Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου μαθήματα 31 και 38 (θέματα και απαντήσεις)

A. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα:

31. Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: «Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat». Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt.

38. Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: «ego libenter tibi mea sede cedo».

Β. Παρατηρήσεις

1.    α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για κάθε λέξη:

singularis proelii: γενική και αιτιατική πληθυντικού

miles Latinus: αιτιατική ενικού

adulescens: γενική πληθυντικού

certamen: ονομαστική πληθυντικού

uxor: αφαιρετική ενικού

omen nuptiale: δοτική και αιτιατική πληθυντικού

nocte: γενική πληθυντικού

longa mora: δοτική ενικού

β. his verbis: ονομαστική ενικού και πληθυντικού

viribus suis: αιτιατική πληθυντικού (η αντωνυμία να αναφέρεται στο α' πρόσωπο για πολλούς κτήτορες)

eum: ονομαστική ενικού ουδετέρου γένους

sacello quodam: αιτιατική ενικού

aliqua vox congruens: γενική πληθυντικού

mea sede: γενική πληθυντικού (η αντωνυμία να αναφέρεται στο β' πρόσωπο για έναν κτήτορα)

γ. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τα επίθετα και επιρρήματα:

fortior: γενική πληθυντικού αρσενικού γένους σε όλους τους βαθμούς και το επίρρημα στο θετικό και συγκριτικό βαθμό

longa: αιτιατική ενικού ουδετέρου γένους σε όλους τους βαθμούς και το επίρρημα σε συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό

libenter: το επίρρημα στους υπόλοιπους βαθμούς

2.    α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους ρηματικούς τύπους:

praeterequitavit: β' ενικό πρόσωπο σε όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα στην ίδια φωνή και το σουπίνο στην αφαι­ρετική πτώση

lacessitus est: γ' πληθυντικό πρόσωπο οριστικής και προστακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή και αιτιατική ενικού του γερουνδιακού στο αρσενικό γένος

cernatur: ο ίδιος τύπος στην υποτακτική παρακειμένου και υπερσυντελίκου pugnandi: απαρέμφατο μέλλοντα στην ίδια φωνή

permotus: β' πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή

ruit: γ' ενικό υποτακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή και δοτική πτώση του γερουνδίου

fecit: β' ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα ενεργητικής φωνής και γ' πληθυντικό πρόσωπο ο­ριστικής παρατατικού παθητικής φωνής

audiretur: απαρέμφατο ενεστώτα και μέλλοντα στην ίδια φωνή

cederet: α' πληθυντικό πρόσωπο οριστικής υπερσυντελίκου παθητικής φωνής

standi: να κλίνετε τον τύπο

dixit: β' ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα και στις δύο φωνές

confisus: να σχηματίσετε τα απαρέμφατα και τις μετοχές του ρήματος (για τα απαρέμφατα να λάβετε υπόψη το υποκείμενο του ρηματικού τύπου)

permotus: να γράψετε το γ' ενικό πρόσωπο της υποτακτικής σε όλους τους χρόνους στην ίδια φωνή

3.              α. Tum adulescens, viribus suis confisus, iniussu consulis in certamen ruit: να αναλύσετε τη μετοχή σε αντί­στοιχη δευτερεύουσα πρόταση, η οποία να εκφράζει αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας.

β. fortior hoste: να διατυπώσετε τη σύγκριση με ισοδύναμο τρόπο έκφρασης.

ego libenter tibi mea sede cedo: να αντικαταστήσετε την κτητική αντωνυμία με την αντίστοιχη του γ' προσώ­που.

4.          α Να εξαρτήσετε τις ακόλουθες περιόδους από την φράση που βρίσκεται μέσα στην παρένθεση:

Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat (Filius a duce hostium lacessitus est) /ego libenter tibi mea sede cedo (Tum Caecilia puellae dixit)

β. dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis: να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές ώστε να εκφράζεται η βαθύτερη σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσα στη δευτερεύουσα και την κύρια πρόταση

γ. Να αντικαταστήσετε την ακόλουθη πρόταση με ισοδύναμο ρηματικό τύπο: ut sibi paulisper loco cederet

δ. Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen: να εξαρτήσετε την περίοδο από το dicunt και το dicitur.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

31. Λίγο αργότερα όμως ο γιος του πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και ο αρχηγός τους τον προκάλεσε σε μάχη μ’ αυτά τα λόγια: «Ας μονομαχήσουμε, για να  κριθεί από την έκβαση της μονομαχίας πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνάει το Ρωμαίο σε ανδρεία!». Τότε ο νεαρός όρμησε στον αγώνα παρά τη διαταγή του υπάτου έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και παρασυρμένος από την επιθυμία του να πολεμήσει. Όντας δυνατότερος από τον αντίπαλό του τον διαπέρασε με το δόρυ του και τον γύμνωσε από τα όπλα του. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία στη φυγή. [1]  Όταν όμως ο ύπατος γύρισε στο στρατόπεδο, τιμώρησε με θάνατο το νεαρό, που χάρη σε αυτόν οι εχθροί είχαν τραπεί σε φυγή.[2]

38. Ενώ η Καικίλια, η γυναίκα του Μετέλλου, επιδίωκε την εμφάνιση κάποιου γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδελφής της σύμφωνα με τις πατροπαράδοτες συνήθειες, δημιούργησε η ίδια τον οιωνό. Μια νύχτα δηλαδή καθόταν σε ένα ιερό με την κόρη της αδελφής της και περίμενε μέχρι να ακουστεί κάποια φωνή που να ανταποκρινόταν στο σκοπό τους. Κάποτε πια η κοπέλα, κουρασμένη από την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία της να της παραχωρήσει για λίγο τη «θέση» της. Τότε η Καικίλια είπε: «Ευχαρίστως σου παραχωρώ τη θέση μου».

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. singularium proeliorum, singularia proelia  --  militem Latinum  --   adulescentium   --   certamina   --   uxore   --  ominibus nuptialibus, omina nuptialia   --   noctium   --   longae morae

1.β. hoc verbum, haec verba   --   vires nostras   --   id   --   sacellum quoddam   --   aliquarum vocum congrentium   --   tuarum sedum

1.γ. fortium, fortiorum, fortissimorum   --   fortiter, forties   --   longum, longius, longissimum   --    longius, longissime   --   libentius, libentissime

2. α. praeterequitas, praeterequites, praeterequita – praeterequitatum   /    lacessentur, lacessuntor – lacessendum   /   conspectum sit, conspectum esset   /   pugnaturum-ram-rum esse, pugnaturos-ras-ra esse   /   permovereris-re   /   ruiturus- ra-rum sit – ruendo   /   fac, facito, faciebantur   /   audiri, auditum iri   /   cessi-ae-a eramus   /   standi, stando, standum, stando   / dic, dicere

2. β. confidere, confisurum esse, confisum esse, confisum fore - confidens, confidens, confidens/ confisurus-ra-rum  / confisus- a-um  / permoveatur, permoveretur, permotus-a-um sit, permotus-a-um esset

3. α. cum viribus suis confisus esset

3. β. quam hostis

3. γ. Caecilia (ea) libenter tibi sua sede cedit.

4. α. Filius a duce hostium lacessitus est congredi   /   ut congrederentur ut singularis proelii eventu cerneretur, quanto miles Latinus Romano virtute antecelleret. Tum Caecilia puellae dixit se libenter illi sua sede cedere.

4. β. cum more prisco omen nuptiale peteret filiae sororis

4. γ. sibi paulisper loco cedere

4. δ. Dicunt Caeciliam, uxorem Metelli dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsam fecisse omen. Dicitur Caecilia, uxor Metelli dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecisse omen

---

[1] τράπηκαν σε φυγή για να σωθούν

[2] που είχε κατορθώσει να τρέψει τους εχθρούς σε φυγή.