Λατινικά Γ Λυκείου: διαγώνισμα (μαθήματα 34, 41, 44)

ΘΕΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Α. Μετάφραση

34. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu) virtutem eius admiratum se venisse. Haec postquam Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intrimitti iussit .

41. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces ut consequaris quod vis ?

44. Quodsi forte, ut fit plerumque, ceciderunt, tum intellegitur quam fuerint inopes amicorum. Hoc est quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem. Tum intellexi quos fidos amicos habuissem, quos infidos cum iam neutris gratiam referre poteram.

( 40 μονάδες)

Β. Παρατηρήσεις

1.α) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τους τύπους των συνεκφορών που ζητούνται: abiectis armis, homo inepte, fidos amicos

ΓΕΝ. ΠΛΗΘ.
ΑΙΤ. ΠΛΗΘ.
ΑΦ. ΠΛΗΘ.

β) Να γραφούν οι τρεις βαθμοί των επιθέτων στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση και των παραγόμενων επιρρημάτων: multis, inepte, inopes

( 5 μονάδες)

γ) Να δοθεί ο αντίστοιχος τύπος των αντωνυμιών στον αντίθετο αριθμό: quod, eius, neminem, quae, neutris

(5 μονάδες)

2.α) Να συμπληρωθεί ο τύπος των ρημάτων που ζητείται:

animadverterunt: γ' πληθυντικό οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

abiectis: β' ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα στην ίδια φωνή

scire: β' πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

vis: γ' ενικό υποτακτικής ενεστώτα και παρατατικού

referre: β' ενικό προστακτικής ενεστώτα ενεργητικής φωνής και β' ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα στην παθητική φωνή.

fit : α' πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή

(5 μονάδες)

β) Να αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι: loquaris, ceciderunt

(5 μονάδες)

γ) Να γραφούν οι ονοματικοί τύποι (να κλιθεί το σουπίνο και το γερούνδιο) στη φωνή που βρίσκονται: exulantem, uteris

(5 μονάδες)

3. α) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τη συντακτική θέση των λέξεων:

ianuae:	είναι.............................	στο..................
auditu:	είναι.............................	στο..................
intromitti:	είναι ............................	στο..................
sermone:	είναι.............................	στο..................
amicorum:	είναι............................	στο..................
exulantem:	είναι............................	στο..................

(6 μονάδες)

β) Να δικαιολογήσετε την εισαγωγή και την εκφορά των παρακάτω προτάσεων εφαρμόζοντας τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων: proinde quasi           loquaris, ut consequaris

(8 μονάδες)

γ) Να αναγνωριστεί ο υποθετικός λόγος του τελευταίου αποσπάσματος και να μετατραπεί ώστε να δηλώνει υπόθεση δυνατή ή πιθανή

(4 μονάδες)

4. α) abiectis armis: να αναλυθεί σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση εισαγόμενη με ιστορικό - διηγηματικό cum.

(3 μονάδες)

β) virtutem eius admiratum : να αποδοθεί ο σκοπός με τους ισοδύναμους τρόπους

(4 μονάδες)

γ) Quin taces ut consequaris quod vis?: να μετατραπεί σε πλάγιο λόγο με ρήμα εξάρτησης Scriptor interrogavit

(5 μονάδες)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Μετάφραση

34. Όταν το κατάλαβαν αυτό οι ληστές, αφού πέταξαν τα όπλα πλησίασαν στην πόρτα και με δυνατή φωνή - να το ακούς και να μην το πιστεύεις - ανήγγειλαν στο Σκιπίωνα ότι είχαν έρθει για να θαυμάσουν την ανδρεία του. Όταν οι δούλοι ανέφεραν αυτά στο Σκιπίωνα ,αυτός διέταξε να ανοίξουν τις πόρτες και να οδηγηθούν αυτοί μέσα.

41. Εσύ εξάλλου, σα να μιλάς τώρα με τη μητέρα του Εύανδρου, χρησιμοποιείς λόγο ξεπερασμένο εδώ και πολλά χρόνια ήδη, επειδή δε θέλει κανείς να ξέρει και να καταλαβαίνει όσα λες. Γιατί, άνθρωπε, ανόητε, δε σωπαίνεις για να πετύχεις αυτό που θές;

44. Αν, όμως, ίσως χάσουν την εξουσία τους, όπως συμβαίνει συνήθως, τότε γίνεται κατανοητό πόσο πολύ τους έλειπαν οι φίλοι. Αυτό που λένε ότι είπε ο Ταρκίνιος όταν ήταν εξόριστος . Τότε κατάλαβα ποιους πιστούς φίλους είχα, ποιους όχι, όταν πια δεν μπορούσα να ανταποδώσω τη χάρη ούτε στον ένα, ούτε στον άλλο.

Β. Παρατηρήσεις

1. α)

ΓΕΝ. ΠΛ.	abiectorum armorum	hominum ineptorum	fidorum amicorum
ΑΙΤ. ΠΛ.	abiecta arma	homines ineptos	fidos amicos
ΑΦ. ΠΛ.	abiectis armis	hominibus ineptis	fidis amicis

β)  multis - pluribus - plurimis

επιρ: multum / multo - plus - plurimum

inepte - ineptior - ineptissime

επιρ: inepte - ineptius - ineptissime

inopes - egentiores - egentissimi

επιρ: inopiter - egentius - egentissime

γ)  quod = quae

eius = eorum

neminem = nullos

quae = quid

neutris = neutri

2. α)  animadvertunt

abiceris και abicieris

scitote

velit και vellet

refer,

referris και refereris

fieremus

β)	Ev	loquaris	cadunt
	Πρτ	loquereris	cadebant
	Μελ	locuturus sis	cadent
	Πρκ	locutus sis	ceciderunt
	Υπρ	locutus esses	ceciderant
	ΣΜ		ceciderint

γ)   μτχ ενστ: exulantem

μτχ μελ: exulaturum

απαρ ενστ: exulare

απαρ μελ: exulaturum esse

απαρ πρκ: exulavisse

σουπίνο: exulatum - exulatu

γερούνδιο: exulandi , exulando, exulandum, exulando

μτχ ενστ: utens

μτχ μελ: usurus, a, um

μτχ πρκ: usus,a, um

απαρ εν: uti

απαρ μελ: usurum, am, um esse      usuros, as, a esse

απαρ πρκ: usum, am, um esse          usos, as,a esse

απαρ σ. μελ: usum, am, um fore          usos, as,a fore

σουπίνο: usum - usu

γερούνδιο: utendi, utendo, utendum, utendo

γερουνδιακό: utendus, a, um

3. α) ianuae: είναι αντικείμενο στο ρήμα appropinquaverunt

auditu: αφαιρετική του σουπίνο που δηλώνει αναφορά στο επίθετο incredibile

intromitti: αντικείμενο τελικό απαρέμφατο στο iussit

sermone: αντικείμενο στο ρήμα uteris

amicorum: γενική αντικειμενική ως συμπλήρωμα στο inopes

exulantem: είναι χρονική μετοχή συνημμένη στο Tarquinium

β) proinde quasi....loquaris: δευτερεύουσα υποθετική παραβολική πρόταση. Εισάγεται με τον υποθετικό παραβολικό σύνδεσμο proinde quasi εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η σύγκριση αφορά δύο υποθετικές καταστάσεις. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (loquaris) , γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (uteris). Δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Λειτουργεί ως β' όρος σύγκρισης στη ρήμα της κύριας

ut consequaris: δευτερεύουσα τελική πρόταση. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί ο σκοπός στα λατινικά θεωρείται υποκειμενική κατάσταση. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (consequaris), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρνητικού χρόνου (taces). Ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων - συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα στο παρόν.

γ)  quodsi ceciderunt (υπόθεση)

tum intellegitur (απόδοση)

Πρόκειται για υποθετικό λόγο α' είδους που δηλώνει ανοικτή υπόθεση. Η υπόθεση

αναφέρεται στο παρελθόν, ενώ η απόδοση στο παρόν.

Στο γ' είδος: quodsi cadant  / tum intellegatur

4. α)  cum praedones arma abiecissent

β) ut virtutem eius admirarentur (τελ. πρόταση)

qui virtutem eius admirarentur (αναφ. τελ. πρόταση)

ad virtutem eius admirandam (υποχρ. γερ/κή έλξη)

virtutis eius admirandae causa (υποχρ. γερ/κή έλξη)

γ) Scriptor interrogavit quin taceret ut consequeretur quod vellet

 επαναληπτικά θέματα ΟΕΦΕ 2004