"Το αμάρτημα της μητρός μου": ερωτήσεις - απαντήσεις σε όλο το κείμενο

1       Γιατί ο Παλαμάς αναφέρει ότι ο Βιζυηνός «ρέπει προς τη μυθιστοριογραφία»;

2       Λυτρώνεται η μητέρα στο τέλος του διηγήματος; Αποκαθίσταται στη συνείδηση του αναγνώστη και του αφηγητή; Γιατί η μητέρα θεωρείται τραγικό πρόσωπο;

3       Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά της διηγηματογραφίας του Βιζυηνού και να τα αναλύσετε συνοπτικά.

4       Ο  Μητσάκης αναφέρει: «Παρόλο που τα διηγήματα του Βιζυηνού είναι ραμμένα σε μια απλούστερη, σχετικά κομψή και θερμή καθαρεύουσα, όχι σπάνια η αφήγηση αποβάλλει το μετριοπαθή γλωσσικό καθωσπρεπισμό και πλησιάζει το λόγο της καθημερινής ζωής και πράξης». Να επιβεβαιώσετε την παραπάνω άποψη με αναφορές στο διήγημα.

5       Ο Μουλάς έχει επισημάνει ότι «Ο χώρος στα διηγήματα του Βιζυηνού λειτουργεί με συνεχείς αντιθέσεις. Μια από αυτές είναι η αντίθεση κλειστός - ανοιχτός χώρος». Πώς εγγράφονται στη συνείδηση του αφηγητή οι χώροι αυτοί και με τι είδους περιστατικά συνδέονται;

6       Να επισημάνετε τη διάσταση ανάμεσα στον ώριμο αφηγητή και την παιδική συνείδηση που προσλαμβάνει τα συμβάντα και να εξηγήσετε με λίγα λόγια τη διάσταση αυτή.

Λατινικά: Μάθημα 49 Μετάφραση, Γραμματική, Συντακτικό

Η ΠΟΡΚΙΑ ΚΑΙ Ο ΒΡΟΥΤΟΣ.

ΚΕΙΜΕΝΟ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset, cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit eoque velut forte elapso se vulneravit.   Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit, quod tonsoris praeripuisset officium. Cui secreto Porcia “non est hoc” inquit “temerarium factum meum, sed certissimum indicium amoris mei erga te tale consilium molientem: experiri enim volui, quam aequo animo me ferro essem interemptura, si tibi consilium non ex sententia cessiset”.

Σαν έμαθε η Πόρκια, η γυναίκα του Βρούτου, το σχέδιο του άνδρα της να δολοφονήσει τον Καίσαρα,[1] ζήτησε ένα ξυράφι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει τα νύχια της και αυτοτραυματίστηκε[2] με αυτό καθώς[3] της γλίστρησε δήθεν τυχαία. Έπειτα ο βρούτος, που οι υπηρέτριες τον κάλεσαν στην κρεβατοκάμαρά της με ξεφωνητά, ήλθε για να τη μαλώσει που τάχα είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα. Τότε η Πόρκια του είπε κρυφά: «Αυτό που έκανα[4] δεν ήταν πράξη ασυλλόγιστη αλλά μια ξεκάθαρη απόδειξη της αγάπης μου για σένα που ετοιμάζεις[5] τέτοιο σχέδιο. Θέλησα δηλαδή να δοκιμάσω με πόση ηρεμία θα σκοτωνόμουνα με το ξίφος, αν το σχέδιό σου δεν είχε αίσια έκβαση[6]».

 Λ Ε Ξ Ι Λ Ο Γ Ι Ο:

Ειρήνη - πόλεμος: προτεινόμενο θέμα (Έκθεση Γ Λυκείου)

ΚΕΙΜΕΝΟ: Θουκυδίδης Ιστορία Γ, 82-82

Με τέτοιες ωμότητες προχώρησε ο εμφύλιος πόλεμος και φάνηκε ακόμα πιο άγριος, καθώς ήταν ο πρώτος στην Ελλάδα" αργότερα βέβαια όλος ο ελληνικός κόσμος, μπορεί να πει κανείς, αναστατώθηκε, καθώς εχθρότητες υπήρχαν σε κάθε τόπο ανάμεσα στους αρχηγούς των δημοκρατικών, που προσκαλούσαν για υποστήριξη τους Αθηναίους, και τους ολιγαρχικούς, που απευθύνονταν στους Λακεδαιμονίους. Και όσο ήταν ειρήνη, εκτός που δεν είχαν αφορμές, δεν ήταν κι έτοιμοι να ζητήσουν την επέμβαση τους, τώρα όμως που άρχισαν να πολεμούν μεταξύ τους και κάθε μια παράταξη είχε την υποστήριξη των συμμάχων της, κοίταζε πώς να κάνει κακό στους αντιπάλους και με το χτύπημα αυτό να τους προσεταιριστεί· έτσι χωρίς πια προσχήματα παρέχονταν οι ενισχύσεις σ' όσους ήθελαν να προκαλέσουν πολιτικές αναταραχές.

Καταρράκτες στην... Καρδίτσα

Καταρράκτη ύψους 100 μέτρων σχημάτισαν τα νερά. Η στάθμη λόγω των βροχοπτώσεων ξεπέρασε τα 792 μέτρα και μεγάλες ποσότητες πέφτουν μέσω της παλιάς κοίτης του Ταυρωπού στον Αχελώο

Εντυπωσιακός καταρράκτης ύψους 100 μέτρων στο φράγμα της λίμνης Πλαστήρα, στην Καρδίτσα, λόγω υπερχείλισης του νερού. Οι δυνατές βροχοπτώσεις των περασμένων ημερών και τα χιόνια που λιώνουν στα Αγραφα γέμισαν τη λίμνη, και η στάθμη του νερού όχι μόνο έφτασε στο όριο των 792 μέτρων αλλά και το ξεπέρασε, με αποτέλεσμα να υπερχειλίσει και να κατακλύσει τη νεκρή κοίτη του Ταυρωπού, στην άλλη πλευρά του φράγματος, δημιουργώντας έναν καταρράκτη που έκοβε την ανάσα.

Μεγάλες ποσότητες νερού φεύγουν από τις διόδους εκτόνωσης του φράγματος της λίμνης Πλαστήρα σχηματίζοντας εντυπωσιακό καταρράκτη

Μεγάλες ποσότητες νερού έπεσαν μέσω του Ταυρωπού στον Αχελώο, αλλά και μέσω άλλων διόδων στη λίμνη Κάρλα και στον Πηνειό.

Κατολισθήσεις κατέστρεψαν δρόμους στα χωριά γύρω από τη λίμνη Πλαστήρα στην Καρδίτσα

Η κατάσταση εκτονώθηκε, χθες η στάθμη του νερού ήταν 791,97 μέτρα, αλλά οι φορείς της περιοχής φοβούνται πως τις επόμενες ημέρες το φαινόμενο θα επαναληφθεί και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση, καθώς αναμένονται νέες βροχοπτώσεις. «Φέτος θα είναι μια πολύ καλή χρονιά για τον Θεσσαλικό κάμπο, ο οποίος ταλαιπωρείται κάθε χρόνο από ξηρασίες. Η λίμνη έχει πολύ νερό και θα διοχετεύσουμε αρκετές ποσότητες στον κάμπο της Καρδίτσας και της Λάρισας. Θα είναι περισσότερο από τις προηγούμενες χρονιές και πιστεύουμε πως θα ικανοποιήσουμε τους αγρότες» δήλωσε στο «Εθνος» ο διευθυντής του υδροηλεκτρικού σταθμού της ΔΕΗ στη λίμνη Πλαστήρα, Θ. Στάλιας. Τις ημέρες αυτές το εργοστάσιο της ΔΕΗ δούλευε στο φουλ για την παραγωγή ενέργειας, χρησιμοποιώντας μεγάλες ποσότητες νερού, ενώ χθες έγινε σύσκεψη στην Καρδίτσα για τη φετινή διαχειριστική περίοδο του νερού κατά τους θερινούς μήνες.

Οι καταρρακτώδεις βροχές προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές λόγω κατολισθήσεων στα χωριά γύρω από τη λίμνη Πλαστήρα.

Ζημιές σημειώθηκαν στο οδικό δίκτυο, σε αγροτικούς δρόμους που κόπηκαν στα δύο όταν όγκοι από πέτρες και χώματα έπεσαν από το βουνό, σε δασικούς δρόμους που έφραξαν από κορμούς δέντρων, αλλά και στο δίκτυο ύδρευσης των χωριών Πεζούλας, Νεοχωρίου, Λαμπερού, Μορφοβουνίου.

Ιδιαίτερα μεγάλες είναι οι καταστροφές στην Πεζούλα, όπου άνοιξε στα δύο ο δρόμος που οδηγεί προς το αγροτικό ιατρείο του χωριού και αυτό μεταφέρθηκε στο παλιό κοινοτικό κατάστημα. «Υπολογίζουμε ότι θα χρειαστούμε τουλάχιστον 1.500.000 ευρώ για να αποκαταστήσουμε τις ζημιές, αλλά και να φτιάξουμε έργα αντιστήριξης που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε νέες βροχοπτώσεις στο μέλλον» μας είπε ο δήμαρχος Λίμνης Πλαστήρα, Δ. Τσιαντής.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ

ΕΘΝΟΣ, 6/4/2011

Οι απόψεις του Ε. Βενιζέλου σχετικά με την πολιτική του βασιλιά Κωνσταντίνου το 1915 - 1916 (πηγή ιστορίας κατεύθυνσης)

Επισημαίνοντας χωρία του παρακάτω κειμένου και  αξιοποιώντας τις  ιστορικές γνώσεις σας, να εξηγήσετε τις απόψεις του Ε. Βενιζέλου σχετικά με την πολιτική του βασιλιά Κωνσταντίνου το 1915-1916.

Κείμενο

Ομιλία του Ελευθερίου Βενιζέλου προς τον αθηναϊκό λαό, 14 Αυγούστου 1916:

Συνιστώ προς υμάς να συγκροτήσετε ολιγομελή αντιπροσωπείαν (…)  η  οποία, παρουσιαζομένη προς την Α. Μεγαλειότητα, να είπη προς Αυτόν ταύτα περίπου:

Βασιλεύ!

Έγινες θύμα ανθρώπων, οι οποίοι (…)  δεν εδίστασαν να καπηλευθούν την προς το Στέμμα ευλάβειαν και την προς το πρόσωπόν Σου αγάπην του Λαού (…).

Έγινες θύμα των στρατιωτικών συμβούλων Σου, οι  οποίοι με  την στενότητα της στρατιωτικής των αντιλήψεως και με τον πόθον της εγκαθιδρύσεως μιας απολυταρχίας, η οποία θα καθίστα αυτούς ουσιαστικώς κυρίους της καταστάσεως, σ’  έπεισαν ότι η Γερμανία θα εξέλθη νικήτρια εκ του Ευρωπαϊκού πολέμου.

Έκθεση Β Λυκείου: Ο μύθος των χαρισματικών μαθητών και η κοινοκτημοσύνη της γνώσης

Κείμενο: Δεν υπάρχουν πρώτοι και τελευταίοι

Ο ένας στους τρεις κερδίζει. Έτσι παίχτηκε και φέτος το παιχνίδι. Σε γενικές γραμμές έτσι παίζεται σχεδόν κάθε χρόνο.

Σε κάθε τρία πρόσωπα το ένα χαμογελάει. Στα άλλα δύο καθρεπτίζεται η πικρία. Ο ένας στους τρεις ήταν ο "καλύτερος". Το "αξιοκρατικό" μας σύστημα δεν αφήνει και πολλά περιθώρια επιλογής. Ορίζει τις θέσεις και κάνει την πρόσκληση. Και επιλέγει. Πώς όμως επιλέγει;

Η απάντηση είναι προ πολλού έτοιμη: "Επιλέγει τους καλύτερους". Και για την επιλογή αυτή δημιουργεί τις εξετάσεις. Η λύση των εξετάσεων όμως δεν είναι τίποτα άλλο παρά το άλλοθι εκείνο που χρειάζεται μια κοινωνία, όταν αδυνατεί ή αρνείται να παρέχει την ισότητα σε όλα τα μέλη της. Είναι η ίδια λογική., που στηρίζει την "αξιοκρατία" και το μύθο του ευφυή μαθητή. [...]

Σ' αυτόν τον ξέφρενο ανταγωνισμό μεταξύ των υποψήφιων, που επί το ευπρεπέστερο καλείται άμιλλα, η κατάληψη της πρώτης θέσης σε ένα τμήμα ή μια σχολή δεν αποτελεί επίτευγμα. Ο διαχωρισμός του από τους άλλους δεν καλλιεργεί και πάλι τίποτα άλλο παρά το μύθο του "χαρισματικού ατόμου", που διαθέτει μεγαλύτερες από τους άλλους ικανότητες. Μια λογική που επιπλέον καλλιεργεί τον πρωταθλητισμό και όχι τη μάθηση ή καλύτερα την αξιοποίηση και ανάδειξη των ικανοτήτων του κάθε ατόμου. Η διάκριση αυτή επιτρέπει τη διαιώνιση της αντίληψης εκείνης με την οποία η κοινωνική εκτίμηση δεν μετριέται με την προσωπικότητα, το χαρακτήρα, τις ευαισθησίες και τις ικανότητες του κάθε ατόμου, αλλά με τους τίτλους σπουδών, τους βαθμούς, τη θέση και τα πτυχία που κατέχει. [...]

Ιστορία κατεύθυνσης: Η παρακμή των ξενικών κομμάτων και η ανάδειξη της "νέας γενιάς" (πηγή)

Επισημαίνοντας χωρία των παρακάτω κειμένων και  αξιοποιώντας τις  ιστορικές γνώσεις σας, να εξηγήσετε τις συνθήκες ανάδειξης της «νέας γενιάς» μετά την παρακμή των ξενικών κομμάτων και  τα  αιτήματα που αυτή προέβαλε.

Κείμενο Α΄

Περί το τέλος της βασιλείας του Όθωνος θα εμφανισθούν αι νέαι πολιτικαί δυνάμεις, προερχόμεναι εκ της μετεπαναστατικής γενεάς, η οποία, εμποτισμένη με τας εξελισσομένας εις την Ευρώπην φιλελευθέρας ιδέας, θα  αναλάβη το  έργον της ολοκληρώσεως της ∆ημοκρατίας. Αι δυνάμεις αυταί θα  επιτύχουν και  την έξωσιν του Όθωνος (...).

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ο  ελληνικός λαός, υπό την ηγεσίαν της μεταπελευθερωτικής γενεάς, διεξεδίκει αποφασιστικώς την  πλήρη ανεξαρτησίαν του. Οι επί κεφαλής της Επαναστάσεως του 1862 ήσαν νέοι επηρεασμένοι  βαθύτατα από τας φιλελευθέρας ιδέας. Εξ άλλου κατά την διαρρεύσασαν τριακονταετίαν, η  πληθυσμική σύνθεσις της Ελλάδος είχεν υποστή τοιαύτην εξέλιξιν (...)  ώστε υφίσταντο, πλέον,  νέα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά δεδομένα. Ακόμη και η αναλογία μεταξύ πληθυσμού της υπαίθρου και  αστικών κέντρων είχεν ουσιωδώς μεταβληθή εις  βάρος του πρώτου. Τέλος, είχεν αρχίσει να διαμορφούται ηγετική τάξις, τελείως διάφορος της προελθούσης εκ  του αγώνος της ανεξαρτησίας.

Γρηγόριος ∆αφνής, Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, 1821-1961, σσ.  54 και  59.

Συντακτικό Λατινικών: Εναντιωματικές - Παραχωρητικές προτάσεις

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ (Η ΚΑΘΑΡΑ ΕΝΔΟΤΙΚΕΣ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Εισάγονται

►   etsi,  tametsi,  tamenetsi,  quam-quam   (+ οριστική)

►   cum, licet (+υποτα­κτική).

Εκφέρονται-Αιτιολόγηση

•    Οριστική: To περιε­χόμενο είναι ή θεω­ρείται πραγματικό / βέβαιο

•    Υποτακτική:

α. Το περιεχόμενο είναι υποτιθέμενο ή δυνατό ή διατυπώνε­ται ως γνώμη είτε (1) του υποκειμένου του ρήματος της προδιοριζόμενης πρότασης εί­τε (2) του συγγρα­φέα  

β. Στον πλάγιο λόγο

*      Ισχύει η Ακο­λουθία των χρόνων

Έκθεση Γ Λυκείου: Σχολείο και πληροφορία

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ένας ξένος συγγραφέας έχει κάνει την παρατήρηση ότι, αν ο Δάσκαλος δεν πλουτίζει ούτε ανακαινίζει τα επιστημονικά του εφόδια και τις επαγγελματικές του δεξιότητες, είναι γιατί έχει να κάνει πάντοτε με παιδιά, ανώριμους δηλαδή και με περιορισμένη ικανότητα ανθρώπους, που εύκολα δεσπόζει στον κύκλο τους. Επομένως, του λείπει ο "ανταγωνισμός" με ομοίους του, που είναι πάντοτε έτοιμοι και πολλές φορές ικανοί να του αμφισβητήσουν την υπεροχή, όπως συμβαίνει στα άλλα επαγγέλματα. Δεν χρειάζεται να "πολεμήσει" σκληρά και προς σκληρούς αντιπάλους, σαν τους βιοπαλαιστές- μέσα στην τάξη είναι ο "ένας", "ο παντογνώστης", "ο φωτισμένος". Ποια δύναμη και ποια σοφία μπορούν ν' αντιπαρατάξουν στο "πνεύμα" του οι μικροί μαθητές; Και για τούτο επαναπαύεται στα λιγοστά πνευματικά του κεφάλαια.

Έκθεση Γ Λυκείου: Η ασφάλεια της μάζας και η επανάπαυση της παθητικοποίησης

ΚΕΙΜΕΝΟ:

«Κοινή γνώμη – Μαζοποίηση - Παθητικοποίηση»

Το επίπεδο δημοκρατικής ολοκλήρωσης σε μια χώρα κρίνεται από το αν και κατά πόσο υπάρχουν και είναι αποτελεσματικοί οι μηχανισμοί της κοινής γνώμης. Ακριβώς γι’ αυτό και οι δικτατορίες και τα πραξικοπήματα από την πρώτη στιγμή της επιβολής τους φιμώνουν και καταστρέφουν τα κανάλια μέσα από τα οποία μορφοποιείται η κοινή γνώμη: τον Τύπο και τα άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης και όλους τους άλλους αγωγούς ελεύθερης έκφρα­σης γνώμης.

Η ουδετεροποίηση και η παθητικοποίηση της κοινής γνώμης είναι η υπ’ αριθμόν 1 προϋ­πόθεση για την εμπέδωση κάθε μορφής τυραννίας. Όμως θα ήταν λάθος να υποστηριχτεί ότι αυτή η βίαιη παρέμβαση στους μηχανισμούς σχηματισμού της κοινής γνώμης είναι η μόνη μέθοδος αχρήστευσης της.

Υπάρχουν και άλλες πιο εκλεπτυσμένες με την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη, απόδοση, δε­δομένου ότι αυτές αφήνουν θεωρητικά τη δυνατότητα ανοιχτή. Διατηρούν την επίφαση δη­μοκρατικότητας και ελευθερίας στη λειτουργία των αγωγών μορφοποίησης της κοινής γνώμης, αναπτύσσουν, όμως, μηχανισμούς κατεύθυνσης της σε περιοχές «άγονες» δηλα­δή εκεί όπου η παρουσία της δεν είναι επικίνδυνη, δεν εκφράζεται σαν πίεση σε κρίσιμα θέματα, ευνουχίζεται και εξαντλείται σε δευτερεύοντα και ακίνδυνα αντικείμενα. Παλιά, δο­κιμασμένη μέθοδος ευνουχισμού και ουδετεροποίησης της κοινής γνώμης είναι το κράτη­μα ολόκληρης της κοινωνίας σ’ ένα στάδιο υπολειτουργικότητας. Πώς;

Τι σημαίνει ελευθερία;

Από τον Φυσικό Νόμο στο Άτομο και από το Άτομο στην Κοινωνία

  H ελευθερία του ανθρώπου είναι φυσικός νόμος και επομένως ο φυσικός νόμος είναι πρωταρχικό ανθρώπινο δικαίωμα, και προ παντός η ελευθερία της συνείδησης. Η ελευθερία της συνείδησης έχει ως αφετηρία της την ίδια την ουσία της Φύσης, εκείνη που εδράζεται στο εσώτατο Εγώ κάθε συνειδητού ατόμου και είναι η εκδήλωση της παγκόσμιας σκέψης.

Η σκέψη σύμφωνα με τον Αξελό είναι: «...ο Κόσμος, και χωρίς αυτή Κόσμος δεν θα υπήρχε. Ούτε Κόσμος υπάρχει δίχως σκέψη ούτε σκέψη δίχως κόσμο. Δεν γίνεται να φύγουμε από τη σκέψη και να καταλήξουμε στον Κόσμο, αλλά ούτε και αντίστροφα. Η σκέψη είναι μέσα στα πράγματα, από τη στιγμή που υποπίπτουν στην αντίληψή μας. Η σκέψη φωτίζει μέσα στο ημίφως της ανθρώπινης διάνοιας το παν, χωρίς να είναι το παν. Η σκέψη ξεκινά από το κάθε τι που βλέπουμε η αντιλαμβανόμαστε, διαπερνά τον άνθρωπο, αγκαλιάζει την ουσία της Φύσης και καταλήγει ξανά στον εσώτατο “Λόγο”, το δημιουργό».