Διαγώνισμα Λατινικών Γ΄ Λυκείου (μαθήματα 30 - 32 Θέματα και απαντήσεις)

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

I. Να μεταφράσετε το παρακάτω λατινικό κείμενο: (40)

          Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia deportatum.

            Quam multas imagines fortissimorum virorum – non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum – scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt ! Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam.

ΙΙ. Παρατηρήσεις:

1. a) aliquod: να γράψετε την αιτιατική ενικού και στα τρία γένη και την ονομαστική πληθυντικού στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.

continenter: να γραφούν τα παραθετικά του επιρρήματος. (7,5)

β) conformabam, obiecerunt: να κλιθούν τα γερούνδια που προέρχονται από τα προηγούμενα ρήματα.

multas: να γραφούν τα παραθετικά του επιθέτου στον ίδιο τύπο και τα παραθετικά του επιρρήματος. Να κλιθεί το αρσενικό γένος του συγκριτικού βαθμού του επιθέτου στον πληθυντικό αριθμό σε όλες τις πτώσεις. (7,5)

2. α) obiecerunt, vidit, constituta est: να γράψετε τους τύπους των ρημάτων στην υποτακτική ενεστώτα και παρατατικού (στο πρόσωπο, στον αριθμό και στη φωνή που βρίσκονται). (7,5)

β) dixit: να κλίνετε την προστακτική του ενεστώτα και στις δύο φωνές.

reliquerunt: να κλίνετε την οριστική του ενεστώτα στον ενικό αριθμό και την οριστική του παρατατικού στον πληθυντικό αριθμό στη φωνή που βρίσκεται το ρήμα.

imitandum: να κλίνετε την υποτακτική του μέλλοντα σε όλα τα πρόσωπα. (7,5)

3. α) quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet: να σημειώσετε υπόθεση και απόδοση του υποθετικού λόγου και να τον χαρακτηρίσετε. Να κάνετε τις απαραίτητες τροποποιήσεις έτσι, ώστε να δηλώνεται το μη πραγματικό στο παρελθόν. (10)

β) Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit: να χωρίσετε και να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις της περιόδου. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις. (5)

4. gerendi et administrandi rem publicam, colendo et cogitando homines excellentes, ad imitandum (imagines): να γίνει η γερουνδιακή έλξη στα προηγούμενα παραδείγματα και να σημειωθεί το είδος της (υποχρεωτική, προαιρετική, αδύνατη). (15)

Απαντήσεις

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

I. Μετάφραση:

Κείμενο 30: Και αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να επαινέσουμε το Μουρήνα, επειδή είδε την Ασία αλλά έζησε με εγκράτεια στην Ασία. Γι’ αυτό το πράγμα οι κατήγοροί του δε χρησιμοποίησαν για μομφή εναντίον του Μουρήνα το όνομα της Ασίας, από την οποία δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένειά του, υστεροφημία για τη γενιά του, τιμή και δόξα για το όνομά του, αλλά κάποιο όνειδος και ντροπή που είτε απέκτησε στην Ασία είτε έφερε μαζί του από την Ασία.

Κείμενο 32: Πόσο πολλές εικόνες γενναιότατων ανδρών – όχι μόνο για να τις ατενίζουμε, αλλά και για να τις μιμούμαστε – μας κληροδότησαν οι συγγραφείς και οι Έλληνες και οι Λατίνοι. Αυτές εγώ, έχοντας την επιθυμία να διοικήσω και να διαχειριστώ σωστά την πολιτεία, πάντα τις έβαζα μπροστά μου ως πρότυπα. Με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους ανθρώπους, διέπλαθα την ψυχή και το πνεύμα μου.

II. Παρατηρήσεις:

1. α)   αιτιατική ενικού: αρσ. aliquem     θηλ. aliquam ουδ. aliquod  

ονομαστική πληθυντικού: αρσ. aliqui     θηλ. aliquae

θετικός: continenter   συγκριτικός: continentius υπερθετικός: continentissime

    β) * conformandi, conformando, conformandum, conformando

* obiciendi, obiciendo, obiciendum, obiciendo

(Θυμίζουμε ότι το γερούνδιο έχει μόνο πλάγιες πτώσεις και μόνο ενικού αριθμού. Δηλαδή οι παραπάνω τύποι αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα τις εξής πτώσεις: γενική, δοτική, αιτιατική και αφαιρετική). 

επίθετο:  θετικός: multas  συγκριτικός: plures      υπερθετικός: plurimas

επίρρημα: θετικός: multum  συγκριτικός: plus    υπερθετικός: plurimum

αρσενικό γένος του συγκριτικού βαθμού του επιθέτου στον πληθυντικό αριθμό σε όλες τις πτώσεις: plures, plurium, pluribus, plures, plures, pluribus (συμπεριλαμβάνονται όλες οι πτώσεις κανονικά)

2. α) υποτακτική ενεστώτα: obiciant, videat, constituatur

        υποτακτική παρατατικού: obicerent, videret, constitueretur

    β) προστακτική ενεστώτα του ρ. dico: Ε.Φ.         dic, dicite (β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο)

Π.Φ. dicere, dicimini (β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο)

        οριστική ενεστώτα στον ενικό αριθμό για το ρήμα relinquo: relinquo, relinquis, relinquit (α΄, β΄, γ΄ πρόσωπο)

        οριστική παρατατικού στον πληθυντικό αριθμό για το ρήμα relinquo: relinquebamus, relinquebatis, relinquebant (α΄, β΄, γ΄ πρόσωπο)

        υποτακτική μέλλοντα σε όλα τα πρόσωπα για το ρήμα imitor (αποθετικό της 1^ης συζυγίας):  imitaturus – a – um sim, imitaturus – a – um sis, imitaturus – a – um sit, imitaturus – a – um simus, imitaturus – a – um sitis, imitaturus – a – um sint

3. α) υπόθεση: nisi…accederet (υποτακτική ΠΡΤ)           απόδοση: iacerent (υποτακτική ΠΡΤ) Β΄ είδος υποθετικού λόγου – Μη πραγματικό στο παρόν

Μετατροπή σε μη πραγματικό στο παρελθόν:

        υπόθεση: nisi…accessisset (υποτακτική ΥΠΣ)        απόδοση: iacuissent (υποτακτική ΥΠΣ)

β) si…luxuriae: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση, et – Murenam…debemus: κύρια πρόταση κρίσεως, quod…vidit: δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση πραγματικής – αντικειμενικής αιτιολογίας, sed…vixit: όμοια με την προηγούμενη – συνδέονται μεταξύ τους παρατακτικά με το σύνδεσμο sed.

luxuriae: γενική αντικειμενική στη λέξη suspicionem.

Murenam: αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου laudare.

in Asia: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο (in + αφαιρετική).

4.       ΕΛΞΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟΥ:

gerendi et administrandi rem publicam: gerendae et administrandae rei publicae 
(έλξη προαιρετική).

colendo et cogitando homines excellentes: colendis et cogitandis hominibus e
xcellentibus (έλξη προαιρετική).

ad imitandum (imagines): ad imitandas imagines (έλξη υποχρεωτική, μετά την  
προσθήκη του αντικειμένου imagines).