Το facebook (ή, αλλιώς, στην ελληνική γλώσσα Πρωσοπο-βιβλίο) έχει γίνει πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας, όχι μόνο της νέας γενιάς αλλά και μεγαλύτερων ανθρώπων. Τις περισσότερες φορές που ανοίγουμε τον ηλεκτρονικό μας υπολογιστή και περιηγούμαστε στο διαδίκτυο, βρίσκουμε χρόνο για να εισέλθουμε και στο facebook.Πολλές γνώμες ερίζουν για την χρησιμότητα ή μη του facebook, όσο αυτό γίνεται ολοένα και πιο αποδεκτό συνεχώς σε νέους χρήστες.
Για να φτάσουμε, ωστόσο, σε αυτή την κουβέντα, θεώρησα σωστή την αναφορά μου στην ιστορική διαδρομή του facebook και στην αρχική του λειτουργία. Το 2004, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, τριτοετής φοιτητής του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, δημιούργησε ένα ηλεκτρονικό δίκτυο, το facebook, για να επικοινωνεί με τους συμφοιτητές του. Στη συνέχεια, όμως, επεκτάθηκε και σε άλλα πανεπιστήμια της ευρύτερης περιοχής. Η ιστοσελίδα έγινε προσβάσιμη σε όλο τον κόσμο ύστερα από δύο χρόνια, το 2006.
Προσωπική μου άποψη είναι ότι, όπως και το νόμισμα, έτσι και το facebook έχει δύο όψεις. Σίγουρα πρόκειται για μία πρωτοφανή μέθοδο κοινωνικοποίησης. Παρ’ όλ’ αυτά, έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που συγκρούονται στο ίδιο επίπεδο σύγκρισης.
Ο μεγαλύτερος λόγος γίνεται για το αν και πόσο το facebook θεωρείται φορέας κοινωνικοποίησης. Οι αντιμαχόμενοι του facebook πιστεύουν ότι πρόκειται για φορέα αποκοινωνικοποίησης καθώς οι χρήστες είναι απομονωμένοι στην οθόνη του υπολογιστή τους και στερούνται της καθιερωμένης κοινωνικής επαφής. Οι χρήστες του facebook, από τη μεριά τους, θεωρούν ότι εφόσον έρχονται σε συνομιλία με άλλους χρήστες, αυτό αποτελεί από μόνο του διαδικασία κοινωνικοποίησης. Επίσης, η συμμετοχή τους σε «ομάδες» (groups) επιτυγχάνουν το αίσθημα του «ανήκειν» το οποίο έχει δύο πλεονεκτήματα. Πρώτον, η συμμετοχή των χρηστών στις «ομάδες» φανερώνει τις ίδιες ιδεολογίες και ενδιαφέροντα, ανταλλάσσοντας απόψεις άλληλοσυμπληρώνοντας γνώσεις. Δεύτερον, αισθάνονται ένα είδους κοινωνικής ισότητας όταν συναντούν χρήστες διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων σε κοινές «ομάδες».
Το facebook έχει και μία πολιτική διάσταση. Αρκετοί χρήστες σχολιάζουν τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις είτε στην προσωπική τους ιστοσελίδα (profile) είτε στις πολιτικές «ομάδες». Πολλοί είναι και οι πολιτικοί οι οποίοι χρησιμοποιούν το facebook ως χώρο προβολής τους γνωστοποιώντας τις πολιτικές τους δραστηριότητες. Με αυτόν τον τρόπο, οι ενδιαφερόμενοι περί των πολιτικών δρωμένων όχι μόνο ενημερώνονται και ασκούν κριτική στους πολιτικούς αλλά και αισθάνονται μία άμεση προσέγγιση προς αυτούς όταν διαβάζουν μηνύματά τους και κοιτάζουν φωτογραφίες τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τους βίου. Η διαδικτυακή δημοκρατία που αναπτύσσεται ενισχύεται και με διάφορες ψηφοφορίες-δημοσκοπήσεις που διεξάγονται.Άλλο ένα χαρακτηριστικό του facebook είναι ο πολιτισμικός του χαρακτήρας. Κάθε χρήστης μπορεί να έρθει σε επικοινωνία με χρήστες από οποιαδήποτε χώρα του πλανήτη και να ανταλλάξουν γνώσεις και ιδέες που διαφέρουν από κοινωνία σε κοινωνία. Έχουν τη δυνατότητα, επίσης, να ανταλλάξουν φωτογραφίες από τοπία και δραστηριότητες τα οποία μεν ίσως δεν αποκτήσουν την ευκαιρία στη ζωή τους να τα δουν από κοντά και να συμμετάσχουν δε σε αυτές, αντίστοιχα. Ένα αρνητικό σημείο έγκειται στη χρήση της μεικτής αγγλοελληνικής γραφής (ή, αλλιώς, greeklish) μεταξύ ελλήνων χρηστών απομακρυνόμενοι έτσι από την αμιγώς ελληνική γραφή. Άλλο ένα μειονέκτημα είναι ότι χάνεται με αυτόν τον τρόπο μια άλλη αρκετά σημαντική γλώσσα, η γλώσσα του σώματος, η οποία είναι ο πλέον σημαντικός κώδικας στις άμεσες διαπροσωπικές επαφές, καθώς έτσι εκφράζονται κατά κύριο λόγο τα συναισθήματα και ο τρόπος σκέψης του κάθε ανθρώπου.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι πολλά κοινωνικά μηνύματα εμφανίζονται πλέον και στο facebook. Παραδείγματος χάριν, όταν κάποιος νοσηλεύεται σε ένα νοσοκομείο και επείγει άμεσης αιμοληψίας, οι χρήστες του facebook στέλνουν σε όλους τους χρήστες μήνυμα για τυχόν επίσπευση βοήθειας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι έχουν βρει μερική ή ολική απασχόληση μέσω των επαφών τους στο facebook.Ο μεγαλύτερος ντόρος γίνεται για το κατά πόσο και αν αίρονται τα προσωπικά μας δεδομένα μέσα στο facebook. Όταν κάποιος επιθυμεί να εγγραφεί στην ιστοσελίδα του facebook ως χρήστης, τότε συμπληρώνει μία φόρμα με κάποια προσωπικά του στοιχεία. Ύστερα, αφού γίνει χρήστης, τότε επεξεργάζεται την εικονική του, τη διαδικτυακή του ταυτότητα (profile) ώστε να γνωρίζει ποια στοιχεία του φαίνονται στους υπόλοιπους χρήστες. Επομένως, οι χρήστες γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι μέσω του facebook εκτίθενται προσωπικά τους δεδομένα. Ούτως ή άλλως, δεν είναι υποχρεωτικό για κανέναν να γίνει χρήστης στο facebook παρά μόνο με τη θέλησή του.
Ασφαλώς το facebook έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Η σωστή χρήση του έγκειται στον έλεγχο και στη σύνεση που έχουμε απέναντι στον εαυτό μας. Όπως έλεγαν, άλλωστε, οι αρχαίοι ημων πρόγονοι: «Παν μέτρον, άριστον».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου