Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και το παράθεμα που ακολουθεί, να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα:
α. Πότε και πώς δημιουργήθηκε στην Ελλάδα το ζήτημα της μεγάλης έγγειας ιδιοκτησίας;
β. Με ποιους τρόπους επεχείρησαν οι κεφαλαιούχοι (τσιφλικάδες) να εκμεταλλευτούν οικονομικά τις επενδύσεις τους στη γη;
γ. Ποια ήταν τα μέτρα των ελληνικών κυβερνήσεων πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους για την επίλυση του ζητήματος της μεγάλης έγγειας ιδιοκτησίας και ποιες ήταν οι αντιδράσεις που προκάλεσε η εφαρμογή τους;
ΠΗΓΗ:
Μα ο Πήτερ Χατζηθωμάς ήταν νευριασμένος πιότερο απ’ όλους. Η περσινή σοδειά δεν πήγε διόλου καλά. Ζήτημα αν πήρε τρία στα εκατό από τα χρήματα που έδωσε ν’ αγοράσει το Κιριλάρ. Αν και φέτος παν έτσι τα πράματα, για ποιο λόγο να βολοδέρνη σε τούτον τον καταραμένο κάμπο; Θα το πούλαγε το βρωμοτσιφλίκι. Θα τοποθετούσε κάπου καλύτερα τα κεφάλαιά του. Γιατί είχε ανάγκη από λεφτά, σαν άνθρωπος αρχοντομαθημένος που ήταν. Ένιωθε τα νιάτα να περνάν. Κι ήθελε να γλεντήση τα στερνά του χρόνια, σ’ όλα εκείνα τα μέρη όπου η ηδονή πλημμυρά – μα που είναι πανάκριβη. Στο Παρίσι, στη Νις, στο Μπιαρίτς, στη Βιέννη, στη Βενετία…
Όταν η Θεσσαλία έγινε ελληνική, άκουσε θαυμαστές ιστορίες για τα τσιφλίκια και τα κέρδη τους Στο Παρίσι συνάντησε έναν τσιφλικά –τον Κανάβα– που ’τρωγε παρά με ουρά. Αυτός τον κατάφερε ν’ αγοράση το τσιφλίκι, με τα παραμύθια και τα χοντρά του λόγια: «∆εν έχεις ούτε έγνοιες, ούτε έξοδα. Αγοράζεις τη γη. Οι κολίγοι την οργώνουν, τη σπέρνουν, τη θερίζουν. Κι όταν μαζευτή το γένημα στα κιουτσέκια, τους παίρνεις το μισό. Μια καλή σοδειά μπορεί να σου δώση τριάντα τοις εκατό στα χρήματά σου».
(Μ. Καραγάτσης «Το Μπουρίνι»)
Κιριλάρ: τοποθεσία της Θεσσαλίας
κιουτσέκια: χώροι αποθήκευσης
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Στον ελληνικό χώρο, το πρόβλημα της έγγειας ιδιοκτησίας δεν γνώρισε τις εντάσεις που παρατηρήθηκαν σε άλλα ευρωπαϊκά ή βαλκανικά κράτη. Η προοδευτική διανομή των εθνικών γαιών που προέκυψαν από τον επαναστατικό αγώνα του 1821-1828 δημιούργησε πλήθος αγροτών με μικρές ή μεσαίες ιδιοκτησίες. Τα λίγα εναπομείναντα «τσιφλίκια» στην Αττική και την Εύβοια δεν προκαλούσαν ιδιαίτερο πρόβλημα. Όταν το ελληνικό κράτος διευρύνθηκε με την προσάρτηση των Επτανήσων (1864), καθώς και της Άρτας και της Θεσσαλίας (1881), η επέκταση αυτή των εδαφών του έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της μεγάλης ιδιοκτησίας. Οι μεγάλες γεωργικές εκτάσεις της Θεσσαλίας, τα «τσιφλίκια», αγοράστηκαν από πλούσιους Έλληνες του εξωτερικού.
β. Οι κεφαλαιούχοι (τσιφλικάδες) διατήρησαν τον αναχρονιστικό θεσμό των κολίγων, οι οποίοι όργωναν, έσπερναν και θέριζαν [Πηγή]. Οι τσιφλικάδες άσκησαν πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις για να κερδοσκοπήσουν από την παραγωγή του σιταριού. Επεδίωξαν δηλαδή την επιβολή υψηλών δασμών στο εισαγόμενο από τη Ρωσία σιτάρι, ώστε να μπορούν να καθορίζουν όσο το δυνατόν υψηλότερες τιμές για το εγχώριο, προκαλώντας μάλιστα κάποιες φορές και τεχνητές ελλείψεις. Γενικά, χρησιμοποίησαν την επένδυσή τους στην Ελλάδα, δηλαδή τα εδάφη που αγόρασαν, ως πηγή εύκολου και ταχύρρυθμου πλουτισμού [συμπέρασμα που συνάγεται από την Πηγή].
γ. Οι πρακτικές αυτές των τσιφλικάδων δημιούργησαν εντάσεις και οδήγησαν στην ψήφιση νόμων το 1907, οι οποίοι επέτρεπαν στην εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση να απαλλοτριώνει μεγάλες ιδιοκτησίες ώστε να μπορεί να τις διανέμει σε ακτήμονες. Η εφαρμογή τους αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση και οι τριβές που προκλήθηκαν προκάλεσαν συγκρούσεις, η πιο σημαντική από τις οποίες έγινε στο χωριό Κιλελέρ (1910). Οι εξελίξεις προχώρησαν αργά μέχρι το τέλος των Βαλκανικών πολέμων (1913), οπότε το ζήτημα έγινε πιο περίπλοκο, καθώς μέσα στα νέα όρια της χώρας υπήρχαν πλέον και μουσουλμάνοι ιδιοκτήτες μεγάλων εκτάσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου