Άγνωστο κείμενο: Δημοσθένη, Κατά Φιλίππου Β, § 11 (θέματα και απαντήσεις)

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ὑπακούω τινός = ακούω κάποιον προσεκτικά, απαντώ σε κάποιον, προσέχω κάποιον ὑπακούω τινί = συμφωνώ με κάποιον, υποχωρώ σε κάποιον, υποτάσσομαι σε κάποιον ὑπακούω τινί (επί δικαστών) = ακούω τα παράπονα κάποιου προαιροῦμαι = εκλέγω, προτιμώ, επιχειρώ, σκέπτομαι να ... προαιροῦμαι + αιτιατική = εκλέγω κάποιον, προτιμώ κάποιον προαιροῦμαι + αιτιατική + γενική ή εμπρόθετο = εκλέγω κάποιον από άλλους, προτιμώ κάτι από κάτι άλλο προαιροῦμαι + αιτιατική (αντικ.) + αιτιατική (κατηγ. του αντικ.) = λαμβάνω κάποιον ως κάτι προαιροῦμαι + τελικό απαρέμφατο = προτιμώ να πράξω κάτι προαίρεσις βίου = σκοπός ζωής προαίρεσις πολιτείας = τρόπος διακυβέρνησης γλίχομαι = επιμένω σε κάτι, αγωνίζομαι για κάτι, προσπαθώ να απολαύσω κάτι, ποθώ, επιθυμώ

κειμενο: εὑρίσκει γάρ, οἶμαι, καὶ ἀκούει τοὺς μὲν ὑμετέρους προγόνους, ἐξὸν αὐτοῖς τῶν λοιπῶν ἄρχειν Ἑλλήνων ὥστ' αὐτοὺς ὑπακούειν βασιλεῖ, οὐ μόνον οὐκ ἀνασχομένους τὸν λόγον τοῦτον, ἡνίκ' ἦλθεν Ἀλέξανδρος ὁ τούτων πρόγονος περὶ τούτων κῆρυξ, ἀλλὰ καὶ τὴν χώραν ἐκλιπεῖν προελομένους καὶ παθεῖν ὁτιοῦν ὑπομείναντας, καὶ μετὰ ταῦτα πράξαντας ταῦθ' ἃ πάντες ἀεὶ γλίχονται λέγειν, ἀξίως δ' οὐδεὶς εἰπεῖν δεδύνηται, διόπερ κἀγὼ παραλείψω, δικαίως· ἔστι γὰρ μείζω τἀκείνων ἔργα ἢ ὡς τῷ λόγῳ τις ἂν εἴποι, τοὺς δὲ Θηβαίων καὶ Ἀργείων προγόνους τοὺς μὲν συστρατεύσαντας τῷ βαρ βάρῳ, τοὺς δ' οὐκ ἐναντιωθέντας. μεταφραση: Γιατί βρίσκει, νομίζω, και πληροφορείται ότι οι μεν πρόγονοί σας, ενώ ήταν δυνατό σ’ αυτούς να εξουσιάζουν τους υπόλοιπους Έλληνες υπό τον όρο να υπακούουν αυτοί στο βασιλιά (των Περσών), όχι μόνο δεν ανέχτηκαν αυτή την πρόταση, όταν ήρθε ο Αλέξανδρος ο πρόγονός του ως μεσολαβητής για αυτά, αλλά προτίμησαν και τη χώρα τους να εγκαταλείψουν και να αντέξουν και να πάθουν οτιδήποτε, και κατόρθωσαν κατόπιν αυτά τα οποία πολλοί επιθυμούν να αναφέρουν πάντοτε, αλλά κανείς δεν έχει καταφέρει να μιλήσει αντάξια. Γι’ αυτό ακριβώς και εγώ δικαιολογημένα θα τα παραλείψω· γιατί τα κατορθώματα εκείνων είναι σπουδαιότερα από όσο θα μπορούσε κανείς να τα εκθέσει με λόγια, ενώ οι πρόγονοι των Θηβαίων και των Αργείων (βρίσκει και πληροφορείται) ότι οι μεν πρώτοι έκαναν εκστρατεία μαζί με τους βαρβάρους, οι δε άλλοι δεν αντιτάχθηκαν.

ασκήσεις  προετοιμασιασ

1.    Να αντικαταστήσετε χρονικά τις μετοχές: ὑπομείναντας, ἐναντιωθέντας, πράξαντας, συστρατεύσαντας

	ὑπομείναντας	ἐναντιωθέντας	πράξαντας	συστρατεύσαντας
ενεσ.	ὑπομένοντας	ἐναντιουμένους	πράττοντες	συστρατεύοντας
μελ.	ὑπομενοῦντας	ἐναντιωθησομένους	πράξοντες	συστρατεύσοντας
αορ.	ὑπομείναντας	ἐναντιωθέντας	πράξαντες	συστρατεύσαντας
πρκ.	ὑπομεμενηκότας	ἠναντιωμένους	πεπραχότες	συνεστρατευκότας

2.    ἦλθεν: Να γράψετε τα απαρέμφατα και τις μετοχές (αρσενικού γένους) όλων των χρόνων.

	απαρεμφατα	μετοχεσ
ενεσ.	ἰέναι - ἔρχεσθαι	ἰών - ἰοῦσα - ἰόν   /  ἐρχόμενος – η – ον
μελ.	ἰέναι – (ἐλεύσεσθαι)	ἰών - ἰοῦσα - ἰόν   /  (ἐλευσόμενος – η – ον  )
αορ.	ἐλθεῖν	ἐλθών - ἐλθοῦσα - ἐλθόν
πρκ.	ἐληλυθέναι	ἐληλυθώς - ἐληλυθυῖα - ἐληλυθός

3.    ἦλθεν: να κλίνεται την οριστική παρατατικού

οριστικη παρατατικου
ᾖα   κ΄ ᾔειν
ᾔεις  κ΄ ᾔεισθα
ᾔει
ᾖμεν
ᾖτε
ἦσαν  κ΄ ᾔεσαν

ασκήσεις  εμπεδωσης

1.    ἀμφισβητῶ, ἀμφιγνοῶ, ἀνέχομαι, ἐνοχλῶ, ἐπανορθῶ: να γραφεί το γ΄ ενικό και γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του Παρατατικού.

	παρατατικοσ
	ἀμφισβητῶ	ἀμφιγνοῶ		ἀνέχομαι
γ΄ εν.	ἠμφεσβήτει	ἠμφεγνόει		ἠνείχετο
γ΄ πλ.	ἠμφεσβήτουν	ἠμφεγνόουν		ἠνείχοντο
	παρατατικοσ
	ἐνοχλῶ,	ἐπανορθῶ
γ΄ εν.	ἠνώχλει	ἐπηνώρθου
γ΄ πλ.	ἠνώχλουν	ἐπηνώρθουν

2.    ἀμφισβητῶ, ἀμφιγνοῶ, ἀνέχομαι, ἐνοχλῶ, ἐπανορθῶ: να γραφεί το β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο των εγκλίσεων του Αορίστου των παραπάνω ρημάτων.

	αοριστοσ
	οριστικη	υποτακτικη	ευκτική	προστακτική
β΄ εν.	ἠμφεσβήτησας	ἀμφισβητήσῃς	ἀμφισβητήσαις	ἀμφισβήτησον
β΄ πλ.	ἠμφεσβητήσατε	ἀμφισβητήσητε	ἀμφισβητήσαιτε	ἀμφισβητήσατε
β΄ εν.	ἠμφεγνόησας	ἀμφιγνοήσῃς	ἀμφιγνοήσαις	ἀμφιγνόησον
β΄ πλ.	ἠμφεγνοήσατε	ἀμφιγνοήσητε	ἀμφιγνοήσαιτε	ἀμφιγνοήσατε
β΄ εν.	ἠνέσχου	ἀνάσχῃ	ἀνάσχοιο	ἀνάσχου
β΄ πλ.	ἠνέσχεσθε	ἀνάσχησθε	ἀνάσχοισθε	ἀνάσχεσθε
β΄ εν.	ἠνώχλησας	ἐνοχλήσῃς	ἐνοχλήσαις	ἐνόχλησον
β΄ πλ.	ἠνωχλήσατε	ἐνοχλήσητε	ἐνοχλήσαιτε	ἐνοχλήσατε
β΄ εν.	ἐπηνώρθωσας	ἐπανορθώσῃς	ἐπανορθώσαις	ἐπανόρθωσον
β΄ πλ.	ἐπηνωρθώσατε	ἐπανορθώσητε	ἐπανορθώσαιτε	ἐπανορθώσατε

3.    προελομένους: να γράψετε το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων του Ενεστώτα και του παθητικού Αορίστου, τα απαρέμφατα και τις μετοχές όλων των χρόνων.

ενεστωτασ
οριστικη	υποτακτικη	ευκτικη		προστακτικη
προαιροῦνται	προαιρῶνται	προαιροῖντο		προαιρείσθων προαιρείσθωσαν
παθητικος αοριστος
οριστικη	υποτακτικη	ευκτικη		προστακτικη
προῃρέθησαν	προαιρεθῶσιν	πραιρεθείησαν  προαιρεθεῖεν		προαιρεθέντων προαιρεθήτωσαν
απαρεμφατα
ενεστωτας	μελλοντας	αοριστος		παρακειμενος
προαιρεῖσθαι	προαιρήσεσθαι προαιρεθήσεσθαι	πρελέσθαι προαιρεθῆναι		προῃρῆσθαι
μετοχεσ
ενεστωτας	μελλοντας		αοριστος		παρακειμενος
προαιρούμενος –η –ον	προαιρησόμενος –η –ον προαιρεθησόμενος –η –ον		προελόμενος –η –ον προαιρεθείς –εῖσα –έν		προῃρημένος –η –ον

 4.    Να κλιθούν στις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού τα επίθετα: μέγας, πολύς, ὀλίγον, αἰσχρός

	ενικοσ αριθμοσ
γεν.	μεγάλου	πολλοῦ	ὀλίγου	αἰσχροῦ
δοτ.	μεγάλῳ	πολλῷ	ὀλίγῳ	αἰσχρῷ
αιτ.	μέγαν	πολύν	ὀλίγον	αἰσχρόν
	πληθυντικοσ αριθμοσ
γεν.	μεγάλων	πολλῶν	ὀλίγων	αἰσχρῶν
δοτ.	μεγάλοις	πολλοῖς	ὀλίγοις	αἰσχροῖς
αιτ.	μεγάλους	πολλούς	ὀλίγους	αἰσχρούς

5.    Να βρείτε το επιρρηματικό κατηγορούμενο και να αναγνωρίσετε το είδος του

•        Κλέαρχον εἴσω παρεκάλεσε σύμβουλον

›       σύμβουλον = σκοπού

•        Τάς ναῦς ἑκούσας παρέλαβε

›       ἑκούσας = τρόπου

•        Ἀνήγοντο πελάγιοι

›       πελάγιοι = τόπου

•        Κατέβαινον εἰς τάς κώμας σκοταῖοι

›       σκοταῖοι = χρόνου

•        Οἱ στρατιῶται πρῶτοι ἐξέρχοντο.

›       πρώτοι = τάξη – σειρά

6.    Να αντιστοιχίσετε τα γράμματα της στήλης Α  με τους αριθμούς της στήλης Β. (στη στήλη Β περισσεύουν δυο στοιχεία)

α		β	αντιστοιχιση
α.	Ἄκουσον ὡς ἄν μάθῃς	1.    Τελική μετοχή	α.	4
β.	Οἱ Ἕλληνες παρεσκευάζοντο ὡς δεξόμενοι αὐτόν	2.    Αναφορ. παραβ. πρόταση	β.	1
γ.	Ὡς βορρᾶς πνέῃ, καλοί πλοῖ εἰσί	3.    Αιτιολογική μετοχή	γ.	7
δ.	Τόν Περικλέα ἐν αἰτίᾳ εἶχον ὡς πείσαντα σφᾶς πολεμεῖν	4.    Τελική πρόταση	δ.	3
ε.	Ἐβουλεύοντο ὡς ἄν τήν μάχην συμφορώτατα ποιήσαιντο	5.    Πλάγια ερωτ. πρόταση	ε.	5
στ.	Λέγει ὡς ὑβριστής εἰμί	6.    Κατηγορούμενο	στ.	9
ζ.	Παρεσκευάζοντο ὡς ἐπί ναυμαχίαν	7.    Χρονική πρόταση	ζ.	8
η.	Εἶχον τά δρέπανα εἰς γῆν βλέποντα, ὡς διακόπτειν ὅτῳ ἐντυγχάνοιεν	8.    Εμπρ. προσδ. σκοπού	η.	11
θ.	Ἔστι γάρ μείζω τἀκείνων ἔργα ἤ ὡς τῷ λόγῳ τις ἄν εἴποι	9.    Ειδική πρόταση	θ.	13
ι.	Κῦρος ἐκέλευσε τούς Ἕλληνας ταχθῆναι οὕτω, ὡς νόμος (ἦν) αὐτοῖς εἰς μάχην	10.  Απόλυτο απαρέμφατο	ι.	2
ια.	Δέομαί σου παραμεῖναι ἡμῖν ὡς ἄν ἐγώ οὐδ’ ἄν ἑνός ἥδιον ἀκούσαιμι ἤ σου	11.  Συμπερασμ. πρόταση	ια.	12
ιβ.	Ἐφέρετο ὡς ἥρως	12.  Αιτιολογική πρόταση	ιβ.	6
		13.  Δεύτ. όρος σύγκρισης
		14.  Κατηγορηματική μετοχή

7.    Να συμπληρώσετε τα κενά με λέξεις παράγωγες των ρημάτων κρίνομαι, λαμβάνω, εὑρίσκω και ἄρχω

►   Η κρισιμότητα απαιτεί ψυχραιμία.

►   Ποιος θα επιληφθεί του θέματος;

►   Για το μηχάνημα που κατασκεύασε πήρε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

►   Από τότε που ανέλαβε την αρχηγία του κράτους, περιόρισε εντυπωσιακά την ανεργία.

►   Η πρόκριση στους τελικούς του μήκους προκάλεσε αισθήματα εθνικής υπερηφάνειας.

ασκήσεις  ανυψωσης ικανοτητων

1.    Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων και των επιρρημάτων:

θετικοσ	συγκριτικοσ	υπερθετικοσ
μεγάλα	μείζω	μέγιστα
ἀξίως	ἀξιώτερον	ἀξιώτατα
δικαίως	δικαιότερον	δικαιότατα
δεινόν	δεινότερον	δεινότατον
πόρρω	πορρωτέρω	πορρωτάτω
πέρα	περαιτέρω	- - - -
ἥσυχος	ἡσυχαίτερος - ἡσυχώτερος	ἡσυχαίτατος - ἡσυχώτατος
ἴδιος	ἰδιαίτερος – ίδιώτερος	ἰδιαίτατος – ίδιώτατος
φίλος	φιλαίτερος – φίλτερος – φιλίων	φιλαίτατος – φίλτατος

2.    ὑπείληφε (στη μέση φωνή), ἀνταλλάξασθαι, δεδύνηται, λογιζόμενος: να γράψετε το γ΄ πληθυντικό της οριστικής και προστακτικής παρακειμένου

οριστικη
ὑπειλημμένοι εἰσί (ν)	ἀντηλλαγμένοι εἰσί (ν)	δεδύνηνται	λελογισμένοι εἰσί (ν)
προστακτικη
ὑπειλήφθων ὑπειλήφθωσαν	ἀντηλλάχθων ἀντηλλάχθωσαν	δεδυνήσθων δεδυνήσθωσαν	λελογίσθων λελογίσθωσαν