Έκθεση Β Λυκείου: Θεσμοί κοινωνικοποίησης και ελεύθερος χρόνος

Κριτήριο Αξιολόγησης

Κείμενο: “Ελεύθερος χρόνος και ποιότητα ζωής”

Κάνουμε νομίζω ένα σοβαρό λάθος προσέγγισης όταν  εξετάζουμε τον ελεύθερο χρόνο - απ’ οποιαδήποτε άποψη - ανεξάρτητα από τη θεμελιακή σχέση, που  είναι η σχέση του ανθρώπου με την εργασία του. Σε  τελευταία ανάλυση αντιμετωπίζουμε τον ελεύθερο  χρόνο σαν αντίβαρο σε κατά βάση αρνητικές και  αλλοτριωτικές συνθήκες εργασίας, όπου η αναζήτηση  μηχανισμών αντιρρόπων και διαφυγής   διαδραματίζουν   αναγκαστικά   τον πρωτεύοντα  και  καθοριστικό ρόλο. Δεν υπάρχει καμιά  αμφιβολία, κατά τη γνώμη μου, ότι η τοποθέτηση αυτή - συνειδητή ή υποσυνείδητη αδιάφορο- είναι όχι μόνο λαθεμένη, αλλά βαθύτατα παγιδευτική. Ο άνθρωπος είναι μια πολυδιάστατη, αλλά οπωσδήποτε ενιαία οντότητα και ακριβώς γι’ αυτό δεν διαμερισματοποιείται και η λειτουργία των οποιωνδήποτε υποκαταστάτων δεν μπορεί να εξισορροπήσει τις καταστροφικές - σωματικές, πνευματικές ψυχικές - συνέπειες, που προκαλούνται στον κυρίως τομέα πράξης και αυτοπραγμάτωσης, δηλαδή  στην εργασία. Η απουσία νοήματος και καταξίωσης στην εργασία δεν μπορεί παρά - ακόμα και στην  περίπτωση μιας από πολιτιστική άποψη “σωστής”  διάρθρωσης του ελεύθερου χρόνου - να υποθηκεύει  αρνητικά τον χρόνο αυτό. Και τον υποθηκεύει αρνητικά, γιατί ο αλλοτριωμένος στην εργασία του  άνθρωπος και στις καλύτερες ακόμα περιπτώσεις επιχειρεί μια αντιστάθμιση, δεν επιλέγει χρήσεις χρόνου  ανάλογα με τις πραγματικές του ανάγκες τελείωσης και ολοκλήρωσης της προσωπικότητάς του. Αυτό καθαυτό το γεγονός ότι ο  άνθρωπος επιφυλάσσει για τον ελεύθερο χρόνο του ό,τι θεωρεί ότι πραγματικά τον εκφράζει ή πιστεύει ότι συνιστά θετική δραστηριότητα αποτελεί μια αρνητική επιβάρυνση. Βεβαίως η εργασία ποτέ δεν ήταν απαλλαγμένη από την πίεση της ανάγκης επιβίωσης,   επομένως   από   ένα   χαρακτήρα καταναγκασμού  χρησιμοθηρικής επιδίωξης και σκοπιμότητας, όμως και ποτέ δεν είχε επιχειρηθεί η λειτουργική της  αποκοπή από το ειδικό βάρος που έχει σαν το κατ’ εξοχήν πεδίο καταξίωσης της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως επιχειρείται στην εποχή μας.

Facebook: ένα ακόρεστο δίκτυο

Του PHILIPPE RIVIERE*

Πριν από μερικές ημέρες, το Facebook μού ζήτησε να αλλάξω όνομα. Οχι επειδή το ψευδώνυμό μου ήταν χυδαίο, ενθάρρυνε το φυλετικό μίσος, σφετεριζόταν το όνομα του πανίσχυρου Μαρκ Ζούκερμπεργκ (αφεντικό, ιδρυτής και βασικός μέτοχος του ιστότοπου) ή ήταν παρεμφερές με κάποιο εμπορικό σήμα. Αλλά διότι είχα επινοήσει ένα επώνυμο που αποτελούνταν από χαρακτήρες Μπράιγ. Οι τεχνικοί του καλιφορνέζικου ιστότοπου ξαφνικά αποφάσισαν ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν πλέον ορθό τυπογραφικώς.

Κατά την εγγραφή, το Facebook είχε επιβεβαιώσει την ύπαρξή μου μετά την επικύρωση ενός μυστικού κωδικού που εστάλη στο τηλέφωνό μου. Επίσης, είχε επιμείνει να του δώσω το συνθηματικό του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μου, προκειμένου να ανακτήσει την ατζέντα των διευθύνσεών μου και έτσι να διευκολυνθεί στον εντοπισμό των επαφών μου -των «φίλων» μου, σύμφωνα με τη σχετική ορολογία.

Μονίμως εποπτευόμενη από αλγόριθμους, σύμφωνα με όρους χρήσης που κανείς δεν διαβάζει, η γαλάζια σελίδα του Facebook προσφέρει στα μέλη του ένα βολικό κουκούλι για να συζητούν χωρίς να βομβαρδίζονται από ανεπιθύμητα μηνύματα. Οι διαφημίσεις είναι σχετικά διακριτικές και έτσι μπορούμε άνετα να βλέπουμε τις φωτογραφίες των φίλων μας, να διασκεδάζουμε ή να αγανακτούμε με τις ίδιες ειδήσεις, να παίζουμε τα ίδια παιχνίδια, να παρακολουθούμε τα πιο ασήμαντα ή τα πιο χαρούμενα γεγονότα της ζωής τους. Τα μηνύματα που ανταλλάσσονται καλύπτουν όλο το φάσμα της ανθρώπινης σκέψης, από το στοιχειώδες «κάνω μπάνιο» έως τις αιχμηρές παρατηρήσεις πάνω στη σύγχρονη τέχνη και τις αναγγελίες γεννήσεων. (1)

Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου μαθήματα 41, 43 (θέματα - απαντήσεις)

Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω κείμενο.

   41. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed sic loquere, ut viri aetatis nostrae;

43. Quamvis infesto et minaci animo perveneras, cur, cum in conspectu Roma fuit, tibi non succurrit: «ilia moenia domus ac penates mei sunt, mater coniunx liberique»? Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur; nisi filium haberem, libera in libera patria mortua essem. Ego nihil iam pati possum nee diu miserrima futura sum: at contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet.

(Μονάδες 40)

Β. Παρατηρήσεις

Έκθεση Γ Λυκείου: Η κρίση των ανθρωπιστικών οργανώσεων

Η χρηματοδότηση τους είναι πια όχι μόνο λαϊκή αλλά και «επίσημη», από κυβερνήσεις και διεθνείς ορ­γανισμούς. Και «επαγγελματική», με μεγάλες διαφημιστικές επενδύσεις για την προσέλκυση χορηγών και συνδρομητών. Οι σχέσεις τους με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν είναι, από καιρό πλέον, αθώες: χρηματοδοτούν συχνά δημοσιογραφικές αποστολές εκεί όπου αυτές (και όχι οι δημοσιογράφοι) επιλέ­γουν για την προβολή τους. Ο λόγος για τις περίφημες «μη κυβερνητικές οργανώσεις», όλες «χωρίς σύ­νορα» αλλά όχι και χωρίς χαρακώματα, που δίνουν όμως την καλή μάχη για την ανθρωπιά εκεί όπου δεν υπάρχει: σε πολέμους, σε περιοχές που έχουν υποστεί καταστροφές, που υποφέρουν από την πείνα ή τις επιδημίες.

Άγνωστο κέιμενο: Θουκυδίδη Βιβλ. Ι, κεφ. 36 §§ 1 - 4 (θέματα - απαντήσεις)

 ο θεμιστοκλησ διωκομενοσ καταφευγει στον αδμητο

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ἔχω τινά = δέχομαι κάποιον, έχω υπό την προστασία μου, παρέχω άσυλο ἀπεχθάνομαι τινί = μισούμαι, γίνομαι μισητός σε κάποιον κατά πύστιν  = σύμφωνα με τις πληροφορίες πύστις  = πληροφορία, ερώτηση κατά τι ἄπορον = εξαιτίας κάποιου αδιεξόδου οὐ φίλος  = πολέμιος (σχήμα λιτότητας) καταλύω (αμετάβατο) = μένω, διαμένω ἐπιδημῶ = ζω, βρίσκομαι στην πατρίδα μου ἐνδημῶ = μένω στην πατρίδα μου ἀποδημῶ = είμαι μακριά από την πατρίδα μου φεύγω = εξορίζομαι, είμαι εξόριστος ὁ φεύγων = ο εξόριστος .

κειμενο: Ὁ δέ Θεμιστοκλῆς προαισθόμενος φεύγει ἐκ Πελοποννήσου ἐς Κέρκυραν, ὤν αὐτῶν εὐεργέτης. Δεδιέναι δέ φασκόντων Κερκυραίων ἔχειν αὐτόν ὥστε Λακεδαιμονίοις καί Ἀθηναίοις ἀπέχεσθαι, διακομίζεται ὑπ’ αὐτῶν ἐς τήν ἤπειρον τήν καταντικρύ. Καί διωκόμενος ὑπό τῶν προστεταγμένων κατά πύστιν ᾗ χωροίη, ἀναγκάζεται κατά τι ἄπορον παρά Ἄδμητον τόν Μολοσσῶν βασιλέα, ὄντα αὐτῷ φίλον, καταλῦσαι. Και ὁ μέν οὐκ ἔτυχεν ἐπιδημῶν, ὁ δέ τῆς γυναικός ἱκέτης γενόμενος διδάσκεται ὑπ’ αὐτῆς τόν παῖδα σφῶν λαβών καθέζεσθαι ἐπί τήν ἐστίαν. Καί ἐλθόντος οὐ πολύ ὕστερον τοῦ Ἀδμήτου δηλοῖ τε ὅς ἐστι καί οὐκ ἀξιοῖ, εἴ τι ἄρα αὐτός ἀντεῖπεν αὐτῷ Ἀθηναίων δεομένῳ, φεύγοντα τιμωρεῖσθαι. μεταφραση: Ο Θεμιστοκλής όμως όταν κατάλαβε (την πρόθεσή τους) καταφεύγει από την Πελοπόννησο στην Κέρκυρα, επειδή ήταν ευεργέτης τους. Επειδή όμως οι Κερκυραίοι έλεγαν ότι φοβούνταν να του παρέχουν άσυλο, αποτέλεσμα του οποίου θα ήταν να γίνουν μισητοί στους Λακεδαιμόνιους και στους Αθηναίους, μεταφέρεται από αυτούς στην απέναντι στεριά. Επειδή όμως καταδιώκονταν από αυτούς που είχαν οριστεί (για τη σύλληψή του) σύμφωνα με τις πληροφορίες που πήγαινε κάθε φορά, αναγκάζεται εξαιτίας αδιεξόδου να ζητήσει κατάλυμα κοντά στον Άδμητο, το βασιλιά των Μολοσσών, μολονότι δεν ήταν φίλος του. Και ο Άδμητος έτυχε να απουσιάζει (κατά τύχη απουσίαζε), κι ο Θεμιστοκλής αφού έγινε ικέτης της γυναίκας του, συμβουλεύεται από αυτή να καθίσει στην εστία, αφού πάρει στην αγκαλιά του το παιδί τους. Κι όταν μετά από λίγο ήρθε ο Άδμητος του φανερώνει ποιος είναι, και λέει ότι δε θεωρεί δίκαιο, αν τυχόν αυτός του αντιτάχθηκε σε κάποιο ζήτημα, όταν ζητούσε (τη βοήθεια) των Αθηναίων, να τον εκδικείται ενώ είναι εξόριστος.

Έκθεση Γ Λυκείου: Μίκης Θεοδωράκης " Μια σκέψη για τον 21ο αιώνα" (θέματα - απαντήσεις)

Κείμενο: Μίκης Θεοδωράκης "Μια σκέψη για τον 21ο αιώνα"

Η ανθρωπότητα μπαίνει στη νέα χιλιετία κουβαλώντας τρεις θανάσιμες αντιθέσεις. Η πρώτη αντίθεση, σε οικουμενική κλίμακα: τα 2/3 του πληθυσμού της Γης ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ το υπόλοιπο 1/3 εντείνει την καταλήστευση του Τρίτου Κόσμου, που ιδιαίτερα στην περίπτωση της εκμετάλλευσης των παιδιών, έχει πάρει εγληματικές διαστάσεις και μορφές. Η δεύτερη αντίθεση, στο δυτικό κόσμο, όπου η Δημοκρατία γίνεται όλο και πιο τυπική, αφού η εξουσία συγκεντρώνεται σε όλο και πλουσιότερους, όλο και μικρότερους ολιγαρχικούς κύκλους, κυρίως οικονομικούς, που στηρίζουν κάθε μέρα και περισσότερο τη δύναμη τους στους εξοπλισμούς στο στρατό και στον πόλεμο. Τέλος, η τρίτη αντίθεση αφορά τον ίδιο τον άνθρωπο με την παγκυριαρχία του λογικού -επιστημονικού επί του ψυχικού - πνευματικού. Η τεράστια πρόοδος στο χώρο της ηλεκτρονικής τείνει να εξαφανίσει τις ανθρώπινες κατακτήσεις του πνεύματος και της τέχνης, ανατρέποντας την πνευματική και ψυχική ισορροπία του ανθρώπου, ο οποίος, χωρίς ψυχική και πνευματική τροφή, χωρίς τέχνη και μόνο με τη λογική των κομπιούτερς, κινδυνεύει να μεταβληθεί σε δυστυχισμένο τέρας. Για να εξαλειφθούν έγκαιρα οι τρεις αυτές μεγάλες αντιθέσεις παγίδες - πληγές, πριν μας οδηγήσουν σε μεγάλες τραγωδίες, εύχομαι η αρμονία που εκφράζει τόσο τέλεια η Ακρόπολη κι ο Παρθενώνας να φωτίσει τις επερχόμενες γενιές, ώστε να σκύψουν πάνω στον Ανθρωπο με πνεύμα ευθύνης και δικαιοσύνης, εξασφαλίζοντας τα μέγιστα αγαθά, ειρήνη και δημοκρατία.

Από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Αρχαία ελληνικά: Αξιοπρόσεκτες γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις (ΜΕΡΟΣ 1ο)

1.  Το σύστοιχο υποκείμενο

Σύστοιχο υποκείμενο λέγεται το υποκείμενο που προέρχεται ετυμολογικά από την ίδια ρίζα του ρήματος. π.χ. ὁ πόλεμος πολεμεῖται

Σημείωση: α) το σύστοιχο υποκείμενο παραλείπεται όταν συνοδεύεται από επιθετικό προσδιορισμό. π.χ. ἱκανά τοῖς πολεμίοις ηὐτύχηται (ἱκανά – πολλά εὐτηχήματα)

β) σε ορισμένα απρόσωπα ρήματ νοείται ως υποκείμενο η σύστοιχη ρηματική τους έννοια. Τέτοια είναι τα ρήματα:

μέλει τινί τινός = υπάρχει ενδιαφέρον από κάποιον για κάτι (μέλησις)

μεταμέλει τινί τινός = υπάρχει μεταμέλεια από κάποιον για κάτι (μεταμέλησις)

μέτεστί τινί τινός = υπάρχει συμμετοχή από κάποιον σε κάτι (μετουσία)

δεῖ τινός = υπάρχει έλλειψη κάποιου πράγματος (ἔνδεια)

Έκθεση Β Λυκείου: Λακωνικότητα (θέματα - απαντήσεις)

Κείμενο:  Ο πυκνός και λιτός λόγος.

Όσο ανούσια και ενοχλητική, αφόρητη είναι η φλύαρη και ασυνάρτητη, η κακοπλεγμένη και απειρόκαλλη φράση, τόση δύναμη και ομορφιά έχει ο πυκνός και κρουστός, ο καθαρός και εύστοχος λόγος σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Είναι λάθος να νομίζομε ότι υπάρχουν γλώσσες που προσφέρονται στη σαφήνεια και στη βραχυλογία και άλλες που από την ίδια τη συντακτική δομή τους επιβάλλουν την πολυλογία και τα περίπλοκα σχήματα. Όλες οι γλώσσες, οι πλουτισμένες από το πνεύμα των λαών που τις μιλούν και δουλεμένες από τους τεχνίτες του λόγου, είναι ικανές και για το ένα και για το άλλο. Την αρετή στην καλή χρήση των τύπων τους και την ευθύνη για την κακομεταχείριση τους την έχει αυτός που εκφράζεται έτσι ή αλλιώς. Και μόνο αυτός.