Παραολυμπιακοί Αγώνες. Αρκετές χιλιάδες άτομα με ειδικές ανάγκες αγωνίζονται και πάλι στα στάδια διεκδικώντας όχι απλώς ένα μετάλλιο, αλλά την κατοχύρωση της θέσης τους στη ζωή και τον κόσμο. Αρκετές χιλιάδες νέοι προσπαθούν και πάλι με ατσάλινη βούληση και γενναία προσπάθεια να κρατήσουν ψηλά το φρόνημα, το δικό τους και των συνανθρώπων τους. Να αναδείξουν τη δύναμη της αδυναμίας τους, κόντρα στην αδιάφορη ή και την περιφρονητική στάση μας απέναντί τους.Και αυτή η απορριπτική στάση απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι τόσο παλαιά όσο και η ίδια η μυθολογία μας. Έτσι η αναπηρία του χωλού Ήφαιστου στάθηκε αφορμή να τον αποπέμψει από τον Όλυμπο η ίδια η μητέρα του Ήρα. Κι όταν αργότερα, μεθυσμένος ο Διόνυσος, τον επανέφερε στο ιερό βουνό, οι θεοί γέλασαν περιπαιχτικά για το περίεργο βάδισμά του. Και είναι ακριβώς αυτή η εικόνα που παραπέμπει σε μύριες ανάλογες σκηνές, σε μύρια όσα σημεία του ελληνικού χώρου: ο ανάπηρος που κάποιοι τον περιπαίζουν για να διασκεδάσουν.
Και χρειάστηκαν χρόνια και χρόνια, αιώνες επί αιώνων, ώσπου να συγκινηθεί η κοινή γνώμη, να ευαισθητοποιηθεί η κοινωνική συνείδηση και να δείξει τα φιλάνθρωπα αισθήματά της. Να απορριφθεί η λύση Καιάδας. Να ξεφύγουμε από την απόκρυψη και την απομόνωση των παιδιών αυτών. Να εγκαταλειφθεί επιτέλους η θρησκοληπτική αντίληψη περί γονεϊκού αμαρτήματος και θείας τιμωρίας. Να γίνει αντιληπτό ότι ο Κύριος υπάρχει και γι' αυτά τα παιδιά. Είναι κι αυτά παιδιά του ίδιου και όχι ενός κατώτερου Θεού.
Και παλεύουμε σήμερα να εδραιωθεί η αντίληψη, ότι οι άνθρωποι αυτοί, παιδιά και ώριμοι, γυναίκες και άντρες, ανεξάρτητα από το είδος της υστέρησης, έχουν τα ίδια δικαιώματα για τη ζωή. Δεν είναι υπεράριθμοι σ' αυτόν τον κόσμο, επειδή η δική τους υστέρηση έτυχε να είναι πιο ορατή από τις δικές μας - κατά τα άλλα ίσως και σοβαρότερες - διαταραχές. Και αγωνιζόμαστε να πείσουμε πως η μόνη λύση δεν είναι να παρέμβουμε εμείς οι «φιλάνθρωποι» ανάμεσα σ' αυτούς, στη ζωή και τα πράγματα για να διευκολύνουμε την ύπαρξή τους. Επιβάλλεται να διαμορφώσουμε τη ζωή και τα πράγματα έτσι που να μπορούν να έχουν μόνοι τους, τη δική τους αυτόνομη πρόσβαση. Κι αυτό έχει επιτευχθεί σε κάποιους τομείς. Έτσι οι διακόπτες του ηλεκτρικού τοποθετούνται σήμερα χαμηλά, στο ύψος του καροτσιού. Για χάρη των ανθρώπων αυτών επινοήθηκαν επίσης οι αναμεικτικές βρύσες. Με ένα λεβγέ ανοίγεις και κλείνεις το νερό, πολύ ή λίγο, ζεστό ή κρύο. Για το τηλεφώνημα δεν χρειάζεσαι πια εκείνη τη δεξιοτεχνία των δακτύλων. Δεν περιστρέφεις το καντράν. Πατά τα πλήκτρα κι αυτό είναι πολύ πιο εύκολο. Αυτά και άλλα επινοήθηκαν αρχικά για εκείνα τα άτομα. Όμως βολεύουν, τα χρησιμοποιούμε όλοι και ξεχάσαμε τον αρχικό τους προορισμό.
Και ξεχάσαμε να συνεχίσουμε την προσπάθεια. Έτσι οι ανελκυστήρες π.χ. εξακολουθούν να έχουν μικρά κουμπιά σε κάθετη διάταξη. Όχι κουμπιά μεγάλα σε οριζόντια θέση, χαμηλά που να πατιούνται και με τον αγκώνα ακόμη. Τα χαρτονομίσματα του ευρώ δεν είναι αναγνωρίσιμα με την αφή, για άτομα με ελλιπή ή καθόλου όραση. Και τόσα άλλα. Να προσαρμόζονται τα πράγματα στον άνθρωπο λοιπόν, όχι οι άνθρωποι στα πράγματα. Στον άνθρωπο χωρίς εξαίρεση, τα πράγματα χωρίς εξαίρεση. Οι ράμπες δεν αρκούν. Προσβασιμότητα στη ζωή, όχι μόνο στα κτήρια. Να αναγνωρίσουμε επιτέλους το ισότιμο δικαίωμα όλων αυτών των συνανθρώπων μας που, παρά τα όσα ανεπιθύμητα τους επιφύλαξε η ζωή, αγωνίζονται και υπάρχουν.
Και θα τους δούμε και πάλι στα στάδια να υπερβαίνουν τον εαυτό τους, να δίνουν τη μάχη της καταξίωσης, της δικής τους και των συνανθρώπων τους. Και θα τους θαυμάσουμε καθώς υπερβαίνουν τις αδυναμίες του σώματος με το σθένος της ψυχής. Και ύστερα οι Παραολυμπιακοί Αγώνες θα τελειώσουν. Κι ελπίζω, με το πέσιμο της αυλαίας, να μη βυθιστούμε ξανά στη δική μας μακαριότητα κι εκείνοι στη δική τους εγκατάλειψη. Στο κάτω κάτω δεν μας εγγυήθηκε κανείς ότι θα φύγουμε από τη ζωή περπατώντας όπως σήμερα.
Ι.Ε. Πυργιωτάκης
Ο I. E. Πυργιωτάκης είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, πρώην αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Κρήτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου