Ι. Κείμενο: Δημοσθένη Ὀλυνθιακός Α΄ § 2 – 3
«Ὁ μέν οὖν παρών καιρός, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μόνον οὐχί λέγει φωνήν ἀφιείς ὅτι τῶν πραγμάτων ὑμῖν ἐκείνων αὐτοῖς ἀντιληπτέον ἐστίν, εἴπερ ὑπέρ σωτηρίας αὐτῶν φροντίζετε˙ ἡμεῖς δ’ οὐκ οἶδ’ ὅντινά μοι δοκοῦμεν ἔχειν τρόπον πρός αὐτά. Ἔστι δή τά γ’ ἐμοί δοκοῦντα, ψηφίσασθαι μέν ἤδη τήν βοήθειαν καί παρασκευάσασθαι τήν ταχίστην ὅπως ἐνθένδε βοηθήσετε (καί μή πάθητε ταὐτόν ὅπερ καί πρότερον), πρεσβείαν δέ πέμπειν, ἥτις ταῦτ’ ἐρεῖ καί παρέσται τοῖς πράγμασιν˙ ὡς ἔστι μάλιστα τοῦτο δέος, μή πανοῦργος ὤν καί δεινός ἄνθρωπος πράγμασι χρῆσθαι, τά μέν εἴκων, ἡνίκ’ ἄν τύχῃ, τά δ’ ἀπειλῶν (ἀξιόπιστος δ’ ἄν εἰκότως φαίνοιτο), τά δ’ ἡμᾶς διαβάλλων καί τήν ἀπουσίαν την ἡμετέραν, τρέψηται καί παρασπάσηταί τι τῶν ὅλων πραγμάτων.
ΙΙ. Παρατηρήσεις:
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (μον. 20).
2. α. ὁ παρών καιρός, ὅντινα τρόπον: Να κλίνετε και στους δύο αριθμούς τις συνεκφορές αυτές.
β. ἀπειλῶν, ἀφιείς: Να κλίνετε τις ΜΤΧ. στο ίδιο γένος και στους δύο αριθμούς.
γ. ταχίστην: Να γράψετε τον αντίστοιχο τύπο στους άλλους βαθμούς. Να κλίνετε το θηλυκό γένος στο θετικό και συγκριτικό βαθμό. Να σχηματίσετε το παραγόμενο επίρρημα και να γράψετε τα παραθετικά του.
δ. ἀφιείς, πάθητε, τρέψηται: Να γράψετε το β΄ ενικό των εγκλίσεων του Αορ. β΄ στη φωνή που βρίσκεται κάθε τύπος.
ε. φαίνοιτο, παρασπάσηται: Να κλίνετε την ΟΡΣ. + ΠΡΣ. Μ. ΠΡΚ. του πρώτου ρήματος και την ΟΡΣ. ΕΝΣ. + ΠΡΤ. του δευτέρου ρήματος, στην ίδια φωνή.
(μον. 10)
3. α. «ἀντιληπτέον ἐστί»: Να αναλύσετε το ρηματικό επίθετο σε ισοδύναμη σύνταξη.
β. «ἥτις ταῦτ’ ἐρεῖ καί παρέσται τοῖς πράγμασι»: Να συμπτύξετε τις προτάσεις σε ΜΤΧ.
γ. Να αναγνωρίσετε τον Υποθετικό Λόγο της πρώτης ημιπεριόδου και να τον μεταγράψετε στο είδος που δηλώνει το προσδοκώμενο και την απλή σκέψη.
δ. «ὡς ἔστι μάλιστα τοῦτο δέος, μή _ τρέψηται καί παρασπάσηταί τι τῶν ὅλων πραγμάτων»: Να μεταφέρετε τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση: Δημοσθένης ἔλεγε …
ε. Να αναγνωρίσετε συντακτικώς τα ΑΠΡ. του κειμένου.
(Μονάδες 10)
ΙΙΙ. Απαντήσεις:
1. ΜΤΦ.
«Η παρούσα λοιπόν στιγμή (= κατάσταση/ ευκαιρία), άνδρες Αθηναίοι, σχεδόν φωνάζοντας (= κραυγαλέα) λέει ( = μόνο που δε σας λέει βγάζοντας φωνή) ότι εσείς οι ίδιοι πρέπει να καταπιαστείτε (= να επιληφθείτε) με εκείνες τις υποθέσεις, αν βέβαια φροντίζετε (= ενδιαφέρεστε) για τη σωτηρία τους˙ όμως δεν ξέρω με (= κατά) ποιον τρόπο φαινόμαστε (= δίνουμε την εντύπωση) ότι διακείμεθα προς αυτά (= αντιμετωπίζουμε αυτά). Αυτά λοιπόν που μου φαίνονται σωστά / καλά είναι τα εξής (= Η γνώμη μου πάντως είναι), να ψηφίσετε πλέον τη βοήθεια (= την αποστολή βοήθειας) και να (την) ετοιμάσετε το συντομότερο, για να βοηθήσετε από εδώ (και να μην πάθετε το ίδιο, όπως ακριβώς και πριν), και να στείλετε πρέσβεις (= πρεσβευτική αποστολή), οι οποίοι θα (= για να) πουν αυτά και θα βρίσκονται κοντά στα γεγονότα (= θα παρακολουθούν τις καταστάσεις από κοντά)˙ γιατί υπάρχει κυρίως αυτός ο φόβος, μήπως δηλαδή, επειδή είναι πανούργος και ικανός ο άνθρωπος (= εννοείται ο Φίλιππος) στο να εκμεταλλεύεται τις καταστάσεις, άλλοτε υποχωρώντας, όταν ίσως (αυτό) τυχαίνει (= επιβάλλεται), άλλοτε απειλώντας (κι εύλογα θα φαινόταν αξιόπιστος), άλλοτε συκοφαντώντας εμάς και την απουσία μας (εννοείται: εκμεταλλευόμενος την απουσία μας), μεταστρέψει και παρασύρει (= πάρει με το μέρος του) κάτι απ’ όλα τα πράγματα.
2. α. Κλίση συνεκφορών:
Ενικός | |||
Ον. | ὁ | παρών καιρός | ὅστις τρόπος |
Γεν. | τοῦ | παρόντος καιροῦ | οὗτινος τρόπου (ὅτου τρόπου) |
Δοτ. | τῷ | παρόντι καιρῷ | ᾧτινι τρόπῳ (ὅτῳ τρόπῳ) |
Αιτ. | τόν | παρόντα καιρόν | ὅντινα τρόπον |
Κλητ. | (ὦ) | παρών καιρέ | ― (τρόπε) |
Πληθυντικός | |||
Ον. | οἱ | παρόντες καιροί | οἵτινες τρόποι |
Γεν. | τῶν | παρόντων καιρῶν | ὧντινων τρόπων |
Δοτ. | τοῖς | παροῦσι καιροῖς | οἷστισιν τρόποις |
Αιτ. | τούς | παρόντας καιρούς | οὕστινας τρόπους |
Κλητ. | (ὦ) | παρόντες καιροί | ― (τρόποι) |
β. Κλίση ΜΤΧ.
Ενικός | Πληθυντικός | |||
Ον. | ὁ ἀπειλῶν | ὁ ἀφιείς | οἱ ἀπειλοῦντες | οἱ ἀφιέντες |
Γεν. | τοῦ ἀπειλοῦντος | τοῦ ἀφιέντος | τῶν ἀπειλούντων | τῶν ἀφιέντων |
Δοτ. | τῷ ἀπειλοῦντι | τῷ ἀφιέντι | τοῖς ἀπειλοῦσι(ν) | τοῖς ἀφιεῖσι(ν) |
Αιτ. | τόν ἀπειλοῦντα | τόν ἀφιέντα | τούς ἀπειλοῦντας | τούς ἀφιέντας |
Κλητ. | (ὦ) ἀπειλῶν | (ὦ) ἀφιείς | (ὦ) ἀπειλοῦντες | (ὦ) ἀφιέντες |
γ. Θ: τήν ταχεῖαν
Σ: τήν θάττονα + θάττω
Υ: τήν ταχίστην
Θετικός | Συγκριτικός | ||
Ενικός | Πληθυντικός | Ενικός | Πληθυντικός |
ἡ ταχεῖα | αἱ ταχεῖαι | ἡ θάττων | αἱ θάττοντες + θάττους |
τῆς ταχείας | τῶν ταχειῶν | τῆς θάττονος | τῶν θαττόνων |
τῇ ταχείᾳ | ταῖς ταχείαις | τῇ θάττονι | ταῖς θάττοσι(ν) |
τήν ταχεῖαν | τάς ταχείας | τήν θάττονα + θάττω | τάς θάττονας + θάττους |
(ὦ) ταχεῖα | (ὦ) ταχεῖαι | (ὦ) θᾶττον | (ὦ) θάττονες + θάττους |
Παραγόμενο επίρρημα : ταχέως (ταχύ) – θᾶττον – τάχιστα.
δ. ΑΟΡ. β΄
ΟΡΣ. | ἀφῆκας | ἔπαθες | ἐτράπου |
ΥΠΤ. | ἀφῇς | πάθῃς | τράπῃ |
ΕΥΚ. | ἀφείης | πάθοις | τράποιο |
ΠΡΣ. | ἄφες | πάθε | τραποῦ |
ε. φαίνοιτο : Κλίση ΟΡΣ. + ΠΡΣ. Μ. ΠΡΚ.
ΟΡΣ. | ΠΡΣ. |
πέφασμαι | — |
πέφανσαι | πέφανσο |
πέφανται | πεφάνθω |
πεφάσμεθα | — |
πέφανθε | πέφανθε |
πεφασμένοι, -αι, -α εἰσί | πεφάνθων / -ωσαν |
παρασπάσηται: Κλίση ΟΡΣ. ΕΝΣ. + ΠΡΤ.
ΕΝΣ. | ΠΡΤ. | |
παρασπῶμαι | παρεσπώμην | |
παρασπᾷ | παρεσπῶ | |
παρασπᾶται | παρεσπᾶτο | |
περασπώμεθα | παρεσπώμεθα | |
παρασπᾶσθε | παρεσπᾶσθε | |
παρασπῶνται | παρεσπῶντο |
3.
α. «τῶν πραγμάτων ὑμῖν ἐκείνων αὐτοῖς ἀντιληπτέον ἐστίν»: Το ρηματικό επίθετο βρίσκεται σε απρόσωπη σύνταξη και επομένως έχει ενεργητική σημασία. Το ρημ. επίθετο σε ουδέτερο γένος μαζί με το ἐστί αποτελούν (σε περίφραση) το ρήμα της πρότασης, υπάρχει η δοτ. προσωπική του ενεργούντος προσώπου: ὑμῖν (που συνοδεύεται από τον κατηγ. προσδιορισμό: αὐτοῖς) και ένα αντικείμενο στη ρηματική φύση του επιθέτου (ἀντιλαμβάνομαί τινός): τῶν πραγμάτων (με τον επιθ. προσδιορισμό / ή κτγ. πρ.: ἐκείνων). Η ισοδύναμη σύνταξη θα έχει ως εξής: Στη θέση του ἐστί== δεῖ. Το ρ. επίθετο μετατρέπεται σε ΑΠΡ. του οικείου με αυτό ρήματος (ἀντιλαμβάνομαι = ἀντιλαμβάνεσθαι), σε χρόνο ΕΝΣ. που δηλώνει διάρκεια και επαναλαμβανόμενη πράξη. Η δορ. πρ. του εν. προσώπου δίνει το σε αιτ. ΥΠΚ. του ΑΠΡ. (ὑμᾶς) και επομένως ο κτγ. προσδιορισμός τίθεται και αυτός σε αιτ. (αὐτούς). Τα υπόλοιπα παραμένουν ως έχουν (τῶν πραγμάτων: ΑΝΤ. του ΑΠΡ. με τον προσδιορισμό του). Άρα η ανάλυση του ρ. επιθέτου σε ισοδύναμη σύνταξη έχει την εξής μορφή:
«δεῖ ὑμᾶς ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν πραγμάτων ἐκείνων».
β. Οι προτάσεις είναι αναφορικές – τελικές (εισάγονται με αναφ. αντωνυμία και εκφέρονται με ΟΡΣ. ΜΕΛ., προσδιορισμοί του σκοπού στο «πέμπειν») = θα γίνουν αναφορικο-(τελικές) ΜΤΧ. συνημμένες στο «πρεσβείαν» της προηγούμενης πρότασης σε χρόνο ΜΕΛ. (συνοδευόμενες από το άρθρο).
πέμπειν πρεσβείαν τήν ταῦτ' ἐροῦσαν καί παρεσομένην τοῖς πράγμασιν.
γ. Υ = εἴπερ … φροντίζετε | Υ = εἰ + ΟΡΣ | |
Α = ἀντιληπτέον ἐστί (στην ειδ. πρ. | Α = ΟΡΣ. σε δευτ. ειδ. πρόταση |
Είναι εξαρτημένος / πλαγιασμένος Υ.Λ., αφού η Α είναι δ. ειδ. πρόταση εξαρτώμενη από αρκτικό χρόνο (λέγει) Δεν υπάρχει καμιά μετατροπή στις εγκλίσεις. Άρα ο Υ.Λ. δηλώνει το πραγματικό.
Μεταγραφή στο είδος που δηλώνει το προσδοκώμενο:
Υ = ἐάν (ἄν, ἤν) + ΥΠΤ. | Υ = ἐάν … φροντίζητε | |
Α = ΟΡΣ. ΜΕΛ. … | Α = ἀντιληπτέον ἔσται |
Μεταγραφή στο είδος που δηλώνει απλή σκέψη:
Υ = εἴ + ΕΥΚ. | Υ = εἴπερ … φορντίζοιτε | |
Α = δυν. ΕΥΚ. | Α = ἀντιληπτέον ἄν εἴη. |
δ. Η φράση αποτελείται από μια κύρια πρόταση: ὡς ἔστι μάλιστα τοῦτο δέος (το ὡς εδώ λειτουργεί ως παρατακτικός σύνδεσμος, εφόσον δεν υπάρχει άλλη κ. πρόταση) και δύο δευτ. ενδοιαστικές προτάσεις: μη τρέψηται καί παρασπάσηταί τι τῶν ὅλῶν πραγμάτων. Σε εξάρτηση από το ρήμα (λεκτικό) «ἔλεγε» η κ. πρ. θα γίνει ειδική πρόταση ή ειδικό ΑΠΡ. και οι δ. ενδοιαστικές θα παραμείνουν ίδιου είδους, αλλά η έγκλισή τους θα γίνει ΕΥΚ. πλ. λόγου, μετά από Ιστορικό Χρόνο (ἔλεγε). Αν η κ. πρ. κρίσεως γίνει ειδ. ΑΠΡ.: το ἔστι θα γίνει ΑΠΡ. ίδιου χρόνου (εἶναι) και το ΥΠΚ. του (δέος) θα τεθεί σε αιτ. (εφόσον υπάρχει ετεροπροσωπία με το ἔλεγεν). Αν η κ. πρ. κρίσεως γίνει ειδ. πρόταση, θα εισάγεται με το ὅτι και θα εκφέρεται με ΕΥΚ. πλ. λ. μετά από Ι.Χ. (ἔλεγε). Το ὡς δε θα χρησιμοποιηθεί, γιατί ισοδυναμεί με το γάρ. Επομένως η μετατροπή έχει ως εξής:
Δημοσθένης ἔλεγε εἶναι μάλιστα τοῦτο δέος, μή τρέψαιτο καί παρασπάσαιτό τι (ὁ ἄνθρωπος) τῶν ὅλων πραγμάτων.
ή
Δημοσθένης ἔλεγε ὅτι εἴη μάλιστα τοῦτο δέος, μή τρέψαιτο καί παρασπάσαιτό τι ὅλων πραγμάτων.
ε. Συντακτική αναγνώριση των ΑΠΡ.
ἔχειν: άναρθρο, ειδικό ΑΠΡ. ως ΑΝΤ. του δοκοῦμεν. | ||
ψηφίσασθαι | άναρθρα ΑΠΡ. ως επεξηγήσεις στο εννοούμενο ταῦτα κτγ. του ἐστί (τά δοκοῦντα) | |
παρασκευάσασθαι | ||
πέμπειν | ||
χρῆσθαι: άναρθρο ΑΠΡ. της αναφοράς στο επίθετο δεινός. | ||
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου