Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου: μαθήματα 38, 40 και 43

Θέμα 1ο

Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα:

38. In sacello quodam nocte cum  sororis filia persedebat expectabatque dum  aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: "ego libenter tibi mea sede cedo".

40. «Licet  mihi ostendas agmina  militum,  quibus  curiam  circumsedisti;  licet  mortem miniteris,  numquam tamen  ego  hostem  iudicado   Marium.  Etsi  senex  et  corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse.

43. Ergo  ego nisi  peperissem,  Roma non  oppugnaretur; nisi  filium haberem, libera  in libera patria mortua essem. Ego  nihil iam pati possum nec diu miserrima futura sum: at contra hos,  si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet.»

(40 μονάδες)

Επιλεκτική η φωτογράφιση των γεγονότων του 20ού αιώνα από τους Έλληνες φωτογράφους

Του Μανώλη Πιμπλή
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟ - ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΑΛΚΗ ΞΑΝΘΑΚΗ

Η επιλεκτική φωτογράφιση των μεγάλων γεγονότων του 20ού αιώνα από τους Έλληνες φωτογράφους προκαλεί ερωτηματικά στους ιστορικούς, λέει ο ερευνητής Άλκης Ξανθάκης.

Στις 21 Σεπτεμβρίου 1839 ο Γαλλοελβετός Πιερ – Γκασπάρ Γκιστάβ Ζολί ντε Λοτμπινιέρ ξεκίνησε από τη Μασσαλία, επιβάτης του ιστιοφόρου «Μέντωρ», ένα μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή. Πέρασε από την Κορσική, το Λιβόρνο, τη Μάλτα και στα τέλη του μήνα έφτασε στη Σύρο. Στις 6 Οκτωβρίου αποβιβάστηκε στον Πειραιά, ταξίδεψε λίγο στην Πελοπόννησο και στην επιστροφή του στην Αθήνα, στις 22 Οκτωβρίου, ανέβηκε στην Ακρόπολη και τη φωτογράφισε. Αυτή, λέει ο Άλκης Ξανθάκης στην «Ιστορία της Ελληνικής Φωτογραφίας», ήταν η πρώτη φωτογραφία που τραβήχτηκε στην Ελλάδα. 

Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου μαθήματα 41 και 42 (θέματα και απαντήσεις)

41. Curius et Fabricius antiquissimi viri, et his antiquiores Horatii plane ac dilucide cum suis locuti sunt; non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed sic loquere, ut viri aetatis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore: “tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inauditum”.

Λατινικά Β Λυκείου: κείμενο 3 μετάφραση

3. Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ

    

Κείμενο			Μετάφραση
Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba forma sua, cum Nymhis se comparat. Neptunus iratus ad oram Aethipiae urget beluam marinam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: “regia hostia deo placet!”. Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat;  belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennatis advolat; puellam videt et stupet forma puellae. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.		Ο Κηφέας και  η Κασσιόπη έχουν την Ανδρομέδα κόρη. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νύμφες (Νηρηίδες). Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας ένα θαλάσσιο κήτος, που βλάπτει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους «βασιλικό σφάγιο αρέσει στο θεό». Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε βράχο.  Το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά ο Περσέας φτάνει πετώντας με τα φτερωτά σανδάλια. Βλέπει την κόρη και θαμπώνεται από την ομορφιά της κόρης. Ο Περσέας εξοντώνει το θηρίο με το δόρυ και απελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

«Κοινή γνώμη» (Μύθοι και πραγματικότητες).

«Δημοσκοπήσεις, μετρήσεις δημοτικότητας πολιτικών προσώπων, δια­φημιστικές καμπάνιες, πολιτική προπαγάνδα και απόπειρες επηρεασμού από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας έχουν όλες τους έναν κοινό παρονομαστή: την κοινή γνώμη. (Πολλοί) την επικαλούνται συνεχώς με τόση συνέπεια κι επιμονή, που δημιουργείται η εντύπωση πως η κοινή γνώμη είναι πλέον παντοδύναμη, άξια σεβασμού και, φυσικά, ότι απο­τελεί μια χειροπιαστή πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου, χωρίς την οποία δεν νοείται πολιτικός βίος ή /και συλλογική συμπεριφορά.

Τυποποίηση και μαζοποίηση (αναπτυγμένο θέμα έκθεσης)

Με τα μέσα και τις δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα, πολλά φαινόμε­να τείνουν να εξομοιώσουν και να οδηγήσουν στη μαζοποίηση και την τυποποίηση του σύγχρονου ανθρώπου σε όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις της ατομικής και κοινωνικής ζωής.

α.  Ποια είναι τα φαινόμενα αυτά;

β.  Ποιες είναι οι επιπτώσεις στην ατομική και κοινωνική ζωή;

γ. Με ποιους τρόπους μπορεί να διαφυλαχθεί η αυτονομία της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου;

Έναρξη της δημόσιας διαβούλευσης του Υπουργείου Παιδείας

Ξεκίνησε σήμερα 15/01/2011 η  δημόσια διαβούλευση του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων στην ιστοσελίδα της κυβέρνησης για τα εξής θέματα: 

1. Πρότυπα-Πειραματικά Σχολεία

2. Αναδιάρθρωση των Δομών Υποστήριξης του Παιδαγωγικού, Εκπαιδευτικού, Ψηφιακού και Εκδοτικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Παιδείας

 

Η διαβούλευση θα διαρκέσει 10 ημέρες.

Τα κείμενα και επιπλέον ενημερωτικό υλικό είναι αναρτημένα στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις:

1. http://www.opengov.gr/ypepth/?p=552

2. http://www.opengov.gr/ypepth/?p=543

Αποθετικά ρήματα

     Αποθετικά λέγονται τα ρήματα που έχουν μόνο μέση φωνή, αλλά ενεργητική ή ουδέτερη διάθεση.

π.χ.  imitor – imitatus sum – imitatum – imitari = μιμούμαι.

        vereor – veritus sum – veritum – vereri = φοβάμαι.

        loquor – locutus sum – locutum – loqui = μιλώ.

        molior – molitus sum – molitum – moliri = μηχανεύομαι.

     Μπορούν να είναι μεταβατικά ή αμετάβατα.

π.χ.  adhortor aliquem = προτρέπω κάποιον, nascor = γεννιέμαι.

    

     Κλίνονται όπως τα κανονικά ρήματα στη μέση φωνή με τις εξής διαφορές:

1.    Από τη μέση φωνή δεν έχουν απαρέμφατο του μέλλοντα

2.    Από την ενεργητική φωνή έχουν:   α) υποτακτική μέλλοντα

 β) μετοχή μέλλοντα

 γ) απαρέμφατο μέλλοντα

 δ) μετοχή ενεστώτα

 ε) σουπίνο

 στ) γερούνδιο.

Η πολιτική συνείδηση στον Αναγνωστάκη

Όταν λέμε πως ο Αναγνωστάκης είναι ποιητής με έντονη πολιτική συνείδηση ή ακόμη και με ορισμένη πολιτική συνείδηση, δεν πρέπει να απομονώνουμε τη συνείδηση αυτή από το βιωματικό της πυρήνα. Εκείνο που στοιχειώνει το μεταπολεμικό τοπίο στην Ελλάδα είναι οι πράξεις και οι εικόνες των ανθρώπων που τις πραγματοποίησαν. Η καταστροφή του τοπί­ου, οι γκρεμισμένοι τοίχοι, τα χαλάσματα είναι αντίγραφα και αντίστοιχα ζωής κατεστραμμένων ανθρώπων. Την καταστροφή ακολούθησε η ανοικο­δόμηση, η πράξη -για το κέρδος- του θύτη που έχει πλουτίσει στη χώρα της αντιπαροχής. Οι συνέπειες της καταστροφής αλλά και της καταστροφικής ανοικοδόμησης που έθρεψε την παρασιτική κοινωνία και τράφηκε απ’ αυτήν - γιατί η υφαρπαγή της εξουσίας οδήγησε σ’ ένα κόσμο στον οποίο η δυστυχία και η προσβολή μετατρέπονται σε μάνα του εξουσιαστή, του τυχάρπαστου, του ευκαιριακού και, σε τελευταία ανάλυση, του ανήθικου -δεν προβάλλουν απλώς την οδυνηρή έλλειψη ενός ενδεχόμενου κόσμου που δεν κερδήθηκε. Δείχνουν και την αξιακή κρίση εκείνου που τον υποκατέ­στησε.

Τα παραπάνω δίνονται μ’ έναν τόνο χαμηλό και πικρό ή καθαρό και σκληρό (όπως στην τελευταία συλλογή του Αναγνωστάκη, τον Στόχο), Όχι μόνο γιατί καμιά λογοτεχνία δεν μπορεί να έχει την ένταση της ίδιας της ζωής (και, επομένως, η λογοτεχνία και η ποίηση που επιχειρούν να δημι­ουργήσουν ένταση διογκώνοντας το νόημα και αλλοιώνοντας τα εκφραστι­κά τους μέσα προδίνουν και την ποίηση και τη ζωή) αλλά και για έναν άλλο λόγο, επίσης σημαντικό. Όταν οι αξίες εκπίπτουν ή υφαρπάζονται, το γενε­τικό τους κύτταρο μπορεί να διατηρηθεί ζωντανό μόνο μέσα σ’ ένα περι­βάλλον αξιοπρέπειας, δηλαδή συνέπειας, καθαρότητας και, με άλλα λόγια, επίγνωσης της βαρύτητας και του περιεχομένου των πραγμάτων. Τα πράγ­ματα ουσίας απαιτούν και μια ποίηση ουσίας που, ως τέτοια, δεν μπορεί παρά να εκφράζει ένα απόσταγμα ζωής. Γιατί καμία γραφή δεν έχει νόημα αν δεν είναι, πρωτίστως, συνειδησιακή εγγραφή.

Αντώνης Βιστωνίτης, «Ο λόγος και η σιωπή στον Μανόλη Αναγνωστάκη», Αντί,

Μανό­λης Αναγνωστάκης (αφιέρωμα), τεύχ. 527-528, 30-7-1993, σ. 28-31

Λατινικά Γ Λυκείου: κείμενο 23 μετάφραση

ΚΕΙΜΕΝΟ			ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius mortuus est. Huic Arria funus ita paravit ut ignoraretur a marito; quin immo cum illa cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat: “Bene, quievit, libenter cibum sumpsit”. Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur; tum se dolori dabat et paulo post siccis oculis rebibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque  navem secuta est.		Ήταν άρρωστος ο Καικίνας Παίτος, ο σύζυγος της Αρρίας, ήταν άρρωστος και ο γιος. Ο γιος πέθανε. Η Αρρία του έκανε κηδεία (ετοίμασε σ’ αυτόν κηδεία) έτσι ώστε να αγνοείται από το σύζυγο.  όχι μόνο αυτό αλλά όταν (κάθε φορά) εκείνη έμπαινε στην κρεβατοκάμαρα του συζύγου προσποιούνταν πως ζει ο γιος και απαντούσε στο σύζυγο που πολύ συχνά ρωτούσε, τι έκανε το παιδί: «Κοιμήθηκε καλά, έφαγε με όρεξη το φαγητό».  Έπειτα, όταν υπερίσχυαν και ξέσπαγαν τα δάκρυά της, που τα συγκρατούσε για πολύ, έβγαινε έξω.  τότε παραδινόταν στη θλίψη και λίγο αργότερα ξαναγύριζε με τα μάτια στεγνά. Ο Σκριβωνιανός είχε στασιάσει στην Ιλλυρία εναντίον του Κλαύδιου. ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του και, αφού σκοτώθηκε ο Σκριβωνιανός τον οδηγούσαν σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να ανέβει σε καράβι. η Άρρια παρακαλούσε τους στρατιώτες να επιβιβαστεί μαζί. Δεν (το) κατόρθωσε. νοίκιασε ψαροκάικο κι ακολούθησε το πελώριο καράβι.

Άγνωστο κείμενο: Δημοσθένη, Προς Τιμόθεον §§ 66 - 68 (θέματα και απαντήσεις)

Ἴστε γάρ τοῦτον ἐν τῷ δήμῳ ὀμόσαντα καί ἐπαρασάμενον αὑτῷ ἐξώλειαν, εἰ μή γράψοιτο Ἰφικράτην ξενίας, καί καθιερώσαντα τήν οὐσίαν τήν ἑαυτοῦ.  ὀμόσας δέ ταῦτα καί ὑποσχόμενος ἐν τῷ δήμῳ οὐ πολλῷ χρόνῳ ὕστερον ἕνεκα τοῦ συμφέροντος αὑτῷ ἔδωκεν τῷ υἱεῖ τῷ ἐκείνου θυγατέρα. ὅς οὖν οὔτε ὑμᾶς ᾐσχύνθη ἐξαπατῆσαι ὑποσχόμενος, νόμων ὄντων, ἐάν τις τόν δῆμον ὑποσχόμενος έξαπατήσῃ, εἰσαγγελίαν εἶναι περί αὐτοῦ οὔτε τούς θεούς ὀμόσας καί ἐπαρασάμενος ἑαυτῷ ἔδεισεν, οὕς ἐπιώρκησεν, πῶς οὐκ εἰκός ἐμέ τούτῳ μή ἐθέλειν ὅρκον δοῦναι; οὔπω τοίνυν πολύς χρόνος ἐστιν ἐξ ὅτου ἐν τῷ δήμῳ πάλιν διωμόσατο μη εἶναι αὑτῷ ἐφόδια τῷ γήρᾳ ἱκανά, τοσαύτην οὐσίαν κεκτημένος· οὕτως ἄπληστος καί αἰσχροκερδής ὁ τρόπος αὐτοῦ ἐστιν.