ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
Στην ενεργητική φωνή μετοχή διαθέτουν ο ενεστώτας και ο μέλλοντας. Η μετοχή του ενεργητικού ενεστώτα σχηματίζεται ως εξής:
1. Για την α΄ και β΄ συζυγία:
ενεστωτικό θέμα + ns | |||
A΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | ama | – ns | |
Β΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | dele | – ns |
2. Για την γ΄ και δ΄ συζυγία:
ενεστωτικό θέμα + ens | |||
Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | leg | – ens | |
Δ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | audi | – ens |
παρατηρησεισ:
1. Η μετοχή του ενεστώτα έχει ενεργητική σημασία.
2. Κλίνεται όπως τα τριτόκλιτα μονοκατάληκτα επίθετα της 3ης κλίσης με τη διαφορά ότι σχηματίζει την αφαιρετική του ενικού σε – e. Σε – i τη σχηματίζει όταν χρησιμοποιείται επιθετικά.
3. Μετοχή του ενεστώτα διαθέτουν και τα αποθετικά ρήματα, δεδομένου ότι η σημασία τους είναι ενεργητική (ή μέση).
ΚΛΙΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
α΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | amans | amans | amans |
γεν: | amantis | amantis | amantis |
δοτ: | amanti | amanti | amanti |
αιτ: | amantem | amantem | amans |
κλητ: | amans | amans | amans |
αφαιρ: | amante[1] | amante1 | amante1 |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | amantes | amantes | amantia |
γεν: | amantium | amantium | amantium |
δοτ: | amantibus | amantibus | amantibus |
αιτ: | amantes | amantes | amantia |
κλητ: | amantes | amantes | amantia |
αφαιρ: | amantibus | amantibus | amantibus |
β΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | delens | delens | delens |
γεν: | delentis | delentis | delentis |
δοτ: | delenti | delenti | delenti |
αιτ: | delentem | delentem | delens |
κλητ: | delens | delens | delens |
αφαιρ: | delente[2] | delente2 | delente2 |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | delentes | delentes | delentia |
γεν: | delentium | delentium | delentium |
δοτ: | delentibus | delentibus | delentibus |
αιτ: | delentes | delentes | delentia |
κλητ: | delentes | delentes | delentia |
αφαιρ: | delentibus | delentibus | delentibus |
γ΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | legens | legens | legens |
γεν: | legentis | legentis | legentis |
δοτ: | legenti | legenti | legenti |
αιτ: | legentem | legentem | legens |
κλητ: | legens | legens | legens |
αφαιρ: | legente[3] | legente3 | legente3 |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | legentes | legentes | legentia |
γεν: | legentium | legentium | legentium |
δοτ: | legentibus | legentibus | legentibus |
αιτ: | legentes | legentes | legentia |
κλητ: | legentes | legentes | legentia |
αφαιρ: | legentibus | legentibus | legentibus |
δ΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | audiens | audiens | audiens |
γεν: | audientis | audientis | audientis |
δοτ: | audienti | audienti | audienti |
αιτ: | audientem | audientem | audiens |
κλητ: | audiens | audiens | audiens |
αφαιρ: | audiente[4] | audiente4 | audiente4 |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | audientes | audientes | audientia |
γεν: | audientium | audientium | audientium |
δοτ: | audientibus | audientibus | audientibus |
αιτ: | audientes | audientes | audientia |
κλητ: | audientes | audientes | audientia |
αφαιρ: | audientibus | audientibus | audientibus |
Η μετοχή του ενεργητικού μέλλοντα σε όλες τις συζυγίες σχηματίζεται ως εξής:
A΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | ama | – turus – a – um | |
Β΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | dele | – turus – a – um | |
Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | lec | – turus – a – um | |
Δ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | audi | – turus – a – um |
παρατηρησεισ:
1. Η μετοχή του μέλλοντα έχει ενεργητική σημασία.
2. Κλίνεται όπως τα δευτερόκλιτα επίθετα.
3. Μετοχή του μέλλοντα διαθέτουν και τα αποθετικά ρήματα, δεδομένου ότι η σημασία τους είναι ενεργητική (ή μέση).
ΚΛΙΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΑ
α΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | amaturus | amatura | amaturum |
γεν: | amaturi | amaturae | amaturi |
δοτ: | amaturo | amaturae | amaturo |
αιτ: | amaturum | amaturam | amaturum |
κλητ: | amature | amatura | amaturum |
αφαιρ: | amaturo | amatura | amaturo |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | amaturi | amaturae | amatura |
γεν: | amaturum | amaturarum | amaturorum |
δοτ: | amaturis | amaturis | amaturis |
αιτ: | amaturos | amaturas | amatura |
κλητ: | amaturi | amaturae | amatura |
αφαιρ: | amaturis | amaturis | amaturis |
β΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | deleturus | deletura | deleturum |
γεν: | deleturi | deleturae | deleturi |
δοτ: | deleturo | deleturae | deleturo |
αιτ: | deleturum | deleturam | deleturum |
κλητ: | deleture | deletura | deleturum |
αφαιρ: | deleturo | deletura | deleturo |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | deleturi | deleturae | deletura |
γεν: | deleturorum | deleturarum | deleturorum |
δοτ: | deleturis | deleturis | deleturis |
αιτ: | deleturos | deleturas | deletura |
κλητ: | deleturi | deleturae | deletura |
αφαιρ: | deleturis | deleturis | deleturis |
γ΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | lecturus | lectura | lecturum |
γεν: | lecturi | lecturae | lecturi |
δοτ: | lecturo | lecturae | lecturo |
αιτ: | lecturum | lecturam | lecturum |
κλητ: | lecture | lectura | lecturum |
αφαιρ: | lecturo | lectura | lecturo |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | lecturi | lecturae | lectura |
γεν: | lecturorum | lecturarum | lecturorum |
δοτ: | lecturis | lecturis | lecturis |
αιτ: | lecturos | lecturas | lectura |
κλητ: | lecturi | lecturae | lectura |
αφαιρ: | lecturis | lecturis | lecturis |
δ΄ συζυγια | |||
ενικοσ αριθμοσ | |||
αρσενικο | θηλυκο | ουδετερο | |
ονομ: | auditurus | auditura | auditurum |
γεν: | audituri | auditurae | audituri |
δοτ: | audituro | auditurae | audituro |
αιτ: | auditurum | audituram | auditurum |
κλητ: | auditure | auditura | auditurum |
αφαιρ: | audituro | auditura | audituro |
πληθυντικος αριθμος | |||
ονομ: | audituri | auditurae | auditura |
γεν: | auditurorum | auditurarum | auditurorum |
δοτ: | audituris | audituris | audituris |
αιτ: | audituros | audituras | auditura |
κλητ: | audituri | auditurae | auditura |
αφαιρ: | audituris | audituris | audituris |
[1] H αφαιρετική του ενικού είναι amanti μόνο όταν η μετοχή είναι επιθετικός προσδιορισμός.
[2] H αφαιρετική του ενικού είναι delenti μόνο όταν η μετοχή είναι επιθετικός προσδιορισμός.
[3] H αφαιρετική του ενικού είναι legenti μόνο όταν η μετοχή είναι επιθετικός προσδιορισμός.
[4] H αφαιρετική του ενικού είναι audienti μόνο όταν η μετοχή είναι επιθετικός προσδιορισμός.
[5] To θέμα του σουπίνου το βρίσκουμε αν από το σουπίνο αφαιρέσουμε τις καταλήξεις – tum, - sum ή – itum.
1 σχόλιο:
Μπράβο για την προσπάθειά σας! Δεν μπορώ ωστόσο να μην παρατηρήσω το εξής:
H περιγραφή εκ μέρους σας του σχηματισμού της μετοχής μέλλοντα είναι λανθασμένη, από την εξής άποψη:
Το θέμα του σουπίνου δεν το βρίσκουμε αφαιρώντας από την αιτιατική του το -tum, αλλά απλά το -um. Διότι υπάρχουν σουπίνα και σε -sum [και σε -xum (< -gsum, -csum, -hsum)]
Αν πρέπει να προσθέτουμε το -turus, θα έπρεπε (για παράδειγμα) του video η μετοχή να είναι viturus, ή visturus. Αλλά είναι visurus (θέμα σουπίνου vis + urus).
Εξάλλου δεν έχει νόημα να μιλάμε για διαφορετικό θέμα του σουπίνου στους αρχικούς χρόνους και να το παρουσιάζουμε όμοιο με το θέμα του ενεστώτα! Δηλαδή!
ama-re = ama-tum
dele-re = dele-tum
audi-re = audi-tum
leg-e-re = lec-tum (<leg-tum)
Διότι στα ομαλά ρήματα (από την άποψη του σχηματισμού του σουπίνου), αυτό είναι μια πραγματικότητα, αλλά στην πλειοψηφία τους τα ρήματα κυρίως της 2ης και 3ης συζυγίας σχηματίζουν το θέμα του σουπίνου με διάφορες ιδιομορφίες. Και ουσιαστικά για αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται οι μαθητευόμενοι στα λατινικά να απομνημονεύουν το σουπίνο.
Και βέβαια οι ίδιες επακριβώς παρατηρήσεις μου ισχύουν και για τη μετοχή του παρακειμένου (θέμα σουπίνου + us, -a, -um. Όχι θέμα σουπίνου + tus, -ta, -tum)!
Φιλικά και καλοπροαίρετα πάντα.
Δημοσίευση σχολίου