Κατεδαφιζόμεθα (Δ. Σωτηρίου) παράλληλο κείμενο "Στου Κεμάλ το σπίτι" (Γ. Ιωάννου)

Αφού διαβάσετε το απόσπασμα που ακολουθεί, να συγκρίνετε τις αντιδράσεις του αφηγητή απέναντι στη συμμορία των εργολάβων, που κατεδαφίζει σπίτια (από το πεζογράφημα στου Κεμάλ το σπίτι), με τη στάση του ήρωα από το Κατεδαφιζόμεθα της Διδούς Σωτηρίου.

«Ο Άρης ονειρεύεται μια μπουλντόζα που θα ξεθεμελιώσει αυτό το ρημάδι. Όμως δεν τολμά ακόμα να ξε­στομίσει κάτι τέτοιο στις γριές. Αν είχε να κάνει μονάχα με τη θεία του την Ιουλία, θα την κατάφερνε να το δώ­σει αντιπαροχή. Όμως είναι μεσιακό κι άντε να γυρίσεις το κεφάλι της Χαρίκλειας και της Τέρψης. Αυτές φυ­λάνε ως και το σπασμένο δοχείο της νυκτός της μακαρίτισσας της μάνας του και όλα τα κονσερβοκούτια.

Παράξενο όνειρο ξύπνησε απότομα τον Άρη. Είδε πως κατεδαφιζόταν το πατρικό σαράβαλο κι αυτός επιστατούσε την ώρα που αποκαθήλωναν τις Καρυάτιδες μην πάει και κακοπάθουν. Όμως εκείνες αρνιόνταν επί­μονα την προστασία του, κουνούσαν αρνητικά τα κεφάλια τους, θέλανε οπωσδήποτε να αυτοκτονήσουν. Κι ως έκανε να τις κρατήσει, του ξέφυγαν και γκρεμίστηκαν στο κενό. Σκύβει τρομαγμένος να κοιτάξει και αντικρίζει στο πεζοδρόμιο αιμόφυρτα τα τρία κεφάλια, της Χαρίκλειας, της Τέρψης και της Ιουλίας.

Χαμογέλασε για τη μακάβρια μετουσίωση που πήραν οι ευσεβείς του πόθοι. Νυσταγμένος τρίβει τα μάτια του και χασμουριέται. Μα, διάολε. Οι κρότοι δε σταματούν. Άγριοι και επίμονοι σφυροκοπούν τα αυτιά του. Στο αντικρινό σπίτι έχει πιάσει δουλειά ένα συνεργείο κατεδαφίσεων και οι κασμάδες και οι φαγάνες τρώνε, με χορ­ταστικές και θορυβώδεις μπουκιές, αγκωνάρια, τούβλα και σοβάδες. Στήσανε και οι εργάτες κάτι πελώριες τα­μπέλες: «Κατεδαφιζόμεθα", «Πωλούνται πάσης φύσεως υλικά".

Κάποτε θα έρθει η σειρά και για το δικό μας σαράβαλο, σκέφτεται ο Άρης. Την ευαγγελίζεται αυτή τη μεγά­λη, ευτυχισμένη μέρα. Χτες βράδυ τσάκωσε τον εαυτό του καταχαρούμενο και σχεδόν ησυχασμένο. Θαρρείς είχε βολευτεί πάνω σε τούτη την πανάθλια σοφίτα. Τον δωροδόκησαν οι γριές για να συμβιβαστεί....».

Κατεδαφιζόμεθα, Διδώ Σωτηρίου

Και στα δύο κείμενα γίνεται λόγος για την κατεδάφιση παλαιών κτισμάτων, προκειμένου να κτιστούν στη θέ­ση τους πολυκατοικίες. Πρόκειται για μια διαδικασία που ευνοήθηκε από τον νόμο της αντιπαροχής και ευθύ­νεται για την άναρχη δόμηση των αστικών κέντρων στην Ελλάδα.

Οι αφηγητές των δύο χωρίων προσεγγίζουν από εντελώς διαφορετική οπτική γωνία την κατεδάφιση των πα­λαιών οικοδομημάτων.

Στου Κεμάλ το σπίτι:

Ο αφηγητής αναφέρεται με οργή στην κατεδάφιση του παλαιού σπιτιού. Περιφρονεί τους εργολάβους κα­ταλογίζοντας τους ιδιοτέλεια και κερδοσκοπική διάθεση. Έχει το βλέμμα στραμμένο προς το παρελθόν, σ' έ­να κόσμο που χάνεται και μαζί του κατεδαφίζονται οι αξίες των απλών ανθρώπων: η απλότητα, η συμπόνια για τους άλλους, η γνησιότητα, η αλήθεια. Το κυνήγι του κέρδους καταργεί τις αυλές των σπιτιών και υψώνει στη θέση τους ψυχρά οικοδομήματα που εξυπηρετούν ίσως την ανάγκη στέγασης, αλλά καταργούν τον κοινωνι­κό ιστό τη συνοχή, την ατμόσφαιρα της γειτονιάς.

Κατεδαφιζόμεθα:

Ο ήρωας στο Κατεδαφιζόμεθα είναι ένας νέος άνθρωπος πoυ ονειρεύεται ένα καλύτερο μέλλον και προσ­δοκά με ανυπομονησία την κατεδάφιση της οικογενειακής εστίας, καθώς μια τέτοια προοπτική θα του αποφέ­ρει χρήματα ή άλλα υλικά οφέλη. Είναι νέος και το μέτρο της αντιπαροχής δύναται να του το εξασφαλίσει. Έτσι, δεν αντιλαμβάνεται την ουσία της αντίδρασης των ηλικιωμένων συγγενισσών του που αρνούνται να δουν το σπιτικό τους να κατεδαφίζεται Είναι οι θείες του που συντηρούν τη μνήμη, που διατηρούν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με κάθε σύμβολο και απομεινάρι μιας εποχής η οποία νομοτελειακά βαδίζει προς τη λήξη της. Ο ή­ρωας εκφράζοντας το πνεύμα της νέας εποχής επιζητά λύσεις άμεσες πρακτικές, αποτελεσματικές, λύσεις ε­πιβίωσης, χωρίς να συνειδητοποιεί όμως ότι παρόμοιες επιλογές συνεπάγονται διακοπή δεσμών με το παρελ­θόν, γεγονός που στερεί μακροπρόθεσμα από μια κοινωνία τη συνέχεια και τη συνοχή.

αναδημοσίευση από: ΕΘΝΟΣ-ΠΑΙΔΕΙΑ Τετάρτη 12 Μαΐου 2010