Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και σύμφωνα με την παρακάτω πηγή να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις:
α. Ποια ήταν τα αίτια και ποιες οι συνθήκες που οδήγησαν στο σχηματισμό της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσης»;
β. Υπό ποιες συνθήκες συντάχθηκε η προκήρυξη της 26ης Φεβρουαρίου 1905 και ποιες οι επιδιώξεις της αντιπολίτευσης από τη δημιουργία αυτού του κειμένου;
Η προκήρυξη της αντιπολίτευσης
«Οι υπογεγραμμένοι, αποτελούντες την ηνωμένην εν Κρήτη αντιπολίτευσιν, συνελθόντες εν Χανίοις τη 26η Φεβρουαρίου 1905, αποσκοπούντες εις την εκπλήρωσιν του Εθνικού Προγράμματος, αποφασίζομεν: α) Πρώτον και κύριον μέλημα ημών έστω η επίτευξις του από αιώνων επιδιωκομένου σκοπού της ενώσεως της Κρήτης μετά της ελευθέρας Ελλάδος. β) Αδυνάτου αποβαίνοντος του σκοπού τούτου, θέλομεν επιδιώξει την πολιτικήν προσέγγισιν της πατρίδος μας προς την ελευθέραν Ελλάδα, μεταβαλλομένης από διεθνούς απόψεως της σημερινής καταστάσεως. γ) Μη εκπληρωμένου μηδέ του σκοπού τούτου, θέλομεν επιδιώξει την αναθεώρισιν του ημετέρου συντάγματος κατά το πρότυπον του ελληνικού, όπως απαλλαγή ο τόπος του δεσποτισμού. Του προγράμματος τούτου την πραγμάτωσιν θέλομεν επιδιώξει και δι’ ενόπλων λαϊκών συναθροίσεων. Εν ταις ενεργείαις ημών δεν θέλομεν επιδιώξει προσωπικήν μεταβολήν, αλλ’ επελθούσης τοιαύτης θέλομεν αποκρούσει παντί σθένει και δια των όπλων έτι πάντα μη Έλληνα κυβερνήτην.»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Η «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» αποτέλεσε έναν ισχυρό συνασπισμό Κρητών που εναντιώνονταν στις επιλογές του Ύπατου Αρμοστή της Κρήτης, Πρίγκιπα Γεωργίου. Η αναγκαιότητα της δημιουργίας της άρχισε να διαφαίνεται δύο χρόνια μετά την έναρξη της λειτουργίας του νέου καθεστώτος, όταν παρουσιάστηκαν τα πρώτα προβλήματα στον τρόπο διακυβέρνησης του νησιού και οριστικοποιήθηκε μετά την απόλυση Βενιζέλου και τα συνακόλουθα αυταρχικά μέτρα του Γεωργίου. Βλ σχολ. εγχειρ., σελ. 208-210: «Το θετικό και αισιόδοξο κλίμα … σε δυναμική αναμέτρηση με τον Πρίγκιπα».
β. Η προκήρυξη της 26ης Φεβρουαρίου 1905 δημιουργήθηκε κάτω από ιδιαίτερα τεταμένες πολιτικές συνθήκες. Το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας ήταν συντηρητικό και παραχωρούσε υπερεξουσίες στον Πρίγκιπα Γεώργιο. Αυτό έγινε φανερό στις εκλογές που προκηρύχθηκαν στο τέλος του 1904, καθώς ο Ύπατος Αρμοστής είχε το δικαίωμα να διορίσει απευθείας 10 βουλευτές στη νέα Βουλή. Η αντιπολίτευση, που αποτελούνταν από την τριανδρία Βενιζέλου, Φούμη, Μάνου, διαμαρτυρήθηκε έντονα και με τη συμβολή 15 επιφανών πολιτευτών συνέταξε προκήρυξη για την κατάργηση του Συντάγματος. Βλ. σελ. 210: «Στο τέλος του 1904… της επανάστασης του Θερίσου». Σύμφωνα με το παράθεμα, οι δημιουργοί της προκήρυξης συνήλθαν στα Χανιά στις 26 Φεβρουαρίου 1905 και πήραν σημαντικές αποφάσεις, αποσκοπώντας να διαχειριστούν το εθνικό ζήτημα της Κρήτης μέσω ενός Εθνικού Προγράμματος. Ιεραρχώντας τις προτεραιότητές τους θέτουν ως πρωταρχικό τους στόχο την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, που έτσι κι αλλιώς αποτελεί διαχρονικό πόθο των Κρητικών. Η απόφασή τους αυτή αντικατοπτρίζει τις απόψεις του Ελευθερίου Βενιζέλου και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την παρελκυστική πολιτική του Πρίγκιπα Γεωργίου πάνω στο εθνικό ζήτημα. Βλ σχολ. εγχειρ., σελ. 208-209: «Αλλά το πιο σημαντικό … που δημιούργησε βαρύ κλίμα διχασμού». Σε περίπτωση που δεν πετύχουν το στόχο της ένωσης, επιδιώκουν, με τη μεταβολή της διεθνούς πολιτικής στο κρητικό ζήτημα, να προσεγγίσουν πολιτικά την Ελλάδα. Στο σημείο αυτό αναγνωρίζουμε μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση της κατάστασης που λαμβάνει υπόψη τη σταθερή άρνηση των ∆υνάμεων να επιτρέψουν την ένωση Κρήτης και Ελλάδας. ∆εν πρέπει να παραγνωρίζουμε, όμως, και την έξυπνη προσπάθεια αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων, ιδίως σε περίπτωση μεταβολής του διεθνούς σκηνικού στην περιοχή. Η αδυναμία επίτευξης και του δεύτερου στόχου θα έχει ως αποτέλεσμα να στραφούν πλέον αποκλειστικά στις υποθέσεις της Κρητικής Πολιτείας και να ζητήσουν αναθεώρηση του συντηρητικού Συντάγματος προς μια φιλελεύθερη κατεύθυνση.
∆ιακηρύσσουν τη πρόθεσή τους να πραγματώσουν το πρόγραμμά τους ακόμα και αν αυτό πρέπει να γίνει με ένοπλες λαϊκές συγκεντρώσεις. Τέλος αν και, όπως υποστηρίζουν, δεν επιθυμούν αλλαγή στο πρόσωπο του Αρμοστή, αν τυχόν αυτή επέλθει, δηλώνουν πως θα αντισταθούν με κάθε μέσο, ακόμη και ένοπλο, στην ανάθεση της διοίκησης της Κρήτης σε μη Έλληνα κυβερνήτη. Έντεχνα, λοιπόν, αφήνουν να εννοηθεί πως η αντίδρασή τους προς τον Πρίγκιπα Γεώργιο δεν έχει λάβει από μέρους τους χαρακτήρα προσωπικής αντιπαράθεσης, ενώ αποκλείουν με τη στάση τους οποιαδήποτε ενέργεια που θα είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή της εθνικότητας του Αρμοστή. Η προκήρυξη της 26ης Φεβρουαρίου του 1905 αποτελεί σταθμό στην ιστορία της Κρήτης, καθώς αποτελεί προμήνυμα της επανάστασης του Θερίσου.
Επιμέλεια: Φροντ. ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου