Προτεινόμενο κριτήριο Λατινικών Γ Λυκείου μαθήματα 41 και 47

Α. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα:

   41. Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiores Horatii plane ac dilucide cum suis locuti sunt; non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc muitis annis iam absoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis?

   47. Etsi super vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulavit eos vidisse et aliis sermonibus tempus extraxit, donec induxit mentionem aetatis.Tum interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva. Cum illa respondisset «ego, pater, cana esse maio», mendacium illi pater obiecit: «Non dubito quin calva esse nolis. Quid ergo non times ne istae te calvam faciant?»

Β. Παρατηρήσεις

1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για κάθε λέξη ή συνεκφορά:

aetatis: γενική πληθυντικού

Evandri: κλητική του ίδιου αριθμού

filiam: δοτική του άλλου αριθμού

sermone obsoleto: ονομαστική του ίδιου αριθμού

homo inepte: αφαιρετική του ίδιου αριθμού

vestem: γενική και αιτιατική πληθυντικού

aliis sermonibus: τη γενική ενικού

mendacium: την ίδια πτώση του άλλου αριθμού

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις αντωνυμίες:

suis: ο αντίστοιχος τύπος για το β' πρόσωπο

quae: ο ίδιος τύπος στον άλλο αριθμό

neminem: αφαιρετική ενικού και αιτιατική πληθυντικού του ίδιου γένους

istae: αιτιατική ενικού αρσενικού και ουδετέρου γένους

γ. Να γράψετε τους τύπος που ζητούνται για καθένα από τα επίθετα και επιρρήματα:

dilucide: οι υπόλοιποι βαθμοί του επιρρήματος

primi: γενική ενικού και πληθυντικού του ουδετέρου γένους στο συγκριτικό βαθμό

muitis: γενική του ίδιου αριθμού και στους τρεις βαθμούς

antiquiores: κλητική πληθυντικού του ουδετέρου γένους στο συγκριτικό βαθμό και γενική πληθυντικού του θη­λυκού γένους στον υπερθετικό βαθμό

inepte: το επίρρημα στους υπόλοιπους βαθμούς

2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους ρηματικούς τύπους:

coluisse: αφαιρετική του σουπίνου

dicuntur: β' ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα και στις δύο φωνές

utebantur: αφαιρετική πληθυντικού αριθμού θηλυκού γένους της μετοχής μέλλοντα

scire: προστακτική ενεστώτα

vis: γ' ενικό οριστικής ενεστώτα και α' πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού

esse: γ' πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα

vidisse: απαρέμφατο μέλλοντα και στις δύο φωνές (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο του τύπου)

induxit: β' ενικό προστακτικής μέλλοντα και στις δύο φωνές

mallet: β' ενικό οριστικής ενεστώτα και α' ενικό οριστικής μέλλοντα

nolis: α' πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και β' ενικό προστακτικής ενεστώτα

faciant: τα απαρέμφατα ενεστώτα και μέλλοντα στην παθητική φωνή

β. obiecit: β' ενικό οριστικής όλων των χρόνων στην παθητική φωνή (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο του τύ­που)

locuti sunt: να σχηματίσετε τους ενεργητικούς τύπους του ρήματος

3.α. utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva: να μετατρέψετε την πλάγια ερωτηματική πρόταση σε ευθεία με όλες τις πιθανές μορφές.

β. ut consequaris: να εκφράσετε το σκοπό με όλους τους γνωστούς τρόπους.

γ. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc muitis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas: να εξαρτήσετε την περίοδο από το Cicero dixit

δ. abhinc multis annis: να αντικαταστήσετε τη φράση από άλλες ισοδύναμες χωρίς να αλλοιώνεται η επιρρηματική σχέση που εκφράζεται.

ε. antiquissimi viri: να αναλύσετε την παράθεση σε δευτερεύουσα πρόταση.

4.α. proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris: να αντικαταστήσετε τη δευτερεύουσα πρόταση με επιρρηματική μετοχή.

β. mendacium illi pater obiecit: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

Απαντήσεις

Α. Μεταφράσεις αποσπασμάτων

41. Ο Κούριος και ο Φαβρίκιος, πολύ παλιοί άνδρες, και οι Οράτιοι, παλιότεροι από αυτούς συνομιλούσαν με τους συγχρόνους τους καθαρά και με διαύγεια. Δε χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα των Σικανών ή των Πελασγών, οι οποίοι κατοίκησαν την Ιταλία αλλά της εποχής τους. Εσύ όμως σαν να μιλάς τώρα με τη μητέρα του Ευάνδρου χρησιμοποιείς λόγο απαρχαιωμένο ήδη εδώ και πολλά χρόνια, επειδή θέλεις κανείς να μην ξέρει και να μην καταλαβαίνει τι λες. Γιατί δε σωπαίνεις, ανόητε άνθρωπε, για να πετύχεις αυτό που θέλεις;

47. Αν και ανακάλυψε άσπρες τρίχες πάνω στο φόρεμα τους, εντούτοις ο Αύγουστος προσποιήθηκε ότι δεν τις είδε και παρέτεινε το χρόνο με άλλες κουβέντες, ώσπου έφερε τη συζήτηση στην ηλικία της. Τότε ρώτησε την κόρη αν θα προτιμούσε να είναι μετά από μερικά χρόνια ασπρομάλλα ή φαλακρή. Όταν εκείνη απάντησε "ε­γώ πατέρα προτιμώ να είμαι ασπρομάλλα", ο πατέρας πρόβαλε σε εκείνη ψεύτικο επιχείρημα: "Δεν αμφιβάλ­λω ότι δε θέλεις να είσαι φαλακρή. Γιατί λοιπόν δε φοβάσαι μήπως αυτές εδώ σε κάνουν φαλακρή;".

Β. Παρατηρήσεις

1.α. aetatium / aetatum,

Evander / Evandre,

filiis / filiabus,

sermo obsoletus,

homine inepto,

vestium / vestes-is,

alius  sermonis,

mendacia.

β. vestris, quid,   nullo / nullos,   istum / istud

  

γ. dilucidius / dilucidissime,

prioris / priorum,

multorum / plurium / plurimorurn

antiquiora / antiquissimarum,

ineptius / ineptissime

2.α. cultu,

dic / dicere,

usuris,

scito / scitote,

vult / vellemus,

sunto,

visurum esse / visum iri,

inducito / inducitor.

mavis / malam,

nolumus / noli,

fieri / factum iri

β. obiceris/-re, obiciebaris/-re, obicieris/-re,

obiectus est, obiectus erat, obiectus erit

loquens (loquentis), locuturus –ra -rum,

locuturum –ram -rum esse / locuturos –ras -ra esse

locuturus-ra-rum sim,

locutum / tu,

loquendi-ndo-ndum-ndo

3.α. utrum post aliquot annos cana esse malis an calva?

Malisne post aliquot annos cana esse an calva?

Malis post aliquot annos cana esse an calva?

β. qui consequaris,

consecutum (αιτιατική σουπίνου),

ad / in consequendurn (εμπρόθετη αιτιατική γερουνδίου),

consenquendi causa / gratia (εμπρόθετη γενική γερουνδίου)

γ. Cicero dixit ilium autem proinde quasi cum matre Evandri tune (ille) loqueretur, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uti, quod neminem scire atque intellegere (ille) vellet, quae (ille) diceret.

δ. abhinc multos annos / ante hos multos annos.

ε. qui antiquissimi viri erant (δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική στο Curius et Fabricius)

4.α. quasi cum matre Evandri nunc loquens

β. mendacium illi a patre obiectum est.

πηγή