Λατινικά Γ Λυκείου: διαγώνισμα μαθήματα 29 και 34 (ερωτήσεις - απαντήσεις)

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:

[29] Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam  rediret,  homo quidam ei occurrit corvum tenens; eum instituerat haec dicere: «Ave Caesar, victor imperator». Caesaris multum  interfuit corvum  emere;  itaque viginti  milibus  sestertium   eum  emit.  Id  exemplum  sutorem  quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat «Oleum et operam  perdidi».

[34] Cum Africanus  in  Literno   esset,  complures  praedonum duces  forte  salutatum ad  eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum  venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto    conlocavit.  Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem   eius admiratum  se venisse. Haec  postquam  domestici  Scipioni rettulerunt, is fores  reserari  eosque intromitti iussit.

Μονάδες 40

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. Να γράψετε  τους παρακάτω  τύπους που ζητούνται για καθεμία  από τις παρακάτω λέξεις:

homo: γενική πληθυντικού  

milibus: γενική του ίδιου αριθμού

sestertium: ίδια πτώση του άλλου αριθμού

avis: αφαιρετική ενικού

complures: γενική του ίδιου αριθμού

praedonum: ίδια πτώση του άλλου αριθμού

praesidium: αιτιατική πληθυντικού

postes: κλητική ενικού

deis: γενική πληθυντικού

Μονάδες 9

1.β. Να γράψετε  τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά  από τις παρακάτω αντωνυμίες:

quidam: ονομαστική πληθυντικού ουδετέρου και γενική ενικού αρσενικού

haec (1ο κείμενο):  ίδιο τύπο του θηλυκού και στους δύο αριθμούς

ipsum: ονομαστική και γενική πληθυντικού  στο ίδιο γένος

Μονάδες 6

2.α. multum, sanctum: Να γράψετε  τους αντίστοιχους τύπους των άλλων βαθμών.

Μονάδες 4

2.β. Να γράψετε  τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά  από τις παρακάτω λέξεις:

dicere: ίδιο τύπο μέλλοντα μέσης φωνής

rediret: αφαιρετική γερουνδίου

instituerat: απαρέμφατο μέλλοντα στην ίδια φωνή

doceret: απαρέμφατο παρακειμένου στην ίδια φωνή

ave: απαρέμφατο ενεστώτα στην ίδια φωνή

solebat: β΄ ενικό πρόσωπο οριστικής συντελεσμένου  μέλλοντα

perdidi: β΄ ενικό υποτακτικής  ενεστώτα στην ίδια φωνή

captum: α΄ πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού παθητικής περιφραστικής συζυγίας

abiectis: γερουνδιακό και στα τρία γένη

rettulerunt: γ΄ ενικό προστακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

iussit: ίδιο τύπο μέλλοντα στην ίδια φωνή

Μονάδες 11

3.α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους: Romam, victor, Caesaris, milibus, sestertium, praedonum, eos, auditu.

Μονάδες 8

3.β. Cum se ipsum captum venisse eos existimasset: Να αναγνωρίσετε το είδος  της πρότασης και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος.

Μονάδες 3

3.γ. Caesaris multum interfuit corvum emere: Να αντικαταστήσετε το emere με την αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

Μονάδες 3

3.δ. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari iussit: Να αντικαταστήσετε το παθητικό απαρέμφατο με ενεργητικό και να επιφέρετε τις απαραίτητες αλλαγές.

Μονάδες 2

4.α. Cum Octavianus Romam rediret, homo quidam ei occurrit: Να  μετατρέψετε την πρώτη πρόταση στην αντίστοιχη μετοχή.

Μονάδες 3

4.β. tenens, abiectis: Να αναλύσετε τις μετοχές στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.

Μονάδες 4

4.γ. Praedones venerunt virtutem eius admiratum: Να εκφράσετε τον προσδιορισμό του σκοπού με εμπρόθετο  τύπο γερουνδίου.

Μονάδες 4

4.δ. Praedones Scipioni nuntiaverunt virtutem eius admiratum se venisse: Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

Μονάδες 3

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. [29]  Όταν   ο  Οκταβιανός  μετά  τη  νίκη  στο  Άκτιο  επέστρεφε  στη  Ρώμη,  πήγε  να  τον προϋπαντήσει (ή:  να  τον  συναντήσει)   κάποιος   άνθρωπος κρατώντας   ένα  κοράκι.   Το  είχε διδάξει  να  λέει  τα εξής:  «Χαίρε,  Καίσαρ,  νικητή στρατηγέ  (ή: αυτοκράτορα)». Ο Καίσαρας  ενδιαφέρθηκε   πολύ   να   αγοράσει  το   κοράκι·   το   αγόρασε  λοιπόν   για   είκοσι   χιλιάδες  σηστέρτιους.  Το παράδειγμα αυτό παρακίνησε κάποιον  παπουτσή  να μάθει τον ίδιο χαιρετισμό σ’  ένα  κοράκι.  Για  πολύ  καιρό  κόπιαζε άδικα·  κάθε  φορά  που  το πουλί  δεν  απαντούσε, ο παπουτσής  συνήθιζε να λέει: «Έχασα το λάδι και τον κόπο».

[34] Όταν ο Αφρικανός ήταν στο Λίτερνο, πολλοί αρχηγοί  ληστών ήρθαν τυχαία σ’ αυτόν για να τον χαιρετίσουν  επίσημα. Τότε ο Σκιπίωνας, επειδή  νόμισε ότι αυτοί ήρθαν για να συλλάβουν τον ίδιο, εγκατέστησε στο σπίτι φρουρούς από δούλους του σπιτιού. Μόλις οι ληστές παρατήρησαν αυτό, αφού κατέθεσαν τα όπλα, πλησίασαν στην πόρτα  και  με δυνατή  φωνή ανήγγειλαν στο Σκιπίωνα – απίστευτο  στο άκουσμα – ότι ήρθαν για να θαυμάσουν την ανδρεία του. Όταν οι δούλοι μετέφεραν αυτά στον Σκιπίωνα, αυτός διέταξε  να ανοίξουν  τις πόρτες  και να τους βάλουν μέσα (ή: να ανοιχθούν οι πόρτες και αυτοί να οδηγηθούν μέσα).

1.α. hominum  | milium | sestertii  | ave κ΄ avi | complurium  | praedonis  | praesidia | postis | deorum κ΄ deum

1.β. quaedam,  cuiusdam | hanc, has | ipsi, ipsorum

2.α. plus, plurimum | sanctius, sanctissimum

2.β. dictum iri | redeundo | instituturum esse | docuisse | avere | solitus eris | perdas | capiendi (-ae, -a) essemus | abiciendus -a -um | referto  | iubebit

3.α. Romam: αιτιατική της κίνησης προς τόπο στο rediret  victor: παράθεση στο Caesar Caesaris: γενική του ενδιαφερόμενου προσώπου  στο interfuit milibus: αφαιρετική της αξίας στο emit sestertium: γενική διαιρετική  (η γενική του περιεχομένου) από το milibus praedonum: γενική αντικειμενική από το duces eos: υποκείμενο στο venisse auditu: αφαιρετική σουπίνου της αναφοράς στο incredibile

3.β. Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική  πρόταση. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο cum και  εκφέρεται με υποτακτική  (έχουμε  υποτακτική  επειδή  συνήθως  η αιτιολογία είναι  το αποτέλεσμα μιας  εσωτερικής   λογικής  διεργασίας) χρόνου  υπερσυντέλικου, γιατί  εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (conlocavit) και εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

3.γ. Το απαρέμφατο θα αντικατασταθεί  από δευτερεύουσα βουλητική πρόταση: Caesaris multum interfuit ut corvum emeret.

3.δ. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt,  is domesticos fores reserare iussit.

4.α. Octaviano Romam redeunti  homo quidam ei occurit (χρονική μετοχή, αφαιρετική απόλυτη).

4.β. Homo qui corvum tenebat (αναφορική πρόταση).

Cum praedones  arma abiecissent (χρονική πρόταση - ενεργητική σύνταξη) ή

Cum arma a praedonibus abiecta essent (χρονική  πρόταση - παθητική σύνταξη).

4.γ. Α. Praedones venerunt  virtutem  eius admirandi  causa  | Praedones  venerunt virtutis  eius admirandae causa (εφαρμογή υποχρεωτικής γερουνδιακής έλξης).

Β. Praedones venerunt  virtutem  eius ad admirandum | Praedones venerunt  virtutem  eius ad admirandam (εφαρμογή υποχρεωτικής γερουνδιακής έλξης).

4.δ. Scipio, virtutem tuam admiratum  (nos) venimus.