ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ
ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
ΔΕΥΤΕΡΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΚΕΙΜΕΝΟ
Απάνω από τις τοπικές διαφορές των λαών της Ευρώπης υπάρχει μια κοινή πνευματική και ηθική ζωή, μια κοινή ευρωπαϊκή παιδεία. Αν μπορούσαμε να καθορίσουμε ακριβώς το περιεχόμενο αυτής της λέξης θα λέγαμε πως υπάρχουν κοινά ιδανικά. […] Το ευρωπαϊκό ιδανικό είναι ένα ανώτερο επίπεδο όπου καταλήγουν και εναρμονίζονται οι πνευματικές προσπάθειες των λαών της Ευρώπης που πηγάζουν πάντα, άμεσα ή έμμεσα, συνειδητά ή ασυνείδητα, από μια διάθεση κοινή. Βλέπουμε τους λαούς της Ευρώπης με μια θαυμάσια ένταση των δυνάμεών τους, που βάσταξε αιώνες και ποτέ δεν πέφτει, να γυρεύουν μέσα τους αλήθειες όχι εθνικές μα παγκόσμιες, όχι πρόσκαιρες μα αιώνιες. Ο καθένας τους φιλοδοξεί, κι αυτή είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία του, να ξεπεράσει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του, την ιδιαίτερη αισθαντικότητά[1] του, την ιδιαίτερη ζωή του, και να ανακαλύψει μέσα του τον Άνθρωπο. Οι προσπάθειές τους έχουν σχεδόν πάντα την έκφραση αυτής της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας που τείνουν να υπερβούν, μα το σύνολο αναγνωρίζει σ’ όλες τον εαυτό του, αφού πηγάζουν από την ίδια διάθεση. Άλλοτε ο άνεμος φυσά από τη μια μεριά, άλλοτε από την άλλη. Πότε προηγείται η Ιταλία, πότε η Γαλλία, πότε η Γερμανία, η Αγγλία, οι Σλάβοι.
Ο λαός που ανοίγει ένα δρόμο δουλεύει για το σύνολο και το σύνολο αφομοιώνει γρήγορα, κάποτε την ίδια στιγμή, τα νέα αποχτήματα. Ο κάθε λαός θα ήταν ανίκανος να καλλιεργήσει μοναχός του τα εδάφη που καταχτά. Τα καλλιεργεί το σύνολο και μονάχα το σύνολο μπορεί να εξαντλήσει τον πλούτο τους. Κάποτε οι ευρωπαϊκοί λαοί προχωρούν μαζί, στην ίδια σειρά, με τις ίδιες κατευθύνσεις. Από μια τέτοια συναρμογή[2] των προσπαθειών τους βγήκε η Αναγέννηση, η πιο μεγάλη ώρα της ανθρωπότητας μετά την ώρα της Αθήνας[3].
Ίσως συντελείται πάλι μια τέτοια συναρμογή των πνευματικών προσπαθειών των λαών της Ευρώπης. Υπάρχουν αγγέλματα μέσ’ στον αέρα αυτής της στιγμής. Την ίδια αλλαγή των βαθύτερων ρυθμών της ζωής προκάλεσε ο πόλεμος σ’ όλη την ήπειρο, τους ίδιους κλονισμούς στις ψυχές των λαών. Οι σάλοι[4] του μεταπολέμου διατηρούν αυτήν την κοινότητα των ψυχικών διαθέσεων και η σύγχρονη ζωή ανακατώνει[5] τους λαούς, τους βοηθεί να καταλάβουν καλύτερα ο ένας τον άλλον, να διακρίνουν τα κοινά σημεία τους, να αποχτήσουν συνείδηση των δεσμών τους. Όμοια προβλήματα τυραννούν τα πνεύματα στο Παρίσι, στη Λόντρα[6], στο Βερολίνο. Η Ευρώπη σήμερα […] έχει κοινές ανησυχίες. Η γενεά που ανατράφηκε μέσ’ στο καμίνι του πολέμου κι αρχίζει σήμερα τη ζωή της, αισθάνεται τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο σ’ όλες τις χώρες της Ευρώπης, στρέφει τις έρευνές της προς τις ίδιες κατευθύνσεις, επικαλείται τους ίδιους ποιητές: Ντοστογιέβσκυ, Νίτσε, Προυστ, Gide, Shaw…
Γιώργος Θεοτοκάς, Ελεύθερο Πνεύμα (1929), επιμέλεια
Κ. Θ. Δημαράς, εκδ. Εστία, Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη,
Αθήνα 2002, σελ. 9-10.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (80 - 100 λέξεις).
Μονάδες 25
Β.1. Να αναπτύξετε το νόημα του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου σε μια παράγραφο 60 - 70 λέξεων: « … η σύγχρονη ζωή ανακατώνει τους λαούς, τους βοηθεί να καταλάβουν καλύτερα ο ένας τον άλλον, να διακρίνουν τα κοινά σημεία τους, να αποχτήσουν συνείδηση των δεσμών τους».
Μονάδες 10
Β.2. Να εντοπίσετε στο κείμενο και να καταγράψετε δύο τεκμήρια τα οποία λειτουργούν ως μέσα πειθούς.
Μονάδες 5
Β.3. Να δώσετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ανώτερο, καταλήγουν, αλήθειες, ίδια, πλούτο.
Μονάδες 5
Β.4. Να γράψετε μία πρόταση ή περίοδο με καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: παγκόσμιες, φιλοδοξία, φυσιογνωμία, καλλιεργεί, ανθρωπότητας.
Μονάδες 5
Γ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διοργανώνει μια συνάντηση νέων από τις χώρες - μέλη της. Ως εκπρόσωπος της Ελλάδας έχετε αναλάβει να συντάξετε ένα κείμενο 500 – 600 λέξεων που θα εκφωνηθεί στη συνάντηση αυτή. Στην ομιλία σας να αναφερθείτε στα οράματα και στις αξίες που οφείλει να μεταδίδει η ευρωπαϊκή εκπαίδευση στους νέους, ώστε παράλληλα με τη διατήρηση της εθνικής τους συνείδησης, να εργάζονται για τον πολιτισμό και την πρόοδο όλων των λαών.
Μονάδες 50
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο
Α. Περίληψη κειμένου
Το δοκιμιογραφικό αυτό κείμενο αναφέρεται στα κοινά ευρωπαϊκά ιδανικά που ορίζουν την κοινή ευρωπαϊκή παιδεία. Οι ευρωπαϊκοί λαοί στις σύγχρονες συνθήκες αναζητούν νέες παγκόσμιες πνευματικές αφετηρίες για την αναβάθμιση του πολιτισμού και την συνύπαρξη τους σ’ ένα ανώτερο επίπεδο. Στόχος της πνευματικής αναζήτησης για την Ευρώπη του σήμερα, είναι να επαναθεμελιωθεί η αξία του Ανθρώπου και ταυτόχρονα η κάθε χώρα να διατηρήσει την ιδιαίτερη πολιτισμική της ταυτότητα. Στη συνέχεια το κείμενο εστιάζεται στην αναγκαιότητα σύνδεσης των προσπαθειών όλων των ευρωπαϊκών λαών για την επίτευξη του ευρωπαϊκού ιδανικού. Τα προβλήματα που ταλανίζουν τις χώρες της Ευρώπης στη μεταπολεμική εποχή είναι κοινά και με αφετηρία αυτά μπορεί ίσως, να πραγματωθεί η εναρμόνιση των προσπαθειών τους για την κατάκτηση του ευρωπαϊκού ανθρωπιστικού ιδανικού.
ΘΕΜΑ 2ο
Β1. Η σύγχρονη ζωή αναμειγνύει τους λαούς σ’ ένα ευρωπαϊκό «χωνευτήρι». Μέσα από τη διαδικασία αυτή καθίσταται δυνατή η αλληλογνωριμία των λαών της Ευρώπης και η παραδοχή των κοινών τους αφετηριών και χαρακτηριστικών. Τα προβλήματα που απασχολούν είναι παρόμοια και οι ανησυχίες τους φωτογραφίζουν ένα κοινό μέλλον. Η συναρμογή που επέρχεται αποτελεί τη βάση των κοινών προσπαθειών για την Υπέρβαση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας κάθε λαού και τη στόχευση σ’ ένα ανώτερο επίπεδο. Οι λαοί της Ευρώπης μπορούν να ανακαλύψουν έτσι από κοινού τον Άνθρωπο, διαμορφώνοντας μια νέα ευρωπαϊκή πολιτισμική ταυτότητα.
Β2. Ο κειμενογράφος χρησιμοποιεί ως μέσα πειθούς τα παραδείγματα στο απόσπασμα «Άλλοτε ο άνεμος … η Αγγλία, οι Σλάβοι.» Επιπλέον αξιοποιεί και ιστορικά παραδείγματα στο χωρίο «Από μια τέτοια συναρμογή … την ώρα της Αθήνας».
Β3. Λέξεις Αντώνυμα
ανώτερο κατώτερο
καταλήγουν αρχίζουν
αλήθειες ψεύδη
ίδια διαφορετικά
πλούτο ένδεια
Β4. • Οι λαοί της Ευρώπης αναζητούν νέες παγκόσμιες αλήθειες που θ’ αποτελέσουν αφετηρία της πολιτισμικής τους Υπέρβασης.
• Φιλοδοξία των λαών της οικουμένης αποτελεί η δημιουργία ενός κόσμου με κέντρο τον άνθρωπο.
• Οι λαοί της Ευρώπης αγωνίζονται να διατηρήσουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία τους και ταυτόχρονα να υπερβούν τον εαυτό τους σε μια πανευρωπαϊκή διάσταση.
• Η ευρωπαϊκή εκπαίδευση οφείλει να καλλιεργεί την αντίληψη της ισότητας και Δικαιοσύνης στους λαούς που απευθύνεται.
• Η εκμετάλλευση των παιδιών αποτελεί πλήγμα στο πρόσωπο της πολιτισμένης ανθρωπότητας.
ΘΕΜΑ 3ο
Γ. Προσφώνηση - Ενδεικτική εισαγωγή
Αγαπητοί φίλοι
Η Ελλάδα αν και γεωγραφικά βρίσκεται στις ακρώρειες της ευρωπαϊκής ηπείρου, πολιτιστικά βρίσκεται στο κέντρο, στην καρδιά της, καθώς οι αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι και αξίες του ελληνικού. Η ευρωπαϊκή πρόκληση είναι δημιουργική, διότι εμπεριέχει ό,τι πιο ελπιδοφόρο μπορεί να περιμένει κανείς από τη σκυθρωπή εποχή μας: την κοινή υπεράσπιση της διαφορετικότητας των πολιτιστικών και εθνικών ταυτοτήτων μαζί με την κοινή πνευματική και ηθική ζωή, την ευρωπαϊκή παιδεία! Η ευρωπαϊκή παιδεία διοχετευμένη στην εκπαίδευση οφείλει να καλλιεργήσει ανθρωπιστικά και οικουμενικά ιδεώδη και αξίες.
Οράματα και αξίες που οφείλει να μεταδίδει η ευρωπ. Εκπαίδευση
(στόχοι: διατήρηση εθνικής συνείδησης, εξέλιξη πολιτισμού των λαών)
► Η διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων και η όξυνση των πνευματικών ικανοτήτων των ατόμων συνιστούν το πρώτο βήμα για την κατανόηση του καινούριου κόσμου που δημιουργείται.
► Η γαλούχηση με ανθρωπιστικά ιδανικά και αξίες θα συμβάλει ουσιαστικά στην αφύπνιση της παθητικοποιημένης ψυχικής και συναισθηματικής υπόστασης.
► Η καλλιέργεια των ηθικών χαρισμάτων μέσω της εκπαίδευσης, δηλαδή η ανθρωπιστική διάσταση της είναι η μοναδική εγγύησηγια την υπέρβαση του υπερκαταναλωτισμού και τη διαμόρφωση μιας συλλογικής συνείδησης που θα ενδιαφέρεται πρώτιστα για την ποιότητα της ζωής της.
► Η καλύτερη γνωριμία των λαών μεταξύ τους μέσω της εκπαίδευσης μπορεί να πραγματώνεται στο επίπεδο της γλώσσας, της ιστορίας και των πολιτισμών.- Είναι αναγκαία η αμοιβαία κατανόηση μέσω της ευρωπαϊκής εκπαίδευσης, η αναζήτηση των χαρακτηριστικών που ενώνουν τους λαούς με παράλληλη άμβλυνση των αντιθέσεων και σεβασμό των ευαισθησιών και των ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού.
► Μέσα από την εκπαίδευση των λαών της Ευρώπης οφείλει να εκλείψει η «ιστορία του μίσους» χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η απαραίτητη «ιστορική μνήμη» κάθε λαού θα καταλήξει σε «ιστορική λήθη».
► Η ευρωπαϊκή εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει στο ξεπέρασμα της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας κάθε λαού και της στράτευσής του στηνανακάλυψη του Ανθρώπου.
► Τέλος η εκπαίδευση της Ευρώπης των λαών δε μπορεί παρά να διασφαλίζει την εθνική παιδεία και την εθνική συνείδηση. Η καλλιέργεια της γλώσσας, της παράδοσης των δεσμών που συνέχουν το έθνος, ο υγιής εθνισμός αποτελεί προϋπόθεση της ενωμένης Ευρώπης. Η υπέρβαση του εθνισμού στα πλαίσια της ευρωπαϊκής διάστασης της Εκπαίδευσης δε σημαίνει και κατάλυση του εθνισμού, ως χωριστής και αυθύπαρκτης ιστορικής συνείδησης κάθε λαού.
► Η ευρωπαϊκή εκπαίδευση, το σχολείο του αύριο, πρέπει να είναι σε θέση να μετουσιώνει τις διαφορές σε γόνιμες διαφοροποιήσεις ώστε η ειρηνική συμβίωση των λαών και η αρμονική συνεργασία να καταδεικνύονται ως ο αναγκαίος και αναπόφευκτοςμονόδρομος.
Ενδεικτικό κλείσιμο – αποφώνηση
Η ανάπτυξη συνιστά την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Ολόκληρη την ιστορική μας πορεία διατρέχει αυτή η προσπάθεια. Η μετάδοση οραμάτων και αξιών μέσω της ευρωπαϊκής εκπαίδευσης προαπαιτεί χρόνο, χρήμα και κόπο, ωστόσο είναι εφικτή. Όσο υψηλότεροι είναι οι στόχοι που θέτουμε, όσο μεγαλύτερος ο αγώνας τόσο περισσότερο πλουτίζεται η ανθρωπιά μας. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον Άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται. Τον Έλληνα, τον Ευρωπαίο, τον πολίτη του κόσμου!
Σας ευχαριστώ
1 σχόλιο:
όταν ακούω για οράματα μου θυμίζει μια σελίδα που λέγεται ελληνικά οράματα αλλά μάλλον είμαι πολύ καμένος για να σκεφτώ κάτι τέτοιο
Δημοσίευση σχολίου