Φτωχός όποιος δεν έχει πρόσβαση στη γνώση
Τα δολάρια δεν είναι πια το μόνο στοιχείο που χωρίζει τους έχοντες από τους μη έχοντες. Αυτό είναι ήδη φανερό από μια προπαρασκευαστική διάσκεψη, που έγινε αυτή την εβδομάδα, στη Γενεύη, για τα θέματα που θα συζητηθούν στην πρώτη Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφόρησης, το Δεκέμβριο του 2003.
Στην εποχή της επανάστασης της πληροφορίας, υπάρχουν πολλές ελευθερίες, κάποια αδελφοσύνη και καθόλου ισότητα. Η πρόσβαση στις πληροφορίες εξελίσσεται όλο και περισσότερο σε ζήτημα ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την ευημερία. Όμως η νέα διαίρεση του κόσμου δεν είναι μόνο ανάμεσα σε χώρες με υψηλή τεχνολογία και σε χώρες με χαμηλή τεχνολογία· υπάρχουν επίσης χώρες, που δε διαθέτουν τεχνολογία και οι προοπτικές τους είναι ζοφερές.
Κανείς δε διαφωνεί ότι υπάρχουν τεράστιες ανισότητες σε όλο τον κόσμο. Περίπου 1,3 δισ. άνθρωποι ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα· σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι αγράμματοι· πάνω από ένα δισεκατομμύριο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό· περίπου 800 εκατομμύρια λιμοκτονούν ή δεν έχουν αρκετά τρόφιμα και περίπου το 1/3 των ανθρώπων στα κράτη που τα Ηνωμένα Έθνη αποκαλούν λιγότερο ανεπτυγμένα, ενδεχομένως να μην φθάσουν ποτέ στο 40ό έτος της ηλικίας τους.
Ωστόσο, σήμερα, η πιο ενυπωσιακή διαίρεση του κόσμου είναι η ανισότητα στην πρόσβαση των πληροφοριών. Η νέα γραμμή φτώχειας χαράζεται από το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μπορεί να πει κανείς, ποιος είναι πλούσιος και ποιος φτωχός από τη σύνδεσή του με το Ιντερνέτ.
Χάσμα στη γνώση
Κάθε χρόνο, ο δείκτης του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη αποκαλύπτει ότι περισσότερες χώρες ακολουθούν καθοδική πορεία απ’ ότι τον προηγούμενο χρόνο. Δεκάδες χώρες παλινδρομούν, δεν προοδεύουν, σε όρους ανθρώπινης ανάπτυξης. Μια κρίσιμη αιτία είναι ότι διευρύνεται το χάσμα της γνώσης που αφορά στην πληροφόρηση, την εκπαίδευση και την πρόσβαση στην τεχνολογία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πληροφόρηση και η ελευθερία πάνε μαζί, ή ότι η εκπαίδευση αποτελεί προϋπόθεση για πρόοδο. Η επανάσταση της πληροφορίας είναι ασύλληπτη χωρίς πολιτική δημοκρατία - και αντιθέτως. Ήδη, η διάδοση των πληροφοριών είχε άμεση επίπτωση στο βαθμό υπευθυνότητας και διαφάνειας των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο.
Είναι ευρέως αποδεκτή η άποψη ότι η παρεμπόδιση της ροής των πληροφοριών έχει ως επίπτωση την υποβάθμιση της ανάπτυξης. Παγκόσμια αλληλεξάρτηση σημαίνει ότι εκείνοι που λαμβάνουν και διανέμουν τις πληροφορίες υπερτερούν έναντι εκείνων, που τις περιορίζουν. Οι συνέπειες είναι εμφανείς σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης προσπάθειας.
Να αδράξει την ευκαιρία
To ζητούμενο είναι πώς θα διευρυνθεί ο κύκλος εκείνων που θα έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες - πώς θα είναι διαθέσιμη σε όλους τους ανθρώπους, είτε αυτοί ζουν στο βιομηχανικό κόσμο, είτε στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η δυνατότητα λήψης και αποστολής πληροφοριών μέσω ηλεκτρονικών δικτύων και η δυνατότητα κατανομής των πληροφοριών έχει καταστεί ήδη το νέο τεκμήριο ανάπτυξης.
Η τεχνολογία της επικοινωνίας και πληροφορίας έχουν τεράστιες δυνατότητες για την περαιτέρω διατήρηση της ανάπτυξης. Είναι υποχρέωσή μας να προωθήσουμε τη μεγαλύτερη, πιο ελεύθερη και δικαιότερη πρόσβαση του αναπτυσσόμενου κόσμου στην πληροφόρηση, που σημαίνει να βελτιώσουμε τις υποδομές του και να μοιραστούμε μαζί του την τεχνολογική πρόοδο.
Από την πλευρά τους, οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να ανοιχτούν στον έξω κόσμο, να δώσουν ελευθερία στα μέσα ενημέρωσης και να αντισταθούν στον κυβερνητικό έλεγχο και τη λογοκρισία. Οι διεθνείς οργανισμοί μελετούν ήδη πιλοτικά προγράμματα σε τομείς, όπως είναι η τηλεμάθηση, η τηλεϊατρική, τα πλάνα μικροδανεισμού, οι τραπεζικές συναλλαγές εκ του μακρόθεν, η περιβαλλοντική προστασία και διαχείριση. Ο αναπτυσσόμενος κόσμος οφείλει να αδράξει τέτοιες ευκαιρίες.
Shasi Tharoor
(διασκευή στον ελληνικό τύπο από
την International Herald Tribune)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
1. Να γράψετε την περίληψη του πιο πάνω άρθρου (100-120 λέξεις)
2α. Γράψτε λέξεις που το πρώτο τους συνθετικό να είναι το επίρρημα τήλε: π.χ. τηλεμάθηση, τηλεϊατρική (συνεχίστε).
2β. Σχηματίστε προτάσεις με τις λέξεις: παλινδρομώ, λογοκρισία, πιλοτικός, τηλεϊατρική, ζωτικός.
3. Ο συγγραφέας αναφέρει: “η νέα γραμμή φτώχειας χαράζεται από το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού υπολογιστή”. Συμφωνείτε με την πιο πάνω άποψη; Αναπτύξτε την άποψή σας σε μια παράγραφο.
4. Στο άρθρο που εξετάσαμε δώστε έναν τίτλο με σχόλιο και έναν χωρίς σχόλιο.
5. Ποια είναι κατά το συγγραφέα η σημαντικότερη αιτία για αυτή την ανισότητα στην πρόσβαση των πληροφοριών μεταξύ του ανεπτυγμένου και τον αναπτυσσόμενου κόσμου; Απαντήστε σε μια ή δύο παραγράφους.
6. Παραγωγή λόγου: Να γράψετε ένα ελεύθερο κείμενο (500-600 λέξεις) όπου θα γίνεται λόγος για την αξία της πληροφόρησης, τον κοινωνικό ρόλο των Μ.Μ.Ε. και τη σχέση πληροφοριών - προόδου.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ:
1. περίληψη
Σήμερα, στην αυγή του εικοστού πρώτου αιώνα, τα δολάρια παύουν να είναι το μοναδικό στοιχείο διάκρισης ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς. Στην εποχή της επανάστασης της πληροφορίας, η ευκολία πρόσβασης στις πληροφορίες ή όχι, αποτελεί ένα στοιχείο διαίρεσης ανάμεσα στις φτωχές και τις πλούσιες χώρες. Οπωσδήποτε θετικά βήματα έχουν γίνει· η ετήσια έκθεση του ΟΗΕ, όμως, για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, αποδεικνύει ότι αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες, που έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες χάρη στις νέες τεχνολογίες, παλινδρομούν. Αυτό συμβαίνει λόγω της έλλειψης της πολιτικής δημοκρατίας. Η επανάσταση στις πληροφορίες αποδυναμώνεται χωρίς δημοκρατικές ελευθερίες και αυτό έχει άμεση επίπτωση στην οικονομική ανάπτυξη των λεγόμενων αναπτυσσόμενων χωρών. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι το “πώς θα εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη, δικαιότερη και πιο ελεύθερη πρόσβαση του αναπτυσσόμενου κόσμου στην πληροφόρηση”.
2α: Λέξεις με τηλε-
τηλαισθησία, τηλεόραση, τηλεαγορά, τηλεβόας, τηλεβόλο, τηλεγραφείο, τηλεγράφημα, τηλεδιάσκεψη, τηλεθέαση, τηλεκατευθυνόμενος, Τηλέμαχος, τηλεπάθεια, τηλεπεριοδικό, τηλεπαρουσιαστής, τηλεσκόπιο, τηλεταινία, τηλέτυπο, τηλέφωνο, τηλεπαιχνίδι, τηλεχειρισμός κ.ά.
2β. προτάσεις.
- Η Ελληνική κυβέρνηση παλινδρομεί αδυνατώντας να χαράξει μια σαφή πολιτική γραμμή.
- Στα δικτατορικά καθεστώτα επιβάλλεται η προληπτική λογοκρισία στις ειδήσεις των μέσων ενημέρωσης.
- Το πιλοτικό πρόγραμμα επανένταξης, της θεραπευτικής κοινότητα Σ. απέδωσε καρπούς.
