Έκθεση Γ Λυκείου: Τον καταδίκασαν γιατί είπε όχι στην βαρβαρότητα (θανατική ποινή)

ΤΟΝ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΑΝ ΓΙΑΤΙ ΕΙΠΕ ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ

Θύελλα αντιδράσεων κατά του κυβερνήτη του Ιλινόις που έδωσε χάρη σε 160 θανατοποινίτες

Την αρχή του τέλους μιας από τις μελανότερες σελίδες της αμερικάνικης ποινικής νομοθεσίας ενδέχεται να σηματοδοτήσει η πρόσφατη ενέργεια του Τζορτζ Ράιαν, να απονείμει δύο ημέρες πριν την αποχώρησή του από το αξίωμα του κυβερνήτη του Ιλινόις, χάρη σε 160 θανατοποινίτες που βρίσκονται εγκλεισμένοι σε σωφρονιστικά ιδρύματα της αμερικανικής πολιτείας, εκφράζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο, τον θυμό του έναντι της νομοθετικής αρχής του Ιλινόις, η οποία αρνήθηκε να επιληφθεί των μεταρρυθμίσεων στο σύστημα δικαιοσύνης που είχε προτείνει η επιτροπή νομικών, η οποία είχε συσταθεί με πρωτοβουλία του Ράιαν.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι 85 προτάσεις, στις οποίες κατέληξε η επιτροπή βασίστηκαν σε μια μακρόχρονη και διεξοδική έρευνα, που διεξήγαν τα μέλη της σχετικά με παρατυπίες, «ύποπτες» συμπεριφορές και παρεμβάσεις των αστυνομικών, ανακριτικών ή εισαγγελικών αρχών σε μια σειρά δικαστικών υποθέσεων που οδήγησαν σε πλείστες των περιπτώσεων αθώους στον θάλαμο εκτελέσεων. Ο κυβερνήτης Ράιαν τόνισε ότι είναι απαράδεκτο να αποφασίζουν οι εισαγγελικές αρχές για τη ζωή ή τον θάνατο των κατηγορουμένων. επισημαίνοντας ότι η δυσαρέσκεια των Αμερικανών πολιτών απέναντι στη θανατική ποινή, οφείλεται στο γεγονός ότι οι αρχές αδυνατούν πλέον να συγκαλύψουν την πραγματικότητα με ψέματα και ανακρίβειες.

Και η πραγματικότητα, όπως αυτή έχει «φωτογραφηθεί» πριν από περίπου 40 χρόνια από τον Καλιφορνέζο κυβερνήτη Πατ Μπράουν και επισημαίνει το περιοδικό «Σπίγκελ», είναι ότι «η θανατική ποινή επιβάλλεται κατ’ εξακολούθηση στους αδύναμους, τους φτωχούς, ενώ οι περισσότερες καταδικαστικές αποφάσεις ενέχουν κίνητρα φυλετικής διάκρισης». «Σπανίως καταδικάζονται για εγκληματικές πράξεις, άτομα που διαθέτουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια ή κάποια εξέχουσα κοινωνική θέση και γόητρο και ακόμη πιο σπάνια καταδικάζονται σε θάνατο», τόνισε ο Ράιαν, επισημαίνοντας το γεγονός ότι ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 66% των θανατοποινιτών είναι «έγχρωμοι».

Τα ουμανιστικά όμως κίνητρα του Ράιαν και την «τυφλή» προσήλωσή του στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας, φαίνεται ότι δεν συμμερίζεται το μεγαλύτερο μέρος του αμερικανικού Τύπου. Η «Σικάγο Τρίμπιουν» απέδωσε την κίνηση του 68χρονου πολιτικού στη ματαιοδοξία του και την προσπάθεια εξασφάλισης της υστεροφημίας του.

Εισαγγελείς, αστυνομικοί διοικητές και δικαστές γνωρίζουν ότι η επαγγελματική και κατ’ επέκταση η οικονομική τους υπόσταση είναι άμεσα εξαρτημένες από τα αποτελέσματα των εκάστοτε δημοτικών και πολιτειακών εκλογών. Η πίεση που ασκούν πάνω τους οι ψηφοφόροι, ζητώντας από αυτούς την όσο το δυνατόν ταχύτερη διαλεύκανση εγκλημάτων και απονομή δικαιοσύνης, είναι τεράστια. Οι έρευνες είναι επιδερμικές και σύντομες με αποτέλεσμα αρκετές φορές να προσάγονται στη δικαιοσύνη και να καταδικάζονται σε θάνατο, αθώοι πολίτες. Υπάρχουν φορές που κάποιος συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο, μόνο και μόνο για να «κλείσει» γρήγορα μια υπόθεση και να αποδοθούν τα εύσημα στην εισαγγελική αρχή.

Σήμερα, 12 από τις 52 ομοσπονδιακές πολιτείες της χώρας έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή. Στο Κογκρέσο, μία νεοσυσταθείσα υπερκομματική επιτροπή μελετά προς το παρόν σε πρώτο στάδιο το ενδεχόμενο θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων στο σύστημα Δικαιοσύνης της χώρας. Ακόμη και το Ανώτατο Δικαστήριο, προσανατολίζεται στον επαναπροσδιορισμό του έως τώρα σκεπτικού τους απέναντι στη θανατική ποινή, αφήνοντας κάθε ενδεχόμενο για τη μελλοντική τύχη του μέτρου, ανοιχτή.

(Ελαφρώς διασκευασμένο κείμενο από τον Τύπο)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε εφημερίδα. Να παρουσιάσετε στην τάξη σας το περιεχόμενο του άρθρου αυτού με μία περίληψη 100 – 120 λέξεων.

(Μονάδες 25)

Β

1. α) Σε ποια επιχειρήματα στήριξε την απόφασή του ο κυβερνήτης του Ιλινόις;

    β) Ποια αποδεικτικά μέσα κατά της θανατικής ποινής υπάρχουν στο κείμενο;

(Μονάδες 8)

2. Μελετήστε την 5^η παράγραφο του κειμένου και εντοπίστε τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται η θεματική περίοδος. 

                                                                             (Μονάδες 5)

3. «Τα ουμανιστικά όμως ... υστεροφημίας του». (4^η παράγραφος) Συμφωνείτε με την άποψη της εφημερίδας «Σικάγο Τρίμπιουν»; Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας η αρνητική στάση του αμερικάνικου τύπου, απέναντι στην απόφαση του κυβερνήτη Ράϊαν; Η απάντησή σας να μην ξεπεράσει τις 90 – 100 λέξεις.                                                     

(Μονάδες 7)

4. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις με τη σημασία που έχουν στο κείμενο: εγκλεισμένοι, ενέχουν, εξαρτημένες, διαλεύκανση, επαναπροσδιορισμό.             

(Μονάδες 5)

Γ. Συμμετέχετε σε μια συνάντηση, μαθητών από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου ανταλλάσσονται απόψεις για τη θανατική ποινή. Η συζήτηση εστιάζεται στην έξαρση της εγκληματικότητας σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και ένας σύνεδρος υποστηρίζει ότι αυτή η έξαρση οφείλεται στην κατάργηση της θανατικής ποινής. Εσείς θεωρείτε ότι η άποψη αυτή είναι παράλογη και αβάσιμη και αναλαμβάνετε να πείσετε τους συνομιλητές σας, προτείνοντας παράλληλα και μέτρα για σταδιακή μείωση των εγκλημάτων (500 λέξεις).         

                                                                      (Μονάδες 50)

   

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Περίληψη

Ο αρθρογράφος παρουσιάζει την απόφαση του κυβερνήτη του Ιλινόις, να δώσει χάρη σε 160 θανατοποινίτες πριν αποχωρήσει από το αξίωμά του, αντιδρώντας έτσι στο ότι η νομοθετική αρχή δεν έκανε μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης. Η αρχή αυτή δεν έλαβε υπόψη έρευνα που τόνιζε ότι πολλοί αθώοι οδηγούνται στην εκτέλεση λόγω της ύποπτης συμπεριφοράς αστυνομικών και δικαστικών. Ο κυβερνήτης θεώρησε απαράδεκτο η ζωή των κατηγορούμενων να εξαρτάται από τους εισαγγελείς, τη στιγμή που η πραγματικότητα δείχνει ότι πιο εύκολα καταδικάζονται σε θάνατο οι φτωχοί και οι έγχρωμοι παρά οι πλούσιοι. Ο αμερικάνικος τύπος δε συμμερίστηκε τα κίνητρα του κυβερνήτη και τον κατηγόρησε για ματαιοδοξία. Επειδή όμως οι διωκτικές και δικαστικές αρχές πιέζονται από την κοινή γνώμη να διαλευκάνουν γρήγορα τα εγκλήματα και καταδικάζουν αθώους, το Κογκρέσο και το Ανώτατο δικαστήριο μελετούν μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης.

Β.

1.   α)

• Οι παρατυπίες, οι ύποπτες συμπεριφορές και οι παρεμβάσεις των αστυνομικών,  ανακριτικών  ή εισαγγελικών αρχών οδηγούν αθώους στο θάλαμο εκτελέσεων.
• η θανατική ποινή επιβάλλεται κατ’ εξακολούθηση στους αδύναμους, τους φτωχούς
• οι  περισσότερες καταδικαστικές αποφάσεις ενέχουν κίνητρα φυλετικής διάκρισης.
• Σπάνια καταδικάζονται άτομα που διαθέτουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια ή κάποια εξέχουσα κοινωνική θέση και γόητρο.
• η προσήλωση του κυβερνήτη στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας.
• επειδή οι δικαστές, οι εισαγγελείς και οι διοικητές εκλέγονται άμεσα από το λαό προσπαθούν να διαλευκάνουν τα εγκλήματα με σύντομες και επιδερμικές έρευνες για να εξασφαλίσουν την επανεκλογή τους. Έτσι καταδικάζονται αθώοι πολίτες μόνο για να «κλείσει» μια υπόθεση.

β) Τα τεκμήρια που υπάρχουν στο κείμενο είναι αρχικά η έρευνα που πραγματοποίησε η επιτροπή νομικών για τις παρατυπίες και τις ύποπτες συμπεριφορές αστυνομικών και δικαστικών. Επίσης η μαρτυρία του κυβερνήτη της Καλιφόρνια, Πατ Μπράουν, που στηρίζεται σε στατιστικά στοιχεία για τις φυλετικές, κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις που γίνονται κατά την επιβολή της θανατικής ποινής. Τέλος το παράδειγμα που αναφέρεται στην πίεση που ασκεί η κοινή γνώμη στους δικαστές και στους διοικητές της αστυνομίας για τη γρήγορη εξιχνίαση των εγκλημάτων.

2) Η 5^η παράγραφος του κειμένου αναπτύσσεται με σχέση αιτίου – αποτελέσματος (θεματική περίοδος: εισαγγελείς, αστυνομικοί διοικητές ....... από τα αποτελέσματα των εκάστοτε δημοτικών και πολιτειακών εκλογών).

3) Η εφημερίδα «Σικάγο Τρίμπιουν» υποστηρίζει ότι ο κυβερνήτης οδηγήθηκε σ’αυτή την απόφαση από ματαιοδοξία και επιδίωξη υστεροφημίας, επειδή μετά από δύο ημέρες θα αποχωρούσε από το αξίωμα του. Δε συμφωνώ με την άποψη της εφημερίδας, γιατί ο κυβερνήτης γνώριζε ότι πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν στις ΗΠΑ τη διατήρηση της θανατικής ποινής. Επομένως ήξερε ότι αρκετοί θα ήταν αντίθετοι με την απόφασή του. Η αρνητική στάση μερίδας του Αμερικάνικου τύπου θεωρώ ότι οφείλεται στην έντονη ανασφάλεια που υπάρχει στις ΗΠΑ λόγω της αύξησης των εγκλημάτων και στην άποψη, ότι με την απειλή καταδίκης πολλοί θα αποτρέπονταν από την τέλεση εγκλημάτων, γεγονός που δεν αποδεικνύεται στατιστικά.

4)

εγκλεισμένοι	:	φυλακισμένοι
ενέχουν	:	εμπεριέχουν
εξαρτημένες	:	καθορισμένες
διαλεύκανση	:	εξιχνίαση
επαναπροσδιορισμό	:	επανακαθορισμό

Γ. Υλικό για την ανάπτυξη της έκθεσης.

-      Επιχειρήματα που δείχνουν ότι η διατήρηση ή η επαναφορά της θανατικής ποινής δε μειώνει την εγκληματικότητα γιατί δε λειτουργεί αποτρεπτικά, παραδειγματικά και εκφοβιστικά:

• Ο δράστης που τελεί εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται η θανατική ποινή είτε βρίσκεται σε ψυχοσυναισθηματική υπερδιέργεση, οπότε δεν είναι σε θέση εκείνη τη στιγμή να σκεφτεί το μέγεθος της τιμωρίας του είτε είναι άτομο καθυστερημένο πνευματικά, ώστε δεν κατανοεί τις συνέπειες της πράξης του είτε είναι επαγγελματίας εγκληματίας, οπότε συνειδητά διαπράττει το συγκεκριμένο έγκλημα και εκείνο που σταθμίζει είναι οι δυνατότητες διαφυγής του και όχι το είδος της ποινής που θα του επιβληθεί.
• Παράλληλα αν λάβουμε υπόψη τα στατιστικά δεδομένα σε χώρες όπου οι θανατικές καταδίκες είναι συχνό φαινόμενο (ΗΠΑ), το συμπέρασμα είναι ότι δεν έχουν μειωθεί τα εγκλήματα.

-      Άλλα επιχειρήματα:

• Μια ποινή, όπως η θανατική καταδίκη, που καταστρέφει την ανθρώπινη ζωή, παύει να είναι κοινωνικό μέτρο που αποσκοπεί στο σωφρονισμό, στην ανακοινωνικοποίηση του εγκληματία, στη διόρθωση του χαρακτήρα του και στην επανένταξή του στην κοινωνία. Επομένως η θανάτωση ενός ανθρώπου δεν μπορεί να συνιστά ποινή στα πλαίσια ενός σύγχρονου ποινικού δικαίου^. ούτε αποτελεί ενέργεια μιας κοινωνίας που θέλει να λέγεται πολιτισμένη και διακηρύσσει παντού ότι σέβεται την ανθρώπινη ζωή. Αντίθετα με αυτή την ποινή εξομοιώνεται με τον εγκληματία.
• Επίσης η θανατική ποινή είναι απαράδεκτη γιατί είναι αντιδημοκρατικό και αντισυνταγματικό μέτρο. Αντιδημοκρατικό μέτρο γιατί αποτελεί την πιο δραστική επίδειξη της δύναμης της κρατικής εξουσίας, η οποία με αυτό τον τρόπο συχνά εξυπηρετεί σκοπιμότητες πολιτικές, κοινωνικές, φυλετικές. Έτσι τα ανελεύθερα καθεστώτα εξοντώνουν τους αντιφρονούντες. Επιπρόσθετα, τα στοιχεία δείχνουν ότι πιο εύκολα καταδικάζονται σε θάνατο οι μετανάστες, οι έγχρωμοι και οι φτωχοί, παρά οι λευκοί και αυτοί που έχουν την οικονομική δυνατότητα για σωστή νομική εκπροσώπηση. Αντισυνταγματικό μέτρο είναι, γιατί η θανατική ποινή είναι αντίθετη προς την πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας που συνίσταται στην προστασία της αξίας του ανθρώπου.
• Ταυτόχρονα η θανατική ποινή προκαλεί το κοινό αίσθημα, εξάπτει το μίσος, το φανατισμό και διαταράσσει την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας. Επίσης καλλιεργεί στην κοινή γνώμη μια νοοτροπία που σχετικοποιεί την ηθική αξία της ανθρώπινης ζωής και αποδεικνύει την ανικανότητα της κοινωνίας να διατηρήσει την έννομη τάξη με πιο ήπια και προληπτικά μέτρα.
• Τέλος με την επιβολή της έσχατης των ποινών παραβλέπουμε τους ουσιαστικούς παράγοντες – τα γενεσιουργά αίτια (κοινωνικά, οικονομικά, ψυχολογία) που οδήγησαν έναν άνθρωπο στο έγκλημα και αναζητάμε την εύκολη λύση.

-      Μέτρα για την μείωση της εγκληματικότητας.

·         Εφόσον όλοι δεχόμαστε ότι ο εγκληματίας δεν γεννιέται αλλά δημιουργείται μέσα στις ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες της εποχής, ότι οι πολιτιστικές και κοινωνικές διακυμάνσεις είναι εκείνες που υποθάλπουν τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, τότε μέσα στα κοινωνικά πλαίσια πρέπει να αναζητηθούν και οι τρόποι αντιμετώπισής τους.

 Πρέπει η Ευρωπαϊκή ένωση να δείξει το κοινωνικό της πρόσωπο και να διαμορφώσει ένα κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ο άνθρωπος, ο νέος άνθρωπος, θα αυτοεπιβεβαιώνεται, θα νιώθει ασφάλεια για το μέλλον του και δε θα χρειάζεται να αμύνεται.

-      Συγκεκριμένα μέτρα:

• Εξασφάλιση εργασίας για όλα τα μέλη της κοινωνίας.
• Εξασφάλιση στοιχειώδους βιοτικού επιπέδου.
• Ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση και στην εργασία.
• Προστασία μειονοτήτων, μεταναστών προσφύγων (νομιμοποίηση μεταναστών, εργασιακή ισότητα,
• αναγνώριση πολιτιστικών δικαιωμάτων).
•  Δημιουργία μηχανισμών στήριξης των φτωχών και προβληματικών οικογενειών.
• Αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος, το οποίο δεν πρέπει να εξαθλιώνει την προσωπικότητα του κατάδικου ούτε να καλλιεργεί στην ψυχή του το μίσος για την κοινωνία (επαγγελματική κατάρτιση, ανθρώπινοι όροι διαβίωσης, εξειδικευμένο προσωπικό στην υπηρεσία του σωφρονισμού, εξασφάλιση εργασίας μετά την αποφυλάκιση).