Κείμενο:
... Και έτσι περνούσε ο χρόνος, οι μέρες, οι μήνες και το σχολείο με τα στενά του όρια δε μπορούσε πλέον να κρατήσει τις επιθυμίες και τα όνειρα μας. Ψάχναμε το διαφορετικό, το αλλιώτικο, το ξεχωριστό. Στην εμφάνιση, στον τρόπο ομιλίας ή διασκέδασης, στη μουσική, σε όλα εκείνα που θα μας έκαναν να βρισκόμαστε στο επίκεντρο της προσοχής των άλλων.
Αρχίσαμε λοιπόν ν’ αναζητούμε το ρηξικέλευθο κι όταν το βρίσκαμε το κάναμε πράξη, προσπαθούσαμε να το επιβάλλουμε στους γύρω μας, οι οποίοι μας ακολουθούσαν πειθήνια, γιατί ενδόμυχα ήθελαν να μας μοιάσουν. Οι πρώτοι που ανάψαμε τσιγάρο στο πίσω μέρος της αυλής. Δύο μέρες αποβολή...Οι πρώτοι που βάλαμε σκουλαρίκι. Χωρίς αποβολή αυτή τη φορά, αφού δεν υπήρχε προηγούμενο, άρα δεν υπήρχε και ποινή... Κάθε κίνηση και μια διαφορετική εμπειρία εικόνων και συναισθημάτων. Οι γονείς άρχισαν να ανησυχούν κάπως ... Τα βράδια αρχίσαμε να βγαίνουμε περισσότερο. Μεγάλες βόλτες, το γύρο των Αμπελοκήπων-μαγαζιά ελάχιστα τότε- οι νέοι περνούσαν τις ώρες τους στα πάρκα, στις πλατείες της γειτονιάς τους. Όμως εμάς δε μας έφτανε αυτό. Οι βόλτες έγιναν μεγαλύτερες ,τα στέκια άλλαξαν και ανακαλύπταμε πράγματα που δεν τα «άντεχε» η ηλικία μας. Οι βραδινές κραιπάλες μας έδιναν τη δυνατότητα να ξεχωρίζουμε το επόμενο πρωινό, την ώρα που αφηγούμασταν στους υπόλοιπους τις εμπειρίες της προηγούμενης νύκτας ...
Τα Σαββατοκύριακα πίναμε καφέ στα Εξάρχεια. Ήταν η εποχή του σκληρού ροκ των μεγάλων παρεών της πλατείας, της αναζήτησης, της επαναστατικής αντίθεσης απέναντι σε καθετί παραδεδομένο της καθεστηκυίας τάξης. Και εμείς ήμασταν εκεί.
Δείχναμε μικρότεροι, ήμασταν μικρότεροι, αλλά η ματιά δεν άφηνε περιθώρια για διαφωνίες περί ηλικίας. Οι περισσότερες παρέες μας είχαν αποδεχτεί αμαχητί και στη ζωή μας έμπαιναν ξανά νέα πράγματα... πολιτική τοποθέτηση και ιδεολογία, νέα μουσικά ρεύματα, αντιπάθεια για την έννομη τάξη[...]
Πόσα πράγματα μπορεί να ανακαλύψει ένα ανήσυχο πνεύμα; Όσα χωρά η εμπειρία του χρόνου, η στιγμή της κάθε μέρας, η ορμή και ο άκρατος ενθουσιασμός των 16 χρόνων. Η συμπεριφορά μας επηρεαζόταν περισσότερο από το εντυπωσιακό, το καινοφανές, το προκλητικό, το οποίο υιοθετούσαμε άκριτα, απερίσκεπτα ίσως. Ήταν η εποχή που απορρίπταμε θεληματικά την πρωινή ταυτότητα των καλών μαθητών, των συγκροτημένων «αυριανών» ακαδημαϊκών πολιτών και πιθηκίζαμε στοιχεία προσωπικότητας αυτών που στο εφηβικό μυαλό μας φάνταζαν «κάπως». Αυτός ο παραδειγματικός μιμητισμός, συντελούμενος άλλες φορές ενστικτωδώς και άλλες εκουσίως, οδηγούσε στο να δημιουργηθεί ένα ετερόφωτο είναι, μόνο που εμείς αδυνατούσαμε να καταλάβουμε τις αδυναμίες αυτής της πνευματικής και ιδεολογικής τύφλωσης. Φαντάζαμε διαφορετικοί, αλλά στην ουσία ήμασταν περισσότερο ξενοκίνητοι και δισυπόστατοι απ’ οποιοδήποτε άλλο παιδί της ηλικίας μας. Αδυνατούσαμε να παραδεχτούμε το γεγονός ότι κανένας και τίποτα έξω από τον εαυτό μας δε μπορεί να δώσει νόημα στη ζωή. Τα έντονα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μας, όπως η ευφυΐα, το θάρρος και η αποφασιστικότητα, ήταν αποκλειστικά και μόνο κελεύσματα της μόδας, ένα φετιχοποιημένο εμπόρευμα που απλά έτυχε να ανακαλύψουμε πρώιμα. Κάναμε τα πάντα για να ξεχωρίζουμε στα μάτια των άλλων ... κι έτσι ο παρατολμητισμός, η ηδονή του κινδύνου μπήκε στη ζωή μας, αφού ήταν το μόνο σχήμα που ξέφυγε από το εξαντλημένο «τυπικό».
Γ. Γκουντής. Εκδόσεις "Διήγησίς"
Ερωτήσεις
1. Το απόσπασμα που διαβάσατε εμφανίζει τα χαρακτηριστικά της ομιλίας. Να τεκμηριώσετε αυτήν την άποψη με στοιχεία από το κείμενο.
2. Η αστείρευτη και έμφυτη περιέργεια των νέων για τη ζωή σε συνάρτηση με την επαναστατικότητά τους, τους οδηγεί σε μια πεισματική αναζήτηση του δικού τους κόσμου. Για αυτό συχνά επιδίδονται σε μια ξέφρενη διερεύνηση ιδεών, ιδεολογιών, προτύπων, συμβόλων. Ποιους κινδύνους μπορεί να αντιμετωπίσει ένας νέος της σύγχρονης εποχής κατά τις αναζητήσεις του; Αν θεωρήσουμε ως μεγαλύτερη απειλή την απουσία πολιτικής σκέψης, σε ποιο βαθμό μπορεί να προσανατολίσει η διαμόρφωση δραστήριας πολιτικής συνείδησης; (Δοκίμιο 600 λέξεων).
Απαντήσεις
1. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ομιλίας είναι εμφανή στο απόσπασμα. Παρατηρούμε τη χρήση του α' προσώπου, την εξομολογητική διάθεση, το κουβεντιαστό ύφος. Ως ενδεικτικό παράδειγμα αναφέρουμε την ακόλουθη φράση: "Δείχναμε μικρότεροι... ηλικίας."
2. Παραγωγή λόγου
Πιθανοί κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι νέοι:
► Άκριτη αποδοχή ιδεολογιών και κοσμοθεωριών χωρίς κριτική επεξεργασία και επαλήθευση.
► Φανατική υπεράσπιση συμβόλων. Ηρωοποίηση και εξιδανίκευση αυτών.
► Χειραγώγηση των νέων από κόμματα, θρησκείες, ομάδες αθλητικές.
► Μιμητισμός. Απώλεια προσωπικότητας και ετεροκαθορισμός.
► Παρέες που αποπροσανατολίζουν, πληγώνουν και διαψεύδουν την προσδοκία για αγνή επικοινωνία. Εξιδανικεύσεις ανθρώπων, φίλων, συντρόφων. Αίσθημα ματαίωσης και απογοήτευσης που περιθωριοποιεί ή οδηγεί σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
► Εμπλοκή σε κοινωνικά προβλήματα (σύσταση συμμοριών, ναρκωτικά). Βίαιη συμπεριφορά, επιθετικότητα. Απόρριψη του νέου από το κοινωνικό σύνολο που εκτρέφει εκδικητικές συμπεριφορές.
► Ανάλωση ενέργειας, σπατάλη ψυχικών και σωματικών δυνάμεων.
► Αποπροσανατολισμός από στόχους εποικοδομητικούς είτε προσωπικούς είτε και συλλογικούς.
► «... η συμβολική σύγκρουση με την κοινωνία των μεγάλων, η ανάγκη ένταξης σε «ομάδα» η οποία τους αποδέχεται, η αίσθηση του «χαμένου», η υιοθέτηση της βίας ως παιχνίδι ανδρικό ή ως εκδήλωση εξουσίας, η φυγή και ο κίνδυνος, η ενηλικίωση που περνάει μέσα από τη μετεξέλιξη του παιχνιδιού του δρόμου σε έγκλημα του δρόμου, το παράξενο ντύσιμο, η ιδιόρρυθμη διάλεκτος, η πρόκληση ή καταστροφή των συμβόλων του καταναλωτισμού και η απόρριψη των στερεοτύπων του καθωσπρεπισμού, η μίμηση αντι-ηρώων, το «κρυφτό» με τα όργανα της τάξης, αποδεικνύουν ότι η νέα γενιά αισθάνεται παγιδευμένη σε «γραμμές» των οποίων αγνοεί το νόημα και τους στόχους...κι όμως, οι σημερινοί νέοι ούτε «κοιμούνται» (για να βλέπουν όνειρα) ούτε εκστασιάζονται (για να βλέπουν οράματα). Αγωνιούν και αγωνίζονται για να βρουν το δικό τους στίγμα σε μια κοινωνία της οποίας αποτελούν μέλη, αλλά και η οποία ταυτόχρονα τους αντιμετωπίζει ως ξένους...» (Γ. Πανούσης, από τον Τύπο).
Η πολιτικοποίηση ως απειλή: η αδιαφορία για την πολιτική και τις εξελίξεις της. Η απάθεια για τις πολιτικές μεταβολές και προοπτικές, η αίσθηση ότι κάθε ενασχόληση με την πολιτική είναι μάταιη, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της απολιτικότητας.
Το φαινόμενο της απολιτικοποίησης είναι ιδιαίτερα έντονο και ανησυχητικό στην εποχή μας. Η επικράτηση του ατομιστικού πνεύματος φανερώνει ότι το ενδιαφέρον πολλών εξαντλείται σε ατομικά και μόνο θέματα. Έχουν την ψευδαίσθηση πολλοί ότι είναι δυνατό να ευημερούν σε μια κοινωνία που ναυαγεί και γι' αυτό απομονώνονται από τις υπόλοιπες δραστηριότητες περιχαρακωμένοι στις προσωπικές τους ενασχολήσεις. Και το γεγονός αυτό δείχνει το μέγεθος της ανευθυνότητας καθώς και την έλλειψη συνείδησης του σημερινού πολίτη. Ακούγεται συχνά για τις υποθέσεις της πολιτείας η φράση «τί με νοιάζει;», «δε μ' ενδιαφέρει». Πρόκειται για φράση στην οποία μπορεί να διακρίνει κανείς το ατομικιστικό πνεύμα του σύγχρονου ανθρώπου, το οποίο αποτελεί, άλλωστε, και την "αχίλλειο πτέρνα" του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.
Η υγιής πολιτική συνείδηση προσανατολίζει τους νέους ως εξής:
► Οι νέοι που έχουν αναπτύξει πολιτική συνείδηση είναι πληροφορημένοι και ενημερωμένοι. Είναι δηλαδή ικανοί να διακρίνουν την αλήθεια από το ψεύδος και ακόμη περισσότερο να καταγγέλλουν το ψεύδος.
► Διαμορφώνουν υγιή πολιτικά κριτήρια, ώστε να επιλέγουν πολιτικές θεωρίες εμβαθύνοντας σ' αυτές, συνυπολογίζοντας τις αρνητικές και θετικές τους συνέπειες.
► Αξιολογούν κάθε δόγμα, θεωρία, θρησκευτική ή κοινωνική αντίληψη, ώστε να επιλέγουν ό,τι ταιριάζει και ό,τι δεν είναι επικίνδυνο ή αυτοκαταστροφικό.
► Ελέγχουν την αξιοπιστία των προτύπων τους.
► Συνειδητοποιούν πως η επίλυση κάθε προβλήματος ατομικού ή συλλογικού απαιτεί και προϋποθέτει τη δική τους συμμετοχή αλλά και τη συνεργασία με τους άλλους.
► Μαθαίνουν να εμπιστεύονται την αξία της συλλογικότητας και να αντλούν από αυτή δύναμη και μαχητικότητα για την επίλυση των προβλημάτων και την άρση των αδιεξόδων.
ο υποψήφιος, ΤΑ ΝΕΑ, Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2006
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου