προς τόπο    caudis = επιρρηματικός προσδιορισμός, αφαιρετική του μέσου.

      *     προσοχη:

     Η οργανική αφαιρετική εκφράζει: 1) την συνοδεία    2) τον τρόπο   3) την ιδιότητα   4) το όργανο 5) την πλησμονή   6) το μέτρο   7) την αναφορά   8) την αιτία (εσωτερικό αίτιο).

ubi Hercules e somno excitatus, gregem aspexit = δευτερεύουσα χρονική πρόταση. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο ubi, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου (aspexit) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

aspexit = ρήμα (μεταβατικό)    Hercules = υποκείμενο ρήματος και υποκείμενο της μετοχής excitatus    gregem = αντικείμενο ρήματος    excitatus = χρονική μετοχή (συνημμένη, προτερόχρονο)    e somno = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δείχνει έξοδο από κατάσταση.

et partem abesse sensit = δευτερεύουσα χρονική πρόταση που συνδέεται παρατακτικά συμπλεκτικά με την προηγούμενη με το συμπλεκτικό σύνδεσμο et. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο ubi, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου (sensit) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

sensit = ρήμα (μεταβατικό)    Hercules = (ενν.) υποκείμενο ρήματος    abesse = ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο ρήματος    partem = υποκείμενο του απαρεμφάτου abesse (ετεροπροσωπία).

pergit ad proximam speluncam = κύρια πρόταση

pergit = ρήμα    Hercules = υποκείμενο του ρήματος    ad speluncam = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δείχνει κίνηση προς τόπο    proximam = επιθετικός προσδιορισμός στο speluncam.

postquam bovum vestigia foras versa vidit = δευτερεύουσα χρονική πρόταση. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο postquam και εκφέρεται με οριστική παρακειμένου (vidit) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν

vidit = ρήμα  (μεταβατικό)   Hercules = (ενν.) υποκείμενο του ρήματος    vestigia = αντικείμενο ρήματος και υποκείμενο μετοχής versa    versa = κατηγορηματική μετοχή[10] που εξαρτάται από το vidit    foras = επιρρηματικός προσδιορισμός που δείχνει κίνηση προς τόπο.

sed confūsus gregem ex loco ifesto amovēre coepit = κύρια πρόταση

coepit = ρήμα (μεταβατικό)    Hercules = (ενν.) υποκείμενο του ρήματος – υποκείμενο του απαρεμφάτου amovere (ταυτοπροσωπία) και μετοχής confusus    amovere = τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος    gregem = αντικείμενο του απαρεμφάτου amovere    confusus = συνημμένη αιτιολογική μετοχή    ex loco = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δείχνει απομάκρυνση    infesto = επιθετικός προσδιορισμός στο loco.

sed bovum mugitus ex spelunca audītus Herculem convertit = κύρια πρόταση

convertit = ρήμα (μεταβατικό)    mugitus = υποκείμενο του ρήματος – υποκείμενο της μετοχής auditus    bovum = γενική υποκειμενική στο mugitus    Herculem = αντικείμενο του ρήματος    auditus = επιθετική μετοχή    ex spelunca = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στο auditus, που δείχνει προέλευση.

tum Cacus, vi prohibēre eum conātus, Herculis clavā interficitur = κύρια πρόταση

interficitur = ρήμα    Cacus = υποκείμενο ρήματος, απαρεμφάτου prohibere και μετοχής conatus    clava = επιρρηματικός προσδιορισμός στο interficitur, αφαιρετική του οργάνου    Herculis = γενική κτητική στο clava    conatus = συνημμένη χρονικο - αιτιολογική μετοχή    prohibere = τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής conatus    eum = αντικείμενο απαρεμφάτου prohibere    vi = επιρρηματικός προσδιορισμός στο prohibere, αφαιρετική του τρόπου.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.   Το απαρέμφατο παρακειμένου είναι πάντα ειδικό και χρησιμοποιείται όταν δείχνει το προτερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης: π.χ. Caesar dicit: “Gallos et Germanos vici” – Caesar dicit Gallos et Germanos se vicisse.

2.   Η μετοχή του παθητικού παρακειμένου του coepi δηλαδή coeptus –a –um μαζί με το sum, eram, ero (παθητικός παρακείμενος, υπερσυντέλικος, συντελεσμένος μέλλοντας) χρησιμοποιείται αντί του coepi, coeperam, coepero όταν αντικείμενο του ρήματος είναι απαρέμφατο παθητικής φωνής π.χ. Milites castra munire coeperunt. Αν μετατρέψουμε την ενεργητική σε παθητική σύνταξη θα έχουμε Castra (a militibus) muniri coepta sunt.

3.   Όταν το απαρέμφατο είναι ειδικό το υποκείμενό του τίθεται πάντα σε πτώση αιτιατική ακόμη και όταν έχουμε περίπτωση ταυτοπροσωπίας π.χ. Ego dico me esse domi.

ΕΞΑΙΡΕΣΗ: όταν το ειδικό απαρέμφατο εξαρτάται από ρήμα προσωπικό παθητικό π.χ. dicor, nuntior, feror κλπ. το υποκείμενο του ρήματος και του ειδικού απαρεμφάτου είναι το ίδιο (ταυτοπροσωπία) και εννοείται σε πτώση ονομαστική π.χ. Hercules boves Geryonis ex Hispania in eum locum adduxisse dicitur.

---

[1] Το ρήμα fero στην οριστική του ενεστώτα κλίνεται ως εξής: fero – fers – fert – ferimus – fertis – ferunt. Στην οριστική όλων των άλλων χρόνους της ενεργητικής φωνής κλίνεται όπως τα ρήματα της 3^ης συζυγίας.

[2] Όταν η αντωνυμία χρησιμοποιείται ουσιαστικά το ουδέτερο είναι quiddam.

[3] Πρόκειται για υπερθετικό βαθμό.

[4] Το prope δεν είναι θετικός βαθμός αλλά επίρρημα. Το επίθετο δεν έχει θετικό βαθμό.

[5] Η σύνταξη ακολουθεί το σχολικό εγχειρίδιο (βλ. Αχ. Τζαρτζάνου, Λατινική Γραμματική σελ. 160, σημ. 1).

[6] Δες την σημείωση της πρώτης πρότασης του κειμένου.

[7] Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε το Tiberim επιθετικό προσδιορισμό στο fluvium αφού το όνομα προηγείται του γεωγραφικού όρου και συμφωνεί στο γένος, τον αριθμό και την πτώση μ’ αυτόν.

[8] Ή παράθεση στο Cacus.

[9]  Βλέπε σχολικό εγχειρίδιο  σελ. 187, σημ. 3.

[10]  Ή επιθετική μετοχή σε θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού στο vestigia [και αυτό γιατί η γραμματική (σελ 168, § 159, 2) δεν συμπεριλαμβάνει το video στα ρήματα που δέχονται κατηγορηματική μετοχή σε χρόνο παρακείμενο].