Δευτέρα 15 Νοεμβρίου 2010

Διαγώνισμα Λατινικών Γ΄ Λυκείου (μαθήματα 34 - 42)

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ (με απαντήσεις)

Α. ΚΕΙΜΕΝΑ
34. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit.
42.  Quorum auctoritatem secuti multi, non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent. Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateatur.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.Να μεταφράσετε τα παραπάνω αποσπάσματα.
                                                                                      Μονάδες 40
2.α)Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις :
       abiectis armis : την αιτιατική πληθυντικού αριθμού
       clara voce :  την ίδια πτώση στον πληθυντικό αριθμό
       incredibile : την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος
       iste : τη γενική ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος
       neminem : τη δοτική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος
       improbum : την κλητική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος
       hunc : την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος
       virtutem : την ονομαστική ενικού αριθμού        
                                                                                      Μονάδες 10
    β)clara, multi, stultum : Να γράψετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων βαθμών.
                                                                                      Μονάδες 3
3.α) fore: Να γράψετε έναν ισοδύναμο γραμματικά τύπο (να ληφθεί υπόψη το υποκ.)                                                                            
Μονάδες 2
   β)fateatur : Να γράψετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων (για τους περιφραστικούς 
                     τύπους να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο).      
                                                                                                Μονάδες 4
   γ) Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους :
       captum: την ίδια πτώση του γερουνδίου
       venisse: το γ΄ πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή
       existimasset: το β΄ ενικό οριστικής μέλλοντα στην άλλη φωνή
       abiectis: το β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
       nuntiaverunt: την ονομαστ. πληθυντ. αριθμ. της μετοχής ενεστώτα στο θηλυκό γένος
       rettulerunt: το α΄ πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή
       factum esse : τον ίδιο τύπο στην άλλη φωνή
       intellego: το β΄ πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου στην ίδια φωνή
       videat: την αφαιρετική του σουπίνο
       reserari: το α΄ ενικό υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
       dicerent: το α΄ πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού της παθητικής περιφραστικής 
                      συζυγίας (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο).
                                                                                      Μονάδες 11   
4.captum, Scipioni, se, crudeliter, auctoritatem, in tecto : Να αναγνωριστούν πλήρως συντακτικά οι παραπάνω τύποι.                                 
Μονάδες 6
5.cum se ipsum captum venisse eos existimasset : Να αναφέρετε το είδος της πρότασης, 
                       τη θέση της και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς της.
                                                                                      Μονάδες 4
6.si in hunc animadvertissem, … dicerent: Να τραπεί ο υποθετικός λόγος στο είδος της 
                      “δυνατής – πιθανής υπόθεσης” και στο είδος της  “ανοιχτής υπόθεσης στο 
                                      παρελθόν”.                                                                       
Μονάδες 4
7…..et clara voce Scipioni nuntiaverunt virtutem eius admiratum se venisse : Να 
            αντικατασταθεί το σουπίνο α) με τελική πρόταση,       Μονάδες 2
                                                    β) με causa + γενική γερουνδιακού   Μονάδες 1,5
                                                    γ) με ad + αιτιατική γερουνδιακού   Μονάδες 1,5

8.Nunc intellego neminem tam stultum fore : Ο πλάγιος λόγος να γίνει ευθύς.
                                                                                      Μονάδες 4
9….abiectis armis ianuae appropinquaverunt …. :Να αντικατασταθεί η μετοχή από την 
                         αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση που θα εισάγεται με τον “cum” 
                         τον ιστορικό – διηγηματικό.                                                                   
Μονάδες 3
10.Is fores reserari eosque intromitti (a domesticis) iussit : Να αντικατασταθούν τα παθητικά απαρέμφατα με ενεργητικά και να γίνουν οι αναγκαίες μεταβολές.
                                                                                      Μονάδες 4


ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

1.ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
34. Τότε ο Σκιπίωνας, επειδή νόμισε πως ήρθαν για να συλλάβουν τον ίδιο, εγκατέστησε φρουρά από δούλους στο σπίτι του. Βλέποντας το πράγμα αυτό οι ληστές πλησίασαν την πόρτα, αφού άφησαν κάτω τα όπλα (τους), και με δυνατή φωνή ανάγγειλαν στο Σκιπίωνα – να το ακούς και να μην το πιστεύεις! – πως είχαν έλθει για να θαυμάσουν την παλικαριά του. Όταν οι δούλοι μετάφεραν τα λόγια αυτά στο Σκιπίωνα, αυτός διέταξε να ανοίξουν τις πόρτες και να τους βάλουν μέσα.
42. Ενεργώντας κάτω από την επιρροή αυτών πολλοί (άλλοι) όχι μόνο αχρείοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν πως ενέργησα σκληρά και τυραννικά. [1] Τώρα όμως καταλαβαίνω πως αν αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μάνλιου, όπου κατευθύνεται, δε θα υπάρξει κανείς τόσο ανόητος, που να μη βλέπει πως έγινε συνωμοσία, και κανείς τόσο αχρείος, που να μην το ομολογήσει.

2.α)  abiecta arma
        claris vocibus
        incredibilia
        istius
        nemini
        improbe
        hae
        virtus
   β) ΘΕΤΙΚΟΣ                            ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ                 ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
       clara                                   clariore                            clarissima
       multi                                   plures                              plurimi
       stultum                                stultiorem                        stultissimum

3.α) futurum esse
   βΕνεστώτας : fateri
        Μέλλοντας : fassurum esse
        Παρακείμενος : fassum esse
        Συντ.Μέλλοντας : fassum fore

   γ)capiendum
      veniunto
      existimaberis
      abicere
      nuntiantes
      referremus
      fecisse
      intellexeritis
      visu
      reserer
      dicendi essemus

 4.captum : αιτιατική του σουπίνο που δηλώνει το σκοπό και προσδιορίζει το              
                   “venisse”  που είναι ρήμα κίνησης.
   Scipioni : έμμεσο αντικείμενο του ρήματος “rettulerunt” .
   se : υποκείμενο του απαρεμφάτου “venisse” (ταυτοπροσωπία).
   crudeliter : επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τρόπο στο “factum esse”.
   auctoritatem : αντικείμενο της μετοχής “secuti”.
   in tento : εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει “στάση σε τόπο” στο  
                  “conlocavit”.  
 
5.Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού της αιτίας στο ρήμα “conlocavit”.
Εκφέρεται γενικά με υποτακτική καθώς η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής λογικής διεγερσίας. Ειδικότερα εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (existimasset) γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (conlocavit) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

6.α)Δυνατήπιθανή υπόθεση :     si in hunc animadvertam, … dicant.
    β)Ανοιχτή υπόθεση στο παρελθόν :    si in hunc animadverti, … dixerunt.

7.α) et clara voce Scipioni nuntiaverunt se venisse ut admirarentur virtutem eius
      (Τελική πρόταση)      
   β)et clara voce Scipioni nuntiaverunt se venisse causa admirandae virtutis eius
     (causα + γενική γερουνδιακού)
   γ)et clara voce Scipioni nuntiaverunt se venisse ad admirandam virtutem eius
     (ad + αιτιατική γερουνδιακού)

8.Nemo tam stultus erit.

9.Cum abiecissent arma, ianuae appropinquaverunt.

10.Is fores reserare eosque intromittere domesticos iussit.



[1] … πως αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.