Επισημαίνοντας χωρία των παρακάτω κειμένων και αξιοποιώντας τις ιστορικές γνώσεις σας, να εξηγήσετε τις συνθήκες ανάδειξης της «νέας γενιάς» μετά την παρακμή των ξενικών κομμάτων και τα αιτήματα που αυτή προέβαλε.
Κείμενο Α΄
Περί το τέλος της βασιλείας του Όθωνος θα εμφανισθούν αι νέαι πολιτικαί δυνάμεις, προερχόμεναι εκ της μετεπαναστατικής γενεάς, η οποία, εμποτισμένη με τας εξελισσομένας εις την Ευρώπην φιλελευθέρας ιδέας, θα αναλάβη το έργον της ολοκληρώσεως της ∆ημοκρατίας. Αι δυνάμεις αυταί θα επιτύχουν και την έξωσιν του Όθωνος (...).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ο ελληνικός λαός, υπό την ηγεσίαν της μεταπελευθερωτικής γενεάς, διεξεδίκει αποφασιστικώς την πλήρη ανεξαρτησίαν του. Οι επί κεφαλής της Επαναστάσεως του 1862 ήσαν νέοι επηρεασμένοι βαθύτατα από τας φιλελευθέρας ιδέας. Εξ άλλου κατά την διαρρεύσασαν τριακονταετίαν, η πληθυσμική σύνθεσις της Ελλάδος είχεν υποστή τοιαύτην εξέλιξιν (...) ώστε υφίσταντο, πλέον, νέα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά δεδομένα. Ακόμη και η αναλογία μεταξύ πληθυσμού της υπαίθρου και αστικών κέντρων είχεν ουσιωδώς μεταβληθή εις βάρος του πρώτου. Τέλος, είχεν αρχίσει να διαμορφούται ηγετική τάξις, τελείως διάφορος της προελθούσης εκ του αγώνος της ανεξαρτησίας.
Γρηγόριος ∆αφνής, Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, 1821-1961, σσ. 54 και 59.
Κείμενο Β΄
Μετά το τέλος του Κριμαϊκού Πολέμου (…), το αντιδυναστικό ρεύμα δυνάμωσε, για να κορυφωθεί κατά την τριετία 1859 - 1862. Με αφορμή διώξεις εναντίον φιλελεύθερων διανοουμένων, όπως ο Αλεξ. Σούτσος (Φεβρουάριος 1859), και με ενεργό συμμετοχή της «χρυσής» φοιτητικής νεολαίας της εποχής (…) η αντιπολίτευση κατά του Όθωνα γενικεύτηκε, παρασέρνοντας μια πλειάδα ετερογενών πολιτικών και στρατιωτικών στοιχείων που, για διαφορετικούς λόγους, επιζητούσαν την απομάκρυνση της δυναστείας.
Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Εισαγωγή στην ελληνική συνταγματική ιστορία, σ. 71.
Απάντηση
Η παρακμή των ξενικών κομμάτων συμπίπτει με την ανάδειξη μιας γενιάς ανθρώπων με διαφορετική νοοτροπία και καταβολές. Οι ηγετικές προσωπικότητες των ξενικών κομμάτων είχαν βιώσει την Επανάσταση και η νοοτροπία τους, τα ιδανικά τους, οι απόψεις τους είχαν διαμορφωθεί στην προεπαναστατική περίοδο.
Για την αμέσως επόμενη γενιά, η Επανάσταση ανήκε στην Ιστορία. Η γενιά αυτή βίωνε ραγδαίες αλλαγές λόγω των συχνών πολιτικών μεταβολών και της οικονομικής και τεχνικής ανάπτυξης, που ακολουθούσαν πρωτόγνωρους ρυθμούς.
Στο διάστημα των τριάντα περίπου χρόνων μετά την απελευθέρωση, «η πληθυσμική σύνθεσις της Ελλάδας είχε υποστεί τοιαύτην εξέλιξιν» με αποτέλεσμα να υφίστανται πλέον νέα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά δεδομένα. Πιο συγκεκριμένα, η οικονομική και κοινωνική μεταβολή, που πραγματοποιείται στους κόλπους του ελληνικού κράτους, είχαν ως άμεση συνέπεια την εκ θεμελίων αντίληψη για τη ζωή. Οι άνθρωποι σταμάτησαν να ζουν όπως οι πρόγονοί τους. Η αναλογία μεταξύ του πληθυσμού της υπαίθρου και των αστικών κέντρων είχε «ουσιωδώς μεταβληθεί εις βάρος του πρώτου». Ο αστικός πληθυσμός αυξάνεται και καθώς βρίσκεται πλέον πιο κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων, είχε μεγαλύτερη δυνατότητα ενημέρωσης για τις εξελίξεις.
