Άγνωστο κέιμενο: Θουκυδίδη Βιβλ. Ι, κεφ. 36 §§ 1 - 4 (θέματα - απαντήσεις)

 ο θεμιστοκλησ διωκομενοσ καταφευγει στον αδμητο

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ἔχω τινά = δέχομαι κάποιον, έχω υπό την προστασία μου, παρέχω άσυλο ἀπεχθάνομαι τινί = μισούμαι, γίνομαι μισητός σε κάποιον κατά πύστιν  = σύμφωνα με τις πληροφορίες πύστις  = πληροφορία, ερώτηση κατά τι ἄπορον = εξαιτίας κάποιου αδιεξόδου οὐ φίλος  = πολέμιος (σχήμα λιτότητας) καταλύω (αμετάβατο) = μένω, διαμένω ἐπιδημῶ = ζω, βρίσκομαι στην πατρίδα μου ἐνδημῶ = μένω στην πατρίδα μου ἀποδημῶ = είμαι μακριά από την πατρίδα μου φεύγω = εξορίζομαι, είμαι εξόριστος ὁ φεύγων = ο εξόριστος .

κειμενο: Ὁ δέ Θεμιστοκλῆς προαισθόμενος φεύγει ἐκ Πελοποννήσου ἐς Κέρκυραν, ὤν αὐτῶν εὐεργέτης. Δεδιέναι δέ φασκόντων Κερκυραίων ἔχειν αὐτόν ὥστε Λακεδαιμονίοις καί Ἀθηναίοις ἀπέχεσθαι, διακομίζεται ὑπ’ αὐτῶν ἐς τήν ἤπειρον τήν καταντικρύ. Καί διωκόμενος ὑπό τῶν προστεταγμένων κατά πύστιν ᾗ χωροίη, ἀναγκάζεται κατά τι ἄπορον παρά Ἄδμητον τόν Μολοσσῶν βασιλέα, ὄντα αὐτῷ φίλον, καταλῦσαι. Και ὁ μέν οὐκ ἔτυχεν ἐπιδημῶν, ὁ δέ τῆς γυναικός ἱκέτης γενόμενος διδάσκεται ὑπ’ αὐτῆς τόν παῖδα σφῶν λαβών καθέζεσθαι ἐπί τήν ἐστίαν. Καί ἐλθόντος οὐ πολύ ὕστερον τοῦ Ἀδμήτου δηλοῖ τε ὅς ἐστι καί οὐκ ἀξιοῖ, εἴ τι ἄρα αὐτός ἀντεῖπεν αὐτῷ Ἀθηναίων δεομένῳ, φεύγοντα τιμωρεῖσθαι. μεταφραση: Ο Θεμιστοκλής όμως όταν κατάλαβε (την πρόθεσή τους) καταφεύγει από την Πελοπόννησο στην Κέρκυρα, επειδή ήταν ευεργέτης τους. Επειδή όμως οι Κερκυραίοι έλεγαν ότι φοβούνταν να του παρέχουν άσυλο, αποτέλεσμα του οποίου θα ήταν να γίνουν μισητοί στους Λακεδαιμόνιους και στους Αθηναίους, μεταφέρεται από αυτούς στην απέναντι στεριά. Επειδή όμως καταδιώκονταν από αυτούς που είχαν οριστεί (για τη σύλληψή του) σύμφωνα με τις πληροφορίες που πήγαινε κάθε φορά, αναγκάζεται εξαιτίας αδιεξόδου να ζητήσει κατάλυμα κοντά στον Άδμητο, το βασιλιά των Μολοσσών, μολονότι δεν ήταν φίλος του. Και ο Άδμητος έτυχε να απουσιάζει (κατά τύχη απουσίαζε), κι ο Θεμιστοκλής αφού έγινε ικέτης της γυναίκας του, συμβουλεύεται από αυτή να καθίσει στην εστία, αφού πάρει στην αγκαλιά του το παιδί τους. Κι όταν μετά από λίγο ήρθε ο Άδμητος του φανερώνει ποιος είναι, και λέει ότι δε θεωρεί δίκαιο, αν τυχόν αυτός του αντιτάχθηκε σε κάποιο ζήτημα, όταν ζητούσε (τη βοήθεια) των Αθηναίων, να τον εκδικείται ενώ είναι εξόριστος.

 Ασκήσεις – ερωτήσεις

1.    Να αντικαταστήσετε τη λέξη ή τη φράση της νέας ελληνικής, που είναι σε παρένθεση, με αρχαία στον κατάλληλο τύπο.

•        (Επειδή οι Κερκυραίοι φοβούνταν) δεδιότων Κερκυραίων (ἠ Ἐπεί Κερκυραῖοι ἐδεδίεσαν) ἔχειν αὐτόν.

•        Κερκυραῖοι (μετέφεραν) διεκομίσαντο αὐτόν εἰς τήν καταντικρύ ἤπειρον.

•        Ὁ Ἄδμητος (κατά τύχη απουσίαζε) ἔτυχεν άποδημῶν (ή οὐκ ἔτυχεν ἐπιδημῶν).

•        Ὁ Ἄδμητος εὑρίσκει Θεμιστοκλέα (να κάθεται) καθεζόμενον ἐπί τήν ἐστίαν.

•        Ὁ Θεμιστοκλῆς (φανερώνει στον Ἄδμητο) δηλοῖ τῷ Ἀδμήτῳ ὅς ἐστι.

2.    α. Δεδιέναι δέ φασκόντων Κερκυραίων ἔχειν αὐτόν: να ξαναγράψεις την πρόταση μεταφέροντας όλους τους ρηματικούς τύπους στον αόριστο της ίδιας φωνής.

►     Δεῖσαι δέ φησάντων Κερκυραίων σχεῖν αὐτόν

β. ὥστε Λακεδαιμονίοις καί Ἀθηναίοις ἀπέχθεσθαι: να ξαναγράψεις την πρόταση μεταφέροντας το απαρέμφατο στους άλλους χρόνους.

►     ενεστωτας: ὥστε Λακεδαιμονίοις καί Ἀθηναίοις ἀπεχθάνεσθαι

►     μελλοντασ: ὥστε Λακεδαιμονίοις καί Ἀθηναίοις ἀπεχθήσεσθαι

►     αοριστοσ: ὥστε Λακεδαιμονίοις καί Ἀθηναίοις ἀπέχθεσθαι

►     παρακειμενος: ὥστε Λακεδαιμονίοις καί Ἀθηναίοις ἀπηχθῆσθαι

3.    α. Ὁ δέ Θεμιστοκλῆς προαισθόμενος φεύγει ἐκ Πελοποννήσου: να ξαναγράψεις την πρόταση μεταφέροντας: i. τη μετοχή στον ενεστώτα και το ρήμα στον αόριστο   και    ii. όλους τους ρηματικούς τύπους στον παρακείμενο

 i. Ὁ δέ Θεμιστοκλῆς προαισθανόμενος ἔφυγεν ἐκ Πελοποννήσου

ii. Ὁ δέ Θεμιστοκλῆς προῃσθημένος πέφευγεν ἐκ Πελοποννήσου

4.    Να συμπληρώσεις τις μετοχές (στον αριθμό, στην πτώση, γένος και διάθεση που βρίσκονται) των άλλων χρόνων (αρχικά δίνονται οι μη υπογραμμισμένες.

ενεστωτασ	μελλοντας	αοριστος	παρακειμενοσ
διωκόμενος	διωχθησόμενος	διωχθείς	δεδιωγμένος
προσταττομένων	προσταχθησομένων	προσταχθέντων	προστεταγμένων
δεομένῳ	δεησομένῳ	δεηθέντι	δεδεημένῳ
φεύγοντα	φευξόμενον- φευξούμενον	φυγόντα	πεφευγότα

5.    Να συμπληρώσεις τους τύπους που ζητούνται (δίνονται οι τύποι με τα έντονα γράμματα):

	ενικοσ αριθμοσ
ονομ.	εὐεργέτης	γυνή	παῖς	Θεμιστοκλῆς
γεν.	εὐργέτου	γυναικός	παιδός	Θεμιστοκλέους
δοτ.	εὐργέτῃ	γυναικί	παιδί	Θεμιστοκλεῖ
αιτ.	εὐργέτην	γυναῖκα	παῖδα	Θεμιστοκλέα
κλητ.	εὐργέτα	γύναι	παῖ	Θεμιστόκλεις
	πληθυντικοσ αριθμοσ
ονομ.	εὐργέται	γυναῖκες	παῖδες	Θεμιστοκλεῖς
γεν.	εὐεργετῶν	γυναικῶν	παίδων	Θεμιστοκλέων
δοτ.	εὐργέταις	γυναιξί (ν)	παισί (ν)	- - - - - -
αιτ.	εὐργέτας	γυναῖκας	παῖδας	Θεμιστοκλεῖς
κλητ.	εὐργέται	γυναῖκες	παῖδες	Θεμιστοκλεῖς

6.    προαισθόμενος, ὤν, ὄντα, ἐλθόντος, φεύγοντα: να χαρακτηρίσεις συντακτικά τις μετοχές και να τις αναπτύξεις στις αντίστοιχες προτάσεις.

•    προαισθόμενος:

›        αναγνωριση: χρονική μετοχή  συνημμένη, δηλώνει το προτερόχρονο

›        αναλυση: ἐπεί ᾔσθετο

•    ὤν: 

›        αναγνωριση: αιτιολογική μετοχή συνημμένη

›        αναλυση:  ἐπεί ἦν αὐτῶν εὐεργέτης

•    ὄντα:

›        αναγνωριση: εναντιωματική μετοχή συνημμένη

›        αναλυση: εἰ καί ἦν αὐτῷ οὐ φίλος

•    φεύγοντα: 

›        αναγνωριση: χρονική μετοχή συνημμένη

›        αναλυση: ἐν ᾧ φεύγει

7.    Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις.

*  ὥστε ... ... ἀπεχθέσθαι: συμπαρασματική

*   εἰ τι ἄρα ... ... δεομένῳ: υποθετική

8.    Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις και να δικαιολογήσετε την έγκλιση με την οποία εκφέρονται.

*  ᾗ χωρίοιη: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική, μερικής άγνοιας, από το πύστιν. Εκφέρεται με ευκτική επαναληπτική.

*   ὅς ἔστι: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική, μερικής άγνοιας, από το δηλοῖ. Εκφέρεται με οριστική (ἐστί) παρόλο που το ρήμα εξάρτησης δηλοῖ είναι ιστορικός χρόνος διότι ο συγγραφέας θέλει να δηλώσει κάτι το οποίο είναι πραγματικό και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.

9.    Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τα απαρέμφατα:

απαρεμφατα	συντακτικοσ χαρακτηρισμοσ
δεδιέναι	›       ειδικό αντικείμενο μετοχής φασκόντων
ἔχειν	›       τελικό αντικείμενο στο δεδιέναι
ἀπεχθέσθαι	›       είναι το ρήμα της συμπερασματικής ὥστε ... ... ἀπεχθέσθαι
καταλῦσαι	›       τελικό αντικείμενο στο αναγκάζεται
καθέζεσθαι	›       τελικό αντικείμενο στο διδάσκεται
τιμωρεῖσθαι	›       τελικό αντικείμενο στο οὐκ ἀξιοῖ

10.  Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα, αφού επιλέξεις από τη στήλη Β το χαρακτηρισμό που θεωρείς σωστό.

1.	αὐτῶν	είναι	γενική κτητική    ή    γενική αντικειμενική στο εὐεργέτης
2.	Ἀθηναίοις	είναι	αντικείμενο στο ἀπεχθέσθαι   ή    δοτική της αιτίας
3.	αὐτῷ (ὄντα)	είναι	δοτική προσωπική κτητική    ή    αντικειμενική στο οὐ φίλον
4.	τῆς γυναικός	είναι	γενική υποκειμενική    ή    γενική αντικειμενική στο ἱκέτης
5.	ὅς	είναι	υποκείμενο  ή  κατηγορούμενο στο υποκ. του έστί Θεμιστοκλῆς
6.	αὐτῷ (ἀντεῖπεν)	είναι	αντικείμενο στο ἀντεῖπεν    ή   δοτική προσωπική αντιχαριστική

11.  Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα βάζοντας * στην αντίστοιχη στήλη και στη στήλη της επιρρηματικής το είδος της.

μετοχη	επιθετικη	κατηγορηματικη	επιρρηματικη	συνημμενη	απολυτη
φασκόντων			αιτιολογική		*
ἐπιδημῶν		*		*
γενόμενος			χρονική	*
δεομένῳ			χρονική	*

12.  Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τις εμπρόθετες γενικές και να δηλώσεις τις λέξεις που προσδιορίζουν.

εμπροθετοσ	χαρακτηρισμος
ἐκ Πελοποννήσου	›       εμπρ. επιρρ. προσδ. που δηλώνει από τόπο κίνηση στο φεύγει
ὑπ’ αὐτῶν	›       εμπρ. επιρρ. προσδ. του ποιητικού αιτίου στο διακομίζεται
ὑπ’ αὐτῆς	›       εμπρ. επιρρ. προσδ. του ποιητικού αιτίου στο διδάσκεται

 13.  Να χαρακτηρίσεις την πρόταση στην οποία ανήκει το ρήμα οὐκ ἄξιοῖ και να δικαιολογήσεις την έγκλιση.

* Οὐκ ἀξιοῖ φεύγοντα τιμωρεῖσθαι: είναι κύρια πρόταση κρίσεως συνδέεται με την προηγούμενη κύρια παρατακτικά συμπλεκτικά καταφατικά με τους συμπλεκτικούς συνδέσμους τε – καί. Εκφέρεται με οριστική διότι δηλώνει το πραγματικό.

14.  Με ποιες λέξεις έχουν ετυμολογική συγγένεια οι λέξεις με τα έντονα γράμματα:

  

δεινός	: δεδιέναι	εδώλιο	: καθέζεσθαι
συγκομιδή	: διακομίζεται	αντίρρηση	: ἀντεῖπεν
απορία	: ἄπορον	δέηση	: δεομένῳ
λύτρα	: καταλῦσαι