- Η χειρουργική επέμβαση στο πόδι του κυρίου Χ έγινε με τηλεϊατρική.
- Ο ναζισμός προέβαλε ως αιτία του επεκτατισμού του, την έλλειψη ζωτικού χώρου.
3. Ανάπτυξη παραγράφου.
Στην εποχή της επανάστασης της πληροφόρησης, το υφιστάμενο χάσμα ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές χώρες αντί να αμβλύνεται, οξύνεται. Ως κυριότερη αιτία, προβάλλεται από τους ειδικούς ερευνητές, η ανισότητα στην πρόσβαση των πληροφοριών. Σήμερα οι πληροφορίες εκτός από τα παραδοσιακά κανάλια ροής τους, όπως ο τύπος, η τηλεόραση κτλ., μεταδίδονται μέσω διαδικτύου. Η ταχύτητα, η ευκρίνεια, η ποικιλία και η χρησιμότητα των πληροφοριών που διακινούνται στον παγκοσμιοποιημένο χώρο του διαδικτύου, το καθιστούν ως ένα από τα σημαντικότερα μέσα ενημέρωσης και ως μία από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για πρόοδο και ανάπτυξη. Όπως γίνεται αντιληπτό η ροή και η παροχή πληροφοριών ευνοεί την τεχνολογική και την οικονομική ανάπτυξη. Το αντίθετο (δηλαδή, ο περιορισμός των πληροφοριών) την καταπνίγει. Αφού, λοιπόν, ο κύριος όγκος των πληροφοριών περνάει μέσα από το διαδίκτυο, είναι λογικό η “νέα γραμμή φτώχειας” να ορίζεται με βάση το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
4. Τίτλοι με σχόλιο και χωρίς σχόλιο.
Ο τίτλος με σχόλιο, που ζητείται, θα μπορούσε να ήταν ο ακόλουθος: “Το Internet υπεύθυνο για τη φτώχεια 1,3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων”. Ο τίτλος χωρίς σχόλιο, που ζητείται, θα μπορούσε να ήταν ο ακόλουθος: “Η ανισότητα στην πρόσβαση των πληροφοριών, το νέο κριτήριο διαίρεσης του κόσμου, σύμφωνα με την Παγκόσμια Διάσκεψη για την Κοινωνία της Πληροφόρησης”.
5. Απάντηση ερωτήματος.
Ως βασικότερη αιτία, κατά το συγγραφέα, για τη διερεύνηση του χάσματος ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές χώρες, προβάλλεται η ανισότητα στη γνώση (πληροφόρηση, εκπαίδευση, πρόσβαση στη τεχνολογία). Όπως είναι γνωστό, η γνώση ταυτίζεται με την πληροφόρηση, και επομένως, εκεί όπου η ελευθερία της πληροφόρησης βρίσκεται “υπό διωγμό”, η πρόοδος και η ανάπτυξη καταπνίγονται. Για να υπάρξει ισότιμη πρόσβαση στη γνώση, δεν αρκεί ο τεχνολογικός εξοπλισμός. Πολλές χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, για παράδειγμα, έχουν αποκτήσει τεχνολογικό εξοπλισμό (νέες τεχνολογίες, πρόσβαση στο διαδίκτυο), αλλά παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να ταλανίζονται από χρόνια οικονομική καθυστέρηση και τεχνολογική υπανάπτυξη.
Η αιτία για το συγγραφέα βρίσκεται στις δημοκρατικές ελευθερίες. Η πληροφόρηση υποβοηθά τη γνώση, μόνο όταν υπάρχει πολιτική δημοκρατία, ελευθεροτυπία και ελευθερία σκέψης και λόγου. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, αν επιθυμούν πραγματικά να άρουν την πραγματική αιτία της ανισοτιμίας τους, οφείλουν να αντισταθούν στο κυβερνητικό έλεγχο, τη λογοκρισία και τον αυταρχισμό. Οφείλουν να δώσουν ελευθερία στα μέσα ενημέρωσης για να επιτευχθεί η ποθούμενη κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη.
6. Παραγωγή λόγου:
Στην αυγή του εικοστού πρώτου αιώνα, η επανάσταση στην πληροφόρηση και η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας αποτελούν τους δύο άξονες, στους οποίους στηρίζεται και θα στηριχθεί ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός. Όπως γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό, όσο ο κοινωνικός βίος θα γίνεται πολυπλοκότερος και πιο έντεχνος και ο ρυθμός της κοινωνικής αλλαγής ταχύτερος, η πληροφόρηση -ως έννοια, αλλά και ως κοινωνικό αγαθό- θα αποτελεί όρο για τη λογική συνέπεια των ανθρωπίνων αποφάσεων, προϋπόθεση για την ανθρώπινη πρόοδο και δικαίωμα - πανανθρώπινο - για την πλειοψηφία των κατοίκων του “μικρού πλανητικού χωριού μας”.
Η πληροφόρηση - και ειδικότερα, η πολιτική πληροφόρηση- αποτελεί τη βάση των πολιτικών επιλογών τόσο των κυβερνώντων όσο και των κυβερνωμένων. Υπό αυτή την έννοια, την πολιτική δηλαδή, η αξία της συνίσταται στο γεγονός ότι η ορθή πολιτική πράξη επιχειρείται από ενήμερους πολίτες και όχι από ένα άθυρμα υπόδουλο στα κελεύσματα των εξαρτημένων μέσων ενημέρωσης και των διεφθαρμένων πολιτικών ηγετών. Σημαντικό ρόλο στην ορθή πολιτική πληροφόρηση διαδραματίζουν τα μέσα ενημέρωσης, των οποίων η κοινωνική αποστολή συνδέεται άρρηκτα με τη συμβολή τους στην ανάπτυξη και την πορεία του σύγχρονου πολιτισμού. Τα μέσα ενημέρωσης, έχοντας επιτελέσει τον πρωταρχικό τους ρόλο, δηλαδή την ικανοποίηση της ανάγκης του ανθρώπου για επικοινωνία και ανταλλαγή απόψεων/πληροφοριών, προχωρούν έπειτα στη μετάδοση γνώσεων, ιδεών και επιστημονικών επιτευγμάτων. Αυτή η πτυχή της λειτουργίας τους συμβάλλει στην πρόοδο του πολιτισμού, αφού συστηματικοποιείται η τάση για μάθηση και διευρύνονται οι πνευματικοί ορίζοντες των ανθρώπων. Συναφής είναι και η συμβολή τους στην εδραίωση της επιστήμης. Η επιστήμη για να αναπτυχθεί, απαιτεί ελευθερία έκφρασης, ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εκλαϊκευτικό μέσο. Ο λόγος των μέσων ενημέρωσης μπορεί να επιτύχει την εδραίωση της ελευθερίας της σκέψης, να μεταδώσει ιδέες, αλλά και να προσφέρει ένα βήμα για τη διάδοση των επιστημονικών επιτευγμάτων.
Υπό αυτή την έννοια - την κοινωνική, δηλαδή - η πληροφόρηση συνδέεται άμεσα με την πρόοδο, την κοινωνική/οικονομική ανάπτυξη και τη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές χώρες. Γίνεται αντιληπτό, δηλαδή, ότι η πληροφόρηση προωθεί την επιστημονική γνώση, παράγει την εκπαιδευτική διαδικασία και ενισχύει την τεχνολογική εξέλιξη. Πιο συγκεκριμένα, στις χώρες του λεγόμενου “Τρίτου Κόσμου” η ανυπαρξία δομών και η καταλήστευση του φυσικού τους πλούτου – φαινόμενα που οφείλονται στη χρόνια εξάρτηση των χωρών αυτών από τις ανεπτυγμένες αστικές δημοκρατίες της Δύσης- μπορούν να ξεπεραστούν με την απρόσκοπτη ροή πληροφοριών. Άλλωστε, όπως είναι γνωστό, ο πολιτισμός - όπου γεννήθηκε και αναπτύχθηκε – δημιουργείται χάρη στη γόνιμη ανταλλαγή ιδεών και την αλληλεπίδραση των συμπεριφορών, των ιδεών, των στάσεων και των απόψεων των ανθρώπων.
Η πληροφόρηση, λοιπόν, είναι το πρώτο και το καθοριστικότατο βήμα, για την άρση της “παραδοσιακής ανισοτιμίας ανάμεσα στις πλούσιες χώρες του δυτικού κόσμου και τις αναπτυσσόμενες χώρες του “Τρίτου Κόσμου”. Ωστόσο, αυτή η πολύ σημαντική παρακαταθήκη απειλείται από την έλλειψη πολιτικών ελευθεριών και την ύπαρξη ανασταλτικών φραγμών, όπως η λογοκρισία και ο κυβερνητικός έλεγχος των μέσων ενημέρωσης. Στη σημερινή εποχή, όμως, δίδεται η μοναδική ευκαιρία, στις χώρες αυτές να συμμετάσχουν ισότιμα στη μετάδοση, την πρόσληψη και την παροχή πληροφοριών. Οφείλουν οι αναπτυσσόμενες χώρες να βρούν τρόπους για να αποκαταστήσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και να αποδεσμεύσουν τα μέσα ενημέρωσης από τον καταπιεστικό έλεγχο της κυβερνητικής εξουσίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου