Ο τρόπος ψυχαγωγίας των ανθρώπων κάθε εποχής, και ιδιαίτερα των νέων, βρίσκεται σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που παρέχει κάθε φορά η κοινωνία, τις διεξόδους και τις λύσεις που προσφέρει στα αναφυόμενα προβλήματα και παράλληλα ανακλά το πολιτισμικό επίπεδο, δηλαδή το περιεχόμενο της σκέψης, των αναζητήσεων και των τέρψεων των εν λόγω ατόμων και σκιαγραφεί την ίδια την εικόνα τους. Αυτό σημαίνει πως ο τρόπος ψυχαγωγίας είναι ο καθρέπτης μιας κοινωνίας ….
Σήμερα, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο μιας καταναλωτικής κοινωνίας ακόμη και η διασκέδαση έγινε καταναλωτικό προϊόν που αγοράζεται και πουλιέται. Η λεγόμενη «βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου», χρησιμοποιώντας τις τεχνικές του Marketing, επιβάλλει στους νέους ορισμένα στερεότυπα συμπεριφοράς, όσον αφορά τον τρόπο ψυχαγωγίας. Οι νέοι, για να μην απομονωθούν από τους συνομιλητές τους, αναγκάζονται τα αποδεχτούν - δέχονται «να χάσουν το πρόσωπό τους, για να μοιάσουν με τους άλλους».
Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις τους λείπει ο αυτοσχεδιασμός, ο αυθορμητισμός, η γνησιότητα. Ακόμη και κάποιες υστερικές εκδηλώσεις είναι μέσα στο πρόγραμμα ˙ ένα είδος «ψυχαγωγικού χάπενινγκ». Εφόσον οι νέοι είναι το τραγούδι τους. Σήμερα το τραγούδι ελέγχεται από κάποιες πολυεθνικές εταιρείες, που καθορίζουν έναν ενιαίο τρόπο ψυχαγώγησης για όλη τη νεολαία της γης. Βέβαια, το τραγούδι πρέπει να ενώνει αλλά όχι να ισοπεδώνει ή να ομοιοποιεί και να περνά στο χώρο της νεολαίας κάποια ύποπτα μηνύματα και κάποιους ύποπτους τρόπους ζωής. Η ετεροκατευθυνόμενη, όμως, διασκέδαση δεν ικανοποιεί τις βαθύτερες ανάγκες των νέων, αφού πρωταρχικά μέσω αυτής αποσκοπείται η εξασφάλιση του κέρδους. Γι' αυτό άλλωστε αντιμετωπίζει τους νέους σαν οικονομικά μεγέθη κι όχι ως αυτόνομες προσωπικότητες, με αναπτυγμένη κρίση, βούληση κι ευαισθησία. Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο νέος, συχνά, κυριεύεται από μια παθητικότητα. Οι διάφορες μορφές ψυχαγωγίας, όπως ο χορός και το τραγούδι, δεν λειτουργούν ως ερεθίσματα, που θα τον προτρέψουν να εκφραστεί μ' ένα δικό του δυναμισμό και δημιουργικό τρόπο ψυχαγωγίας. Αντίθετα, τον ωθούν σε μια παθητική στάση ζωής, σε πανομοιότυπες μορφές διασκέδασης που τον διδάσκουν απάθεια και αδιαφορία. Συχνά το τραγούδι γίνεται ένας άμεσος ή έμμεσος τρόπος προβολής των ναρκωτικών, κάποιων αντικοινωνικών συμπεριφορών και ψυχοφθόρων ιδεολογιών. Σήμερα το μοντέρνο τραγούδι διαμορφώνει όχι μόνο τη γλώσσα αλλά και τη σκέψη των νέων. Αυτό εξηγεί το γιατί το λεξιλόγιο της ελληνικής νεολαίας βρίθει από ξενικά στοιχεία ή από λέξεις δήθεν λαϊκές, που προωθούνται από κάποια τραγούδια μιας νέας αργκό, που εκφράζει τον πρόσφατο μουσικό μας λαϊκισμό, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά εμβόλιο ανοησίας στη σκέψη και στη γλώσσα των νέων παιδιών.
Απ' όλα αυτά διαπιστώνουμε ότι ο σύγχρονος τρόπος ψυχαγωγίας δεν εξαρτάται, σε μεγάλο ποσοστό, από τη θέληση των ίδιων των νέων. Απλά τους μεταβάλλει σε άκριτους δέκτες απολαύσεων. Μέσω της ελεγχόμενης ψυχαγωγίας περνούν και οι νέοι τρόποι εξάρτησης. Κι επειδή οι νέοι όλου του κόσμου αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, ρέπουν προς έναν ενιαίο τρόπο διασκέδασης. Όμως, από αυτό επωφελούνται οι πολυεθνικές δισκογραφικές εταιρείες, για να διαμορφώσουν ένα παγκόσμιο πρότυπο ψυχαγωγίας, σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα. Σήμερα το τραγούδι εκφράζει κατά κάποιον τρόπο την ιδεολογία των νέων. Μέσα από αυτή την «ιδεολογία» επιχειρείται η απο-εθνικοποίηση των λαών και η αποκοπή της νεολαίας από την εθνική της κουλτούρα. Δεν υποβοηθούνται σήμερα οι προσπάθειες, που θα έδιναν τις δυνατότητες στους νέους να βρουν και μέσα ψυχαγωγίας στη δική τους κουλτούρα.
Σ. Καργάκος
Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας μια περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις)
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε 60-80 λέξεις το νόημα της παρακάτω άποψης του συγγραφέα: «Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση».
Μονάδες 10
Β2. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: αυτόνομες, θέληση, κυριεύεται, παθητικότητα, ερεθίσματα
Μονάδες 5
Β3. Να επισημάνετε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου («Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις τους .…. αγωγή προς κατανάλωση»).
Μονάδες 5
Β4. Να γράψετε τους πλαγιότιτλους της τρίτης και της πέμπτης παραγράφου του κειμένου.
Μονάδες 5
Γ. Ποιοι παράγοντες μπορούν να βοηθήσουν τους νέους να στραφούν στη γνήσια ψυχαγωγία; Υποθέστε πως το κείμενό σας θα αποτελέσει την εισήγησή σας σε συζήτηση που θα διεξαχθεί σε συνάντηση των μαθητών των σχολείων της περιοχής σας με τους τοπικούς φορείς της πολιτείας. (400-500 λέξεις)
Μονάδες 50
Α) ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο συγγραφέας σε μια ανάλυσή του για το χαρακτήρα της ψυχαγωγίας των σύγχρονων νέων επισημαίνει πως, αφού αυτή αντικατοπτρίζει το πολιτισμικό επίπεδο μιας κοινωνίας, σήμερα δεν μπορεί παρά να έχει καταναλωτικό χαρακτήρα. Στις μέρες μας η νεολαία τηρεί αλλοτριωμένη στάση κατανάλωσης και κατά το χρόνο ανάπαυσης, η αξιοποίηση του οποίου καθορίζεται από μια βιομηχανία διασκέδασης. Αυτή επιβάλλει στους νέους στερεότυπη συμπεριφορά, αποσκοπεί στη δημιουργία ομοιόμορφου κοινού και στην εξασφάλιση του κέρδους. Έτσι, η ψυχαγωγία από μέσο δημιουργικής έκφρασης των νέων μετατρέπεται σε μέσο προβολής αντικοινωνικών συμπεριφορών και ύπνωσής τους. Χρησιμοποιείται για την αποδυνάμωση της κριτικής τους σκέψης, καθώς και για τη γλωσσική και πολιτιστική τους αλλοτρίωση.
Β1.
Να επισημανθεί ότι η ψυχαγωγία από τέρψη, εξευγενισμός και αναζωογόνηση της ψυχής που προκαλεί το αίσθημα της πληρότητας και συμβάλλει στη βαθμιαία προαγωγή του ατόμου, έχει καταντήσει εμπορεύσιμο είδος. Η κατανάλωση του χρόνου ανάπαυσης καθορίζεται από τη βιομηχανία, όπως και τα εμπορεύματα που αγοράζει ο σύγχρονος αλλοτριωμένος καταναλωτής. Το γούστο του είναι προκαθορισμένο και η αξία της ψυχαγωγίας μετριέται με τους όρους της αγοράς.
Β2.
αυτόνομες = ανεξάρτητες
θέληση = βούληση
κυριεύεται = διακατέχεται
παθητικότητα = αδράνεια
ερεθίσματα = εναύσματα
Β3.
Θεματική περίοδος: «Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις ... η γνησιότητα».
Λεπτομέρειες: «Ακόμη και κάποιες υστερικές εκδηλώσεις ... βούληση κι ευαισθησία».
Κατακλείδα: «Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση».
Β4.
3η παράγραφος: Η εμπορευματοποιημένη ψυχαγωγία μαζοποιεί και αλλοτριώνει τους νέους.
5η παράγραφος: Ο σύγχρονος παγκοσμιοποιημένος τρόπος ψυχαγωγίας οδηγεί στην αποεθνικοποίηση των νέων.
Γ.
Πρόκειται για εισήγηση, επομένως πρέπει να τηρηθούν οι δεσμεύσεις του αντίστοιχου επικοινωνιακού πλαισίου (προσφώνηση - πρόλογος με αναφορά στην εκδήλωση - ευχαριστήριο κλείσιμο προς το ακροατήριο)
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν τους νέους να στραφούν στη γνήσια ψυχαγωγία:
• Οικογένεια
► μεταλαμπάδευση κατάλληλων αρχών και ανάπτυξη κατάλληλων ενδιαφερόντων, ώστε οι νέοι να αξιοποιούν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους
► επαφή των νέων με αληθινές μορφές τέχνης (λογοτεχνία, θέατρο, επισκέψεις αρχαιολογικών χώρων...) και όχι με εμπορευματοποιημένες και τυποποιημένες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης
• Σχολείο
► αισθητική αγωγή μέσω του ανθρωπιστικού προσανατολισμού του εκπαιδευτικού συστήματος, που στοχεύει στην πνευματική καλλιέργεια του μαθητή
► απαλλαγή των εκπαιδευτικών από τη νοοτροπία της υπερφόρτισης των μαθητών με υποχρεώσεις και πολύωρη μελέτη στο σπίτι, ώστε να διαθέτουν χρόνο και για άλλα ενδιαφέροντα
► ίδρυση δανειστικών βιβλιοθηκών
► ενθάρρυνση σύστασης καλλιτεχνικών ομάδων από τους μαθητές (θεατρικές, μουσικοχορευτικές ...) και οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων
► επισκέψεις των σχολικών χώρων από πνευματικούς ανθρώπους, που θα μυήσουν τους νέους στον κόσμο της Τέχνης και των Γραμμάτων
• Πολιτεία
► κατασκευή και επέκταση αθλητικών κέντρων, βιβλιοθηκών, εστιών νεότητας, εγκαταστάσεων για πολιτιστικές εκδηλώσεις,
► ενίσχυση των μορφωτικών και πολιτιστικών συλλόγων που προωθούν την ενασχόληση με γνήσιες μορφές τέχνης, την επαφή με στοιχεία του παραδοσιακού πολιτισμού και τη δημιουργική συνάντηση και επικοινωνία των νέων
► αναβάθμιση / τόνωση της καλλιτεχνικής και πνευματικής δραστηριότητας σε περιοχές που μειονεκτούν (υποβαθμισμένες συνοικίες μεγάλων αστικών κέντρων, ημιαστικά και κυρίως αγροτικά κέντρα)
► αυστηρός έλεγχος εστιών που εκκολάπτουν αντικοινωνικά - παθολογικά φαινόμενα (βία στα γήπεδα, προβαλλόμενα θεάματα, ύποπτα κέντρα ψυχαγωγίας)
• Μ.Μ.Ε.
► ποιοτικά προγράμματα, εκπομπές πνευματικού καλλιτεχνικού χαρακτήρα
► προβολή θετικών προτύπων
► ενεργοποίηση του ραδιοτηλεοπτικού συμβουλίου για τον έλεγχο του περιεχομένου και της αισθητικής των προβαλλόμενων προγραμμάτων
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΕΦΕ 2006
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου