Τι γνωρίζετε για τις διεργασίες που συντελέστηκαν προς την κατεύθυνση δημιουργίας μιας αυτόνομης Ποντιακής ∆ημοκρατίας στο Παρίσι μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου;
ΠΗΓΗ:
«Ο σεβαστός πρόεδρος της κυβερνήσεως επιδοκιμάζει καθ' όλα τον αγώνα μας και με ενεθάρρυνε πολύ δια την επιτυχίαν του, η δε υποστήριξίς του μας είναι από τούδε εξησφαλισμένη» Απόσπασμα επιστολής Κ.Κωνσταντινίδη στις 17 Νοεμβρίου 1917 μετά από συνάντηση με τον Ε. Βενιζέλο στη Νίκαια.
«Γνωρίζω ότι οι Πόντιοι δεν αποδέχονται την εν υπομνήματί μου προς συνδιάσκεψιν υπόδειξιν όπως βιλαέτιον Τραπεζούντος περιληφθή Αρμενικόν Κράτος. Και είμαι πρόθυμος αναγνωρίσω τούτο συνδιασκέψεως, διότι δεν νομίζω έχω δικαίωμα επιβάλω αυτοί λύσιν, ην αποστέργουσιν. Αλλά παρακαλώ εξηγήσατε αντιπροσώποις αυτών ποίαι σκέψεις με ήγαγον εις διατύπωσιν υπομνήματός μου. Αξίωσιν όπως ιδρυθεί ίδιον κράτος Πόντου δεν νομίζω έχει ελπίδας επιτυχίας…» Τηλεγράφημα Ε. Βενιζέλου στην Εθνοσυνέλευση των Ποντίων στο Βατούμ, 7 Φεβρουαρίου 1921.
«∆εν είχα τα στοιχεία που μου φέρατε, δεν γνώριζα όσα μου λέτε. Να μου κάνετε ένα υπόμνημα και να πάτε εσείς, Σεβασμιότατε να ξανανοίξετε με τους ενδιαφερόμενους τη συζήτηση. Και όπου σας αντικρούσουν με δικά μου λόγια, να με διαψεύσετε.» Έγκριση του Ε. Βενιζέλου προς το Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθο τον Απρίλιο του 1919
Απάντηση
Οι Έλληνες του Πόντου τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έκριναν τις συνθήκες κατάλληλες για να διεκδικήσουν τη δημιουργία μιας αυτόνομης Ποντιακής ∆ημοκρατίας. Για την υλοποίηση του σχεδίου αυτού ήταν φυσικό να αναζητηθεί η σύμπραξη της ελληνικής κυβέρνησης, βλ. σχ. εγχ.: «Η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου ήταν αρχικά σύμφωνη με τον αγώνα και τις εθνικές διεκδικήσεις των Ποντίων. Στο συνέδριο Ειρήνης όμως στο Παρίσι, που άρχισε το Δεκέμβριο του 1918, ο Ελ. Βενιζέλος πιέστηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις και δεν συμπεριέλαβε τον Πόντο στο φάκελο των ελληνικών διεκδικήσεων, και, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των Ελλήνων του Πόντου, συμφώνησε να παραχωρηθεί η περιοχή στην υπό ίδρυση Αρμενική Δημοκρατία. Η πρόταση του Ελ. Βενιζέλου προκάλεσε μεγάλη απογοήτευση στους Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι στα διάφορα συνέδρια που πραγματοποίησαν στο Μπακού, στο Κρασνοντάρ, στο Βατούμ και στη Μασσαλία, διαμαρτυρήθηκαν έντονα για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Πολλά ποντιακά σωματεία έστειλαν τότε τηλεγραφήματα στο Παρίσι για να μεταπείσουν τον πρωθυπουργό, τον οποίο επισκέφθηκε μάλιστα τον Απρίλιο του 1919 ο μητροπολίτης Χρύσανθος. Μετά τη διεξοδική ενημέρωση που έλαβε ο Έλληνας πρωθυπουργός από τον Χρύσανθο, για το Ποντιακό Ζήτημα, αποφάσισε να ενισχύσει τις προσπάθειες των Ποντίων και έδωσε την έγκριση του στο μητροπολίτη να συνεχίσει την προσπάθεια ενημέρωσης όλων των πολιτικών που έλαβαν μέρος στη Συνδιάσκεψη. Οι περισσότεροι από αυτούς, με εξαίρεση τους Άγγλους αντιπροσώπους, είδαν με πολλή κατανόηση τα αιτήματα των Ελληνοποντίων. Συγκεκριμένα, στην πρόταση του μητροπολίτη να γίνει ο Πόντος ανεξάρτητο κράτος υπό ελληνική εντολή, ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Ουίλσον απάντησε: «Είναι θαυμάσια όσα μου λέτε. Ο Πόντος πρέπει να γίνει ανεξάρτητος. Μίαν ψήφον έχω εις την Συνδιάσκεψιν, αλλά θα την διαθέσω υπέρ τον λαού σας».
Πριν ακόμα τη λήξη του πολέμου, το 1917, ο Κ. Κωνσταντινίδης σε επιστολή του διαβεβαιώνει τους Πόντιους για την υποστήριξη της Ελλάδας στον αγώνα τους. Σύμφωνα με το πρώτο παράθεμα, ο Ε. Βενιζέλος φαίνεται να επιδοκιμάζει και να ενθαρρύνει τον αγώνα για δημιουργία αυτόνομου κράτους στον Πόντο, αλλά και να υπόσχεται την μελλοντική του συμπαράσταση. Οι ιστορικές μας γνώσεις επιβεβαιώνουν το περιεχόμενο της συγκεκριμένης επιστολής, καθώς γνωρίζουμε ότι αρχικά η κυβέρνηση Βενιζέλου ήταν σύμφωνη με τον αγώνα και τις εθνικές διεκδικήσεις των Ποντίων. Παρά όμως τις αρχικές διαβεβαιώσεις, στο συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι, το ∆εκέμβριο του 1918, ο Βενιζέλος πιεζόμενος από τις συμμαχικές δυνάμεις δεν συμπεριέλαβε τον Πόντο στις ελληνικές διεκδικήσεις και συμφώνησε να παραχωρηθεί η περιοχή στην υπό ίδρυση Αρμενική ∆ημοκρατία. Το σκεπτικό της απόφασης αυτής διακρίνεται καθαρά στο δεύτερο παράθεμα, στο τηλεγράφημα του Βενιζέλου στην Εθνοσυνέλευση των Ποντίων στο Βατούμ, στις 7 Φεβρουαρίου 1921. Εκεί ο Βενιζέλος φαίνεται να γνωρίζει την αντίθεση των Ποντίων στην παραχώρηση της περιοχής της Τραπεζούντας στο υπό ίδρυση Αρμενικό Κράτος. Ο ίδιος παρουσιάζεται πρόθυμος να μεταφέρει την αντίθεση αυτή στη συνδιάσκεψη, καθώς, όπως διατείνεται, δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει στους Πόντιους ανεπιθύμητες σ' αυτούς λύσεις. Στη συνέχεια του κειμένου δικαιολογεί την αρνητική στάση του, αναφέροντας ότι δεν θεωρεί εφικτή την επιβίωση ενός αυτόνομου ποντιακού κράτους στην περιοχή και ζητεί να μεταφερθούν οι απόψεις του στους αντιπροσώπους της Εθνοσυνέλευσης. Η αντίδραση των Ποντίων στις απόψεις του Βενιζέλου είναι γνωστές από τις ιστορικές μας γνώσεις. ∆ιάφορα συνέδρια Ποντίων στο Μπακού, στο Κρασνοντάρ, στο Βατούμ και στη Μασσαλία διαμαρτυρήθηκαν και πολλά σωματεία έστειλαν τηλεγραφήματα στο Παρίσι για να μεταπείσουν το Βενιζέλο. Καθοριστική τέλος υπήρξε η επίσκεψη του μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1919. Ο Χρύσανθος ενημέρωσε τον Έλληνα πρωθυπουργό για την κατάσταση στον Πόντο και πέτυχε να τον μεταπείσει. Το τρίτο παράθεμα αναφέρεται στην αλλαγή στάσης του Βενιζέλου πάνω στο Ποντιακό Ζήτημα, καθώς στη συνάντηση παρουσιάστηκαν πολλά νέα στοιχεία, τα οποία ο ίδιος δεν γνώριζε. Στη συνέχεια αποφασίζει να υποστηρίξει τις προσπάθειες των Ποντίων και δίνει την έγκρισή του στο μητροπολίτη να ενημερώσει για τον Πόντο τους ξένους πολιτικούς που πήραν μέρος στο συνέδριο της Ειρήνης. Μάλιστα του δίνει το δικαίωμα, σε περίπτωση που οι πολιτικοί αυτοί επικαλεστούν την πρότερη αρνητική στάση του Βενιζέλου στο Ποντιακό Ζήτημα, να τον διαψεύσουν. Στη συνέχεια, ο Χρύσανθος κάνει πράξη την παραίνεση Βενιζέλου και επισκέπτεται τους ξένους αντιπροσώπους. Όλοι τους, με εξαίρεση τους Άγγλους, δείχνουν κατανόηση στο ποντιακό αίτημα για ανεξαρτησία, με τον αμερικανό πρόεδρο Ουίλσον να εμφανίζεται ιδιαίτερα ενθαρρυντικός και ενθουσιώδης. ∆υστυχώς, το συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι δεν κατόρθωσε να δώσει οριστική και βιώσιμη λύση στο Ποντιακό Ζήτημα και η αποτυχία αυτή υπήρξε καθοριστική και καταδικαστική για το μέλλον του Πόντου.
πηγή: Φροντιστήριο ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου