Προτεινόμενο διαγώνισμα Λατινικών Β Λυκείου (μαθήματα 8 και 11)

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:

8. Ad retia sedebam; erat in proximo non venabulum sed stilus et pugillares; cogitabam aliquid enotabamque; etsi retia vacua, plenas tamen ceras habebam. Silvae et solitudo sunt magna incitamenta cogitationis. Cum in venationibus eris, licebit tibi quoque pugillares adportare.

11. Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit. Postea Alpes, quae Italiam ab Gallia seiungunt, cum elephantis transiit. Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit. In agro Falerno Hannibal ex insidiis Fabii Maximi se expedivit. Postquam XIV annos in Italia complevit, Carthaginienses eum in Africam revocaverunt. Ibi Hannibal bellum cum Romanis componere frustra cupivit. Denique cum P. Scipione apud Zamam dimicavit, sed Romani victoriam reportaverunt.

(Μονάδες 40)

Β. Παρατηρήσεις

1.α Να γράψετε τον τύπο που ζητείται για καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά:

pugillares = γενική πτώση του ίδιου αριθμού.

silvae = τη δοτική πτώση του πληθυντικού αριθμού.

solitude = τη γενική πτώση του ενικού αριθμού.

venationibus = την αιτιατική πτώση του ενικού αριθμού.

bello = την αιτιατική πτώση του πληθυντικού αριθμού.

vi = τη γενική πτώση του πληθυντικού αριθμού.

elephantis = τη γενική πτώση του ίδιου αριθμού.

insidiis = την αιτιατική πτώση του ίδιου αριθμού.

annos = την κλητική πτώση του ενικού αριθμού.

victoriam = την αφαιρετική πτώση του πληθυντικού αριθμού.

(Μονάδες 10)

1.β Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές:

retia vacua = την αιτιατική του ενικού αριθμού και τη γενική του πληθυντικού αριθμού.

magna incitamenta = τη γενική του ενικού αριθμού και την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού.

dux Carthaginiensis = την αφαιρετική του ενικού αριθμού και τη δοτική του πληθυντικού αριθμού.

omnes gentes = τη δοτική του ενικού αριθμού και τη γενική του πληθυντικού αριθμού.

cladem Cannensem = τη γενική του ενικού αριθμού και την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού.

agro Falerno = την αιτιατική και την κλητική του ενικού αριθμού.

(Μονάδες 12)

1.γ Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω αντωνυμίες:

tibi = την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό και την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού του πρώτου προσώπου.

quae = την ίδια πτώση στο αρσενικό γένος και τη γενική του πληθυντικού στο γένος που βρίσκεται.

eum = τη γενική πτώση του ενικού αριθμού και τη δοτική πτώση του πληθυντικού αριθμού στο γένος που βρίσκεται.

(Μονάδες 6)

2.α Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα. (Για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο).

sedebam = το β' ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και της οριστικής του παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται

erat = το β' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα

cogitabam = τα απαρέμφατα του μέλλοντα και του παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται

habebam = το β' ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα και της οριστικής παρατατικού στην ενεργητική περιφραστική συζυγία

expugnavit = το β' ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα και της οριστικής του παρακειμένου στην παθητική φωνή

seiungunt = το γ' ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα και το γ' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται

expedivit = το γ' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και της οριστικής του μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται

complevit = το β' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού και το απαρέμφατο του παρακειμένου στην παθητική φωνή

componere = το α' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα και το γ' πληθυντικό της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται

dimicavit = το απαρέμφατο του ενεστώτα και το γ' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην παθητική φωνή.

(Μονάδες 10)

2.β  cupivit: να γράψετε τον τύπο που σας δίνετε στην οριστική έγκλιση σε όλους τους χρόνους.

(Μονάδες 5)

3.α Να αναγνωρίσετε συντακτικώς τους παρακάτω όρους: aliquid, cogitationis, adportare, dux, vi.  

(Μονάδες 5)

3.β Postquam XIV annos in Italia complevit: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της.

(Μονάδες 3)

4.α cladem Cannensem: να μετατρέψετε τον επιθετικό προσδιορισμό σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.

(Μονάδες 3)

4.β Silvae et solitudo sunt magna incitamenta cogitationis: Να μετατρέψετε την πρόταση σε απαρεμφατική με εξάρτηση το Plinius dicit.

(Μονάδες 3)

4.γ Carthaginienses eum in Africam revocaverunt: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

(Μονάδες 3)

Απαντήσεις

Α. Μετάφραση

8. Καθόμουν κοντά στα δίχτυα' υπήρχε δίπλα μου όχι κυνηγετική λόγχη αλλά γραφίδα και πλάκες αλειμμένες με κερί σκεφτόμουν κάτι και κρατούσα σημειώσεις' αν και (είχα) άδεια τα δίχτυα, είχα όμως γεμάτες τις πλάκες. Τα δάση και η μοναξιά είναι μεγάλα ερεθίσματα της σκέψης. Όταν θα είσαι στο κυνήγι θα είναι δυνατόν και σε σένα επίσης να φέρεις πλάκες αλειμμένες με κερί.

11. Ο Αννίβας, στρατηγός Καρχηδόνιος, σε ηλικία είκοσι έξι χρόνων, όλα τα έθνη της Ισπανίας στον πόλεμο νίκησε και το Σάγουστο με τη βία κυρίευσε. Αργότερα τις Άλπεις, που χωρίζουν την Ιταλία από τη Γαλατία, με ελέφαντες πέρασε. Ο Ρωμαϊκός λαός έντρομος πληροφορήθηκε την καταστροφή στις Κάννες. Στο Φαλέρνο αγρό ο Αννίβας ξέφυγε από την ενέδρα του Φάβιου Μάξιμου. Αφού συμπλήρωσε δεκατέσσερα χρόνια στην Ιταλία, οι Καρχηδόνιοι τον ανακάλεσαν στην Αφρική. Εκεί ο Αννίβας μάταια επιδίωξε να τελειώσει τον πόλεμο εναντίον των Ρωμαίων με συνθήκη. Τελικά αγωνίστηκε κοντά στη Ζάμα εναντίον του Π. Σκιπίωνα, αλλά οι Ρωμαίοι κέρδισαν τη νίκη.

β. παρατηρήσεις

1α.    pugillarium

silvis

solitudinis

venationem

bella

virium

elephantorum (elephantium)

insidias

anne

victoriis

1β.    rete vacuum - retium vacuorum

magni incitamenti - magnis incitamentis

duce Carthaginiensi - ducibus Carthaginiensibus

ommi genti - omnium gentium

cladis Cannensis - cladibus Cannensibus

agrum Falernum - ager Falerne

1γ.    vobis  -  a nobis     qui  -  quarum     eius  -  eis (iis, is)

2α.    sedes - sedisti

estis - fueritis

cogitaturum esse - cogitavisse

habiturus es - habiturus eras

expugnaberis / -re - expugnatus fuisti

seiunget – seiunxerunt / seiunxere

expediunt - expedient

complebamini - completum esse

componemus - composuerint

dimicari - dimicabuntur

2β.    cupit cupiebat cupiet cupivit cupiverat cupiverit

3α.    aliquid = αντικείμενο στο cogitabam.

cogitationis = ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός γενική αντικειμενική στο intcitamenta.

adportare = υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα licebit.

dux = ονοματικός ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στο Hannibal.

vi = επιρρηματικός προσδιορισμός, απρόθετη αφαιρετική του τρόπου στο expugnavit.

3β.    cladem, quae Cannensis est

4α.   Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο postquam. Εκφέρεται με οριστική παρακειμένου γιατί αναφέρεται σε πράξη του παρελθόντος και δηλώνει το προτερόχρονο.

4β.    Plinius dicit silvas et solitudinem esse magna incitamenta cogitationis.

4γ.    A Carthaginiensibus is in Africam revocatus est.

Επαναληπτικά θέματα Ο.Ε.Φ.Ε. 2008