Εντυπωσιακή ήταν επίσης και η μείωση των αναλφαβήτων στον ανδρικό πληθυσμό. Η σχετικά γρήγορη διάδοση της παιδείας αύξησε τις κοινωνικές εντάσεις. Οι απαιτήσεις των ανθρώπων αυξήθηκαν. Ακόμα και οι ημιμαθείς άρχισαν να επικρίνουν τις δυσλειτουργίες του κράτους και την καθυστέρηση σε σχέση με τις χώρες τις ∆ύσης, ενώ εντάθηκε η επιθυμία συμμετοχής στα πολιτικά πράγματα. Η νέα «μεταπελευθερωτική» γενιά δεν είχε τις εμπειρίες της προηγούμενης (τουρκοκρατία, επανάσταση, αντιβασιλεία, βοήθεια των ∆υνάμεων σε κρίσιμες στιγμές) και αποστασιοποιήθηκε από τις αντιπαραθέσεις που κυριαρχούσαν στην προηγούμενη γενιά και από τα κόμματα που τις εξέφραζαν (τελείως διάφορος της προελθούσης εκ του αγώνος της ανεξαρτησίας).
Οι «νέαι πολιτικαί δυνάμεις», που θα εμφανισθούν στο τέλος της βασιλείας του Όθωνα, έχουν δεχτεί τις πολιτικές επιρροές του φιλελευθερισμού, που εξαπλώνεται στην Ευρώπη και θα επιδιώξουν κυρίως πολιτικές αλλαγές με πρώτο και βασικό στόχο την «ολοκλήρωση της ∆ημοκρατίας». Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι δεν αισθάνονται πολιτική δέσμευση σε σχέση με το παρελθόν, ειδικά έναντι των Μεγάλων ∆υνάμεων, γι’ αυτό και θα προωθήσουν την πλήρη πολιτική ανεξαρτησία της Ελλάδας και την έξωση των θεσμών που υπονομεύουν την ομαλότητα της πολιτικής ζωής.
Η νέα γενιά ασκούσε έντονη κριτική στους παλαιότερους και φρονούσε ότι το συνταγματικό πολίτευμα δεν μπορούσε να αναπτυχθεί, καθώς το εμπόδιζαν η Αυλή και ο ίδιος ο βασιλιάς, τον οποίο θεωρούσε πολιτικά ατάλαντο. Περί τα τέλη της δεκαετίας του 1850 έγινε φανερή μια συνολική δυσαρέσκεια μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και της δυσλειτουργίας του πολιτικού συστήματος και συγκροτήθηκαν αντιπολιτευτικού όμιλοι με εκσυγχρονιστικά κατά κύριο λόγο αιτήματα: ελεύθερες εκλογές, φορολογική μεταρρύθμιση με στόχο την ελάφρυνση των αγροτών, κρατικές επενδύσεις σε έργα υποδομής, ίδρυση αγροτικών τραπεζών, απλούστερη διοίκηση. Τα αιτήματα αυτά εξέφρασε σε μεγάλο βαθμό με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, εκπρόσωπος της νέας ηγετικής πολιτικής τάξης και του εκσυγχρονιστικού ρεύματος της εποχής.
Πιο συγκεκριμένα, μετά το τέλος του Κριμαϊκού πολέμου, το αντιδυναστικό ρεύμα δυνάμωσε, για να κορυφωθεί κατά την τριετία 1859-1862. Αφορμή για την οργάνωση ισχυρής αντιπολίτευσης στάθηκε η πολιτική των διώξεων που εκπορεύτηκε από τα ανάκτορα σε βάρος φιλελεύθερων διανοουμένων, όπως ο Αλεξ. Σούτσος (Φεβρ. του 1859). Το Φεβρουάριο του 1862, αυτή η διογκούμενη δυσαρέσκεια κατέληξε σε επανάσταση με κύριο αίτημα την απομάκρυνση του βασιλιά. Στην επανάσταση συμμετείχαν κατά κύριο λόγο αξιωματικοί, η «χρυσή» φοιτητική νεολαία της εποχής, οι άνεργοι απόφοιτοι πανεπιστημίου, που δεν ήθελαν να εργαστούν στους κλάδους της αγροτικής και βιοτεχνικής παραγωγής και αισθάνονταν κοινωνικά αδικημένοι. Συμμετείχαν ακόμη και πολλά άτομα ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, τα οποία ζητούσαν ευκαιρίες για ενεργότερη συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα.
Αυτό το ετερογενές και ετερόκλητο σώμα «για διαφορετικούς λόγους» επιζητούσε την εκδίωξη του Όθωνα. Στις 12 Οκτωβρίου 1862 ο Όθων αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα.
Σχετικά χωρία βιβλίου : Κεφάλαιο 2ο: Η «νέα γενιά».
Πανελλαδικές 2003
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου