οι θηβαιοι κατηγορουν τους αθηναιους ότι δε σεβαστηκαν τα ιερα τουσ
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
πορεύομαι ἐπί τούς νεκρούς = πηγαίνω να ζητήσω τους νεκρούς
ἀπαντάω -ῶ = συναντώ
ἀποστρέφω = γυρίζω κάποιον πίσω
ἀναχωρῶ = υποχωρώ, οπισθοχωρώ
πάλιν ἀναχωρῶ = επιστρέφω
καθίσταμαι ἐπί τινά = εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι σε κάποιον
τά παρά τῶν Βοιωτῶν = αυτά που προστάχτηκαν από τους Βοιωτούς
δράω -ῶ = κάνω, προξενώ
νόμιμα = οι συνήθειες
καθεστηκώς – υῖα – ός (και καθεστώς – καθεστῶσα – καθεστός) = αυτός που υπάρχει, που επικρατεί
καθεστῶτα = οι νόμοι που υπάρχουν, τα ήθη και τα έθιμα, το πολίτευμα
ἰόντας ἐπί τήν ἀλλήλων (γῆν) = όταν εισβάλλει ο ένας στη χώρα του άλλου
ἔνειμι = είμαι μέσα
τά ἐνόντα ἱερά = τα ιερά που υπάρχουν μέσα σ’ αυτή τη χώρα
ἐνοικῶ = κατοικώ μέσα
βέβηλος = α. τόπος στον οποίο επιτρέπεται να πατήσει κανείς β. (για τους ανθρώπους) ανίερος, ανόσιος
αύτόθι = σ’ αυτό το μέρος
ἄψαυστος = άθικτος, ανέγγιχτος, απείραχτος
πλήν χρῆσθαι = παρά μόνο το χρησιμοποιούσαν
ἡ χέρνιψ (τῆς χέρνιβος) = το αγιασμένο νερό με το οποίο έπλεναν τα χέρια πριν τις θυσίες, το αγίασμα
πρός τά ἱερά = για τις θρησκευτικές τελετές
ἀνασπάω -ῶ = αντλώ
ὑδρεύομαι = παίρνω, χρησιμοποιώ νερό για προσωπική χρήση
ὁμωχέται δαίμονες = θεοί που λατρεύονται στον ίδιο ναό
προαγορεύω = προειδοποιώ, δηλώνω απερίφραστα, συμβουλεύω
ἀποφέρομαι = παίρνω μαζί μου
|
κειμενο:
Ἐκ δέ τῶν Ἀθηναίων κῆρυξ πορευόμενος ἐπί τούς νεκρούς ἀπαντᾷ κήρυκι Βοιωτῷ, ὅς αὐτόν ἀποστρέψας καί εἰπών ὅτι οὐδέν πράξει πρίν ἄν αὐτός ἀναχωρήσῃ πάλιν, καταστάς ἐπί τούς Ἀθηναίους ἔλεγε τά παρά τῶν Βοιωτῶν, ὅτι οὐ δικαίως δράσειαν παραβαίνοντες τά νόμιμα τῶν Ἑλλήνων· πᾶσι γάρ εἶναι καθεστηκός ἰόντας ἐπί τήν ἀλλήλων ἱερῶν τῶν ἐνόντων ἀπέχεσθαι, Ἀθηναίους δέ Δήλιον τειχίσαντας ἐνοικεῖν, καί ὅσα ἄνθρωποι ἐν βεβήλῳ δρῶσι πάντα γίγνεσθαι αὐτόθι, ὕδωρ τε, ὅ ἦν ἄψαυστον σφίσι πλήν τά ἱερά χέρνιβι χρῆσθαι, ἀνασπάσαντας ὑδρεύεσθαι· ὥστε ὑπέρ τε τοῦ θεοῦ καί ἑαυτῶν Βοιωτούς, ἐπικαλουμένους τούς ὁμωχέτας δαίμονας καί τόν Ἀπόλλῳ, προαγορεύειν αὐτούς ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἀπιόντας ἀποφέρεσθαι τά σφέτερα αὐτῶν.
μεταφραση:
Ένας κήρυκας των Αθηναίων, που πήγαινε να ζητήσει τους νεκρούς, συναντά στο δρόμο ένα Βοιωτό κήρυκα, ο οποίος αφού τον γύρισε πίσω και του είπε ότι δε θα πετύχει τίποτα πριν επιστρέψει ο ίδιος, αφού παρουσιάστηκε στους Αθηναίους τους έλεγε αυτά που προστάχθηκαν από τους Βοιωτούς, ότι δηλαδή διέπραξαν αδίκημα που παρέβαιναν τα κοινά έθιμα των Ελλήνων. Γιατί ενώ είναι καθιερωμένο σε όλους, όταν εισβάλλουν ο ένας στη χώρα του άλλου, να απέχουν (σέβονται) από τα ιερά που υπάρχουν σε αυτή, οι Αθηναίοι, αφού τείχισαν το Δήλιο, μένουν μέσα, και ότι γίνονται σ’ αυτό το μέρος όλα, όσα οι άνθρωποι κάνουν σε τόπο που δεν είναι ιερός, και το νερό, το οποίο οι Βοιωτοί δεν άγγιζαν παρά μόνο το χρησιμοποιούσαν ως αγιασμό για τις θρησκευτικές τους τελετές, αφού το αντλούσαν το χρησιμοποιούσαν (για ατομική χρήση). Γι’ αυτό οι Βοιωτοί, υπερασπίζοντας τα δικαιώματα του θεού και τα δικά τους, καλούν τους Αθηναίους, στο όνομα των κοινών θεών και του Απόλλωνα, αφού αναχωρήσουν από το ιερό να πάρουν ό,τι τους ανήκει.
|
ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. παραβαίνω, ἀποφέρομαι, ἀπαντῶ, ἄπειμι, ἀπέχομαι, νόμιμος: συμπλήρωσε τα κενά με τις λέξεις στον κατάλληλο τύπο.
* Κῆρυξ Βοιωτός ἀπαντᾶται ὑπό κήρυκος Ἀθηναίων.
* Οὐ δικαίως ἐδράσατε, Ἀθηναῖοι, παραβαίνοντες (ή παραβάντες ή παραβεβηκότες) τά τῶν Ἑλλήνων νόμιμα.
* Ἀθηναῖοι οὐκ ἀπείχοντο ἱερῶν ἐνόντων.
* Ὑμεῖς, Ἀθηναῖοι, ἀπιόντες ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἀποφέρεσθε τά σφέτερα αύτῶν.
2. Να συμπληρώσεις στον πίνακα τις μετοχές (στην ίδια πτώση, γένος και αριθμό) και τα απαρέμφατα των άλλων χρόνων.
ενεστωτασ
|
μελλοντας
|
αοριστος
|
παρακειμενοσ
|
πορευόμενος
|
πορευσόμενος
|
πορευσάμενος
|
πεπορευμένος
|
ἀποστρέφων
|
ἀποστρέψων
|
ἀποστρέψας
|
ἀπεστροφώς
|
τειχίζοντας
|
τειχιοῦντας
|
τειχίσαντας
|
τετειχικότας
|
ἐνοικεῖν
|
ἐνοικήσειν
|
ἐνοικῆσαι
|
ἐνῳκηκέναι
|
ἀποφέρεσθαι
|
ἀποίσεσθαι
|
ἀπενέγκασθαι
|
ἀπενηνέχθαι
|
ἀνασπῶντας
|
ἀνασπάσοντας
|
ἀνασπάσαντας
|
ἀνεσπακότες
|
3. Να συμπληρώσεις τους τύπους που ζητούνται.
ενικοσ αριθμοσ
| ||||
γεν.
|
ὕδατος
|
χέρνιβος
|
κήρυκος
|
δαίμονος
|
δοτ.
|
ὕδατι
|
χέρνιβι
|
κήρυκι
|
δαίμονι
|
αιτ.
|
ὕδωρ
|
χέρνιβα
|
κήρυκα
|
δαίμονα
|
κλητ.
|
ὕδωρ
|
χέρνιψ
|
κῆρυξ
|
δαῖμον
|
πληθυντικοσ αριθμοσ
| ||||
γεν.
|
ὑδάτων
|
χερνίβων
|
κηρύκων
|
δαιμόνων
|
δοτ.
|
ὕδασι (ν)
|
χέρνιψι (ν)
|
κήρυξι (ν)
|
δαίμοσι (ν)
|
αιτ.
|
ὕδατα
|
χέρνιβας
|
κήρυκας
|
δαίμονας
|
κλητ.
|
ὕδατα
|
χέρνιβες
|
κήρυκες
|
δαίμονες
|
4. ἀπαντᾷ, ἀναχωρήσῃ, δράσειαν: στους ρηματικούς αυτούς τύπους να μετατρέψεις
α. την οριστική σε υποτακτική και ευκτική
β. την υποτακτική σε ευκτική και προστακτική
γ. την ευκτική σε οριστική και προστακτική του ίδιου χρόνου.
οριστικη
|
: ἀπαντᾷ
| |||||||||
► υποτακ.
|
: ἀπαντᾷ
|
► ευκτ.
|
: ἀπαντῷ // ῴη
| |||||||
υποτακτ.
|
: ἀναχωρήσῃ
| |||||||||
► ευκτικη
|
: ἀναχωρήσαι
|
► προστακτ.
|
: ἀναχωρησάτω
| |||||||
ευκτικη
|
: δράσειαν
| |||||||||
► οριστικη
|
: ἔδρασαν
|
► προστακτ.
|
: δρασάντων // -άτωσαν
| |||||||
5. δράσειαν: να εξηγήσεις τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει το ρήμα στο σχηματισμό των χρόνων του.
* Συνηρημένο ρήμα σε –άω που έχει παντού μακρόχρονο το χαρακτήρα –α– και παίρνει σ μόνο εμπρός από το θ και το τ. (Παρατατικός: ἔδρων, Αόριστος: ἔδρασα).
6. Να εντοπίσεις τις περιπτώσεις πλάγιου λόγου και να τις μετατρέψεις σε ευθύ.
• πλαγιος λογος: ὅτι οὐδέν πράξει (πρίν ἄν αύτός ἀναχωρήσῃ πάλιν): ο πλάγιος λόγος έχει τη μορφή ειδικής πρότασης
► ευθυσ λογος: Οὐδέν πράξεις πρίν ἄν ἐγώ ἀναχωρήσω πάλιν
• πλαγιος λογος: ὅτι οὐ δικαίως δράσειαν παραβαίνοντες τά νόμιμα τῶν Ἑλλήνων: ειδική πρόταση
► ευθυσ λογος: οὐ δικαίως ἐδράσατε παραβαίνοντες τά νόμιμα τῶν Ἑλλήνων
• πλαγιος λογος: πᾶσι εἶναι καθεστηκός ... ... ἀπέχεσθαι, Ἀθηναίους ... ... ἐνοικεῖν: ειδικά απαρέμφατα από το ενν. ρήμα ἔλεγε
► ευθυσ λογος: πᾶσι καθεστηκός ἐστι ... ... ἀπέχεσθαι ὑμεῖς δέ Δήλιον τεχίσαντες ἐνοικεῖτε
• πλαγιος λογος: ὔδωρ τε, ὅ ἦν ... ... ὑδρεύεσθαι: ειδικό απαρέμφατο (ὑδρεύεσθαι) από το ενν. ρήμα ἔλεγε
► ευθυσ λογος: ὔδωρ τε, ὅ ἦν ἄψαυστον ἡμῖν πλήν χρῆσθαι ἀνασπάσαντες ὑδρεύεσθε
• πλαγιος λογος: ὥστε ... ... αὐτῶν: ειδικό απαρέμφατο (προαγορεύειν) από το ενν. ρήμα ἔλεγε
► ευθυσ λογος: ὥστε ὑπέρ τε τοῦ θεοῦ καί ἡμῶν αὐτῶν, ἐπικαλούμενοι τούς ὁμωχέτας δαίμονας καί τόν Ἀπόλλῳ, προαγορεύομεν ὑμᾶς ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἀπιόντας ἀποφέρεσθαι τά ὑμέτερα αὐτῶν
7. Αφού υποθέσεις ότι οι κήρυκες είναι πολλοί, να ξαναγράψεις την πρώτη ημιπερίοδο με όλες τις απαραίτητες αλλαγές.
► Ἐκ δέ τῶν Ἀθηναίων κήρυκες πορευόμενοι ἐπί τούς νεκρούς ἀπαντῶσι κήρυξι Βοιωτοῖς, οἵτινες αὐτούς ἀποστρέψαντες καί εἰπόντες ὅτι οὐδέν πράξουσι πρίν ἄν αὐτοί ἀναχωρήσωσι πάλιν, καταστάντες ἐπί τούς Ἀθηναίους ἔλεγον τά παρά τῶν Βοιωτῶν, ὅτι οὐ δικαίως δράσειαν παραβαίνοντες τά νόμιμα τῶν Ἑλλήνων
8. Να χαρακτηρίσεις τη συντακτική θέση όλων των απρόθετων γενικών και δοτικών του κειμένου.
γενικη - δοτικη
|
χαρακτηρισμος
|
κήρυκι
|
► αντικείμενο στο ἀπαντᾷ
|
Βοιωτῷ
|
► επιθετικός προσδιορισμός στο κήρυκι
|
τῶν Ἑλλήνων
|
► γενική υποκειμενική στο τά νόμιμα
|
πᾶσι
|
► δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση εἶναι καθεστηκός
|
ἱερῶν
|
► αντικείμενο στο απαρέμφατο ἀπέχεσθαι
|
τῶν ἐνόντων
|
► επιθετική μετοχή, επιθετικός προσδιορισμός στο ἱερῶν
|
σφίσι
|
► δοτική του ενεργούντος προσώπου στο ἄψαυστον
|
χέρνιβι
|
► κατηγορούμενο στο ενν. αντικείμενο του χρῆσθαι ὕδατι
|
αὐτῶν
|
► παράθεση στο σφέτερα
|
9. Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τους εμπρόθετους προσδιορισμούς της πρώτης (1ης) περιόδου.
εμπροθετοσ
|
χαρακτηρισμος
|
ἐκ τῶν Ἀθηνῶν
|
► δηλώνει προέλευση στο πορευόμενος
|
ἐπί τούς νεκρούς
|
► δηλώνει σκοπό στο πορευόμενος
|
ἐπί τούς Ἀθηναίους
|
► δηλώνει απλή κατεύθυνση σε τόπο στο καταστάς
|
ἐπί τήν ἀλλήλων (γῆν)
|
► δηλώνει εχθρική κατεύθυνση στι ἰόντας
|
10. Βοιωτός κῆρυξ ἔλεγε τοῖς Ἀθηναίοις ὅτι οὐ δικαίως δράσειαν παραβαίνοντες τά νόμιμα τῶν Ἑλλήνων: να εξαρτήσεις την περίοδο από το Οἱ Ἀθηναῖοι ἤκουον ... ...
* Οἱ Ἀθηναῖοι ἤκουον τοῦ Βοιωτοῦ κήρυκος λέγοντος αὐτοῖς ὅτι οὐ δικαίως δράσειαν παραβαίνοντες τά νόμιμα τῶν Ἑλλήνων = με γενική και κατηγορηματική μετοχή για να δηλωθεί άμεση αντίληψη (αυτηκοΐα)
11. πρίν ἄν αὐτός ἀναχωρήσῃ πάλιν: να χαρακτηρίσεις την πρόταση και να δικαιολογήσεις την έγκλιση με την οποία εκφέρεται.
* Δευτερεύουσα χρονική πρόταση. Εκφέρεται με υποτακτική διότι η πρόταση από την οποία εξαρτάται (ὅτι οὐδέν πράξει) είναι αρνητική.
12. α. Γράψτε σύνθετες λέξεις της νέας ελληνικής με πρώτο ή δεύτερο συνθετικό το ουσιαστικό ύδωρ.
β. Να συνθέσεις το ρήμα οἰκῶ και να γράψεις ένα συνώνυμο της νέας ελληνικής για κάθε σύνθετο που σχημάτισες.
► συνθετα του ὕδωρ: υδραγωγείο, υδρόβιος, υδρόγειος, υδρογόνο, υδροδοτώ, υδατάνθρακας, υδατόπτωση, άνυδρος, ενυδρείο, λειψυδρία, κλεψύδρα, ενυδάτωση, αφυδατώνω
► συνθετα του οἰκῶ: ενοικώ = μένω, διοικώ = διευθύνω, κατοικώ = διαμένω, μετοικώ = μετακομίζω, μεταναστεύω, παροικώ = γειτονεύω, γειτνιάζω, αποικώ = ξενιτεύομια, εποικώ = εγκαθίσταμαι ως έποικος σε ξένη χώρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου