Έκθεση Γ Λυκείου: Παράδοση και ποιότητα ζωής

ΚΕΙΜΕΝΟ: «Η μειονεξία των Ελλήνων» Χρήστος Γιανναράς

Η μειονεξία των Νεοελλήνων απέναντι στη Δύση και στον πολιτισμό της δεν είναι φαινόμενο τωρινό. Είναι μάλλον ένα συλλογικό υποσυνείδητο διαμορφωμένο σε ιστορική διαδρομή τριών τουλάχιστον αιώνων, Ταπεινωμένος ο Ελληνισμός από την τουρκική κατάκτηση, βυθισμένος στη φτώχεια και την απαιδευσία, άρχισε να ταυτίζει τα «φώτα» του πολιτισμού και την πρόοδο με την οικονομική ανάπτυξη, τον πολιτικό φιλελευθερισμό και την τεχνολογική εξέλιξη της Δύσης,

Σήμερα χρειαζόμαστε ξεχωριστή καλλιέργεια, ίσως και ειδικές σπουδές, για να αποτιμήσουμε το εκπληκτικό πολιτιστικό επίπεδο εκείνου του ταπεινωμένου ελληνισμού: Τη λαϊκή αρχιτεκτονική, την εικονογραφία, τους κοινοτικούς θεσμούς, το ήθος της αγοράς, την οργάνωση των συντεχνιών, το τραγούδι και τη μουσική των χρόνων της τουρκοκρατίας. Αλλά κάποτε αυτά όλα θεωρήθηκαν υπανάπτυξη και βαρβαρότητα οε σύγκριση με τις μηχανές, τα βιομηχανικά προϊόντα, τα τσιμεντένια κιβούρια της μοντέρνας στεγαστικής και τα «δικαιώματα του ατόμου» που παρήγαγε η Δύση.

Ιστορία κατεύθυνσης: Η αντίδραση των προσφύγων στην υπογραφή της Σύμβασης της Λοζάνης (πηγή)

Με βάση το παράθεμα 13 του σχολικού βιβλίου σελ. 153-154 ποια επιχειρήματα χρησιμοποιούν οι αλύτρωτοι Έλληνες για να υποστηρίξουν την άποψη ότι η ανταλλαγή των ελληνικών πληθυσμών της Τουρκίας «πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική»;

Ψήφισμα που εγκρίθη­κε από τους πρόσφυγες της Αθήνας στην Ομόνοια, στο πάνδημο συλλαλητήριο της 21-1-1923 που οργανώθηκε για να εκφραστεί η αντίθεση τους στην υποχρεωτική ανταλλαγή.

«Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, της Ανα­τολικής Θράκης και του Εύξεινου Πόντου ... θεωρούν ότι η Ανταλλαγή των ελληνι­κών πληθυσμών της Τουρκίας που ανέρχονται σε ένα εκα­τομμύριο διακόσιες χιλιάδες απέναντι σε τριακόσιες χιλιάδες μουσουλμάνους της Ελλάδας ... πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική... ότι είναι αντίθετη προς τα ιερότερα δικαιώματα του ανθρώπου, της ελευθερίας και ιδιοκτησίας· ότι το σύστημα της Ανταλλαγής αποτελεί νέα και κεκαλυμμένη μορφή αναγκαστικού εκπατρισμού και αναγκαστικής απαλλοτρίωσης που κανένα κράτος δεν έχει το δικαίωμα να θέσει σε εφαρ­μογή παρά τη θέληση των πληθυσμών. Ότι οι ελληνι­κοί πληθυσμοί της Μικρασίας, αυτόχθονες από πανάρχαιους χρόνους στη γη που κατοικούσαν και πάνω στην οποία τα δικαιώματα τους είναι αναπαλ­λοτρίωτα και απαράγραπτα, δεν μετανάστευσαν με τη θέληση τους αλλά εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους αντιμετωπίζοντας το φάσμα της σφαγής. ... Οι αλύ­τρωτοι Έλληνες συναγμένοι εδώ και σε άλλες πόλεις και νησιά της Ελλάδας αποφασίζουν και ψηφίζουν ομόφωνα να αξιώσουν τη δυνατότητα να παλιννο­στήσουν στις πατρίδες τους κάτω από ουσιαστικές συνθήκες εγγύησης που θα καταστήσουν αυτήν την παλιννόστηση πραγματοποιήσιμη ... Σε αντίθετη περίπτωση καταγγέλλουν την αδικία που τους γίνε­ται, σαν μία προσβολή δίχως προηγούμενο κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού.»

Προτεινόμενο θέμα: Οι κίνδυνοι της τεχνικής προόδου (Έκθεση Γ Λυκείου)

Κείμενο: 

Όσο περνά ο καιρός, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι, που ξεπερνώντας τη φιλήδονη υπνηλία του πλήθους, ανησυχούν, γιατί αντιλαμβάνονται πως οι μηχανές, μέρα με τη μέρα, γίνονται μια πραγματικότητα απάνθρωπη, καταθλιπτική, πιεστική. Σαν το μαθητευόμενο μάγο, ο άνθρωπος της εποχής μας κινδυνεύει από αυτό το «μηχανικό σύμπαν» μέσα στα σπλάχνα του οποίου όλο και πιο βαθιά εισχωρεί. Λεν είναι μόνο το παιχνίδι που τον ωθεί. Είναι, ουσιαστικά, μια λαχτάρα επίγειας ευδαιμονίας που οιστρηλατεί τις εμπνεύσεις του και που τον αναγκάζει να προβεί σε έναν τρομερό μετασχηματισμό: ν’ απαρνηθεί το ρυθμό και το χρόνο της δικής του, ανθρώπινης, προσωπικής ζωής και να εγκολπωθεί το ρυθμό και το χρόνο της μηχανής. Να κινείται, να τρώει, να σκέφτεται, να ζει, να δρα, μιμούμενος τη μηχανή. Έτσι, χωρίς καλά - καλά να το καταλάβει, έπαψε να ‘ναι πρότυπο του ανθρώπινου βίου ο θεός ή ο άγιος, ο σοφός ή ο ενάρετος, ο σώφρων ή ο έντιμος και τη θέση τους κατέλαβε η μηχανή. Παρουσία δεσποτική που εφευρέθηκε, για ν’ αφήνει τάχα περισσότερο ελεύθερο χρόνο στον άνθρωπο και να τον πλουτίζει με περισσότερα αγαθά, κατέλαβε ολόκληρο το χώρο της ζωής του και όλο και πιο βαθιά τον υποδουλώνει και προσπαθεί να του αλλάξει κι αυτήν ακόμη τη βαθύτερη φύση του, την κίνηση του εσωτερικού του κόσμου.

Όταν οι γονείς δεν είναι καλό πρότυπο για τα παιδιά τους ... ...

Προτεινόμενο θέμα Έκθεση Γ Λυκείου: Η επαναστατικότητα των νέων και η απουσία πολιτικής σκέψης

Κείμενο:

... Και έτσι περνούσε ο χρόνος, οι μέρες, οι μήνες και το σχο­λείο με τα στενά του όρια δε μπορούσε πλέον να κρατήσει τις επιθυμίες και τα όνειρα μας. Ψάχναμε το διαφορετικό, το αλλιώτικο, το ξεχωριστό. Στην εμφάνιση, στον τρόπο ο­μιλίας ή διασκέδασης, στη μουσική, σε όλα εκείνα που θα μας έκαναν να βρισκόμαστε στο επίκεντρο της προσοχής των άλλων.

Αρχίσαμε λοιπόν ν’ αναζητούμε το ρηξικέλευθο κι όταν το βρίσκαμε το κάναμε πράξη, προσπαθούσαμε να το επιβάλ­λουμε στους γύρω μας, οι οποίοι μας ακολουθούσαν πει­θήνια, γιατί ενδόμυχα ήθελαν να μας μοιάσουν. Οι πρώτοι που ανάψαμε τσιγάρο στο πίσω μέρος της αυλής. Δύο μέ­ρες αποβολή...Οι πρώτοι που βάλαμε σκουλαρίκι. Χωρίς α­ποβολή αυτή τη φορά, αφού δεν υπήρχε προηγούμενο, ά­ρα δεν υπήρχε και ποινή... Κάθε κίνηση και μια διαφορετική εμπειρία εικόνων και συναισθημάτων. Οι γονείς άρχισαν να ανησυχούν κάπως ... Τα βράδια αρχίσαμε να βγαίνουμε πε­ρισσότερο. Μεγάλες βόλτες, το γύρο των Αμπελοκήπων-μαγαζιά ελάχιστα τότε- οι νέοι περνούσαν τις ώρες τους στα πάρκα, στις πλατείες της γειτονιάς τους. Όμως εμάς δε μας έφτανε αυτό. Οι βόλτες έγιναν μεγαλύτερες ,τα στέ­κια άλλαξαν και ανακαλύπταμε πράγματα που δεν τα «ά­ντεχε» η ηλικία μας. Οι βραδινές κραιπάλες μας έδιναν τη δυνατότητα να ξεχωρίζουμε το επόμενο πρωινό, την ώρα που αφηγούμασταν στους υπόλοιπους τις εμπειρίες της προηγούμενης νύκτας ...

Τι θα έλεγε ο Πλάτωνας για τα greeklish;

Η προέκταση του χεριού των μαθητών είναι το κινητό τους. Πάρτε τους το κινητό και προκαλέστε τη νέα επανάσταση. Σαφέστατα και ορθώς απαγορεύεται το κινητό στην τάξη. Σαφέστατα, επιμόνως και χωρίς αιδώ τα κινητά χρησιμοποιούνται μέσα στην τάξη, κατά κόρον. Ποιος 40άρης ή 50άρης δάσκαλος ή καθηγητής θα προλάβει τον 14χρονο πιτσιρικά; Κρυμμένο το κινητό μέσα στα πόδια ή στην πάνινη κασετίνα που βολεύει μια χαρά για να φαίνεται, κρυμμένο ανάμεσα στα στυλό, αν έρχεται μήνυμα ή κλήση. Τα sms δίνουν και παίρνουν. Οι ταχύτητες είναι εκπληκτικές, τυφλό σύστημα και καμία αγωνία ορθογραφίας μιας και το κείμενο είναι σε greeklish.

Η δημοκρατία των sms

Ο πιο γρήγορος τρόπος επικοινωνίας είναι τα sms. Απλός, άμεσος, διακριτικός, σύντομος. Αλλά τα sms δεν περιορίζονται μόνο στις διαπροσωπικές σχέσεις. Γίνονται τρόπος δημόσιας δήλωσης, έκφρασης γνώμης, τοποθέτησης. Τα sms είναι ένας σύγχρονος τρόπος ψηφοφορίας. Δεν διασφαλίζεται βέβαια σ’ αυτά η διπλοψηφία, κι έτσι μέχρι στιγμής δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε επίσημες πολιτικές ή κομματικές εκλογικές διαδικασίες.

Η ψήφος ή η δήλωση γνώμης μέσω sms αφορά, μέχρι στιγμής, τα φεστιβάλ τραγουδιού (τη βραδιά του Φεστιβάλ Γιουροβίζιον πιάνεται το χέρι πολλών για να δώσουν πόντους στο αγαπημένο τους τραγούδι), στα τηλεπαιχνίδια ή στα reality (επιστρατεύονται κοινότητες φίλων και γνωστών για να υπερψηφιστεί ο τάδε ή ο δείνα), και είναι ένας από τους προσφορότερους τρόπους επικοινωνίας στις ραδιοφωνικές εκπομπές. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν μπει σ’ αυτόν το χορό και οι αναγνώστες.

Έκθεση Γ Λυκείου: Οι προτεραιότητες, οι προκλήσεις και ο ρόλος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Κείμενο: Ο μεγάλος ασθενής

Οι διεθνείς και εσωτερικές πολιτικές και κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις επηρεάζονται πλέον καθοριστικά από την παγκοσμιοποίηση, δηλαδή από τη διεθνή κίνηση προσώπων και εργασίας, προϊόντων και κεφαλαίων, τε­χνογνωσίας και πληροφορίας. Η νέα αυτή κατάσταση είναι μια δεδομένη πραγματικότητα του 21ου αιώνα και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται μόνο με έναν καταγγελτικό λόγο και αφορισμούς, αλλά είναι επιβεβλημένο να α­ντιμετωπίζεται με πολιτικούς όρους.

Προτεινόμενο θέμα Έκθεσης Γ Λυκείου: Η καταναλωτική υπερβολή του σύγχρονου ανθρώπου

ΚΕΙΜΕΝΟ:

«Κατανάλωση»

Ο τρόπος της κατανάλωσης μας έχει υποχρεωτικά σαν αποτέλεσμα το γεγονός ότι ποτέ δεν είμαστε ικανοποιημένοι, αφού δεν είναι το δικό μας πραγματικό, συγκεκριμένο πρόσωπο που καταναλώνει ένα πραγματικό, συγκεκριμένο πράγμα. Έτσι, αναπτύσσουμε μια ολοένα μεγαλύτερη ανάγκη για περισσότερα πράγματα, για περισσότερη κατανάλωση. Είναι αλήθεια ότι, εφόσον το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού βρίσκεται κάτω από ένα ανεκτό επίπεδο συντήρησης, θα υπάρχει μια φυσική ανάγκη για περισσότερη κατανάλωση. Είναι, επίσης, αλήθεια ότι υπάρχει μια βάσιμη ανάγκη για περισσότερη κατανάλωση, όσο ο άνθρωπος αναπτύσσεται πολιτιστικά και έχει πιο εκλεπτυσμένες ανάγκες για καλύτερη τροφή, για αντικείμενα καλλιτεχνικής απόλαυσης, βιβλία κτλ. Η επιθυμία μας όμως για κατανάλωση έχει χάσει κάθε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου. Αρχικά, η ιδεατής κατανάλωσης περισσότερων και καλύτερων πραγμάτων είχε τη σημασία πως ένας άνθρωπος θα περνούσε καλύτερη, πιο ικανοποιημένη ζωή. Η κατανάλωση ήταν ένα μέσο για ένα σκοπό, το σκοπό της ευτυχίας. Τώρα έχει γίνει αυτοσκοπός. Η σταθερή αύξηση των αναγκών μας ωθεί σε μια συνεχώς μεγαλύτερη προσπάθεια, μας κάνει να εξαρτιόμαστε απ' αυτές τις ανάγκες και από τους ανθρώπους και από τους θεσμούς με τη βοήθεια των οποίων τις ικανοποιούμε. «Κάθε πρόσωπο προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα ανάγκη σε ένα άλλο πρόσωπο, για να το ωθήσει σε μια νέα εξάρτηση, σ' ένα νέο τρόπο απόλαυσης, κι έτσι στην οικονομική του καταστροφή... Μ' ένα πλήθος εμπορευμάτων δημιουργείται το βασίλειο των ξένων πραγμάτων που υποδουλώνουν τον άνθρωπο» (Κ. Μαρξ).

Λογοτεχνία κατεύθυνσης: Ο Κρητικός, ερωτήσεις σε όλο το ποίημα

«Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ» - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1.    Ο Ι. Πολυλάς παρατηρούσε λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Σολωμού: «ως είναι φανερόν από την αρχή τούτου του αποσπάσματος [εννοείται του Κρητικού], αυτό ήταν συνέχεια ποιήματος, του οποίου ο  μακαρίτης  είχε συνθέσει ή τουλάχιστον σχεδιάσει τα δεκαεφτά πρώτα κεφάλαια. Από αυτά δεν ευρίσκεται ίχνος εις τα σωζόμενα χειρόγραφα». Να αναλύσετε την παραπάνω άποψη και να αναφερθείτε σε άλλες απόψεις που έχουν τυχόν διατυπωθεί για το ίδιο θέμα.

2.    «Εξάλλου, κάποια ρομαντικά στοιχεία μπορούμε να βρούμε και στην ποίηση ορισμένων Επτανήσιων ποιητών, όπως ο Διονύσιος Σολωμός, ο Ανδρέας Κάλβος και ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης» (Λεξικό λογοτεχνικών όρων, σελίδα 163). Ποια βασικά χαρακτηριστικά του κινήματος του ρομαντισμού επισημαίνονται στο έργο του Σολωμού;

3.    Τι γνωρίζετε για τη στιχουργική του Κρητικού;

4.    «Κάτι κρυφό μυστήριο εστένεψε τη φύση». Ποια η σχέση της φύσης με τον αγώνα του ήρωα στον Κρητικό;

5.    Ποια η λειτουργία του φωτός στην ποιήση του Σολωμού γενικότερα και στους στίχους 7 και 8 του αποσπάσματος 4 [21] ειδικότερα;

6.     Ποιο το ιστορικό πλαίσιο του ποιήματος (τα πραγματικά γεγονότα που έδωσαν την έμπνευση για τη δημιουργία του ποιήματος) και πώς σχετίζεται με τους παράγοντες που επέδρασαν στο γλωσσικό και ιδεολογικό προσανατολισμό του;

7.    Ποια   είναι   τα   σημαντικότερα   θέματα   της   Επτανησιακής   Σχολής   που εντοπίζονται στον Κρητικό;

8.    Ποια χαρακτηριστικά αποδίδονται στη Φεγγαροντυμένη στα αποσπάσματα 3 [20] και 4 [21] του Κρητικού; Ποιες πιθανές ερμηνείες έχουν διατυπωθεί από τους μελετητές για τη Φεγγαροντυμένη;