Λατινικά Γ Λυκείου: διαγώνισμα μαθήματα 32, 34, 36 (θέματα - απαντήσεις)

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:

      [32]  Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem  meam conformabam. Sic enim – laudem et honestatem solum expetendo, omnes  cruciatus  corporis  et omnia pericula mortis parvi esse ducendo – me pro salute vestra  in tot ac tantas dimicationes obicere potui.

      [34]  Cum  Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte  salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum  captum  venisse eos existimasset,  praesidium domesticorum in tecto  conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse.

[36]  Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium  divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt.

Μονάδες 40

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. omnes cruciatus, clara voce: Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις του αντίθετου αριθμού.

Μονάδες 8

1.β. meam, me, tantas, ipsum, eius: Να γράψετε τις αντωνυμίες στην ίδια πτώση του αντίθετου αριθμού.

Μονάδες 5

1.γ. parvi, maxima, facilius: Να γράψετε τα παραθετικά (των επιθέτων στον τύπο που βρίσκονται).

Μονάδες 3

2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά  από τις παρακάτω λέξεις:

conformabam: τον ίδιο τύπο ενεργητικής  και παθητικής  περιφραστικής συζυγίας.

venerunt: τον ίδιο τύπο Ενεστώτα  και Μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται.

utebatur: τον ίδιο τύπο στην υποτακτική του ίδιου χρόνου και του Υπερσυντέλικου.

ducendo: το β΄ ενικό προστακτικής Ενεστώτα και γ΄ πληθυντικό προστακτικής Μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται.

mirati sunt: τη μετοχή Ενεστώτα και Μέλλοντα ενεργητικής φωνής στην ονομαστική ενικού του αρσενικού.

potui: το απαρέμφατο Ενεστώτα  και Μέλλοντα.

contemnere: το α΄ πληθυντικό οριστικής Ενεστώτα και Παρατατικού στη φωνή που βρίσκεται.

Μονάδες 14

3.α. Να χαρακτηρίσετε ως σωστά ή λανθασμένα τα παρακάτω:

i.    expetendo: είναι δοτική του τρόπου.

ii.  mortis: είναι γενική επεξηγηματική στο pericula.

iii. praedonum: είναι γενική κτητική.

iv. captum: είναι αιτιατική  του σκοπού.

v.   ianuae: είναι δοτική του τόπου.

Μονάδες 10

3.β. esse, potui, contemnere: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τα απαρέμφατα, να βρείτε τα υποκείμενά τους και να δηλώσετε αν υπάρχει ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία.

Μονάδες 6

4.α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τη δευτερεύουσα πρόταση του 3ου αποσπάσματος (εισαγωγή, εκφορά, ακολουθία χρόνων, συντακτικός ρόλος).

Μονάδες 4

4.β. abiectis armis: Να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη  δευτερεύουσα πρόταση.

Μονάδες 5

4.γ. Manius Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt: Να εξαρτήσετε τη φράση από το Cicero dicit και να κάνετε τις αλλαγές που απαιτούνται στον πλάγιο λόγο.

Μονάδες 5

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. [32] Με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους  άντρες διέπλαθα την ψυχή και το νου μου. Γιατί έτσι, με το να επιδιώκω  δηλαδή μόνο τον έπαινο  και την τιμή και με το να θεωρώ ότι έχουν μικρή αξία όλα τα βάσανα  του σώματος και όλοι οι θανάσιμοι κίνδυνοι, μπόρεσα να ριχτώ σε τόσους πολλούς και τόσο μεγάλους  αγώνες για τη δική σας σωτηρία.

[34] Όταν ο Αφρικανός βρισκόταν στο Λίτερνο, ήρθαν κατά τύχη πολλοί αρχηγοί ληστών, για να τον χαιρετίσουν επίσημα. Τότε ο Σκιπίωνας, επειδή νόμισε ότι αυτοί ήλθαν για να συλλάβουν τον ίδιο, εγκατέστησε φρουρά  από δούλους στο σπίτι του. Αυτό καθώς είδαν οι ληστές, αφού άφησαν  κάτω τα όπλα, πλησίασαν  και με δυνατή φωνή ανάγγειλαν στον Σκιπίωνα – απίστευτο στο άκουσμα – πως είχαν έλθει για να θαυμάσουν  την παλικαριά του.

[36] Ο Μάνιος Κούριος Δεντάτος  ήταν πάρα πολύ ολιγαρκής, για να μπορεί να περιφρονεί ευκολότερα τα πλούτη. Κάποια  μέρα ήλθαν σ’ αυτόν απεσταλμένοι των Σαμνιτών. Αυτός παρουσιάστηκε μπροστά τους για να τον δουν καθισμένος κοντά στη φωτιά σε ένα σκαμνί και τρώγοντας  από ένα ξύλινο πιάτο. Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών και οι Σαμνίτες  θαύμασαν τη φτώχεια του.

Β.1.α. omnis cruciatus, omni cruciatui, omnem cruciatum, omni cruciatu

clararum vocum, claris vocibus, claras voces, claris vocibus

1.β. meas, nos, tantam,  ipsos, eorum

1.γ. (parvi), minoris, minimi / magna, maiora, (maxima) / facile, (facilius), facillime

Β.2. conformaturus eram, conformandus  eram

veniunt, venient

uteretur, usus esset

duc, ducundo

mirans, miraturus  

posse, potuisse

contemnimus, contemnebamus

Β.3.α. i-Λ, ii-Σ, iii-Λ, iv-Σ, v-Λ

3.β. esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ducendo.  Υποκείμενά του είναι τα cruciatus και pericula. Έχουμε ετεροπροσωπία, γιατί υποκείμενο του ducendo  είναι το (εννοούμενο) ego. obicere: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο potui. Υποκείμενό του είναι το (εννοούμενο) ego. Έχουμε ταυτοπροσωπία, γιατί το ego είναι και το υποκείμενο του ρήματος potui. contemnere: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο posset. Υποκείμενό του είναι το (εννοούμενο) Manius Curius Dentatus. Έχουμε ταυτοπροσωπία, γιατί το Manius Curius Dentatus είναι και το υποκείμενο του ρήματος posset.

Β.4.α. Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο quo γιατί ακολουθεί συγκριτικός  βαθμός (facilius)· εκφέρεται με υποτακτική όπως όλες οι τελικές, χρόνου παρατατικού (posset)  λόγω εξάρτησης  από ρήμα ιστορικού χρόνου (utebatur)· αναφέρεται στο παρελθόν.

4.β. Cum (a praedonibus) arma abiecta essent (παθητική σύνταξη) ή Cum (praedones) arma abiecissent (ενεργητική  σύνταξη).

4.γ. Cicero dicit Manium Samnitium divitias contempsisse et Samnites paupertatem illius miratos esse.