Τεχνολογικές καινοτομίες στην εκπαίδευση: έκθεση Γ Λυκείου

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

              Κείμενο: Τεχνολογικές καινοτομίες στην Εκπαίδευση

Ακόμη και οι πιο παραδοσιακοί παιδαγωγοί του δυτικού κόσμου έχουν αντιληφθεί πλέον ότι η τεχνολογία παρέχει στην εκπαίδευση κάποιες δυνατότητες πρωτόγνωρες και την ωθεί προς ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αλλαγές. Για παράδειγμα, μας επιτρέπει να διερευνούμε υποθετικά ερωτήματα, να προσομοιώνουμε καταστάσεις και φαινόμενα, να κάνουμε ορατά πράγματα που διαφορετικά θα έμεναν αόρατα και να κατανοούμε με σαφήνεια αφηρημένες έννοιες. Αυτή η παραδοχή δεν έγινε βεβαίως από τη μια ημέρα στην άλλη. Από την κλασική αντίληψη ως τη μοντέρνα εκδοχή κύλησε πολύ νερό και … … διαφωνίες στο αυλάκι της κοινωνίας.

Ο πρώτος στόχος που θέτει η κοινωνία του 21^ου αιώνα για τη σχολική αναδόμηση είναι η μεταστροφή της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας, ώστε η εκπαίδευση να αρχίζει με βάση τις ανάγκες του μαθητή. Αντί, δηλαδή, το παιδί να προσαρμόζεται σε ένα πρόγραμμα σπουδών, θα πρέπει το πρόγραμμα αυτό να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παιδιού. Οι πολυπληθείς  τάξεις παιδιών με το ενιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα και  σύστημα βαθμολόγησης περιμένουν ότι το παιδί μας θα βρει κάπου εκεί τη θέση του και η μάθηση θα βρει έδαφος να ριζώσει. Αυτή η αντίληψη κρίνεται πλέον ανεπαρκής και ζητείται να αντικατασταθεί από ένα πολύπλευρο αγκάλιασμα του παιδιού: ζητούνται αλλαγές που θα επιτρέψουν την κάλυψη των αναγκών κάθε παιδιού,  τώρα και στο μέλλον. Μοχλοί επίτευξης μιας τέτοιας αλλαγής θεωρούνται η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και των γονιών στη στήριξη της εκπαίδευσης και η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών στην παιδαγωγική διαδικασία.

Ο αμέσως επόμενος στόχος της αναδόμησης είναι να αλλάξει το περιβάλλον μάθησης. Το ζητούμενο  μιας εκπαίδευσης που θα ανταποκρίνεται στις  ιδιαιτερότητες κάθε παιδιού μπορεί να βρεθεί μόνο μέσα από την ευελιξία διαμόρφωσης του μαθησιακού του περιβάλλοντος. Και εδώ εμφανίζεται πλέον ως πολύτιμος αρωγός η νέα τεχνολογία με τις δυνατότητες που παρέχει. Η τάξη του αυριανού σχολείου δε θα περικλείεται πλέον από τους γνωστούς τέσσερις τοίχους, αλλά θα «μεταφέρεται», όπου το παιδί μπορεί να μάθει: κάθε τάξη θα είναι συνδεδεμένη μέσω του Διαδικτύου με έναν απέραντο ιστό μάθησης, όπου το παιδί θα μπορεί να στραφεί, για να βρει γνώσεις, παραδείγματα, απαντήσεις και λύσεις στα θέματα που του ανατέθηκαν, να βρίσκει συμμαθητές που έχουν το ίδιο θέμα, να μπαίνει σε ομάδες εργασίας και παρέες με κοινά μορφωτικά ενδιαφέροντα. Η τηλε-εκπαίδευση και τα CD πολυμέσων θα είναι τα βασικά εργαλεία αυτής της  τάξης.

Παράλληλα όμως θα πρέπει να αλλάξει και ο ρόλος του δασκάλου. Από τον ως τώρα ρόλο του μεταδότη γνώσης, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να περάσει σε εκείνον του καταλύτη αυτοδιδασκαλίας των μαθητών. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιώντας την  τεχνολογία για να εντοπίζει τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή, ώστε να του βρίσκει τα κατάλληλα μονοπάτια αναζήτησης της γνώσης, ο εκπαιδευτικός θα επιστρέφει στον αυθεντικό – και ξεχασμένο - ρόλο του σωκρατικού δασκάλου. Θα πάψει πλέον να βλέπει τους μαθητές του ως παθητικούς αποδέκτες της διδασκαλίας του και θα τους παρέχει ευρύτερα χρονικά περιθώρια να κρίνουν, να απορροφούν, να διανοούνται, να εφαρμόζουν, να συνθέτουν και να οραματίζονται. Θα τους ενθαρρύνει να βιώνουν εμπειρίες επίλυσης προβλημάτων, να σκέφτονται σε υψηλότερο επίπεδο και να αναλαμβάνουν ατομικά την υπευθυνότητα να μαθαίνουν οι ίδιοι και να βοηθούν άλλους να μαθαίνουν. Ο ίδιος θα τους βοηθάει να βρίσκουν την αναγκαία πληροφορία εύκολα και γρήγορα, καθώς και να αναλώνουν χρόνο και ενέργεια στην αξιοποίηση της. Ο δάσκαλος θα είναι το επίκεντρο της αναζήτησης της γνώσης, αλλά ποτέ πια η αυθεντία έκφρασης της. Ο Σωκράτης, δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά, φαίνεται ότι είχε - και σε αυτό - δίκιο.

                                                               Τ. Καφαντάρη

                                                     [ΤΟ ΒΗΜΑ, 12- 01- 2003]

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

α. Να γράψετε στο τετράδιο σας την περίληψη του κειμένου σε 100 - 120 λέξεις.

μοναδεσ 25

β 1. Με ποιες λέξεις – φράσεις εξασφαλίζεται η σύνδεση των παραγράφων του κειμένου;

μοναδεσ 5

β 2. Για κάθε παράγραφο του κειμένου να δώσετε έναν πλαγιότιτλο.

μοναδεσ 5

β 3. Να παρουσιάσετε τον τρόπο πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο. Να δικαιολογήσετε τις απόψεις σας.

μοναδεσ 5

β 4 α. παραδοσιακοί, σαφήνεια, προσαρμόζεται, αρωγός, αυθεντικό, αναλώνουν: να δώσετε για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου μία συνώνυμη, χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα των προτάσεων.

μοναδεσ 6

β. παραδοσιακοί, σαφήνεια: να δώσετε από ένα αντώνυμο

μοναδεσ 4

γ. Το σχολείο σας οργανώνει μια συνάντηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων των σχολικών μονάδων της περιοχής σας. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης αυτής να παρουσιάσετε μια εισήγηση στην οποία να αναλύσετε το ρόλο του  εκπαιδευτικού σε ένα σύγχρονο και δημιουργικό σχολείο (500 - 600 λέξεις).

μοναδεσ 50

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι αποτελεί πλέον κοινή πεποίθηση όλων των παιδαγωγών πως η εισαγωγή της τεχνολογίας στην Εκπαίδευση δημιουργεί νέες δυνατότητες και επιβάλλει σημαντικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η πρώτη μεταβολή αφορά την εκπαιδευτική φιλοσοφία και την ανάγκη να προσαρμόζεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στις μαθησιακές ανάγκες του παιδιού. Στην επίτευξη αυτού του σκοπού θεωρείται σημαντική η συμβολή των τοπικών κοινωνιών, των γονέων και των εκπαιδευτικών. Η δεύτερη μεταβολή αφορά την αλλαγή του περιβάλλοντος μάθησης, της «τάξης», ώστε να ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες του παιδιού και να του επιτρέπει μέσω των τεχνολογιών να ερευνά και να μαθαίνει. Τέλος, κρίνεται αναγκαία η αλλαγή στο ρόλο του δασκάλου, ο οποίος από μεταδότης γνώσεων και αυθεντία θα πρέπει εφαρμόζοντας τη σωκρατική μέθοδο να κινητοποιεί τους μαθητές, ώστε με τη  χρήση των τεχνολογικών μέσων και την προσωπική έρευνα και προσπάθεια να ανακαλύπτουν μόνοι τους τη γνώση και την αλήθεια.
Β1. Λέξεις και φράσεις που συνδέουν παραγράφους:
1η με 2η παράγραφο:			«Ο πρώτος στόχος … …»
2η με 3η παράγραφο:			«Ο αμέσως επόμενος στόχος … … ».
3η με 4η παράγραφο:			«Παράλληλα όμως … … ».
Β2. Τίτλοι παραγράφων
1η παράγραφος:		Οι αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία στην Εκπαίδευση
2η παράγραφος:		Πρώτη αλλαγή είναι η κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών κάθε παιδιού
3η παράγραφος:		Επιβάλλεται να αλλάξει το περιβάλλον μάθησης
4η παράγραφος:		Σημαντική μεταβολή στο ρόλο του δασκάλου
Β3. Τρόπος πειθούς
Ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο επιλέγει ως τρόπο πειθούς την επίκληση στη λογική, χρησιμοποιώντας παραδείγματα ως τεκμήρια. «Για παράδειγμα … …».
Β4α. Συνώνυμα
παραδοσιακοί				συντηρητικοί, κλασικοί, πατροπαράδοτοι
σαφήνεια				διαύγεια, ευκρίνεια, καθαρότητα
προσαρμόζεται				εξοικειώνεται, συνηθίζει
αρωγός				βοηθός, συμπαραστάτης
αυθεντικό				γνήσιο, αληθινό, πραγματικό
αναλώνουν				ξοδεύουν, δαπανούν
Β4α. Αντώνυμα
λεξη				αντωνυμα
παραδοσιακοί				σύγχρονοι
σαφήνεια				ασάφεια
Γ. Παραγωγή λόγου
τιτλοσ: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού σ’ ένα σύγχρονο σχολείο.
προλογοσ:	Αγαπητοί γονείς, κύριοι καθηγητές, συμμαθητές και συμμαθήτριες, οι τεράστιες αλλαγές που συντελούνται στο σύγχρονο κόσμο της ταχύτητας και της τεχνολογικής εξέλιξης επηρεάζουν όλους τους θεσμούς και τη λειτουργία τους, επομένως και το θεσμό της εκπαίδευσης και το ρόλο του εκπαιδευτικού.
κυριο μεροσ: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο παραδοσιακό σχολείο	Εξετάζοντας τα χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, διαπιστώνουμε αδυναμίες και ελλείψεις που  εμποδίζουν την εκπλήρωση της πολυσήμαντης αποστολής του εκπαιδευτικού. Συγκεκριμένα: ►   Ο εγκλωβισμός του εκπαιδευτικού στη διαδικασία της απλής μετάδοσης των γνώσεων ενισχύει το μονόλογο και συντελεί στην παθητικότητα των μαθητών. ►   Η απουσία σύγχρονων παιδαγωγικών μεθόδων σε συνδυασμό με τη χρησιμοθηρική αντιμετώπιση της γνώσης και την ενίσχυση της μηχανικής αποστήθισης υπονομεύουν την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης  και την ευρύτερη πνευματική καλλιέργεια των μαθητών. ►   Η έλλειψη σύγχρονων τεχνολογικών μέσων και η απουσία επιμόρφωσης στις νέες τεχνολογίες εμποδίζουν τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος.
ζητουμενο: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού σ' ένα σύγχρονο και δημιουργικό σχολείο	Για την εκπλήρωση του πολυδιάστατου ρόλου του σημερινού σχολείου, ο εκπαιδευτικός οφείλει να: ►   Παρέχει σύγχρονες επιστημονικές  γνώσεις, που συνδέονται με τα νέα  δεδομένα των εξελίξεων στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αυτό προϋποθέτει τη συνεχή επιμόρφωση και τη διά βίου παιδεία. ►   Δίνει έμφαση στην κριτική μάθηση, τη διάκριση ουσιωδών από επουσιώδη, σε αντίθεση  με τη στείρα αποστήθιση έτοιμων γνώσεων. ►   Κατευθύνει, καθοδηγεί, ενθαρρύνει την ανακάλυψη της γνώσης με αυτενέργεια των μαθητών, ενισχύει την πρωτοβουλία, την υπευθυνότητα και τη δημιουργικότητα τους (Σωκρατικός δάσκαλος). Ο εκπαιδευτικός δεν είναι πλέον η αποκλειστική πηγή της γνώσης, αλλά ο συντονιστής της διαδικασίας κατάκτησης της από το  μαθητή. ►   Ενεργοποιεί τη φαντασία και  τη δημιουργικότητα του, οργανώνοντας τη διδασκαλία με τρόπους που ευνοούν τις πρωτοβουλίες και τις δραστηριότητες των μαθητών, όπως:  η έκδοση εφημερίδας ή περιοδικού, μια σχολική θεατρική παράσταση ή μουσική εκδήλωση,  η ανάθεση εργασιών ατομικών ή ομαδικών, οι οργανωμένες επισκέψεις ή συζητήσεις. Όλα αυτά επιτρέπουν στους νέους να αποκτούν γνώσεις με βάση τα βιώματα τους. ►   Έχει εξοικειωθεί με  τη σύγχρονη τεχνολογία και τη χρήση της μέσα στη σχολική τάξη. Έτσι, η διδασκαλία γίνεται ελκυστικότερη και οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να αναζητούν μόνοι τους τη γνώση, μέσα από  ατομικές ή ομαδικές/συνεργατικές προσπάθειες (Η/Υ,  διαδίκτυο). ►   Εντοπίζει  τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες  κάθε μαθητή, ώστε να τον βοηθά  στην κατάκτηση της αυτογνωσίας, την καλύτερη αξιοποίηση  των δυνατοτήτων του και τον περιορισμό των αδυναμιών του. ►   Αναπτύσσει ουσιαστικές σχέσεις με τους μαθητές του, που διέπονται από εμπιστοσύνη, ενθάρρυνση, σεβασμό, πνεύμα διαλόγου και κατανόησης, ώστε να διαμορφώνεται ένα υγιές περιβάλλον μάθησης.
επιλογοσ:	Ο εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού μας συστήματος και γενικότερα της παιδείας μας αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση της κοινωνίας, αφού η εποχή μας απαιτεί ανθρώπους με γνώσεις, δεξιότητες και άσκηση στο «σκέπτεσθαι» και όχι απλώς πτυχιούχους.
	Ευχαριστώ για την προσοχή σας