Μετατροπή κύριας πρότασης σε απαρεμφατική

Στη λατινική γλώσσα δεν υπάρχουν δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις με αποτέλεσμα στον πλάγιο λόγο οι κύριες προτάσεις κρίσεως να μετατρέπονται πάντα σε ειδικό απαρέμφατο. Για να μεταφερθεί σε πλάγια λόγο μια κύρια πρόταση κρίσεως είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός ρήματος (λεκτικού δοξαστικού, γνωστικού κ.λπ.) εξάρτησης αντικείμενο του οποίου θα γίνει το ειδικό απαρέμφατο (στο οποίο θα μετατρέψουμε το ρήμα της κύριας πρότασης.

Πώς γίνεται πρακτικά η μετατροπή:

Υπάρχουν πάντα 2 δεδομένα:

1) Η κύρια πρόταση 2) Το ρήμα εξάρτησης με το υποκείμενό του, διαδικασία.

Γράφω το ρήμα εξάρτησης και το υποκείμενο του και προσθέτω το υποκείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης σε αιτιατική. Αν υπάρχουν ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί στο υποκείμενο τους μετατρέπω και αυτούς σε αιτιατική. Στη συνέχεια μετατρέπω το ρήμα της κύριας πρότασης (ανάλογα με το χρόνο και τη φωνή στην οποία βρίσκεται) σε απαρέμφατο σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

 

Ενεργητική φωνή		Μέση φωνή
Χρόνος	Απαρέμφατο	Χρόνος	Απαρέμφατο
Ενεστώτας	Ενεστώτα	Ενεστώτας	Ενεστώτα
Παρατατικός	Ενεστώτα	Παρατατικός	Ενεστώτα
Μέλλοντας	Μέλλοντα	Μέλλοντας	Μέλλοντα
Παρακείμενος	Παρακειμένου	Παρακείμενος	Παρακειμένου
Υπερσυντέλικος	Παρακειμένου	Υπερσυντέλικος	Παρακειμένου
Συντ. Μέλλοντας	Μέλλοντα	Συντ. Μέλλοντας	Συντ.  Μέλλοντα

 Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία της κύριας πρότασης τα προσθέτω χωρίς καμιά μεταβολή.

Παράδειγμα:

 Κύρια πρόταση κρίσεως: Romani (υποκ.) bellum (αντικ) gesserunt (ρήμα σε παρακείμενο ενεργητικής) = Οι Ρωμαίοι έκαναν πόλεμο (α' δεδομένο)

Ρήμα εξάρτησης: Tacitus tradit = Ο Τάκιτος αναφέρει (β΄ δεδομένο)

Μετατροπή: Tacitus tradit Romanos (αιτιατική) bellum gessisse (Απαρέμφατο ενεργητικού παρακειμένου)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1.      Με τους παθητικούς τύπους των λεκτικών και των δοξαστικών ρημάτων το υποκείμενο του ρήματος και του ειδικού απαρεμφάτου είναι το ίδιο (ταυτοπροσωπία) και βρίσκεται σε πτώση ονομαστική. Στην περίπτωση αυτή το ρήμα είναι προσωπικό και πρέπει να συμφωνεί με το υποκείμενο στον αριθμό και στο πρόσωπο.

π.χ. Κύρια πρόταση κρίσεως: Hercules boves adduxit (Παρακείμενος) (= Ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια) Εξάρτηση dicitur ή fertur (λέγεται ή φέρεται) Μετατροπή: Hercules (ονομαστική) boves adduxisse (απαρέμφατο παρακειμένου) dicitur (παθητικός τύπος λεκτικού ρήματος).

2.      Οι κύριες προτάσεις επιθυμίας ανάλογα με το ρήμα εξάρτησης (προτρεπτικά, κελευστικά κλπ) μετατρέπονται σε τελικό απαρέμφατο ή σε δευτερεύουσα βουλητική πρόταση που λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης.

3.      Την αντίθετη ακριβώς διαδρομή ακολουθούμε για να μετατρέψουμε μια απαρεμφατική πρόταση σε κύρια (Το υποκείμενο σε ονομαστική και το απαρέμφατο σε ρήμα (δες και τον παραπάνω πίνακα).