ΚΕΦ. (ΧΧΙΙΙ): Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius mortuus est. Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito; quin immo cum cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat.
ΚΕΦ (XXXII): Quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet. Quam multas imagines fortissimorum virorum - non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum - scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt!
ΚΕΦ (XLIII): Num ad hostem venit et captiva in castris tuis sum? In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? Qui potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit? Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit?
ΚΕΦ (XLVI): Nec magis vituperandus est proditor patriae quam proditor communis utilitatis, aut communis salutis desertor propter suam utilitatem et salutem. Ex quo fit, ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat, quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos.
A. Να μεταφραστούν τα παραπάνω αποσπάσματα.
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις ή συνεκφορές:
filius: κλητική ενικού
funus: αιτιατική ενικού και γενική πληθυντικού
lumen: αφαιρετική ενικού και αιτιατική πληθυντικού
fortissimorum virorum: αφαιρετική ενικού και δοτική πληθυντικού
hostem: γενική ενικού και αιτιατική πληθυντικού
quae: ονομαστική πληθυντικού στο ουδέτερο γένος
fines: αιτιατική πληθυντικού
salutis: δοτική και αφαιρετική ενικού
re publica: γενική πληθυντικού
β. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
multas: συγκριτικός και υπερθετικός βαθμός στο ίδιο γένος και πτώση
fortissimorum: αιτιατική πληθυντικού αρσενικού γένους συγκριτικού βαθμού
longa: κλητική ενικού ουδετέρου γένους συγκριτικού βαθμού
primum: ο τύπος στον συγκριτικό βαθμό
infelix: γενική ενικού θηλυκού γένους υπερθετικού βαθμού
communis: ο ίδιος τύπος στους άλλους βαθμούς
2. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
mortuus est: μετοχή μέλλοντα στο αρσενικό γένος στην δοτική ενικού
interroganti: η ίδια πτώση της μετοχής στον πληθυντικό ουδετέρου γένους
ignoraretur: β' ενικό οριστικής μέλλοντα ενεργητικής φωνής
intuendum: να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα
reliquerunt: α' πληθυντικό παρατατικού στην ίδια φωνή
genuit: γ' ενικό υποτακτικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή
ingredienti: ο ίδιος τύπος στον παρακείμενο
potuisti: ο ίδιος τύπος στην υποτακτική- απαρέμφατο ενεστώτα
fit: απαρέμφατο συντελεσμένου μέλλοντα
laudandus sit: ο ίδιος τύπος στον παρατατικό
3. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις των κειμένων.
β. Να αναγνωρίσετε το είδος των παρακάτω προτάσεων (εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος): "ut ignoraretur a marito", "quae te genuit"
4. α. "nisi litterarum lumen accederet, quae iacerent in tenebris omnia": Να αναγνωριστεί ο υποθετικός λόγος και στη συνέχεια να τραπεί σε υπόθεση δυνατή ή πιθανή (για το παρόν - μέλλον)
β. "Num ad hostem veni et captiva in castris tuis sum?": Να τραπεί ευθύς λόγος σε πλάγιο εξαρτώμενος από τη φράση "Mater interrogavit filium".
γ. quam nosmet: να δηλωθεί ο β' όρος σύγκρισης με τον άλλο τρόπο που γνωρίζετε και να βρεθεί ο α' όρος μέσα στο κείμενο.
5. Να μετατρέψετε την παθητική φωνή σε ενεργητική χρησιμοποιώντας το debeo.
α. Vituperandus est proditor
β. Ut landandus is sit
6. Να δηλωθεί ο σκοπός με τελική πρόταση: ad intuendum, ad imitandum
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Η μετάφραση δε δίδεται για λόγους οικονομίας.
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. filius: fili
funus: funus - funerum
lumen: lumine- lumina
fortissimorum virorum: fortissimo viro - fortissimis viris
hostem: hostis - hostes, -is
quae: quae
fines: fines, -is
salutis: saluti - salute
re publica: rerum publicarum
β. multas: plures - plurimas
fortissimorum: fortiores
longa: longius
primum: prius
infelix: infelicissimae
communis: communioris – communissimae
2. mortuus est: morituro
interroganti: interrogantibus
ignoraretur: ignorabitis
intuendum: intuere - intuemini
reliquerunt: reliquebamus
genuit: genuisset
ingredienti: ingress
potuisti: potueris – posse
fit: factum, am, um fore factos, as, a fore
laudandus sit: laudandus esset
3. α. huic: δοτική προσωπική χαριστική από το paravit ή έμμεσο αντικείμενο στο paravit.
Filium: υποκείμενο στο απαρέμφατο vivere (ετεροπροσωπία)
litterarum: γενική υποκειμενική στο lumen
ad imitandum: εμπρόθετη αιτιατική γερουνδίου που δηλώνει σκοπό. Προσδιορίζει το reliquerunt.
exsulem: κατηγορούμενο στο αντικείμενο te του ρήματος viderem
ingredienti: χρονική μετοχή με υποκείμενο το tibi (δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν), συνημμένη
utilitatis: γενική αντικειμενική στο proditor
propter utilitatem: εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο "Nec vituperandus est"
nobis: δοτική ως συμπλήρωμα (δοτική αντικειμενική) στο cariorem
β. "ut ignoraretur a marito": δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση. Εισάγεται με τον συμπερασματικό σύνδεσμο ut (καταφατικό περιεχόμενο) και εκφέρεται με Υποτακτική, όπως όλες οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις, γιατί στη λατινική το αποτέλεσμα θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση, χρόνου παρατατικού (ignoraretur), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (paravit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του συμπεράσματος στο paravit. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το επίρρημα ita, που μας ειδοποιεί ότι θα ακολουθήσει συμπερασματική πρόταση.
"quae te genuit": δευτερεύουσα επιθετική αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο terram. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae της qui, quae, quod. Εκφέρεται με Οριστική γιατί δηλώνει πραγματικό γεγονός, χρόνου παρακειμένου (genuit) για το παρελθόν
4. α. - Ο υποθετικός λόγος δηλώνει υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα.
- Υπόθεση δυνατή ή πιθανή (για το παρόν - μέλλον):
Υπόθεση: nisi litterarum lumen accedat (υποτακτική ενεστώτα)
Απόδοση: quae iaceant in tenebris omnia (υποτακτική ενεστώτα)
β. Mater interrogavit filium num ad hostem venisset et captiva in castris illius esset.
γ. a nobismet. Α' όρος σύγκρισης το ουσιαστικό patriam.
5. α. Nos vituperare proditorem debemus.
β. Ut nos laudare eum debeamus
6. ut intueremur, ut imitaremur
Επιμέλεια: Ομάδα Λατινικών Ε. Ο. ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου