Έκθεση Β Λυκείου: Κοινωνία της πληροφορίας και κριτική ικανότητα των νέων (θέματα - απαντήσεις)

Η επιδίωξη ή, έστω, η διακήρυξη της αντικειμενικότητας κατέχει πάντα μια καίρια θέση στη δημοσιογραφική δεοντολογία. Αναγράφεται σε όλους τους Κώδικες Δεοντολογίας, συχνά στις προγραμματικές επαγγελίες, καμιά φορά και στις προμετωπίδες των εφημερίδων. Η βαρύνουσα σημασία που της αποδίδεται υπογραμμίζεται με την αντιδιαστολή ανάμεσα στην αντικειμενικότητα της ειδησεογραφίας και στον επιτρεπόμενο υποκειμενικό χρωματισμό της αρθρογραφίας. Και, βέβαια, υποτίθεται ότι αφορά όλα τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, έντυπα, ραδιόφωνο, τηλεόραση, τώρα και ιστοσελίδες του Διαδικτύου. Παντού, τα γεγονότα υποτίθεται ότι εμφανίζονται όπως πραγματικά είναι χωρίς στρεβλώσεις, ανακριβείς προσθήκες ή σκόπιμες παραλείψεις.

Η σημασία των χρόνων και των εγκλίσεων του ρήματος.

Οι χρόνοι του ρήματος

Όπως γνωρίζουμε από τη γραμματική μας, οι χρόνοι του ρήματος είναι εφτά:

Απ' αυτούς οι τέσσερις λέγονται κύριοι ή αρκτικοί ή βασικοί και οι τρεις ιστορικοί ή παραγόμενοι ή δευτερεύοντες.

►   Ποιοι είναι οι αρκτικοί χρόνοι;

Αρκτικοί χρόνοι είναι: ο Ενεστώτας, ο Μέλλοντας, ο Παρακείμενος, ο τετελεσμένος Μέλλοντας και ο γνωμικός Αόριστος στην οριστική.

Ακόμη θεωρούνται αρκτικοί χρόνοι:

1) η υποτακτική, η προστακτική, η δυνητική και ευχετική ευκτική όλων των χρόνων.

2) η υποτακτική, η ευκτική, το απαρέμφατο κι η μετοχή, όταν εξαρτώνται από αρκτικό χρόνο.

►   Ποιοι είναι οι ιστορικοί χρόνοι;

Ιστορικοί χρόνοι είναι ο Παρατατικός, ο Αόριστος στην οριστική, και ο Υπερσυντέλικος, ο ιστορ. Εν­εστώτας, η δυνητική οριστική.

Ακόμη θεωρούνται ιστορικοί χρόνοι:

η ευκτική, το απαρέμφατο κι η μετοχή, όταν εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο.

Τι φανερώνουν οι χρόνοι του ρήματος;

Οι χρόνοι του ρήματος φανερώνουν δύο πράγματα:

1. Το χρονικό σημείο, κατά το οποίο γίνεται η πράξη και

2. Το ποιον ή τον τρόπο, με τον οποίο παρουσιάζεται αυτό που σημαίνει το ρήμα.

►   Δηλ. οι χρόνοι εκφράζουν το πότε και το πώς γίνεται κάτι.

Η μόδα στην ενδυμασία: η πιο εύκολη αλλαγή

Η μόδα ικανοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου για αλλαγή, προσφέροντάς του καθημερινά καινούργια αγαθά, καινούργια ρούχα και άλλα είδη ένδυσης και καλλωπισμού. Κι ενώ όλοι θα επιθυμούσαν ένα νέο επάγγελμα σε κάποια δεδομένη στιγμή ή ένα καινούργιο σπίτι η αυτοκίνητο, στην εφαρμογή δεν θα ήταν τόσο εύκολη και ίσως μάλιστα να ήταν αδύνατη αυτή η αλλαγή.

