Προϋποθέσεις διαλόγου στην τάξη

Το δημοκρατικό σχολείο οφείλει να θεμελιωθεί στο διάλογο, γιατί ο διάλογος αποτελεί το ουσιώδες γνώρισμα της δημοκρατίας. Με το διάλογο αμβλύνονται διαφορές συγκλίνουν αντιθέσεις, αίρονται παρεξηγήσεις, προλαβαίνονται συγκρούσεις.

Ο διάλογος όμως, για να μην είναι μόνο επίφαση¹ ή παρωδία απαιτεί ορισμένες κοινές παραδοχές. Πίστη στον ορθό λόγο και στη λογική επιχειρηματολογία, δηλ στην επιχειρηματολογία που ακολουθώντας μια έγκυρη συλλογιστική διαδικασία αποδείχνει την αλήθεια ή τεκμηριώνει την ορθότητα μιας άποψης. Προϋποθέτει αποδοχή του άλλου και σεβασμό στη γνώμη του άλλου. Θεμελιώνεται πάνω στην ελευθερία, που παρέχει τη δυνατότητα στον καθένα να εκφράζει την άποψη του χωρίς το φόβο του ελέγχού. Αυτό σημαίνει ταυτόχρονα πίστη στην πολυφωνία και στην αναγκαιότητα της αντιπαράθεσης των ιδεών, γιατί μέσα απ' αυτή την πολυφωνία και την αντιπαράθεση γίνεται πληρέστερη η ενημέρωση, ενισχύεται η κριτική στάση, βρίσκεται ορθότερη λύση στο πρόβλημα, αφού οι ιδέες το φωτίζουν απ' όλες τις πτυχές και δίνουν τη δυνατότητα για ποικίλους συνδυασμούς.

Έκθεση Β Λυκείου: Ο ρόλος της τέχνης (θέματα και απαντήσεις)

ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Πέρασε κιόλας ένας μήνας από τότε που ο πιανίστας Maurizio Pollini προσπάθησε να διαβάσει την πολυσυζητημένη δήλωση για το Βιετνάμ, πριν αρχίσει τη συναυλία στην αίθουσα της «Εταιρείας του Κουαρτέτου», και η διαμάχη δεν τελείωσε ακόμη: το αποδεικνύουν τα γράμματα που συνεχίζουν να έρχονται στα γραφεία των εφημερίδων του Μιλάνου, καθώς και η δήλωση των μουσικών που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην εφημερίδα «Il Giorno». Πιστεύω επομένως ότι δε θα είναι κακό αν προσπαθήσω να κάνω μια θεωρητική εξέταση του γεγονότος.

Οι πηγές και η διηγηματογραφία του Γ. Βιζυηνού

Το «αμάρτημα της μητρός μου» πρωτοδημοσιεύθηκε το 1883 στο γαλλικό περιοδικό «Nouvelle Revue» και είναι το πρώτο από μια σειρά διηγημάτων του Γ. Βιζυηνού.

α) Ποια στοιχεία του έργου πιστοποιούν ότι πρόκειται για διήγημα και ποιες οι διαφορές του από το μυθιστόρημα;

β) Ποιοι από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην ανά­δειξη του διηγήματος ως «νέου» γραμματολογικού εί­δους το 1880 στην Ελλάδα, επηρέασαν το Βιζυηνό ώστε να ασχοληθεί με το είδος;

γ) Από ποιες πηγές αντλεί το αφηγηματικό του υλικό ο Γ. Βι­ζυηνός;

Πότε καθιερώθηκε η προ και μετά Χριστόν χρονολόγηση;

Ερώτηση : Ποιο έτος γεννήθηκε, κάποιος που πρωτοείδε το φως, πριν 2000 χρόνια;

Απάντηση: Μα, φυσικά, το 759 Και αυτό γιατί μέχρι το 527μ.Χ. η χρονολογική αρίθμηση (στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία) δεν άρχιζε από τη γέννηση του Χριστού, αλλά από την ίδρυση της Ρώμης (753 a.u. c. anno urbis conditae, μτφ: από την ίδρυση της Ρώμης). Το 527 μ. Χ. ένας μοναχός από τη Σκυθία, που ζούσε στη Ρώμη, ο Διονύσιος ο Μικρός (Dionysius Exiguus), υπολογίζει για πρώτη φορά το χρόνο της γέννησης του Χριστού και προσδιορίζει το 753 a.u.c. Ο Διονύσιος αποφασίζει να ορίσει το έτος της γέννησης του Χριστού ως έτος 1μ.Χ. Απ’ εδώ και πέρα όλες οι χρονολογίες, πριν και μετά τη γέννηση του Χριστού, είναι αποτέλεσμα της (αυθαίρετης) καταμέτρησης που έκανε ο Διονύσιος. 

Διαγώνισμα Λατινικών Β Λυκείου: μαθήματα 7 και 20

ΘΕΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Α) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο:

7.  Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: "Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt".

20. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnovit; extractum imperatorem eum salutavit. Hinc ad commilitones suos eum adduxit. Ab his in castra delatus est tristis et trepidus, dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur. Postero die Claudius imperator factus est.

(40 Μονάδες)

Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου: μαθήματα 38, 40 και 43

Θέμα 1ο

Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα:

38. In sacello quodam nocte cum  sororis filia persedebat expectabatque dum  aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: "ego libenter tibi mea sede cedo".

40. «Licet  mihi ostendas agmina  militum,  quibus  curiam  circumsedisti;  licet  mortem miniteris,  numquam tamen  ego  hostem  iudicado   Marium.  Etsi  senex  et  corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse.

43. Ergo  ego nisi  peperissem,  Roma non  oppugnaretur; nisi  filium haberem, libera  in libera patria mortua essem. Ego  nihil iam pati possum nec diu miserrima futura sum: at contra hos,  si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet.»

(40 μονάδες)

Επιλεκτική η φωτογράφιση των γεγονότων του 20ού αιώνα από τους Έλληνες φωτογράφους

Του Μανώλη Πιμπλή
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟ - ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΑΛΚΗ ΞΑΝΘΑΚΗ

Η επιλεκτική φωτογράφιση των μεγάλων γεγονότων του 20ού αιώνα από τους Έλληνες φωτογράφους προκαλεί ερωτηματικά στους ιστορικούς, λέει ο ερευνητής Άλκης Ξανθάκης.

Στις 21 Σεπτεμβρίου 1839 ο Γαλλοελβετός Πιερ – Γκασπάρ Γκιστάβ Ζολί ντε Λοτμπινιέρ ξεκίνησε από τη Μασσαλία, επιβάτης του ιστιοφόρου «Μέντωρ», ένα μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή. Πέρασε από την Κορσική, το Λιβόρνο, τη Μάλτα και στα τέλη του μήνα έφτασε στη Σύρο. Στις 6 Οκτωβρίου αποβιβάστηκε στον Πειραιά, ταξίδεψε λίγο στην Πελοπόννησο και στην επιστροφή του στην Αθήνα, στις 22 Οκτωβρίου, ανέβηκε στην Ακρόπολη και τη φωτογράφισε. Αυτή, λέει ο Άλκης Ξανθάκης στην «Ιστορία της Ελληνικής Φωτογραφίας», ήταν η πρώτη φωτογραφία που τραβήχτηκε στην Ελλάδα. 

Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου μαθήματα 41 και 42 (θέματα και απαντήσεις)

41. Curius et Fabricius antiquissimi viri, et his antiquiores Horatii plane ac dilucide cum suis locuti sunt; non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed sic loquere, ut viri aetatis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore: “tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inauditum”.

Λατινικά Β Λυκείου: κείμενο 3 μετάφραση

3. Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ

    

Κείμενο			Μετάφραση
Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba forma sua, cum Nymhis se comparat. Neptunus iratus ad oram Aethipiae urget beluam marinam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: “regia hostia deo placet!”. Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat;  belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennatis advolat; puellam videt et stupet forma puellae. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.		Ο Κηφέας και  η Κασσιόπη έχουν την Ανδρομέδα κόρη. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νύμφες (Νηρηίδες). Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας ένα θαλάσσιο κήτος, που βλάπτει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους «βασιλικό σφάγιο αρέσει στο θεό». Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε βράχο.  Το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά ο Περσέας φτάνει πετώντας με τα φτερωτά σανδάλια. Βλέπει την κόρη και θαμπώνεται από την ομορφιά της κόρης. Ο Περσέας εξοντώνει το θηρίο με το δόρυ και απελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

«Κοινή γνώμη» (Μύθοι και πραγματικότητες).

«Δημοσκοπήσεις, μετρήσεις δημοτικότητας πολιτικών προσώπων, δια­φημιστικές καμπάνιες, πολιτική προπαγάνδα και απόπειρες επηρεασμού από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας έχουν όλες τους έναν κοινό παρονομαστή: την κοινή γνώμη. (Πολλοί) την επικαλούνται συνεχώς με τόση συνέπεια κι επιμονή, που δημιουργείται η εντύπωση πως η κοινή γνώμη είναι πλέον παντοδύναμη, άξια σεβασμού και, φυσικά, ότι απο­τελεί μια χειροπιαστή πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου, χωρίς την οποία δεν νοείται πολιτικός βίος ή /και συλλογική συμπεριφορά.

Τυποποίηση και μαζοποίηση (αναπτυγμένο θέμα έκθεσης)

Με τα μέσα και τις δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα, πολλά φαινόμε­να τείνουν να εξομοιώσουν και να οδηγήσουν στη μαζοποίηση και την τυποποίηση του σύγχρονου ανθρώπου σε όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις της ατομικής και κοινωνικής ζωής.

α.  Ποια είναι τα φαινόμενα αυτά;

β.  Ποιες είναι οι επιπτώσεις στην ατομική και κοινωνική ζωή;

γ. Με ποιους τρόπους μπορεί να διαφυλαχθεί η αυτονομία της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου;