Διαγώνισμα Λατινικών μαθήματα 38 και 42

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:

     [38] Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale  petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis  filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito  audiretur. Tandem  puella, longa mora standi fessa, rogavit  materteram, ut  sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: «ego libenter tibi mea sede cedo».

     [42] Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae vident, dissimulent: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt; quorum auctoritatem secuti multi, non solum improbi  verum etiam  imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent.

Μονάδες 40

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά  από τις παρακάτω λέξεις:

omen nuptiale: την αφαιρετική πληθυντικού.

nocte: την κλητική ενικού.

aliqua vox: τη γενική ενικού.

loco: την αιτιατική πληθυντικού.  

mea sede: τη γενική ενικού.

spem: την αφαιρετική ενικού.

Μονάδες 9

1.β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά  από τις παρακάτω λέξεις:

longa: τα παραθετικά του αντίστοιχου επιρρήματος και στους τρεις βαθμούς.

improbi: τα παραθετικά του επιθέτου στη γενική ενικού του αρσενικού και στους τρεις βαθμούς.

Μονάδες 6

2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά  από τις παρακάτω λέξεις:

fecit: την προστακτική ενεστώτα στην αντίθετη φωνή.

standi: τη μετοχή ενεστώτα και μέλλοντα στη γενική ενικού του αρσενικού.

expectabat: τον ίδιο τύπο της ενεργητικής και της παθητικής περιφραστικής συζυγίας.

aluerunt: το γ΄ ενικό υποτακτικής παρακειμένου και το α΄ πληθυντικό οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται.

dicerent: την προστακτική  μέλλοντα στον πληθυντικό αριθμό.

Μονάδες 10

2.β. nascentem: Να γράψετε  το γερούνδιο (σε όλες τις πτώσεις) και το γερουνδιακό

(στην ονομαστική ενικού, στα τρία γένη) του ρήματος.

Μονάδες 5

3.α. uxor, filiae, quodam, standi, sententiis, nascentem: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους όρους.

Μονάδες 12

3.β. Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο του δεύτερου  αποσπάσματος να τον μετατρέψετε ώστε να δηλώνει το δυνατό ή πιθανό.

Μονάδες 6

3.γ. Caecilia fecit omen: Να μετατρέψετε τη σύνταξη στην αντίθετη.

Μονάδες 4

4.α. Να εντοπίσετε τις προτάσεις στις οποίες  ανήκουν τα παρακάτω ρήματα και να κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώρισή τους: petit, cederet.

Μονάδες 4

4.β. crudeliter et regie id factum esse dicerent: Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

Μονάδες 4

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. [38] Η Καικιλία,  η σύζυγος του Μέτελλου, ενώ σύμφωνα με τα αρχαία  ήθη επιδίωκε την εμφάνιση γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδερφής της, η ίδια δημιούργησε  οιωνό. Κάποια νύχτα δηλαδή καθόταν  σε κάποιο  ιερό με την κόρη της αδερφής της και περίμενε μέχρι να ακουστεί  κάποια φωνή που να ανταποκρινόταν στο σκοπό (τους). Τελικά η κοπέλα, κουρασμένη  απ’ την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση (της). Τότε η Καικιλία  είπε στην κοπέλα: «Εγώ πρόθυμα  σου παραχωρώ τη θέση μου».

[42] Υπάρχουν μερικοί στην τάξη αυτή (των Συγκλητικών),  που ή δεν βλέπουν αυτά που (τους) απειλούν ή προσποιούνται (ότι δεν βλέπουν) αυτά που βλέπουν. Αυτοί εξέθρεψαν την ελπίδα του Κατιλίνα με τις επιεικείς αποφάσεις (τους) και ενίσχυσαν  τη συνωμοσία που γεννιόταν  με το να μην πιστεύουν (ότι γεννιέται)· πολλοί, ενεργώντας κάτω απ’ την επιρροή  αυτών, όχι μόνο αχρείοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά.

Β.1.α. ominibus nuptialibus | nox | alicuius vocis | loca | meae sedei | spe

1.β. longe, longius, longissime | improbi, improbioris, improbissimi

2.α. fi, fite | stantis, staturi | expectaturus erat, expectandus  erat | aluerit, aluerimus  | dicitote, dicunto

2.β. nascendi, nascendo, nascendum,  nascendo  | nascendus,-a,-um

3.α. uxor: παράθεση στο Caecilia filiae: δοτική χαριστική  στο petit

quodam: επιθετικός προσδιορισμός στο sacello

standi: γενική γερουνδίου ως γενική αντικειμενική στο mora

sententiis: αφαιρετική του τρόπου στο aluerunt

nascentem: επιθετική μετοχή, επιθετικός προσδιορισμός στο coniurationem

3.β. Αναγνώριση υποθετικού λόγου:

Υπόθεση: si in hunc animadvertissem.  Απόδοση: dicerent.

Είναι υποθετικός λόγος 2ου είδους  και δηλώνει το μη πραγματικό· η υπόθεση  αναφέρεται στο παρελθόν (animadvertissem: υποτακτική υπερσυντελίκου) και απόδοση στο παρόν (dicerent: υποτακτική παρατατικού).

Μετατροπή στο είδος του δυνατού ή πιθανού:

Υπόθεση: Si in hunc animadvertam (υποτ. ενεστώτα). Απόδοση: dicant (υποτ. ενεστώτα).

3.γ. Omen a Caecilia factum est.

4.α. crudeliter et regie id factum est.

4.β. dum more prisco omen nuptiale  petit filiae sororis: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον χρονικό  σύνδεσμο dum και εκφέρεται με οριστική, γιατί εκφράζει μόνο το χρόνο. Πρόκειται για λατινισμό κατά τον οποίο, παρόλο  που στη χρονική υπάρχει  οριστική ενεστώτα  (petit)  και στην κύρια παρακείμενος (fecit), ωστόσο εκφράζεται το σύγχρονο  και πιο συγκεκριμένα μια συνεχιζόμενη πράξη (χρονική), κατά τη διάρκεια της οποίας  συμβαίνει  μία άλλη (κύρια).

ut sibi paulisper loco cederet:  δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση, αντικείμενο στο ρήμα rogavit της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (cederet) γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (rogavit).