Έκθεση Α Λυκείου: Η πληροφόρηση από τα ΜΜΕ και η στάση των πολιτών ως δέκτες και πομποί

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Η άγνοια είναι δύναμη

Μια από τις βαθιά ριζωμένες παραδοχές των σύγχρονων κοινωνιών είναι ότι όσο πιο πολύ γνωρίζουμε τόσο ορθολογικότερα μπορούμε να διαχειριστούμε τη ζωή μας. Η σημερινή κοινωνία της πληροφορίας, ιδιαίτερα, είναι η λογική απόληξη ιδεών και πρακτικών που άρχιζαν να εμφανίζονται στην Ευρώπη με τον Διαφωτισμό: η ορθολογική διαχείριση των οικονομικών, κοινωνικών και τεχνολογικών αλλαγών είναι όχι μόνο επιθυμητή αλλά και εφικτή, στο μέτρο που αυξάνουμε τις γνώσεις μας.

Σήμερα, ξέρουμε ότι αυτή η παραδοχή είναι απλοϊκά αισιόδοξη για να είναι ορθή. Η απόκτηση πληροφοριών από μόνη της όχι μόνο δεν αρκεί για να αντιμετωπιστούν τα κοινωνικά προβλήματα, αλλά αντιθέτως ενδέχεται μερικές φορές να τα επιδεινώνει. Αν, λ.χ., είναι γνωστό από τα ΜΜΕ ότι «μόνο όταν ο γιατρός πάρει φακελάκι θα σε φροντίσει καλά», είναι πολύ πιθανόν οι γνώστες αυτής της πληροφορίας είτε να προσέλθουν καχύποπτοι στη συνάντηση τους με τον γιατρό, είτε να του ζητήσουν να δεχτεί το φακελάκι που στατιστικώς (ή ,έστω, σύμφωνα με τα ΜΜΕ) ο γιατρός υποτίθεται ότι παίρνει.

Αρχαία κατεύθυνσης Β Λυκείου: Διαγώνισμα Λυσία Υπέρ Μαντιθέου §§ 10 - 12

Διδαγμένο κείμενο Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου, 10 - 12 -  Αδίδακτο Θουκυδίδη Α § 86

10. Ἐγὼ γὰρ πρῶτον μὲν οὐσίας μοι οὐ πολλῆς καταλειφθείσης διὰ τὰς συμφορὰς καὶ τὰς τοῦ πατρὸς καὶ τὰς τῆς πόλεως, δύο μὲν ἀδελφὰς ἐξέδωκα ἐπιδοὺς τριάκοντα μνᾶς ἑκατέρᾳ, πρὸς τὸν ἀδελφὸν δ' οὕτως ἐνειμάμην ὥστ' ἐκεῖνον πλέον ὁμολογεῖν ἔχειν ἐμοῦ τῶν πατρῴων, καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἅπαντας οὕτως βεβίωκα ὥστε μηδεπώποτέ μοι μηδὲ πρὸς ἕνα μηδὲν ἔγκλημα γενέσθαι. 

11. καὶ τὰ μὲν ἴδια οὕτως διῴκηκα. περὶ δὲ τῶν κοινῶν μοι μέγιστον ἡγοῦμαι τεκμήριον εἶναι τῆς ἐμῆς ἐπιεικείας, ὅτι τῶν νεωτέρων ὅσοι περὶ κύβους ἢ πότους ἢ περὶ τὰς τοιαύτας ἀκολασίας τυγχάνουσι τὰς διατριβὰς ποιούμενοι, πάντας αὐτοὺς ὄψεσθέ μοι διαφόρους ὄντας, καὶ πλεῖστα τούτους περὶ ἐμοῦ λογοποιοῦντας καὶ ψευδομένους. καίτοι δῆλον ὅτι, εἰ τῶν αὐτῶν ἐπεθυμοῦμεν, οὐκ ἂν τοιαύτην  γνώμην εἶχον περὶ ἐμοῦ.

12. ἔτι δ', ὦ βουλή, οὐδεὶς ἂν ἀποδεῖξαι περὶ ἐμοῦ δύναιτο οὔτε δίκην αἰσχρὰν οὔτε γραφὴν οὔτε εἰσαγγελίαν γεγενημένην. καίτοι ἑτέρους ὁρᾶτε πολλάκις εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας.

Διαγώνισμα Λατινικών Β Λυκείου μαθήματα 10, 14 (θέματα - απαντήσεις)

Θέματα

Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Να μεταφραστούν τα παρακάτω αποσπάσματα:

ΚΕΙΜΕΝΟ 10:Aeneas bellum ingens geret in Italia. Populos feroces contundet, mores eis imponet et moenia condet. Tu Aeneam ad caelum feres. Postea lulus, Aeneae films, regnum ab Lavinio transferet et Albam Longam muniet. Post trecentos annos Ilia duos filios, Romulum et Remum, pariet, quos lupa nutriet. Romulus moenia Martia condet Romanosque de suo nomine appellabit. Romanis imperium sine fine erit.

ΚΕΙΜΕΝΟ 14: Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimavit ad se venire hominem ingentis magnitudinis et facie squalida, similem effigiei mortui. Quem simul aspexit Cassius, timorem concepit nomenque eius audire cupivit. Respondit ille se esse Orcum. Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitavit. Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit. Illi neminem viderant. Cassius iterum se somno dedit eandemque speciem somniavit.

Μονάδες 40

Ενδοιαστικές προτάσεις (Λατινικά)

     Οι ενδοιαστικές προτάσεις είναι ουσιαστικές βουλητικές προτάσεις που εκφράζουν φόβο για ενδεχόμενο κακό ή δυσάρεστο γεγονός και λογικά προσδιορίζουν ρήματα ή φράσεις που σημαίνουν φόβο, όπως timeo, metuo, vereor, metus est, periculum est κλπ.

     Εισάγονται με τους ενδοιαστικούς συνδέσμους:

*  ne: μήπως                              όταν ο φόβος είναι μήπως γίνει κάτι

*  ne non: μήπως δεν                 όταν ο φόβος είναι μήπως δεν γίνει κάτι

*  ut: μήπως δεν

Οι ενδοιαστικές προτάσεις εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική επειδή το περιεχόμενό τους αφορά κάτι το ενδεχόμενο ή το πιθανό. Έτσι εκφέρονται με:

a)     υποτακτική ενεστώτα όταν η εξάρτηση γίνει από ρήμα αρκτικού χρόνου                                                                                                ►     π.χ. Timeo ne veniat

b)    υποτακτική παρατατικού όταν η εξάρτηση γίνει από ρήμα ιστορικού χρόνου ►     π.χ. Verebar ne non (ut) veniret

c)    υποτακτική παρακειμένου όταν ο φόβος προβάλλεται ως βεβαιότητα, ως γεγονός ►     π.χ. Vereor ne hoc dixerit

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Χρησιμοποιείται υποτακτική ενεστώτα και παρατατικού που δηλώνει το σύγχρονο γιατί ο φόβος είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα) και όχι τη στιγμή της πραγματοποίησής του.

Οι ενδοιαστικές προτάσεις χρησιμεύουν:

*        ως αντικείμενο σε ρήματα που σημαίνουν φόβο: timeo, vereor, metuo, paveo

*        ως υποκείμενο σε απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις που δηλώνουν φόβο: metus est, timor est, periculum est

*        ως επεξήγηση σε λέξεις που εξαρτώνται από τα προηγούμενα ρήματα, κυρίως σε ουδέτερα αντωνυμιών (id, hoc, illud).

                                   παρατηρήσεις:

*        Πολλά ρήματα που σημαίνουν φόβο συντάσσονται και με απαρέμφατο.

*        Ο φόβος είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα) και όχι τη στιγμή της πραγματοποίησής του.

 Μνημονικός πίνακας

εισαγωγή	εκφορά	συντακτική θέση	παρατηρήσεις
ne                         ne non  ut	a) υποτακτική ενεστώτα b)    υποτακτική παρατατικού c)    υποτακτική παρακειμένου όταν ο φόβος προβάλλεται ως βεβαιότητα, ως γεγονός	ουσιαστικές α) αντικείμενο ρημάτων που δηλώνουν φόβο β) υποκείμενο: απρόσωπων ρημάτων ή φράσεων που δηλώνουν φόβο γ) επεξήγηση κυρίως στο ουδέτερο αντωνυμιών.	Οι ενδοιαστικές προτάσεις εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική επειδή το περιεχόμενό τους αφορά κάτι το ενδεχόμενο ή το πιθανό.     Ο φόβος είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα) και όχι τη στιγμή της πραγματοποίησής του.

Αριθμοί: Ποιά είναι η προέλευση τους και τι σημαίνουν

Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί το 1 είναι “ένα”, το 2 είναι “δύο”, το 3 είναι “τρία” και ποιά είναι η προέλευση των αριθμών;

Μια ευρέως διαδεδομένη θεωρία αναφέρει το εξής:

Οι αριθμοί που γράφουμε δημιουργήθηκαν με αλγόριθμους, (1, 2, 3, 4, κλπ) που ονομάζονται αραβικοί αλγόριθμοι, για να ξεχωρίζουν από τους ρωμαϊκούς αλγόριθμους (I, II, III, IV, κλπ).

Οι Άραβες διέδωσαν τους συγκεκριμένους αλγορίθμους, ωστόσο η προέλευσή τους είναι Ινδική και πηγαίνει πίσω στους εμπόρους, που τους χρησιμοποίησαν για να μετρήσουν και να κάνουν τις εμπορικές συναλλαγές τους.

Ποια λογική ισχύει λοιπόν στους αραβικούς αλγόριθμους; Η εξήγηση -σύμφωνα με την συγκεκριμένη θεωρία- είναι πολύ πιο απλή απ’ ότι φαντάζεστε, αφού για όλα ευθύνονται οι γωνίες! Δείτε τις φωτογραφίες που ακολουθούν και θα καταλάβετε ακριβώς τι εννοούμε.

Ο άλλος ρόλος των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης.

Στο εσωτερικό της όλο και περισσότερο ασύρματη κοινωνίας μας, η «κοινωνική δικτύωση» έχει μετατραπεί από πραγματικότητα του μέλλοντος στην ίδια την πραγματικότητα. Είναι πολύ δύσκολο πλέον να βρεις κάποιον που έχει σύνδεση internet, και δεν είναι γραμμένος στο facebook, στο My Space στο twitter ή αλλού. Μαζί και εγώ, που ήμουν μέσα για λίγο καιρό ενεργός αλλά το εγκατέλειψα γρήγορα και τελικά έκανα ολική διαγραφή. Με τα παρακάτω ίσως γίνει καλύτερα αντιληπτό το γιατί πήρα τέτοια απόφαση.

Έκθεση Β Λυκείου: Ο κίνδυνος από τα βιντεοπαιχνίδια και η συμβολή του σχολείου στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου

Ο κίνδυνος από τα βιντεοπαιχνίδια

Αν ρωτήσετε κάποιον ενήλικο οπαδό των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, πιθανόν να σας πει ότι εκείνος δεν βλέπει να δημιουργεί πρόβλημα η βία που περιέχουν, αντίθετα σε κάποιο βαθμό βοηθούν τον παίκτη να γίνει εξυπνότερος, να μάθει να λύνει προβλήματα με ταχύτητα, να δοκιμάζει υποθέσεις και να λύνει γρίφους. Μια ψυχολόγος του UCLA, η Πατρίσια Γκρίνφιλντ, ανακοίνωσε ότι στην εξάπλωση των βιντεοπαιχνιδιών οφείλεται μια παγκόσμια αύξηση του «μη λεκτικού δείκτη νοημοσύνης», ο οποίος αφορά τις δεξιότητες μέσα στο χώρο, τη χρήση εικονιδίων για την επίλυση προβλημάτων και την ικανότητα κατανόησης των πραγμάτων από πολλές οπτικές γωνίες. Όμως η αύξηση αυτού του δείκτη γίνεται σε βάρος άλλων, ίσως σημαντικότερων κοινωνικών δεξιοτήτων. Με άλλα λόγια τα παιδιά δεν αλληλεπιδρούν τόσο καλά, όταν κάθονται με τις ώρες μπροστά σε ένα κομπιούτερ ή μία κονσόλα.

Έκθεση Γ Λυκείου: Θετικές συνέπειες της ένταξης του ανθρώπου σε διάφορες κοινωνικές, πολιτι­στικές, ακόμα και θρησκευτικές ομάδες.

Εξημέρωση των μαζών στις μεγάλες θρησκείες

Οι θρησκείες με παγκόσμιο κύρος, οι αναγνωρισμένες θρησκείες, πολύ γρήγορα αλλάζουν τον τό­νο της προπαγάνδας τους. Αρχικά τις ενδιαφέρει να φτάσουν και να κερδίσουν όλους όσους μπορούν. Η μάζα που ονειρεύονται είναι παγκόσμια, τις ενδιαφέρει η κάθε μια ψυχή και κάθε ψυχή θέλουν να γίνει δική τους. Αλλά η μάχη που πρέπει να κερδίσουν οδηγεί σιγά – σιγά σε ένα είδος κρυφού σε­βασμού για τους εχθρούς, που οι θεσμοί τους υπάρχουν ήδη. Βλέπουν πόσο δύσκολο είναι να διατη­ρηθούν. Οι θεσμοί που μπορούν να τους δώσουν σταθερότητα και διάρκεια τους φαίνονται όλο και πιο σημαντικοί. Παρακινούμενες από τους θεσμούς των αντιπάλων θρησκειών, κάνουν τα πάντα για να καθιερώσουν κι οι ίδιες μερικούς. Κι όταν το κατορθώσουν, οι θεσμοί αυτοί με τον καιρό γίνονται το κύριο μέλημά τους. Το ειδικό βάρος των θεσμών, που έχουν πια δική τους ζωή, εξημερώνει βαθμι­αία την ορμή της αρχικής προπαγάνδας. Χτίζονται εκκλησίες, για να περιλαμβάνουν τους πιστούς που υπάρχουν ήδη. Τις εκκλησίες αυτές τις μεγαλώνουν με αυτοσυγκράτηση και με δισταγμούς, μόνον ό­ταν υπάρχει πραγματική ανάγκη. Κυριαρχεί μια ισχυρή τάση να αγκαλιάζονται οι διαθέσιμοι πιστοί σε χωριστές ενότητες. Ακριβώς επειδή έχουν γίνει πια πολλοί, η τάση για διάλυση είναι πολύ μεγάλη και αποτελεί κίνδυνο που εναντίον του χρειάζονται αδιάκοπη δουλειά.

Ιστορία κατεύθυνσης: Τα χαρακτηριστικά των αριστερών κομμάτων κατά τον 20ο αιώνα (επεξεργασμένη πηγή)

Λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω κείμενα και σε συνδυασμό με τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά των αριστερών κομμάτων στην Ελλάδα έτσι όπως αυτά διαμορφώνονται κατά τον 20ο αιώνα. ΠΗΓΗ 1η : Από το ιδρυτικό της Κοινωνιολογικής Εταιρείας  Ιδρύεται εν Αθήναις Σύλλογος υπό την επωνυμίαν «Κοινωνιολογική Εταιρεία», σκοπών: - Να εργασθή όπως αναγνωρισθή πρακτικώς η πολιτική αρχή ότι: α) σκοπός της πολιτείας είναι η δι' όλα τα μέλη της κοινωνίας εξασφάλισις και προαγωγή εξ ίσου ευνοϊκών συνθηκών προς ανάπτυξιν της προσωπικότητας των. β) Προς επίτευξιν του σκοπού τούτου, ο οποίος δεν είναι δυνα­τόν να πληρωθή τελείως, αν μη καταστώσι κοινά τα μέσα παρα­γωγή; και ρυθμισθή η διανομή του πλούτου αναλόγως των α­ναγκών εκάστου, πρέπει να μεταβάλλεται βαθμιαίως ο οικονο­μικός και πολιτειακός οργανισμός κατά το εκάστοτε δυνατόν μέτρον, αδιαφόρως προς την εκ τούτου βλάβην των ατομικών συμφερόντων ωρισμένων προσώπων ή τάξεων. γ) Προς τοιαύτην βαθμιαίαν επίτευξιν του ανωτέρου σκοπού εί­ναι απαραίτητος η οργάνωσις του εργαζομένου λαού εις οικο­νομικούς συνεταιρισμούς, και ίδιον πολιτικόν κόμμα. Αέξανδρος Παπαναστασίου, «Μελέτες, Λόγοι, Άρθρα»

Άγνωστο κείμενο: Θουκυδίδη Βιβλ. V, κεφ. 97 §§ 2 - 3 (θέματα - απαντήσεις)

 οι θηβαιοι κατηγορουν τους αθηναιους ότι δε σεβαστηκαν τα ιερα τουσ

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ πορεύομαι ἐπί τούς νεκρούς = πηγαίνω να ζητήσω τους νεκρούς ἀπαντάω -ῶ = συναντώ ἀποστρέφω = γυρίζω κάποιον πίσω ἀναχωρῶ = υποχωρώ, οπισθοχωρώ  πάλιν ἀναχωρῶ = επιστρέφω καθίσταμαι ἐπί τινά = εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι σε κάποιον τά παρά τῶν Βοιωτῶν = αυτά που προστάχτηκαν από τους Βοιωτούς δράω -ῶ = κάνω, προξενώ νόμιμα = οι συνήθειες καθεστηκώς – υῖα – ός (και καθεστώς – καθεστῶσα – καθεστός) = αυτός που υπάρχει, που επικρατεί  καθεστῶτα = οι νόμοι που υπάρχουν, τα ήθη και τα έθιμα, το πολίτευμα ἰόντας ἐπί τήν ἀλλήλων (γῆν) = όταν εισβάλλει ο ένας στη χώρα του άλλου ἔνειμι = είμαι μέσα τά ἐνόντα ἱερά = τα ιερά που υπάρχουν μέσα σ’ αυτή τη χώρα ἐνοικῶ = κατοικώ μέσα βέβηλος = α. τόπος στον οποίο επιτρέπεται να πατήσει κανείς   β. (για τους ανθρώπους) ανίερος, ανόσιος αύτόθι = σ’ αυτό το μέρος ἄψαυστος = άθικτος, ανέγγιχτος, απείραχτος πλήν χρῆσθαι = παρά μόνο το χρησιμοποιούσαν ἡ χέρνιψ (τῆς χέρνιβος) = το αγιασμένο νερό με το οποίο έπλεναν τα χέρια πριν τις θυσίες, το αγίασμα πρός τά ἱερά = για τις θρησκευτικές τελετές ἀνασπάω -ῶ = αντλώ ὑδρεύομαι = παίρνω, χρησιμοποιώ νερό για προσωπική χρήση  ὁμωχέται δαίμονες = θεοί που λατρεύονται στον ίδιο ναό προαγορεύω = προειδοποιώ, δηλώνω απερίφραστα, συμβουλεύω ἀποφέρομαι = παίρνω μαζί μου

κειμενο: Ἐκ δέ τῶν Ἀθηναίων κῆρυξ πορευόμενος ἐπί τούς νεκρούς ἀπαντᾷ κήρυκι Βοιωτῷ, ὅς αὐτόν ἀποστρέψας καί εἰπών ὅτι οὐδέν πράξει πρίν ἄν αὐτός ἀναχωρήσῃ πάλιν, καταστάς ἐπί τούς Ἀθηναίους ἔλεγε τά παρά τῶν Βοιωτῶν, ὅτι οὐ δικαίως δράσειαν παραβαίνοντες τά νόμιμα τῶν Ἑλλήνων· πᾶσι γάρ εἶναι καθεστηκός ἰόντας ἐπί τήν ἀλλήλων ἱερῶν τῶν ἐνόντων ἀπέχεσθαι, Ἀθηναίους δέ Δήλιον τειχίσαντας ἐνοικεῖν, καί ὅσα ἄνθρωποι ἐν βεβήλῳ δρῶσι πάντα γίγνεσθαι αὐτόθι, ὕδωρ τε, ὅ ἦν ἄψαυστον σφίσι πλήν τά ἱερά χέρνιβι χρῆσθαι, ἀνασπάσαντας ὑδρεύεσθαι· ὥστε ὑπέρ τε τοῦ θεοῦ καί ἑαυτῶν Βοιωτούς, ἐπικαλουμένους τούς ὁμωχέτας δαίμονας καί τόν Ἀπόλλῳ, προαγορεύειν αὐτούς ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἀπιόντας ἀποφέρεσθαι τά σφέτερα αὐτῶν. μεταφραση: Ένας κήρυκας των Αθηναίων, που πήγαινε να ζητήσει τους νεκρούς, συναντά στο δρόμο ένα Βοιωτό κήρυκα, ο οποίος αφού τον γύρισε πίσω και του είπε ότι δε θα πετύχει τίποτα πριν επιστρέψει ο ίδιος, αφού παρουσιάστηκε στους Αθηναίους τους έλεγε αυτά που προστάχθηκαν από τους Βοιωτούς, ότι δηλαδή διέπραξαν αδίκημα που παρέβαιναν τα κοινά έθιμα των Ελλήνων. Γιατί ενώ είναι καθιερωμένο σε όλους, όταν εισβάλλουν ο ένας στη χώρα του άλλου, να απέχουν (σέβονται) από τα ιερά που υπάρχουν σε αυτή, οι Αθηναίοι, αφού τείχισαν το Δήλιο, μένουν μέσα, και ότι γίνονται σ’ αυτό το μέρος όλα, όσα οι άνθρωποι κάνουν σε τόπο που δεν είναι ιερός, και το νερό, το οποίο οι Βοιωτοί δεν άγγιζαν παρά μόνο το χρησιμοποιούσαν ως αγιασμό για τις θρησκευτικές τους τελετές, αφού το αντλούσαν το χρησιμοποιούσαν (για ατομική χρήση). Γι’  αυτό οι Βοιωτοί, υπερασπίζοντας τα δικαιώματα του θεού και τα δικά τους, καλούν τους Αθηναίους, στο όνομα των κοινών θεών και του Απόλλωνα, αφού αναχωρήσουν από το ιερό να πάρουν ό,τι τους ανήκει.

Έκθεση Γ Λυκείου: Οράματα και προκλήσεις της ευρωπαϊκής ένωσης (θέματα - απαντήσεις)

ΚΕΙΜΕΝΟ (κείμενο από τον Τύπο) (Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ)

[ … … ] Οποιαδήποτε απάντηση στο ερώτημα τι είναι Ευρωπαίος δεν μπορεί ποτέ να καλύψει την πολυμορφία, το πολυδιάστατο και την πολυποικιλία των ανθρώπων που είτε θεωρούν τον εαυτό τους Ευρωπαίο είτε θεωρούνται από τους άλλους Ευρωπαίοι. Κατ’ αυτό το σκεπτικό ο κάθε ορισμός του Ευρω­παίου ή μάλλον των Ευρωπαίων είναι ορισμός ελιτίστικος που μπορεί να έχει κάποια αλήθεια όσον αφορά τον κύκλο της διανόησης και της δημιουργίας πολιτισμού γενικότερα. Από αυτήν την σκοπιά νομίζω ότι ο ορισμός του Ευρωπαίου από τον Paul Valery  (θεωρεί στοιχεία του τον αρχαιοελληνικό ορθολο­γισμό, τη ρωμαϊκή νομοθετική και διοικητική διευθέτηση της κοινωνίας και την πνευματικότητα τη χριστιανική) είναι κατά τη γνώμη μου ο πρώτος ορισμός που προσπαθεί να καθορίσει την πνευματική καταβολή των Ευρωπαίων. Νομίζω όμως ότι η πορεία της ευρωπαϊκής σκέψης μας επιτρέπει να δώσουμε μια πιο δυναμική εξέλιξη στην εικόνα του Ευρωπαίου. Θεωρώ λοιπόν ότι οι Ευρωπαίοι, και μιλάμε εδώ για τους ανθρώπους της σκέψης και της διανόησης, χαρακτηρίζονται από το ότι θέτουν υπό αμφισβήτηση κάθε κατακτημένο ή κατεστημένο, με την πρόθεση όχι μόνο να αναιρέσουν το παλαιό χωρίς να απαρνηθούν τις καταβολές τους αλλά και για να προχωρή­σουν προς το άγνωστο. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί μια συνεχής μετακίνηση των γνωστικών συνόρων με απώτερο σκοπό να δημιουργηθεί ένας ευρύτερος χώρος δράσης και αντίδρασης, θέσεων και αντιθέσεων.