(…) Καθώς, απομακρύνεται ο έφηβος ψυχολογικά - συναισθηματικά από την ώριμη γενιά, που μέχρι τώρα τον κρατούσε από το χέρι, προσπαθεί να σταθεί μόνος του, ανεξάρτητος, χειραφετημένος, ελεύθερος λέω προσπαθεί, αλλά το νιώθει ότι δεν μπορεί, γιατί το καταλαβαίνει πως η χειραφέτηση χωρίς οικονομική ανεξαρτησία είναι ουτοπία, είναι κάτι αδύνατο.
(…) Οι έφηβοι νιώθουν τον κόσμο γύρω τους στενό και θέλουν να τον διευρύνουν, θεωρούν τους ώριμους γονείς τους «κοντόθωρους» και προσπαθούν να τους βάλουν γυαλιά να δουν πιο μακριά, νομίζουν πως η κοινωνία είναι μικρόψυχα οικοδομημένη κ' επιθυμούν να της δώσουν μεγαλοψυχία. Πιστεύουν ότι ο κόσμος πάλιωσε και χρειάζεται ανακαίνιση και νιώθουν χρέος δικό τους να βοηθήσουν στην κατεδάφιση και την ανοικοδόμηση. Ο συναισθηματισμός τους είναι πλούσιος και δε διστάζουν να δοθούν ολόψυχα για τη δημιουργία νέου κόσμου, όπου θα βασιλεύει η δικαιοσύνη, η ελευθερία, όπου δε θα υπάρχουν άλυτα προβλήματα, αδικία , φτώχεια, δυστυχία.
Αντικρίζουν καθετί που η προηγούμενη γενιά δημιούργησε με διάθεση κριτική, κατακριτική. Είναι ανελέητοι, τίποτα δεν εγκρίνουν, όλα τα αποδοκιμάζουν, ούτε ιερό, ούτε όσιο, ούτε ωραίο αφήνουν στη θέση του. Για όλα τα προβλήματα της ζωής και της κοινωνίας φταίει - κατά τη γνώμη τους - η ώριμη γενιά, το κατεστημένο που δεν τα έχει σχεδιάσει σωστά.
Είναι η στάση αυτή σωστή ή σφαλερή; Πρώτα πρώτα, είναι φυσιολογική. Αν δε διαμαρτυρηθεί κανείς στα νιάτα του, πότε θα δείξει τη δημιουργική πνοή του; Αν δεν κριτικάρει τα όσα βλέπει και ακούει, πόσες άλλες ατέλειες θα έμεναν άθιχτες και πόση πρόοδος θα είχε χαθεί; Η κριτική των νέων δεν είναι κακόπιστη, είναι ειλικρινής, τα αισθήματά τους είναι αγνά και καθαρά. Στην πείρα των ώριμων αντιτάσσουν τα ιδανικά τους, ιδανικά που οι μεγάλοι προσφέρουν στους νέους, αλλά μόνο με λόγια που διαψεύδονται με πράξεις. Και νομίζουμε πως όσο περισσότερο αντάρτης και ασυμβίβαστος είναι ο άνθρωπος στα εφηβικά του χρόνια, τόσο δημιουργικότερος θα γίνει αργότερα, γιατί περισσότερη γεύση θα έχει πάρει από τα προβλήματα της ζωής.
Ωριμάζει ο νέος παλεύοντας με την ώριμη γενιά, ωριμάζει διεκδικώντας ανεξαρτησία, ανδρώνεται στο στίβο της αντιδικίας, της αμφισβήτησης και της αντίρρησης. Αυτή είναι η εφηβική ψυχή ακόρεστη για όλα, ανικανοποίητη από όλα. Ακατανόητη για τους ώριμους και ανήσυχη. Μα με την ανησυχία ωριμάζει και με το γκρέμισμα μαθαίνει αύριο να οικοδομήσει. Αντί να φοβηθούμε τον έφηβο, πρέπει να δοκιμάσουμε να συνεννοηθούμε μαζί του και να χρησιμοποιήσουμε την ορμή του δημιουργικά αλλά οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς μαζί του.
(Φ.Κ. Βώρος, Δοκίμια για την Παιδεία)
Ασκήσεις
Α. Να αποδώσετε την περίληψη του κειμένου (80-100 λέξεις)
25 μονάδες
Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας ποιες προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες με την ένδειξη (Σωστό - Λάθος)
α) Η χειραφέτηση των νέων αντιβαίνει στην οικονομική τους ανεξαρτησία,
β) Η νεανική διαμαρτυρία για τα προβλήματα της ζωής και της κοινωνίας συμβάλλει στη δημιουργία και την πρόοδο.
γ) Η αντιπαράθεση των νέων με τους ώριμους καταδικάζει τη νέα γενιά σε μια στείρα αντιδικία και αμφισβήτηση.
δ) Οι ώριμοι οφείλουν να επιδοκιμάζουν τη νεανική ορμή, αφού συντελεί στην ανοικοδόμηση της κοινωνικής δομής.
4 μονάδες
Β2. Φτώχεια, χρέος: να γράψετε δύο προτάσεις για κάθε λέξη, ώστε στη μία να διακρίνεται η δηλωτική και στην άλλη η συνυποδηλωτική σημασία της.
4 μονάδες
Β3. Να επιλέξετε το σωστό συνώνυμο των παρακάτω λέξεων και να το γράψετε στο τετράδιό σας:
χειραφετημένος: α) χειραγωγημένος β) ανεξάρτητος γ) υποχείριος
μεγαλοψυχία: α) γενναιοδωρία β) ομοψυχία γ) θάρρος
ανελέητοι: α) άσπλαχνοι β) ανευλαβείς γ) ελεήμονες
σφαλερή: α) επισφαλής β) λανθασμένη γ) ανασφαλής
ακόρεστη: α) πλήρης β) ακατανόητη γ) αχόρταγη
5 μονάδες
Β4. «Νέος χωρίς ιδανικά μοιάζει με μέρα χωρίς ήλιο». Να αναπτύξετε την αναλογία σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων
12 μονάδες
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: «Οι νέοι ισχυρίζονται ότι ενδιαφέρονται για το πρωτότυπο και το διαφορετικό, που θα φέρνει τη δική τους σφραγίδα. Αν όμως παρατηρήσουμε τη ζωή τους, θα διαπιστώσουμε ότι, κατά κανόνα, ο ένας αντιγράφει τον άλλον. Πού οφείλεται αυτό το φαινόμενο και πώς μπορούν οι νέοι να διατηρήσουν τον αυθορμητισμό και την ταυτότητά τους ενταγμένοι σε μια ομάδα; Θεωρείστε ότι το κείμενο θα δημοσιευθεί στη σχολική εφημερίδα (300 - 400 λέξεις)
50 μονάδες
Απαντήσεις
Α. Το κείμενο αναφέρεται στις ιδιαιτερότητες των εφήβων αναφορικά με τον ψυχισμό, τα όνειρα και τη σχέση τους με τους ενήλικες. Σύμφωνα με το συγγραφέα, οι έφηβοι, επιχειρώντας να αποδεσμευτούν από τους μεγάλους, διαπιστώνουν τη σημασία της οικονομικής ανεξαρτησίας και επιθυμούν να οικοδομήσουν έναν καλύτερο κόσμο, βασισμένο στις ανθρωπιστικές αξίες. Επιπλέον, η επικριτική στάση τους απέναντι σε όλες τις επιλογές των ώριμων είναι ειλικρινής και σύμφωνη προς τον ιδεαλισμό της εφηβικής ηλικίας. Επειδή, λοιπόν, η αμφισβήτηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση της δημιουργικότητας και της ωρίμανσης των νέων, πρέπει να την αξιοποιούν.
Β1. α) Λ β) Σ γ) Λ δ) Σ
Β2. - Η φτώχεια και ο υποσιτισμός αποτελούν δύο από τα σοβαρότερα προβλήματα του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου (ΔΗΛ-ΣΗ)
- Δεν κατάφερε να τους πείσει εξαιτίας της φτώχειας των επιχειρημάτων του (ΣΥΝΥΠΟΔΗΛΩΣΗ)
- Τα χρέη του τον οδήγησαν σε οικονομική καταστροφή (ΔΗΛΩΣΗ)
- Το χρέος του γονιού απέναντι στο παιδί του δεν περιορίζεται στην οικονομική εξασφάλιση, αλλά αφορά και την ηθικοπνευματική του καλλιέργεια. (ΣΥΝΥΠΟΔΗΛΩΣΗ)
Β3. χειραφετημένος: ανεξάρτητος
μεγαλοψυχία: γενναιοδωρία
ανελέητοι: άσπλαχνοι
σφαλερή: λανθασμένη
ακόρεστη: αχόρταγη
Β4. Όπως η μέρα χωρίς ήλιο προκαλεί νωθρότητα, έτσι και ο νέος χωρίς ιδανικά παραμένει αδρανής. Ο ήλιος, πηγή ζωής και δράσης, παραγκωνίζει τη ραστώνη, την αδιαφορία και τη θλίψη. Ανάλογα και τα ιδανικά αποτελούν προνόμιο, που υποχρεώνουν τη νεολαία σε συνεχή εγρήγορση και αξιοποίηση των πολλαπλών δυνατοτήτων που διαθέτει. Προδιαγράφουν την πορεία και την εξέλιξη του νέου και όσο πιο υψηλά είναι τόσο καλύτερα, γιατί η κατάκτησή τους απαιτεί επίμονο και επίπονο αγώνα, ο οποίος όμως νοηματοδοτεί και τη ζωή. Είναι φανερό, λοιπόν, πως, όπως ο ήλιος, έτσι και τα ιδανικά αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις για ζωή και δράση.
Γ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ.
Τίτλος άρθρου: «ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΡΩΤΟΤΥΠΙΑ Ή ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΣ;»
Πρόλογος: Αναντίρρητα οι νέοι διακρίνονται για την πρωτοτυπία, τη φαντασία και τη ροπή τους προς την αλλαγή και την πρόοδο. Εντούτοις τα παραπάνω χαρακτηριστικά έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την ομοιογένεια που διαπιστώνει κανείς τόσο στην εμφάνιση, όσο και στη συμπεριφορά της νεολαίας, η οποία αποτελεί απόρροια μιας γενικότερης τάσης μιμητισμού.
Υλικό για το κύριο θέμα
Αίτια αντιγραφής / ομοιογένειας των νέων
► Ανασφάλεια, απειρία λόγω ηλικίας > δυσχέρειες στην ομαλή κοινωνικοποίησή τους > πιστεύουν ότι με την αντιγραφή των συνομήλικών τους θα γίνουν πιο δημοφιλείς και αρεστοί στον κοινωνικό τους περίγυρο.
► Ιδεολογική σύγχυση: δεν έχουν αποκρυσταλλώσει τις απόψεις τους, φάσκουν και αντιφάσκουν, όλα τίθενται υπό αναίρεση > αμφισβήτηση αξιών.
► Υποσιτισμός πνεύματος > έλλειψη κριτικής ικανότητας > δυσκολία γνώσης και αξιολόγησης του χαρακτήρα, της προσωπικότητας τους, των ελαττωμάτων και των προτερημάτων τους (αυτοκριτική) > αδυναμία κατάκτησης της μεστής αυτοσυνειδησίας.
► Ταύτιση / Πιθηκισμός ειδώλων που προβάλλονται από τα ΜΜΕ > οι νέοι ποδηγετούνται / ετεροκατευθύνονται εύκολα > αποπροσωποποίηση, μαζοποίηση.
► Μόδα: συρρικνώνει την ελεύθερη βούληση των ατόμων, ωθεί τους νέους στην υιοθέτηση ξένων, αναφομοίωτων, προσποιητών στοιχείων και ενισχύει τη μαζοποίηση και την τυποποίηση.
► ΜΜΕ: λειτουργούν ως μηχανισμοί μαζικής ετεροκατεύθυνσης > ενθάρρυνση ακρισίας και πνευματικής νωθρότητας.
► Συμμετοχή σε νεανικές ομάδες: ανάγκη κοινωνικοποίησης, κοινά ενδιαφέροντα, από κοινού προσέγγιση προβλημάτων, ανάγκη αποδέσμευσης από την οικογένεια > υιοθέτηση κοινών χαρακτηριστικών των μελών της κάθε ομάδας > εξομοίωση μελών > α) μαζοποίηση β) αλλοτρίωση.
Μεταβατική παράγραφος: Ωστόσο δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι η πλειονότητα των νέων νιώθει την ανάγκη να ενταχθεί σε ομάδες. Από τη μια πλευρά υπάρχουν ομάδες νέων χρήσιμες για το κοινωνικό σύνολο, όπως είναι τα αθλητικά σωματεία, τα μουσικά συγκροτήματα και οι πολιτιστικοί σύλλογοι. Από την άλλη πλευρά όμως είναι συχνό το φαινόμενο συγκρότησης ομάδων που συμβάλλουν στην κοινωνική αποσύνθεση και τον ηθικοπνευματικό εκφυλισμό του νέου (χούλιγκανς, περιθωριακοί εκ πεποιθήσεως).
Τρόποι διατήρησης της προσωπικότητας και του αυθορμητισμού των ομαδοποιημένων νέων
Θεματική / Μεταβατική περίοδος: Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι αναγκαίο και χρήσιμο να επισημανθούν οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να ευοδωθεί η διατήρηση της προσωπικότητας και του αυθορμητισμού των νέων που είναι ενταγμένοι σε ομάδες.
► Παροχή ουσιαστικής ανθρωπιστικής παιδείας που μεταδίδει στους νέους πολύπλευρη / σφαιρική γνώση και προωθεί το σεβασμό της ανθρώπινης προσωπικότητας.
► Καλλιέργεια πνεύματος ευγενούς άμιλλας και συνεργασίας: προβάλλει επιτακτική η ανάγκη οι νέοι να κατανοήσουν ότι ο ανταγωνισμός αποτελεί τροχοπέδη στη διαμόρφωση υγιών διαπροσωπικών σχέσεων και κλονίζει την αποδοτικότητα και την εσωτερική οργάνωση της ομάδας.
► Ανάπτυξη κριτικής ικανότητας: δυνατότητα για αυτοκριτική > διατήρηση ταυτότητας μέσα στην ομάδα.
► Δρομολόγηση διαλόγου των μελών της ομάδας για την επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς και αποφυγή μονολόγου και βίας.
► Συνειδητοποίηση της ουσιαστικής συμβολής της δημοκρατίας σε κάθε κοινωνικό μόρφωμα > ελευθερία σκέψης > πλουραλισμός απόψεων στην νεανική ομάδα > ενθάρρυνση πρωτοβουλίας και αυτενέργειας.
► Ειλικρίνεια, αισιοδοξία, ανιδιοτέλεια, θάρρος, τόλμη > γόνιμη αμφισβήτηση, προβληματισμός και ανταλλαγή απόψεων.
► Προβολή υγιών / ορθών προτύπων από τα ΜΜΕ και όχι αναλώσιμων / ευτελών ειδώλων > μίμηση: συνιστώσα της ενεργητικής κοινωνικοποίησης (ενώ μιμητισμός: παθητική και άκριτη αναπαραγωγή ειδώλων).
► Ίση και δίκαιη κατανομή δραστηριοτήτων στα μέλη της ομάδας ανάλογα με τον τομέα στον οποίο ο καθένας αποδίδει καλύτερα > άρση ανισοτήτων > δημιουργικότητα > αυτοπεποίθηση και διατήρηση ταυτότητας μέσω της συμβολής στην ομαδική εργασία.
Επίλογος: Συγκεφαλαιώνοντας, συνάγεται ότι συχνά οι σημερινοί νέοι χάνουν την ταυτότητά τους κατά τη διαδικασία ένταξής τους σε μια ομάδα, μιμούμενοι άκριτα ο ένας τον άλλο λόγω ποικιλώνυμων παραγόντων. Επιβάλλεται, λοιπόν, η παροχή ηθικών, ιδεολογικών και αξιολογικών ερεισμάτων από τους φορείς κοινωνικοποίησης, αλλά και η καταβολή προσωπικής προσπάθειας από τον κάθε νέο για τη διατήρηση της προσωπικότητάς του μέσα στην ομάδα.
Επαναληπτικά θέματα ΟΕΦΕ 2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου