Αξιοποιώντας το παράθεμα που ακολουθεί και τις ιστορικές γνώσεις να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:α. Ποιοι λόγοι ευνόησαν τις επενδύσεις ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα μετά το 1922;
β. Ποιες ήταν οι συνέπειες των επενδύσεων αυτών στην οικονομική ζωή της Ελλάδας;
ΠΑΡΑΘΕΜΑ: Οι μεγάλες επενδύσεις
Η ύφεση και κρίση του διεθνούς συστήματος μετά το 1920, περιορίζοντας την αγορά στα παραδοσιακά δυτικο-ευρωπαϊκά κέντρα του διεθνούς εμπορίου, εξώθησε τα κεφάλαια στην αναζήτηση νέων αγορών για επενδύσεις ή τοποθετήσεις.
Στην Ελλάδα, τα ξένα κεφάλαια δεν επενδύθηκαν μόνο και μόνο για να βοηθήσουν στην προσφυγική αποκατάσταση, αλλά επίσης για να εκμεταλλευτούν τις νέες ευκαιρίες που δημιουργούνταν με την αιφνίδια διεύρυνση της εγχώριας αγοράς. Η ανάπτυξη των δομών της εγχώριας αγοράς, η οποία επιτελέστηκε στην Ελλάδα μετά το 1922 υπό την αιγίδα του κράτους, ήταν στο βάθος το κίνητρο που επέφερε στη χώρα μας τη συρροή με κάθε μορφή των ξένων κεφαλαίων. Η οικονομική σταθεροποίηση, που άρχισε από το 1924 στην Ελλάδα και κατέληξε στη νομισματική σταθεροποίηση του 1928 και στην εξυγίανση του πιστωτικού συστήματος, ήταν το κυριότερο επιχείρημα που έπεισε τους ξένους χρηματοδότες να τοποθετήσουν κεφάλαια στην Ελλάδα. Αυτό έγινε όχι μόνο με τη μορφή προσφυγικών δανείων, αλλά και με δάνεια που απέβλεπαν στη χρηματοδότηση δημόσιων έργων, αποξηραντικών, υδρευτικών ή ακόμη επέκταση του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Τα δημόσια έργα ήταν ένας χώρος για επικερδείς τοποθετήσεις κεφαλαίου, αφού η οικονομική γενικά δραστηριότητα αναπτυσσόταν όσο το ισοζύγιο πληρωμών και τα δημοσιονομικά διατηρούνταν σε ισορροπία. Παράλληλα, η ανάπτυξη της αγοράς και η βελτίωση του κλίματος των επενδύσεων προσείλκυσαν στην Ελλάδα, από τα μέσα της δεκαετίας 1920 - 1930, και ξένα ιδιωτικά κεφάλαια, είτε σε απευθείας παραγωγικές επενδύσεις είτε για τη χρηματοδότηση ελληνικών ιδιωτικών επιχειρήσεων. Το ύψος του ιδιωτικού δανεισμού από το εξωτερικό, κατά την περίοδο 1922-1932 έφτασε περίπου τα 108 εκ. δολάρια, δηλαδή το 20% του συνολικού (δημοσίου και ιδιωτικού) εξωτερικού χρέους. Στην άλλη κατηγορία, δηλ. των άμεσων επενδύσεων, ανήκουν οι περιπτώσεις των ξένων εταιρειών Πάουερ, Ούλεν, Φαουντέισιον, κ.λπ. που εγκαταστάθηκαν κατά τα χρόνια αυτά στην Ελλάδα.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τόμος ΙΕ΄, σ. 336
Απάντηση
α. Σύμφωνα με το παράθεμα που δίνεται, τα ξένα κεφάλαια στράφηκαν στην αναζήτηση νέων αγορών για επενδύσεις ή τοποθετήσεις, αφότου επήλθε η ύφεση και η κρίση του διεθνούς συστήματος μετά το 1920. Αυτή η κρίση ήταν σημαντικός λόγος για την ανάπτυξη του ενδιαφέροντός τους για δραστηριοποίηση στην Ελλάδα, στην οποία η αγορά είχε διευρυνθεί μετά τον ερχομό των προσφύγων και παρουσίαζε πολλές ευκαιρίες για κερδοφόρες επιχειρηματικές ενέργειες. Συντέλεσε σ’ αυτό η ανάπτυξη των δομών της εγχώριας αγοράς, η οποία επιτελέστηκε στην Ελλάδα μετά το 1922 υπό την αιγίδα του κράτους. Επιπλέον, η οικονομική κατάσταση και προοπτική στην Ελλάδα ήταν θετική και ευνοϊκή για επενδύσεις: είχε εξυγιανθεί το πιστωτικό σύστημα, μετά την οικονομική σταθεροποίηση που άρχισε από το 1924 και τη νομισματική σταθεροποίηση του 1928· αυτό αποτέλεσε το σοβαρότερο επιχείρημα που έπεισε τους ξένους να τοποθετήσουν κεφάλαια στην Ελλάδα.
Τα ξένα κεφάλαια τοποθετήθηκαν στη χώρα είτε με τη μορφή προσφυγικών δανείων είτε με τη μορφή δανείων που απέβλεπαν στη χρηματοδότηση δημόσιων έργων, αποξηραντικών, υδρευτικών ή ακόμη επέκταση του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Τα δημόσια έργα θεωρούνταν γενικά ασφαλής και επικερδής τοποθέτηση χρημάτων χάρη στην οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη. Επίσης τοποθετήθηκαν στην Ελλάδα ξένα ιδιωτικά κεφάλαια, είτε σε απευθείας παραγωγικές επενδύσεις είτε για τη χρηματοδότηση ελληνικών ιδιωτικών επιχειρήσεων. Είναι αξιοσημείωτο το ύψος του ιδιωτικού εξωτερικού δανεισμού, που κατά την περίοδο 1922-1932 έφτασε περίπου τα 108 εκατομμύρια δολάρια, δηλαδή το 20% του συνολικού (δημοσίου και ιδιωτικού) εξωτερικού χρέους. Όσον αφορά την κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα εταιρείες όπως οι Πάουερ, Ούλεν και Φαουντέισιον.
β. [Σχολ. βιβλίο, σελ. 52-53] Οι ραγδαίες αλλαγές, τις οποίες προκάλεσαν στη χώρα οι συνέπειες του Μικρασιατικού πολέμου, ανέδειξαν την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές της χώρας. Το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, για παράδειγμα, ξεπέρασε, με την έλευση των προσφύγων, το 1.000.000 κατοίκους και, φυσικά, δεν μπορούσε πλέον να υδρεύεται με το χρονολογούμενο από τους ρωμαϊκούς χρόνους Αδριάνειο Υδραγωγείο. Τη λύση του ζητήματος ανέλαβε το 1925 η αμερικανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ, με την κατασκευή του φράγματος και της τεχνητής λίμνης στο Μαραθώνα. Την ίδια περίπου εποχή η βρετανική εταιρεία ΠΑΟΥΕΡ ανέλαβε την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην πρωτεύουσα αλλά και τη δημιουργία σύγχρονου δικτύου αστικών συγκοινωνιών, βασισμένου σε ηλεκτροκίνητα τραμ και λεωφορεία. Επενδύσεις έγιναν στο τηλεφωνικό δίκτυο από γερμανικές εταιρείες, στους δρόμους και στη διευθέτηση των χειμάρρων, οι οποίοι μέχρι τότε συχνά προκαλούσαν πλημμύρες και καταστροφές στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Ανάλογες προσπάθειες έγιναν και στις υποδομές της υπόλοιπης χώρας, με εγγειοβελτιωτικά έργα, τα οποία είχαν ως συνέπεια την αύξηση των καλλιεργούμενων εδαφών.
Έτσι, χάρη σ’ όλες αυτές τις επενδύσεις, βελτιώθηκε το βιοτικό επίπεδο μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, ενισχύθηκε η γεωργία, τονώθηκε η οικονομία και εκσυγχρονίστηκε σημαντικά η χώρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου