Έκθεση Γ Λυκείου: Σχολείο και δημοκρατική συνείδηση (προτεινόμενο θέμα)

Κείμενο : Τα καθήκοντα - Δικαιώματα και οι νέοι

Εάν κι εφόσον ο νέος από νωρίς αντιληφθεί την άρρηκτη σχέση του με το κοινωνικό σώμα, όταν πια περάσει στο στάδιο της εφηβείας και της ενηλικίωσης, τότε εύκολα από κει και πέ­ρα θα διακρίνει τα δικαιώματα και τα καθήκοντα του. Εύκολα θα αντιληφθεί και θα κατανοήσει τι του έδωσε η κοινωνία και τι του ζητά τώρα - στην ωρίμανση - ως αντάλλαγμα. Η κοινωνική ζωή είναι μια αλυσίδα κι οι κρίκοι είναι μέλη της. Η αλυσίδα γί­νεται ισχυρή, όταν οι κρίκοι είναι γερά δεμένοι μεταξύ τους. Υπάρχει κοινωνική συνοχή. Τα άτομα αναλαμβάνουν τους ρό­λους κι εκπληρώνουν τα καθήκοντα τους για να διεκδικήσουν στη συνέχεια τα δικαιώματα τους.

Συντακτικό λατινικών: Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις

Είναι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν μια ερώτηση σε πλάγιο λόγο – οι προτάσεις με τις οποίες ζητούμε πληροφορίες για πρόσωπο, πράγμα, πράξη, γεγονός.

 εξαρτωνται από ρήματα (ή φράσεις)

a) που είναι:
		ερωτηματικά			rogo
		γνωστικά			scio
		λεκτικά			doceo
		αποπειρατικά			tempto

b) που δηλώνουν:
	άγνοια	nescio
	αμφιβολία	dubito
	αναμονή	expecto
	προσδοκία	tento
	απόπειρα	conor

Οι πλάγιες, όπως και οι ευθείες, ερωτηματικές προτάσεις μπορεί να είναι ολικής ή μερικής άγνοιας.

 -   Οι ολικής άγνοιας μπορεί να είναι μονομελείς ή διμελείς.

   - Οι μερικής άγνοιας είναι πάντα μονομελείς

Ευθείες ερωτήσεις (Λατινικά)

Οι ευθείες ερωτήσεις είναι κύριες προτάσεις που περιέχουν ερώτηση, χωρίς όμως εξάρτηση από κάποιο ρήμα.

Η ερώτηση μπορεί να είναι

a)    πραγματική  (ο ερωτών περιμένει απάντηση)

b)    ρητορική (ισοδυναμεί με έντονη κατάφαση ή άρνηση, με υπόθεση κλπ.)

Εκφράζουν:

1.    μερικη αγνοια: (εισαγωγή ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα)

2.    ολικη αγνοια                           

Α. απλες:

- ne  (δε γνωρίζουμε την απάντηση)

- num (περιμένουμε αρνητική απάντηση)    (ρητορικές)

- nonne (περιμένουμε καταφατική απάντηση)  (ρητορικές)

- χωρίς μόριο για έμφαση     

Β. διμελεις     utrum … an, utrum … an non, ne … an, an

     Εκφερονται:

1.   όταν αντιστοιχούν σε προτάσεις κρίσεως

a)  με οριστική όλων των χρόνων

b)  με δυνητική υποτακτική [1] (ρητορικές ερωτήσεις)

2. όταν αντιστοιχούν σε προτάσεις επιθυμίας, εκφέρονται με απορρηματική υποτακτική[2]

---

[1] Με υποτακτική ενεστώτα ή παρακειμένου για να δηλωθεί το δυνατό στο παρόν και μέλλον και υποτακτική παρατατικού για να δηλωθεί το δυνατό στο παρελθόν

[2] Η υποτακτική χρησιμοποιείται για να δηλώσει απορία.

Έκθεση Γ Λυκείου: Πολιτικοί - πολιτική και νέοι (προτεινόμενο θέμα)

 ΚΕΙΜΕΝΟ:

«Πολιτικοί, Πολιτική και Νέοι»

Αν ο στόχος των πολιτικών είναι να αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον των νέων για την πολιτική, είναι φιλόδοξοι. Αν πάλι θεωρούν πως αρκεί μια εκλογική αναμέτρηση για να φέρει στο προσκήνιο τη συμμετοχή των νέων στην πολιτική και κυρίως πως αυτό σημαίνει ενθουσιώδεις υποδοχές των αρχηγών κομμάτων από ομάδες νέων, τότε μιλάμε για προσδοκία ψευδεπίγραφη και ύποπτη σχετικά με τις προθέσεις της. Βλέπετε, η προσδοκία αυτή αποκαλύπτει τη μικρόνοη σύνδεση της συμμετοχής στην πολιτική με την προτίμηση ή την ψήφο σε έναν πολιτικό, κομματικό εν προκειμένω, σχηματισμό.

Ουσιώδης όμως συμμετοχή στην πολιτική σημαίνει νοιάζομαι και με απασχολεί το μέλλον μου, σημαίνει κρίνω με βάση το μακροπρόθεσμα κοινό καλό και όχι το κοντόφθαλμο ατομικό μου συμφέρον. Συμμετέχω με την ενημέρωση μου, αναλύω, ψηφίζω, κάνω διάλογο, προωθώ ιδέες,   διαμαρτύρομαι, αξιολογώ και συμμετέχω  σε συλλογικές δράσεις.

Ιστορία κατεύθυνσης: Η στάση του Βενιζέλου στη Συμφωνία της Άγκυρας (10 - 7 - 1930) και οι αντιδράσεις των προσφύγων (επεξεργασμένη πηγή)

Μελετώντας την παρακάτω πηγή και σε συνδυασμό με τις ιστορικές σας γνώσεις να επισημάνετε τις αντιδράσεις των προσφύγων που προκάλεσε η Συμφωνία της Άγκυρας (10 Ιουλίου 1930) καθώς και τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε ο Βενιζέλος για να υποστηρίξει τις Θέσεις του σχετικά με τη σύμβαση αυτή.

Ο Βενιζέλος ημφεσβήτησεν ότι η αξία των εγκαταλειφθεισών  περουσιών υπό των Ελλήνων εις Τουρκίαν ήτο μεγαλυτέρα από την αξίαν των εγκαταλειφθεισών υπό των Τούρκων. Υπεστήριξεν ότι και εξωγκωμένα ενεφανίζοντο υπό των δικαιούχων τα ενεργητικά, ότι η αξία των εγκαταλειφθεισών περιουσιών εξέπεσε μετά την αναχώρησιν του ελληνικού στοιχείου, ότι οι ελληνικαί περιουσίαι εν Τουρκία απετελούντο από κινητάς αξίας, κατά το πλείστον, αι οποίαι δεν επροστατεύονιο από την Συνθήκην της Λωζάνης, ενώ, αντιθέτως, αι εν Ελλάδι τουρκικαί ήσαν αποκλειστικώς ακίνητοι. Τέλος, ετόνισεν ότι, ως προέκυψεν από την πείρα επτά ετών, η εκτίμησις  των εκατέρωθεν περιουσιών θα απήτει πολλάς δεκαετίας, χωρίς και να είναι βέβαιον ότι το αποτέλεσμα της εκτιμήσεως θα ήτο ευνοϊκόν δια την Ελλάδα...

Άγνωστο κείμενο: Ισοκράτη Κατά σοφιστών §§ 1 - 2 (θέματα - απαντήσεις)

Οι σοφιστές δίνουν απερίσκεπτα και αλαζονικά ψευδείς υποσχέσεις

Εἰ πάντες ἤθελον οἱ παιδεύειν ἐπειχειροῦντες ἀληθῆ λέγειν καί μή μείζους ποιεῖσθαι τάς ὑποσχέσεις, ὧν ἤμελλον ἐπιτελεῖν, οὐκ ἄν κακῶς ἤκουον ὑπό τῶν ἰδιωτῶν· νῦν δ’ οἱ τολμῶντες λίαν ἀπερισκέπτως ἀλαζονεύεσθαι πεποιήκασιν, ὥστε δοκεῖν ἄμεινον βουλεύεσθαι τούς ῥᾳθυμεῖν αἱρουμένους τῶν περί τήν φιλοσοφίαν διατριβόντων. Τίς γάρ οὐκ ἄν μισήσειεν ἅμα καί καταφρονήσειε πρῶτον μέν τῶν περί τάς ἔριδας διατριβόντων, οἵ προσποιοῦνται μέν τήν ἀλήθειαν ζητεῖν, εὐθῦς δ’ ἐν ἀρχῇ τῶν ἐπαγγελμάτων ψευδῆ λέγειν ἐπιχειροῦσιν; Οἶμαι γάρ ἅπασιν εἶναι φανερόν, ὅτι τά μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν, ἀλλά τοσοῦτον ἀπέχομεν ταύτης τῆς φρονήσεως, ὥσθ’ Ὅμηρος ὁ μεγίστην ἐπί σοφίᾳ δόξαν εἰληφώς καί τούς θεούς πεποίηκεν ἔστιν ὅτε βουλευομένους ὑπέρ αὐτῶν, οὐ την ἐκείνων γνώμην εἰδώς ἀλλ’ ἡμῖν ἐνδείξασθαι βουλόμενος, ὅτι τοῖς ἀνθρώποις ἕν τοῦτο τῶν ἀδυνάτον ἐστίν.

Εάν όλοι όσοι επιχειρούν να εκπαιδεύουν ήθελαν να λένε την αλήθεια και να μη δίνουν μεγαλύτερες τις υποσχέσεις για όσα σκόπευαν να κάνουν, δε θα κατηγορούνταν από τους πολίτες. Τώρα όμως όσοι έχουν την τόλμη (το θράσος) να υπερηφανεύονται με πολλή απερισκεψία έχουν κάνει ώστε να νομίζεται ότι σκέφτονται καλύτερα όσοι προτιμούν να είναι  οκνηροί από εκείνους που ασχολούνται με τη φιλοσοφία. Ποιος δηλαδή δε θα μισούσε και ταυτόχρονα δε θα περιφρονούσε πρώτα όσους χάνουν τον καιρό τους στις φιλονικίες, οι οποίοι ενώ προσποιούνται ότι ζητούν την αλήθεια, ωστόσο στην αρχή των εξαγγελιών τους επιχειρούν να λένε ψέματα; Γιατί νομίζω πως είναι φανερό σε όλους ότι δεν είναι γνώρισμα της φύσης μας να γνωρίζουμε εκ των προτέρων τα μέλλοντα, απεναντίας απέχουμε τόσο από αυτήν την ικανότητα της σκέψης, ώστε ο Όμηρος, που δοξάστηκε για τη σοφία του, έχει παραστήσει στην ποίησή του μερικές φορές ακόμα και τους θεούς να σκέφτονται για αυτά, όχι γιατί ήξερε τη σκέψη τους, αλλά γιατί ήθελε να μας υποδείξει ότι για τους ανθρώπους αυτό είναι ένα από τα αδύνατα (ακατόρθωτα)

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

μέλλω + τελικό απαρ. = σκοπεύω, σκέπτομαι, ετοιμάζομαι να κάνω κάτι

κακῶς ἀκούω ὑπό τινός (αντώνυμο: κακῶς λέγω τινά) = κατηγορούμαι από κάποιον

ῥᾳθυμέω -ῶ = μένω αργός, αδρανής, είμαι οκνηρός, τεμπελιάζω

αἱρέομαι –οῦμαι + τελικό απαρέμφατο = προτιμώ να…

διατρίβω = ασχολούμαι, καταγίνομαι και χάνω τον καιρό μου, αργοπορώ

ἔρις - ἔριδος = φιλονικία, διένεξη, καβγάς

ἐπάγγελμα = υπόσχεση

ἔστιν ὅτε = ενίοτε, μερικές φορές

Συμπερασματικές προτάσεις (Λατινικά)

Οι συμπερασματικές προτάσεις διακρίνονται σε  επιρρηματικές, και σε ουσιαστικές που ισοδυναμούν με ουσιαστικό και χρησιμεύουν ως υποκείμενο ή αντικείμενο.

Οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις

      Οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις εισάγονται με τους συμπερασματικούς συνδέσμους:

►   ut: ώστε                                                      όταν είναι καταφατικές

►   ut non: ώστε δεν, ώστε να μη                         

►   ut nihil: ώστε δεν, ώστε να μη                     όταν είναι αρνητικές

►   ut nemo:ώστε δεν, ώστε να μη                        

►   quam ut : ή ώστε, παρά ώστε                           μετά από συγκριτικό βαθμό

Οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική γιατί το συμπέρασμα στα λατινικά θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση. Έτσι, εκφέρονται

i)         με υποτακτική ενεστώτα όταν αναφέρονται στο παρόν ή μέλλον και η εξάρτηση γίνει από ρήμα αρκτικού χρόνου,

►          π.χ. Tantus furor omnes invadit, ut pugnate cupiant

ii)        με υποτακτική παρατατικού όταν αναφέρονται στο παρελθόν και η εξάρτηση γίνει από ρήμα ιστορικού χρόνου

►          π.χ. Tantus furor omnes invasit, ur pugnare cuperent

Λατινικά: μάθημα 31 Μετάφραση - γραμματική - συντακτικές παρατηρήσεις

31.  Η γενναιότητα δε βγαίνει παντα σε καλό

κειμενο			μεταφραση
Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit. Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: “Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat”. Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati erant, morte multavit.		Στη διάρκεια του Λατινικού πολέμου ο ύπατος Τίτος Μάνλιος, που καταγόταν από αριστοκρατική γενιά, είχε την αρχηγία του ρωμαϊκού στρατού. Κάποτε που έφευγε από το στρατόπεδο διέταξε να μην εμπλακεί κανείς σε μάχη. Λίγο αργότερα όμως ο γιος του πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και ο αρχηγός τους τον προκάλεσε σε μάχη μ’ αυτά τα λόγια: «Ας μονομαχήσουμε, για να  κριθεί από την έκβαση της μονομαχίας πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνάει το Ρωμαίο σε ανδρεία!». Τότε ο νεαρός όρμησε στον αγώνα παρά τη διαταγή του υπάτου έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και παρασυρμένος από την επιθυμία του να πολεμήσει. Όντας δυνατότερος από τον αντίπαλό του τον διαπέρασε με το δόρυ του και τον γύμνωσε από τα όπλα του. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία στη φυγή. [1]  Όταν όμως ο ύπατος γύρισε στο στρατόπεδο, τιμώρησε με θάνατο το νεαρό, που χάρη σε αυτόν οι εχθροί είχαν τραπεί σε φυγή.[2]

Δημοκρατία: σχεδιαγραμματική ανάλυση της έννοιας

Η άρτια συγκρότηση και η ευρυθμία ενός κοινωνικού συνόλου βρίσκεται σε άμεση συνάφεια με το σύνολο των κοινωνικών θεσμών, που συνθέτουν και συναποτελούν το κοινωνικό αυτό οικοδόμημα. Για την σωστή οργάνωση και λειτουργία αυτών των θεσμικών πλαισίων, είναι απαραίτητο ένα πολιτειακό σύστημα βασισμένο στις αρχές της δημοκρατίας και του κοινοβουλευτισμού το οποίο θα παρέχει εγγυήσεις για τη χάραξη μιας σταθερής και απαρασάλευτης πορείας εξέλιξης και κοινωνικής προόδου.

 «Όταν όλοι θα είμαστε ένοχοι, αυτό θα πει δημοκρατία»

(Καμύ)

Η τηλεόραση βλάπτει την ανάπτυξη του εγκεφάλου στα παιδιά έως 3 ετών

«Δίαιτα στην τηλεόραση»: αυτή είναι η συμβουλή που δίνει ο διακεκριμένος καθηγητής Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον κ. Δημήτρης Χριστάκης. Μελετώντας επί χρόνια την επίδραση της τηλεόρασης στα παιδιά, κατέληξε πως μπορεί μεν τα μάτια των παιδιών να μην κινδυνεύουν από την τηλεόραση, η τηλεθέαση όμως βλάπτει σοβαρά τον εγκέφαλό τους! Η εξαίρεση; Το παιδικό πρόγραμμα «Σουσάμι άνοιξε»...
Όπως προκύπτει από την τελευταία μελέτη του διακεκριμένου ακαδημαϊκού και ερευνητή, η τηλεθέαση κατά τα πρώτα τρία χρόνια ζωής έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζουν τα παιδιά φτωχό λεξιλόγιο στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, καθώς επίσης και προβλήματα στην αναγνώριση αριθμών και γραμμάτων.

Τα προβλήματα ωστόσο δεν σταματούν εδώ. Η έλλειψη συγκέντρωσης και τα μαθησιακά προβλήματα επίσης σχετίζονται, σύμφωνα με τελευταία επιστημονικά δεδομένα, με την τηλεθέαση στην προσχολική ηλικία.

Προτεινόμενο θἐμα Ιστορίας κατεύθυνσης: Κεφ. 2ο: Η οργάνωση των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα

1. Σημειώστε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) σε καθεμιά από τις παρακάτω φράσεις:

Σχετικά με την οργάνωση των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα:

α.  Στη δεκαετία του 1880 τα κόμματα ήταν αρκετά πιο συγκροτημένα απ’ ό,τι στο παρελθόν.

β.  Η βάση των κομμάτων είχε πλέον τυπική οργάνωση.

γ.   Μετά το θάνατο του ηγέτη τους τα κόμματα αναγκαστικά διαλύονταν.

δ.  Για την επιλογή των υποψηφίων βουλευτών έπαιζε ρόλο το αν είχαν ένα δικό τους τοπικό κύκλο οπαδών.

ε.  Το εκλογικό σύστημα έδινε τη δυνατότητα να ψηφίζονται όλοι οι υποψήφιοι θετικά ή αρνητικά.

στ. Όλο και συχνότερα παρουσιάζεται το φαινόμενο, ιδιαίτερα μετά το 1882, οι εκλογείς να ψηφίζουν με κομματικά κριτήρια.

ζ.  Κατά τη δεκαετία του 1890 οι εκλογείς συνήθιζαν να ψηφίζουν πολιτικούς με επιρροή, ανεξάρτητα από το αν είχαν δηλώσει με σαφήνεια την κομματική τους τοποθέτηση.

η.  Τη δεκαετία του 1890 η εκλογή ανεξάρτητων τοπικών προσωπικοτήτων άρχισε να περιορίζεται.

θ.  Τα κομματικά μέλη προέρχονταν από όλα τα κοινωνικά στρώματα.

ι.       Τη σημαντικότερη θέση μετά τον αρχηγό του κόμματος είχαν οι βουλευτές.