«Να αλλάξει κάποιος το επάγγελμά του και από γιατρός να γίνει δικηγόρος, από ιερέας να γίνει δικαστικός, από υδραυλικός να γίνει ηλεκτρολόγος, είναι σχεδόν αδύνατο ή κι αν είναι δυνατόν απαιτεί πολλές φορές υπεράνθρωπες προσπάθειες. Η κάθε τέτοια αλλαγή, για ανανέωση και απόκτηση γνώσεων, απαιτεί χρόνο, κόπο, προσπάθεια και δαπάνη. Η αλλαγή της κατοικίας μας ή του αυτοκινήτου μας μπορεί να σημαίνει την αποταμίευση χρημάτων μιας ζωής. Η αλλαγή στη σύνθεση της οικογένειάς μας προϋποθέτει γέννηση, γάμο, διαζύγιο, θάνατο κ.λπ. Η αλλαγή στον τρόπο συμπεριφοράς και  γενικά στον  τρόπο  ζωής μας απαιτεί  αλλαγή  κοσμοθεωρίας,  κι αυτό  μπορεί  να χρειαστεί μία ζωή ολόκληρη» λέει ο Γιάννης Τσεκλένης.

Αναλφαβητισμός: Ένα κληρονομικό πρόβλημα

Ο αναλφαβητισμός είναι ένα φαινόμενο που αναπαράγεται. Κληρονομείται τις περισσότερες φορές, από γενιά σε γενιά, καθώς η εκπαίδευση των παιδιών συνδέεται άμεσα με το μορφωτικό επίπεδο των γονέων. Το φύλο, η οικονομική κατάσταση και ο τόπος διαμονής αφήνουν το αποτύπωμά τους στις περιπτώσεις ανάπτυξης του αναλφαβητισμού.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ουνέσκο, το μεγαλύτερο κύμα αναλφαβητισμού πλήττει τη νότια και δυτική Ασία, την Αφρική και τα αραβικά κράτη. Μάλιστα, η Μπουργκίνα Φάσο θεωρείται η χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό αλφαβητισμού στον κόσμο, μόλις με 12,8%. Ακολουθούν ο Νίγηρας με 14,4% και το Μαλί με 19%.

Η 8η Σεπτεμβρίου γιορτάζεται από το 1966 ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού.

Προτεινόμενο θέμα: Αριστοτέλη Πολιτικά ενότητες 11 και 13 (θέματα - απαντήσεις)

Αριστοτέλη, Πολιτικά: ενότητες 11 και 13

11. Ἐπειδή πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινά οὖσαν καί πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος συνεστηκυῖαν (τοῦ γάρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν πάντα πράττουσι πάντες), δῆλον ὡς πᾶσαι μέν ἀγαθοῦ τινος στοχάζονται, μάλιστα δέ καί τοῦ κυριωτάτου πάντων ἡ πασῶν κυριωτάτη καί πάσας περιέχουσα τάς ἄλλας. Αὕτη δ' ἐστίν ἡ καλουμένη πόλις και ἡ κοινωνία ἡ πολιτική.

Έκθεση για τη Δημοκρατία θα γράψουν οι μαθητές των Δημοτικών Γυμνασίων και Λυκείων

Διαγωνισμό έκθεσης ή/και ζωγραφικής για τους μαθητές των σχολείων της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, διοργανώνει Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με τη Βουλή των Ελλήνων, συμμετέχοντας στον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας της Δημοκρατίας.

 Α. ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Οι μαθητές της ΣΤ’ τάξης, για δύο διδακτικές ώρες, θα γράψουν έκθεση με θέμα «Λέξεις και σκέψεις για τη Δημοκρατία».

Οι μαθητές της Ε’ τάξης, για δύο διδακτικές ώρες, θα ζωγραφίσουν σε χαρτί διαστάσεων 25Χ35 με θέμα: «Η Δημοκρατία σε μια ζωγραφιά».

Ο Διευθυντής κάθε σχολικής μονάδας θα συγκροτήσει τριμελή επιτροπή εκπαιδευτικών, η οποία θα επιλέξει το καλύτερο γραπτό και το καλύτερο έργο ζωγραφικής του σχολείου και θα τα αποστείλει στη Δ/νση Π/θμιας Εκπ/σης του νομού, μέχρι 14 Μαρτίου.

Με απόφαση του Προϊσταμένου Επιστημονικής και Παιδαγωγικής καθοδήγησης Π.Ε. θα συσταθεί τριμελής επιτροπή, σε κάθε Δ/νση Π.Ε., αποτελούμενη από δύο Σχολικούς Συμβούλους και ένα δάσκαλο, η οποία από το σύνολο των εκθέσεων και των έργων ζωγραφικής των σχολείων της Διεύθυνσης θα επιλέξει τις τρεις καλύτερες εκθέσεις και τα τρία καλύτερα έργα ζωγραφικής. Με ευθύνη του Διευθυντή Εκπαίδευσης, τα έργα που θα επιλεγούν θα αποσταλούν μέχρι 23 Μαρτίου στις Περιφερειακές Διευθύνσεις. 

Νίκος Καζαντζάκης: «Ανατολή — Δύση σμίγουν στο Νεοέλληνα»

Τι πήρε από τον πατέρα του, τι από τη μάνα του ο διγενής Νεοέλληνας; Ψά­χνουμε να βρούμε τη νέα ψυχή μας στα δημοτικά τραγούδια, στους χορούς, στα κεντήματα, στη μουσική, στην αρχιτεκτονική του ελληνικού σπιτιού, στις συνή­θειες, στις γιορτές, στις παροιμίες, στις πρόληψες, στη γλώσσα μας, και βλέπου­με τα δυο ρέματα, το ντόπιο ελληνικό και το ανατολίτικο, πότε να τρέχουν πα­ράλληλα, χωρίς να σμίγουν, πότε να σμίγουν και να παλεύουν λυσσασμένα, και σπάνια ακόμα να έχουν φτάσει σε οργανική ένωση. Ο Νεοέλληνας αγαπάει τη ζωή, φοβάται το θάνατο, αγαπάει την πατρίδα και συνάμα είναι παθολογικά ατομικιστής, κολακεύει σα Βυζαντινός τον ανώτερο, τυραννεί σαν αγάς τον κα­τώτερο, και συνάμα μπορεί να σκοτωθεί για το φιλότιμο. Είναι έξυπνος κι άβα­θος, χωρίς μεταφυσική αγωνία, και συνάμα, όταν αρχίσει να τραγουδάει, μια πίκρα παγκόσμια πετιέται από τ' ανατολίτικα σωθικά του, σπάζει την κρούστα της ελληνικής λογικής κι ανεβαίνει από τα σπλάχνα του, όλο μυστήριο και σκο­τάδι, η Ανατολή.

Προτεινόμενο θέμα: Πλάτωνα Πολιτεία ενότητα 12, παράλληλο Αριστοτέλη Πολιτικά ενότητα 18, άγνωστο Ισοκράτη Β΄ Επιστολή προς Φίλιππον

ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ

ΠΛΑΤΩΝΑ, ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ (Ενότητα 12)

Τί δε; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καί ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τούς ἀπαιδεύτους καί ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν τήν πόλιν ἐπιτροπεῦσαι μήτε τούς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διά τέλους τούς μέν ὅτι σκοπόν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἅ ἄν πράττωσιν ἰδίᾳ τε και δημοσίᾳ τούς δε ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι

Έκθεση Γ Λυκείου: Η παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών

Η ετήσια έκθεση της Unicef είναι και πάλι αποκαλυπτική. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι γεννιούνται με μια μπάλα κανονιού δεμένη στα πόδια. Εκατομμύρια ζουν και εργάζονται κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, εκατομμύρια άλλοι δεν πάνε σχολείο, κακοποιούνται, πεινούν, πεθαίνουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης .…

Ανάμεσα σε αυτούς εκατοντάδες εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο είναι θύματα εκμετάλλευσης, κακοποίησης και βίας κάθε χρόνο. Γίνονται θύματα διακίνησης σε δίκτυα πορνείας. Πωλούνται για εξαναγκαστική εργασία ή και άλλες μορφές δουλείας. Απάγονται από τα σπίτια τους και τα σχολεία τους και στρατολογούνται σε ένοπλες ομάδες.

Έκθεση Β Λυκείου: Θεσμοί κοινωνικοποίησης και ελεύθερος χρόνος

Κριτήριο Αξιολόγησης

Κείμενο: “Ελεύθερος χρόνος και ποιότητα ζωής”

Κάνουμε νομίζω ένα σοβαρό λάθος προσέγγισης όταν  εξετάζουμε τον ελεύθερο χρόνο - απ’ οποιαδήποτε άποψη - ανεξάρτητα από τη θεμελιακή σχέση, που  είναι η σχέση του ανθρώπου με την εργασία του. Σε  τελευταία ανάλυση αντιμετωπίζουμε τον ελεύθερο  χρόνο σαν αντίβαρο σε κατά βάση αρνητικές και  αλλοτριωτικές συνθήκες εργασίας, όπου η αναζήτηση  μηχανισμών αντιρρόπων και διαφυγής   διαδραματίζουν   αναγκαστικά   τον πρωτεύοντα  και  καθοριστικό ρόλο. Δεν υπάρχει καμιά  αμφιβολία, κατά τη γνώμη μου, ότι η τοποθέτηση αυτή - συνειδητή ή υποσυνείδητη αδιάφορο- είναι όχι μόνο λαθεμένη, αλλά βαθύτατα παγιδευτική. Ο άνθρωπος είναι μια πολυδιάστατη, αλλά οπωσδήποτε ενιαία οντότητα και ακριβώς γι’ αυτό δεν διαμερισματοποιείται και η λειτουργία των οποιωνδήποτε υποκαταστάτων δεν μπορεί να εξισορροπήσει τις καταστροφικές - σωματικές, πνευματικές ψυχικές - συνέπειες, που προκαλούνται στον κυρίως τομέα πράξης και αυτοπραγμάτωσης, δηλαδή  στην εργασία. Η απουσία νοήματος και καταξίωσης στην εργασία δεν μπορεί παρά - ακόμα και στην  περίπτωση μιας από πολιτιστική άποψη “σωστής”  διάρθρωσης του ελεύθερου χρόνου - να υποθηκεύει  αρνητικά τον χρόνο αυτό. Και τον υποθηκεύει αρνητικά, γιατί ο αλλοτριωμένος στην εργασία του  άνθρωπος και στις καλύτερες ακόμα περιπτώσεις επιχειρεί μια αντιστάθμιση, δεν επιλέγει χρήσεις χρόνου  ανάλογα με τις πραγματικές του ανάγκες τελείωσης και ολοκλήρωσης της προσωπικότητάς του. Αυτό καθαυτό το γεγονός ότι ο  άνθρωπος επιφυλάσσει για τον ελεύθερο χρόνο του ό,τι θεωρεί ότι πραγματικά τον εκφράζει ή πιστεύει ότι συνιστά θετική δραστηριότητα αποτελεί μια αρνητική επιβάρυνση. Βεβαίως η εργασία ποτέ δεν ήταν απαλλαγμένη από την πίεση της ανάγκης επιβίωσης,   επομένως   από   ένα   χαρακτήρα καταναγκασμού  χρησιμοθηρικής επιδίωξης και σκοπιμότητας, όμως και ποτέ δεν είχε επιχειρηθεί η λειτουργική της  αποκοπή από το ειδικό βάρος που έχει σαν το κατ’ εξοχήν πεδίο καταξίωσης της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως επιχειρείται στην εποχή μας.