Τα συμπεράσματα της συζήτησης μεταξύ συναδέρφων φιλολόγων σχετικά με το ζητούμενο Β1 του δοκιμίου της Νεοελληνικής Γλώσσας των Πανελλήνιων Εξετάσεων, παρουσιάζουν και πρακτικό ενδιαφέρον, διότι ενδέχεται να συμβάλουν στον περιορισμό των αποκλίσεων στην τελική βαθμολογία και στον περιορισμό των αναβαθμολογούμενων γραπτών.
1) Οι φιλόλογοι λειτουργοί της δημόσιας εκπαίδευσης που συμμετείχαμε στο συγκεκριμένο διάλογο συζήτησαμε, αφορμώμενοι από τη μεγάλη ασάφεια που περιβάλλει την αξιολόγηση των μαθητικών απαντήσεων στο Β1 ζητούμενο.
2) Το ζητούμενο Β1 ελέγχει πρωτίστως το βαθμό στον οποίο ο εξεταζόμενος κατανοεί το κείμενο. Η ανάλυση της πάγιας διατύπωσης του ζητήματος οδηγεί αφαιρετικά στο δίπολο «Ανάπτυξη» και «Σχολιασμός» από τη γραμματική ερμηνεία των οποίων προκύπτει η ακόλουθη διαφοροποίηση ως προς τη μεθοδολογία της απάντησης:
α) Αν ζητούμενο είναι η ανάπτυξη αποσπάσματος, ο μαθητής επιβάλλεται να αποδείξει τη θέση που δίνεται από το θέμα, να την αποσαφηνίσει, να την προεκτείνει και να την τεκμηριώσει ακόμη και με την προσκόμιση προσωπικών στοιχείων (εμπειριών, γνώσεων κ.ά.).
β) Αν ζητούμενο είναι ο σχολιασμός αποσπάσματος, ο μαθητής οφείλει να εκφράσει προσωπική κρίση επί του περιεχομένου του αποσπάσματος. Τούτο επιβάλλεται και από τη σημασία του όρου «σχολιάζω». Σε αυτήν την περίπτωση ο μαθητής έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να διατυπώσει την προσωπική του άποψη. Αν συμφωνεί απολύτως ή εν μέρει με το δοθέν απόσπασμα, αναπτύσσει τη θέση του. Αν αντιθέτως διαφωνεί με αυτό, μπορεί να το αντικρούσει προτείνοντας τη δική του θέση.
3) Οι συνάδελφοι συμφώνησαμε εκ πείρας ότι οι μαθητές στις απαντήσεις τους αποφεύγουν να εκφραστούν με ειλικρίνεια επί της ουσίας του εκάστοτε αποσπάσματος. Αντίθετα, προκειμένου να βαθμολογηθούν με τη μέγιστη δυνατή βαθμολογία, προτιμούν να συμφωνούν συμβατικά με το περιεχόμενο του αποσπάσματος, καθιστώντας αδρανή την προσωπική τους κρίση ακόμη και στην περίπτωση κατά την οποία η διατύπωση του ζητήματος επιτρέπει την ενεργοποίησή της.
4) Η συζήτηση μάλιστα επί αναπτυγμένων από τους συναδέλφους αποσπασμάτων έδειξε πως στην πρώτη περίπτωση, της ανάπτυξης δηλαδή, αποβαίνει πολύ δύσκολο να περιοριστεί ο μαθητής αυστηρά στο πλαίσιο της ανάπτυξης και να μη σχολιάσει έστω και μερικώς. Αυτή η διαπίστωση οδηγεί στο συμπέρασμα πως δεν πρέπει κάτι τέτοιο να θεωρείται μειονέκτημα στη βαθμολόγηση, αλλά να συνεκτιμάται η όλη εικόνα της παραγράφου και του κειμένου ευρύτερα.
5) Για να περιοριστεί ο υποκειμενικός χαρακτήρας της αξιολόγησης, κρίνεται προτιμότερο να αλλάξει ο καθιερωμένος τρόπος διατύπωσης του ζητουμένου Β1 ώστε να αποσαφηνίζεται η θεματική εστία της απάντησης. Προς τούτο μπορεί να αξιοποιηθούν ερωτήσεις κλειστού αλλά και ανοιχτού τύπου (με την επιφύλαξη ότι δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη ούτε να υπονοείται εμμέσως η θέση την οποία θα λάβει ο μαθητής). Στην κατεύθυνση αυτήν θα ήταν πρόσφορο να εισάγεται το ζητούμενο Β1 με συγκεκριμένες απαιτήσεις όπως: «Να αιτιολογηθεί η θέση (…) σύμφωνα με το κείμενο» ή «Να εξηγήσετε τις προθέσεις του συγγραφέα» ή «Να την προεκτείνετε με δικές σας σκέψεις» ή «Καταθέστε αιτιολογημένα την τυχόν διαφωνία σας» κτλ.
6) Αν εξακολουθεί να ζητείται η ανάπτυξη παραγράφου, προτείνεται να αυξηθεί το όριο λέξεων στις εκατό. Για τον καλύτερο δε συντονισμό των διδασκόντων – βαθμολογητών κρίνεται αναγκαία η έκδοση διδακτικών οδηγιών στις οποίες θα ενσωματώνονται και οι παράμετροι της αξιολόγησης που δεν υπονοούνται από τη διατύπωση του ζητήματος (εφαρμογή της θεωρίας παραγράφου, αίτημα αναδιατύπωσης, προτιμώμενοι τρόποι πειθούς, ύφος).
7) Μια ενδιαφέρουσα πρόταση, που επιλύει και το ζήτημα της υποκειμενικής κρίσης στο ζητούμενο Β1, αποτελεί η κλειστού τύπου ερώτηση κατανόησης (πχ πολλαπλής επιλογής, σωστού λάθους) ή οι ερωτήσεις σύντομης απάντησης. Αυτό θα επιταχύνει τη διαδικασία βαθμολόγησης ενώ θα μειώσει και το φόρτο των μαθητών και συνεπώς και το άγχος τους για την παραγωγή τριών κειμένων (περίληψη, Β1, παραγωγή λόγου) στο πλαίσιο της τρίωρης εξέτασης.
διαδικτυακές συνομιλίες φιλολόγων
(όλη η συζήτηση εδώ http://www.o-mikron.gr/viewtopic.php?f=1&t=80&start=45)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου