Έκθεση Β Λυκείου: Ο ρόλος της τέχνης (θέματα και απαντήσεις)

ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Πέρασε κιόλας ένας μήνας από τότε που ο πιανίστας Maurizio Pollini προσπάθησε να διαβάσει την πολυσυζητημένη δήλωση για το Βιετνάμ, πριν αρχίσει τη συναυλία στην αίθουσα της «Εταιρείας του Κουαρτέτου», και η διαμάχη δεν τελείωσε ακόμη: το αποδεικνύουν τα γράμματα που συνεχίζουν να έρχονται στα γραφεία των εφημερίδων του Μιλάνου, καθώς και η δήλωση των μουσικών που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην εφημερίδα «Il Giorno». Πιστεύω επομένως ότι δε θα είναι κακό αν προσπαθήσω να κάνω μια θεωρητική εξέταση του γεγονότος.

Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

Ενεργητική σύνταξη έχουμε όταν το ρήμα της πρότασης είναι ενεργητικής φωνής. Δίνεται έμφαση στο υποκείμενο που ενεργεί, και το γραμματικό υποκείμενο στη σύνταξη αυτή συμπίπτει με το λογικό υποκείμενο. Το νόημα είναι συγκεκριμένο και σαφές.

π.χ. Ο Υπουργός όρισε το Γενικό Γραμματέα του υπουργείου του.

Η χειραγώγηση των Μ.Μ.Ε.

10 στρατηγικές χειραγώγησης από τα ΜΜΕ, 

 του Νόαμ Τσόμσκυ

1. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ

Το θεμελιώδες στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου είναι η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής που έγκειται στην εκτροπή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και τις αποφασισμένες από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ αλλαγές μέσω της τεχνικής του κατακλυσμού συνεχόμενων αντιπερισπασμών και ασήμαντων πληροφοριών. Η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής είναι επίσης απαραίτητη για να μην επιτρέψει στο κοινό να ενδιαφερθεί για απαραίτητες γνώσεις στους τομείς της επιστήμης, της οικονομίας, της ψυχολογίας, της νευροβιολογίας και της κυβερνητικής. «Διατηρήστε την προσοχή του κοινού αποσπασμένη, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμάλωτη θεμάτων που δεν έχουν καμία σημασία. Διατηρήστε το κοινό απασχολημένο, τόσο πολύ ώστε να μην έχει καθόλου χρόνο για να σκεφτεί – πίσω στο αγρόκτημα, όπως τα υπόλοιπα ζώα» (απόσπασμα από το κείμενο: Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).

Έκθεση: Χουλιγκανισμός

Ο χουλιγκανισμός και η αθλητική βία.
Εύλογη είναι η αμηχανία που γεννά κάθε προσπάθεια ερμηνείας του φανατισμού και της βίας που επικρατούν στους αθλητικούς χώρους. Εύλογη, γιατί μολονότι ξένα προς τον αθλητισμό τα φαινόμενα αυτά βρίσκουν στους κόλπους του πρόσφορο έδα­φος και ολοένα αναπτύσσονται.

Ωστόσο, η ευθύνη δεν μπορεί να καταλογιστεί μόνο στον αθλητισμό: αφού ο αθλητισμός δεν αποτελεί νησίδα ξεκομμένη απ’ το κοινωνικό περιβάλλον, είναι επό­μενο να επηρεάζεται από την παθογένεια του και στο πλαίσιο του να βρίσκουν έκ­φραση πολλές αντιφάσεις και προβλήματα κοινωνικού ή πολιτικού χαρακτήρα.

Έτσι, η έλλειψη σύμπνοιας και συντροφικότητας μεταξύ είτε των αθλητών είτε των οπαδών αποτυπώνει τη χαλάρωση των κοινωνικών δεσμών. Αυτό σημαίνει πως σε μια κοινωνία με εξασθενημένη τη συνείδηση της συλλογικότητας και με έντονους τους ανταγωνισμούς μεταξύ των μελών, είναι εύκολο να αναπτυχθούν μορφές διά­κρισης των ανθρώπων με κριτήριο τις αθλητικές ομάδες και να καλλιεργηθούν σχέ­σεις αντιπαλότητας μεταξύ των οπαδών τους.

Η αθλητική ιδέα

Κάθε ανθρώπινη εκδήλωση, ατομική και κυριότερα συλλογική, είναι γέννημα κοινωνι­κών συνθηκών, απ’ τις οποίες επηρεάζεται βαθύτατα και τις οποίες καθρεφτίζει πι­στότατα. Το πνεύμα ενός λαού και ο πολιτισμός του πραγματώνονται μέσα σε αυτές τις εκδηλώσεις και επόμενο είναι στη μελέτη τους να αναζητούν οι κατοπινοί τη γνώση του παρελθόντος.

Το ποιόν λοιπόν των συνθηκών αντανακλάται στην ποιότητα των κοινωνικών εκ­δηλώσεων, που με τη σειρά τους έρχονται είτε να ενισχύσουν την κοινωνική πραγ­ματικότητα είτε, όταν ασφαλώς συντρέχουν οι κοινωνικοί όροι, να της επιφέρουν μι­κρότερες ή μεγαλύτερες αλλαγές.

Με βάση τις σκέψεις αυτές δεν πρέπει να απορούμε που απ’ όλες τις κοινωνίες της αρχαιότητας και της κατοπινής εποχής μόνο στον ελληνικό κόσμο άνθισε το αθλητικό πνεύμα: τέτοιος πολιτισμός, τέτοιες και οι εκδηλώσεις του.

Έκθεση - έκφραση: Η μεταβατική παράγραφος

η μεταβατικη παραγραφοσ στην εκθεση

►   Γενικά:

Επειδή κατά τη μετάβαση από τη μια θεματική ενότητα στην άλλη συχνά υπάρχει ο κίνδυνος της δημιουργίας νοηματικών χασμάτων και της αποσπασματικότητας του κειμένου, καταφεύγουμε στη χρήση μεταβατικών παραγράφων οι οποίες μας βοηθούν να μεταβούμε ομαλά στην επόμενη ενότητα.

►   Ο ρόλος της

Η μεταβατική παράγραφος δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα αλλά αποκλειστικά συνδετικό. Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση θεματικών ενοτήτων (π.χ. αίτια – αποτελέσματα) και όχι για την αλληλουχία των παραγράφων. Από άποψη περιεχομένου συγκροτείται από δυο μέρη: το ανακεφαλαιωτικό και το προεξαγγελτικό. Το πρώτο αναφέρεται στα προλεγόμενα και συνοψίζει επιγραμματικά την προηγούμενη ενότητα και το δεύτερο προαναγγέλλει την επόμενη θεματική ενότητα με συντομία και μας προετοιμάζει για αυτά που θα ακολουθήσουν.

►   Η θέση της

Είναι φυσικό η συνδετική παράγραφος να τοποθετείται ανάμεσα στις θεματικές ενότητες συντελώντας στη λογική και αβίαστη ροή των διανοημάτων μας και στη συνοχή του κειμένου.

►   Χρήσιμες επισημάνσεις

Η έκτασή της δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 5 – 6 σειρές (ή και λιγότερο)

Η χρήση της είναι προαιρετική

Δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση της μεταβατικής παραγράφου

Αν δεν χρησιμοποιήσουμε μεταβατική περίοδο, μπορούμε απλά να ενσωματώσουμε το προεξαγγελτικό μέρος (το δεύτερο δηλαδή) στο τέλος της προηγούμενης ή της επόμενης ενότητας

Έκθεση Β Λυκείου: Η οικονομική φρίκη (ανεργία και κοινωνική παθογένεια) θέματα & απαντήσεις

Κείμενο: “Η οικονομική φρίκη”

[…] Η αγωνία της χαμένης εργασίας βιώνεται σ’ όλες τις βαθμίδες της κοινωνικής κλίμακας. Στην καθεμία απ’ αυτές η απώλεια της εργασίας γίνεται αισθητή σαν μια συντριπτική δοκιμασία που βεβηλώνει την ταυτότητα εκείνου που την υφίσταται. Το αποτέλεσμα είναι η απώλεια της ισορροπίας και η ταπείνωση. Είναι εκπληκτικό να ανακαλύπτεις πόσο γρήγορα και σε πόσο μεγάλο βαθμό αισθάνεσαι ηττημένος και πόσο αμείλικτη γίνεται η κοινωνία, πως δε βρίσκεις πια καμία ή σχεδόν καμιά υποστήριξη, όταν έχεις χάσει τα πάντα. Όλα γίνονται αβέβαια, επισφαλή, όλα κλείνουν και ταυτόχρονα απομακρύνονται. Πολύ λίγα πράγματα απαγορεύεται να διαπραχτούν σε βάρος κάποιου που δεν έχει πια “οικονομική υπόσταση”. Προπαντός δεν πρέπει να περιμένει πια κανένα σεβασμό, σε κανένα τομέα.

[…] Όσο για τους νέους, αυτό που η κοινωνία τούς αρνείται δεν είναι μόνο μια θέση εργασίας, μα κάτι περισσότερο: είναι μια μοίρα, με τις περιπέτειες και τις συγκινήσεις της, με το βάρος της ελπίδας και του φόβου. Αυτοί οι νέοι εμποδίζονται να κατοικήσουν στην κοινωνία, η οποία ωστόσο τους επιβάλλεται σαν η μόνη βιώσιμη αλλά επίσης και η μόνη αξιοπρεπής, η μόνη εγκεκριμένη. Ενώ είναι η μόνη που τους περιβάλλει, παραμένει απρόσιτη γι’ αυτούς.

[…]Σ’ αυτούς τους νέους, που βρίσκονται πολιορκημένοι μέσα σε άχρωμες προσπάθειες, μέσα στην έλλειψη προοπτικών, τους προτείνονται επίσημα σαν μοναδικές αξίες οι αξίες της ηθικής του πολίτη, οι περισσότερες από τις οποίες συνδέονται με την εργασία και τις οποίες δεν έχουν επομένως καμία δυνατότητα να τις υιοθετήσουν. Έτσι, είναι φυσικό να επινοούν άλλους κώδικες, που ισχύουν στο δικό τους κλειστό κύκλωμα, ακραίους κώδικες, κώδικες της εξέγερσης, ή να αναζητούν ορισμένα υποκατάστατα. Η παγίδα των ναρκωτικών, η καταστροφή της τρομοκρατίας, ο πειρασμός να γίνουν προλετάριοί της, να είναι οι προλετάριοι κάποιου πράγματος: εκεί έχουμε φτάσει! Τι έχουν να χάσουν εφόσον δεν τους έχει δοθεί τίποτε, εκτός από πρότυπα ζωής που τα πάντα τους εμποδίζουν να τα μιμηθούν;  

Διαφήμιση: πληροφοριακό υλικό

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ορισμός

Διαφήμιση είναι η γνωστοποίηση στο κοινό, με διάφορα μέσα, των ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν ένα προϊόν με στόχο την επαύξηση των πωλήσεων του. Στις μέρες μας όμως η διαφήμιση άρχισε να χρησιμοποιείται ως μέσο πρόσθετων ουσιαστικών λειτουργιών, τις οποίες επιτελεί έμμεσα αλλά σταθερά.

Ιστορική αναδρομή

Η διαφήμιση ήταν αρχικά μια απλή επίδειξη από τους ίδιους τους κατασκευα­στές, ενώ αργότερα αναλαμβάνουν αυτήν τη γνωστοποίηση εμπορικοί κήρυκες. Τέτοιοι αναφέρονται στην Αρχαία Ελλάδα, τη Ρώμη και το Μεσαίωνα. Ακόμη υπήρχαν διαφημιστικές πινακίδες που ανήγγειλαν νέα προϊόντα και σήμερα αποτελούν διαφημιστικά ευρήματα. Η εφεύρεση της τυπογραφίας αρχικά και των ηλεκτρονικών μέσων αργότερα έδωσε νέες δυνατότητες στη διαφήμιση, που είναι πια συνυφασμένη με τη λειτουργία των βιομηχανικών και μεταβιομηχανι­κών κοινωνιών.

η  διαφήμιση στις σύγχρονες κοινωνίες

Η επιθυμία αύξησης του κέρδους, η ανάγκη προβολής των δημιουργών και γνωστο­ποίησης των προϊόντων υπήρξαν ανέκαθεν παράγοντες που ώθησαν στη διαφήμιση. Σήμερα όμως τα αίτια έχουν διαφοροποιηθεί αρκετά, αφού η παγκοσμιοποίηση της αγοράς καθιστά τη διαφήμιση βασικό γνώρισμα των σύγχρονων κοινωνιών. Η διατή­ρηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς και του σύγχρονου τρόπου ζωής αποτελεί βασικό μέλημα της. Ο διαρκώς ογκούμενος αριθμός νέων καταναλωτικών αγαθών και ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών την καθιστούν αναγκαίο όρο οργάνωσης των σύγχρονων κοινωνιών.

Έκθεση Β Λυκείου: Η αξία της πληροφόρησης και ο κοινωνικός ρόλος των ΜΜΕ. (θέματα - απαντήσεις)

Φτωχός όποιος δεν έχει πρόσβαση στη γνώση

Τα δολάρια δεν είναι πια το μόνο στοιχείο που χωρίζει τους έχοντες από τους μη έχοντες. Αυτό είναι ήδη φανερό από μια προπαρασκευαστική διάσκεψη, που έγινε αυτή την εβδομάδα, στη Γενεύη, για τα θέματα που θα συζητηθούν στην πρώτη Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφόρησης, το Δεκέμβριο του 2003.

Στην εποχή της επανάστασης της πληροφορίας, υπάρχουν πολλές ελευθερίες, κάποια αδελφοσύνη και καθόλου ισότητα. Η πρόσβαση στις πληροφορίες εξελίσσεται όλο και περισσότερο σε ζήτημα ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την ευημερία. Όμως η νέα διαίρεση του κόσμου δεν είναι μόνο ανάμεσα σε χώρες με υψηλή τεχνολογία και σε χώρες με χαμηλή τεχνολογία· υπάρχουν επίσης χώρες, που δε διαθέτουν τεχνολογία και οι προοπτικές τους είναι ζοφερές.

Κανείς δε διαφωνεί ότι υπάρχουν τεράστιες ανισότητες σε όλο τον κόσμο. Περίπου 1,3 δισ. άνθρωποι ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα· σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι αγράμματοι· πάνω από ένα δισεκατομμύριο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό· περίπου 800 εκατομμύρια λιμοκτονούν ή δεν έχουν αρκετά τρόφιμα και περίπου το 1/3 των ανθρώπων στα κράτη που τα Ηνωμένα Έθνη αποκαλούν λιγότερο ανεπτυγμένα, ενδεχομένως να μην φθάσουν ποτέ στο 40ό έτος της ηλικίας τους.

Ωστόσο, σήμερα, η πιο ενυπωσιακή διαίρεση του κόσμου είναι η ανισότητα στην πρόσβαση των πληροφοριών. Η νέα γραμμή φτώχειας χαράζεται από το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μπορεί να πει κανείς, ποιος είναι πλούσιος και ποιος φτωχός από τη σύνδεσή του με το Ιντερνέτ.

Χάσμα στη γνώση

Κάθε χρόνο, ο δείκτης του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη αποκαλύπτει ότι περισσότερες χώρες ακολουθούν καθοδική πορεία απ’ ότι τον προηγούμενο χρόνο. Δεκάδες χώρες παλινδρομούν, δεν προοδεύουν, σε όρους ανθρώπινης ανάπτυξης. Μια κρίσιμη αιτία είναι ότι διευρύνεται το χάσμα της γνώσης που αφορά στην πληροφόρηση, την εκπαίδευση και την πρόσβαση στην τεχνολογία.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πληροφόρηση και η ελευθερία πάνε μαζί, ή ότι η εκπαίδευση αποτελεί προϋπόθεση για πρόοδο. Η επανάσταση της πληροφορίας είναι ασύλληπτη χωρίς πολιτική δημοκρατία - και αντιθέτως. Ήδη, η διάδοση των πληροφοριών είχε άμεση επίπτωση στο βαθμό υπευθυνότητας και διαφάνειας των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο.

Είναι ευρέως αποδεκτή η άποψη ότι η παρεμπόδιση της ροής των πληροφοριών έχει ως επίπτωση την υποβάθμιση της ανάπτυξης. Παγκόσμια αλληλεξάρτηση σημαίνει ότι εκείνοι που λαμβάνουν και διανέμουν τις πληροφορίες υπερτερούν έναντι εκείνων, που τις περιορίζουν. Οι συνέπειες είναι εμφανείς σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης προσπάθειας.

Να αδράξει την ευκαιρία

To ζητούμενο είναι πώς θα διευρυνθεί ο κύκλος εκείνων που θα έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες - πώς θα είναι διαθέσιμη σε όλους τους ανθρώπους, είτε αυτοί ζουν στο βιομηχανικό κόσμο, είτε στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η δυνατότητα λήψης και αποστολής πληροφοριών μέσω ηλεκτρονικών δικτύων και η δυνατότητα κατανομής των πληροφοριών έχει καταστεί ήδη το νέο τεκμήριο ανάπτυξης.

Η τεχνολογία της επικοινωνίας και πληροφορίας έχουν τεράστιες δυνατότητες για την περαιτέρω διατήρηση της ανάπτυξης. Είναι υποχρέωσή μας να προωθήσουμε τη μεγαλύτερη, πιο ελεύθερη και δικαιότερη πρόσβαση του αναπτυσσόμενου κόσμου στην πληροφόρηση, που σημαίνει να βελτιώσουμε τις υποδομές του και να μοιραστούμε μαζί του την τεχνολογική πρόοδο.

Από την πλευρά τους, οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να ανοιχτούν στον έξω κόσμο, να δώσουν ελευθερία στα μέσα ενημέρωσης και να αντισταθούν στον κυβερνητικό έλεγχο και τη λογοκρισία. Οι διεθνείς οργανισμοί μελετούν ήδη πιλοτικά προγράμματα σε τομείς, όπως είναι η τηλεμάθηση, η τηλεϊατρική, τα πλάνα μικροδανεισμού, οι τραπεζικές συναλλαγές εκ του μακρόθεν, η περιβαλλοντική προστασία και διαχείριση. Ο αναπτυσσόμενος κόσμος οφείλει να αδράξει τέτοιες ευκαιρίες.

Shasi Tharoor

(διασκευή στον ελληνικό τύπο από

την International Herald Tribune)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Να γράψετε την περίληψη του πιο πάνω άρθρου (100-120 λέξεις)

2α. Γράψτε λέξεις που το πρώτο τους συνθετικό να είναι το επίρρημα τήλε: π.χ. τηλεμάθηση, τηλεϊατρική (συνεχίστε).

2β. Σχηματίστε προτάσεις με τις λέξεις: παλινδρομώ, λογοκρισία, πιλοτικός, τηλεϊατρική, ζωτικός.

3. Ο συγγραφέας αναφέρει: “η νέα γραμμή φτώχειας χαράζεται από το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού υπολογιστή”. Συμφωνείτε με την πιο πάνω άποψη; Αναπτύξτε την άποψή σας σε μια παράγραφο.

4. Στο άρθρο που εξετάσαμε δώστε έναν τίτλο με σχόλιο και έναν χωρίς σχόλιο.

5. Ποια είναι κατά το συγγραφέα η σημαντικότερη αιτία για αυτή την ανισότητα στην πρόσβαση των πληροφοριών μεταξύ του ανεπτυγμένου και τον αναπτυσσόμενου κόσμου; Απαντήστε σε μια ή δύο παραγράφους.

6. Παραγωγή λόγου: Να γράψετε ένα ελεύθερο κείμενο (500-600 λέξεις) όπου θα γίνεται λόγος για την αξία της πληροφόρησης, τον κοινωνικό ρόλο των Μ.Μ.Ε. και τη σχέση πληροφοριών - προόδου.

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Και παιδιά ουδενός θεού (θέματα και απαντήσεις)

νεοελληνική γλώσσα γενικησ παιδειασ β΄ ενιαιου λυκειου

Και παιδιά ουδενός Θεού

Κείμενο

 (δημοσίευμα)

Στον 21^ο  αιώνα συνεχίζουν να υπάρχουν όχι μόνο εκατομμύρια παιδιά ενός κατώτερου Θεού, αλλά και χιλιάδες παιδιά κανενός Θεού. Παιδιά - σκλάβοι, που πουλιούνται από τις οικογένειες τους για ένα πεντοχίλιαρο στους δουλεμπόρους, οι οποίοι τα μεταπωλούν στα σκλαβοπάζαρα της Δυ­τικής Αφρικής προς 450€ το ένα!

Κατάντησε η ανθρώπινη ζωή να είναι φτηνότερη από εκείνη του ζώου. Στο κάτω της γραφής ένα πανάκριβο σκυλί ράτσας, όταν πουληθεί, εξα­σφαλίζει περιποίηση και τροφή άρχοντα. Ένα σκλαβάκι του πεντοχίλιαρου θα ζήσει, αν τελικά ζήσει, σκυλίσια ζωή δουλεύοντας στις φυτείες ή, στην καλύτερη περίπτωση, ως υπηρέτης σε σπίτια.

Μήπως η λεγόμενη πολιτισμένη ανθρωπότητα με τους διεθνείς οργανι­σμούς της δεν γνωρίζει ότι υπάρχουν σκλαβοπάζαρα παιδιών; Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, όπου όλος ο πλανήτης είναι ένα σπίτι και μάλιστα υπό άγρυπνη δορυφορική παρακολούθηση, είναι υποκρισία και ντροπή να μένουν αδιάφοροι οι εμφανιζόμενοι ως σερίφηδες της παγκόσμιας τάξης.

Είναι γνωστό ότι η ανθρώπινη ύπαρξη είναι εμπόρευμα. Είναι γνωστή η μισθωτή δουλεία και η σκληρότητα της στις αναπτυγμένες και υπό ανά­πτυξη οικονομίες της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς. Αφελώς πιστεύαμε ότι είχε καταργηθεί η άμισθη δουλεία ή ότι είχε περιοριστεί στο ελάχιστο στις μέρες μας.

Και όμως την εκτεταμένη ύπαρξη του δουλεμπορίου παιδιών έρχεται να επιβεβαιώσει η είδηση ότι ένα υπό νιγηριανή σημαία πλοίο με περίπου 250 σκλαβάκια περιπλανάται στις θάλασσες της Δυτικής Αφρικής ψάχνοντας να αγκυροβολήσει σ' ένα ασφαλές σκλαβοπάζαρο, για να ξεπουλήσει ο καπε­τάνιος την ανθρώπινη πραμάτεια του.

Κατήγγειλε η UNICEF ότι το δουλεμπορικό απέπλευσε πριν από λίγες μέρες από την Γκαμπόν και η κυβέρνηση του Μπανίν με έκκληση της προς τον Ο.Η.Ε. και τη Δύση ζητάει βοήθεια, για να το εντοπίσει. Δύο εβδο­μάδες περιπλανάται το δουλεμπορικό στις θάλασσες, τα παιδιά - σκλάβοι κινδυνεύουν να πεθάνουν από πείνα και δίψα και η βοήθεια δεν έρχεται.

Εάν το πλοίο - φάντασμα μετέφερε «τρομοκράτες», θα έσπευδαν επί τό­που αεροπλανοφόρα, οι κατασκοπευτικοί δορυφόροι θα το είχαν εντοπίσει και ο «εχθρός» θα είχε εξουδετερωθεί μέσα σε λίγες ώρες.

Δεν κινδυνεύουν, όμως, τα συμφέροντα των ισχυρών, αλλά η ζωή 250 παιδιών της Αφρικής. Ευτελής η αξία τους, αλλά η παγκόσμια ντροπή και η αναλγησία, τεράστια, γι' αυτό και δεν ξεπλένεται με τίποτε.

Ερωτήσεις

ομαδα  α

Να γράψετε στο τετράδιο σας την περίληψη του κειμένου που σας δό­θηκε χωρίς δικά σας σχόλια, σε 70-90 λέξεις.

(μον. 25)

ομαδα  β

1.    Για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιο σας το γράμμα αρίθμησης της πρότασης και δίπλα την ένδειξη Σωστό ή Λάθος, σύμφωνα με το νόημα του κειμένου.

α)  Ένα από τα εμπορεύματα είναι και η ανθρώπινη ύπαρξη.

β) Η φράση «σκυλίσια ζωή» που αναφέρεται στο κείμενο, αφορά τον άνθρωπο.

γ)   Στον αιώνα μας έχει καταργηθεί η άμισθη δουλεία.

δ) Η λεγόμενη «πολιτισμένη ανθρωπότητα» αγνοεί ότι υπάρχουν σκλαβοπάζαρα παιδιών.

ε) Η άγρυπνη δορυφορική παρακολούθηση των ανθρώπων αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της παγκοσμιοποίησης.                     

(μον. 5)

2.    α)  Να επιλέξετε πέντε παραγράφους και να δώσετε για καθεμιά από έναν πλαγιότιτλο.

                  (μον. 5)

β) Να εντοπίσετε ένα γεγονός και ένα σχόλιο στο κείμενο, να τα μετα­φέρετε στο τετράδιο σας και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας, του ενός ως γεγονότος και του άλλου ως σχολίου.       

                  (μον. 5)

3.    έκκληση, περιπλανάται, υποκρισία, άγρυπνη, διεθνής: χρησιμοποιώντας καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις να γράψετε από μια δική σας πρόταση, ώστε να φαίνεται η σημασία της λέξης. (Οι λέξεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε οποιοδήποτε τύπο). 

 (μον. 5)

4.    α) Να μετατρέψετε τη σύνταξη της παρακάτω περιόδου από ενερ­γητική σε παθητική: «Εάν το πλοίο - φάντασμα μετέφερε τρομοκράτες, οι κατασκοπευτι­κοί δορυφόροι θα το είχαν εντοπίσει μέσα σε λίγες ώρες».

(μον. 2)

β) Να εντοπίσετε τρεις αντιθετικούς τρόπους σύνδεσης (αντιθέσεις) στο κείμενο που σας δόθηκε και να γράψετε τα αντιτιθέμενα μέρη.

(μον. 3)

ομαδα  γ

Ο αρθρογράφος του κειμένου, με αφορμή ένα περιστατικό δουλε­μπορίας παιδιών, περιγράφει μια πτυχή της νοσηρής σύγχρονης πραγ­ματικότητας της λεγόμενης «πολιτισμένης ανθρωπότητας».

Με βάση την πραγματικότητα αυτή, να επισημάνετε και να αναπτύξετε σε 400-500 λέξεις τους λόγους για τους οποίους ο σημερινός άνθρωπος παραμένει αδρανής και αδιάφορος μπροστά σ' αυτό το φαινόμενο και να προτείνετε τρόπους αντιμετώπισης του.

Οι απόψεις σας πρόκειται να δημοσιευθούν ως άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου σας. 

                                                                     (μον. 50)

Απαντήσεις

Ρατσισμός (Έκθεση - έκφραση Β' Λυκείου)

                  ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ

   Καταρχήν  ρατσισμός   είναι  η  θεωρία   που χωρίζει τους ανθρώπους σε φυλές προνομιούχες και μη, ανώτερες  και κατώτερες, οι  οποίες δεν πρέπει να αναμιγνύονται, για να μη "σκαρτέψουν" οι ανώτερες από  τις  κατώτερες. Έτσι δημιουργούνται τα "γκέτο", οι φυλετικές διακρίσεις, οι προνομιακές  μεταχειρίσεις, τα  φυλετικά  μίση  και  τα  συνακόλουθα  αυτών  κακά.  Γενικότερα  όμως,  ρατσισμός  είναι  η  αντίληψη   με  βάση  την  οποία  μια  ομάδα  ή  ένας  λαός  θεωρεί  τον  εαυτό  του  βιολογικά  και  πνευματικά  ανώτερο   και  αντιμετωπίζει  υποτιμητικά  όλους  τους  άλλους,   ως  κατώτερους.

Πρέπει  να  παραδεχτούμε  ότι  το  φαινόμενο του ρατσισμού  δεν  είναι  καινούργιο,  αλλά ανάγεται  στην  αρχαιότητα ακόμη. Πρέπει  επίσης   να  κατανοήσουμε  ότι  το  φαινόμενο   αυτό  εμφανίστηκε  και  εδραιώθηκε, ως η τάση των κοινωνικών ομάδων να διατηρήσουν  την  εσωτερική τους  ενότητα, για να αντιμετωπίσουν τους εξωτερικούς  εχθρούς. Σ΄ αυτή τους λοιπόν την προσπάθεια, καλλιεργούν συνειδητά τις φυλετικές, εθνικές,   θρησκευτικές ή άλλες τους ιδιαιτερότητες, ώστε να αυτοπροσδιορίζονται και να  διακρίνονται  από  τους  άλλους.

Έκθεση – έκφραση: Διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις

Η συνοχή – η σύνδεση δηλαδή των προτάσεων, των περιόδων, των παραγράφων, των τμημάτων του κειμένου – επιτυγχάνεται με:

α. αντωνυμίες

β. επανάληψη σημαντικών λέξεων (λέξεις – κλειδιά) της παραγράφου ή του κειμένου

γ. νοηματική συγγένεια (:τα νοήματα σχετίζονται τόσο στενά, ώστε το ίδιο το νόημα δείχνει τη σχέση ανάμεσα στις προτάσεις ή στις παραγράφους)
δ. διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις.

Κάποιες από τις διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις καθώς και η σημασία τους είναι οι παρακάτω:

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

1.	αιτιολόγηση	εξαιτίας, επειδή, γιατί, διότι, αφού, μια και, μια που, που, ένας ακόμη λόγος, καθώς, αυτό (οφείλεται, εξηγείται, ερμηνεύεται, αιτιολογείται), εφόσον, (η αιτία, ο λόγος, η εξήγηση) είναι, γι’ αυτό το λόγο, έτσι, με αιτιολογικές μετοχές ή εμπρόθετους προσδιορισμούς της αιτίας κ.τ.λ.
2.	αποτέλεσμα	γι’ αυτό το λόγο, ως επακόλουθο, κατά συνέπεια, αποτέλεσμα (απόρροια, απότοκο) όλων αυτών, και γι’ αυτό, ώστε, έτσι που, λοιπόν, κ.λπ.
3.	αντίθεση - εναντίωση	αλλά, μα, όμως, και όμως, παρά, μόνο, μόλο, παρόλο, ωστόσο, εντούτοις, μάλιστα, έπειτα, μολαταύτα, εξάλλου, αντίθετα, σε αντίθεση, απεναντίας, διαφορετικά, ειδάλλως, ειδεμή, αλλιώς, αλλιώτικα, από την άλλη πλευρά, πάλι, ενώ, αν και, και αν, μολονότι, αντίστροφα, ενάντια, στον αντίποδα, ακόμη κι αν, παρ’ όλα αυτά, δε συμβαίνει όμως το ίδιο, όχι μόνο … … αλλά και, όχι μόνο … … αλλά και να, και που, και ας, όχι μόνο δεν … … μα ούτε, όχι μόνο … … παρά, όχι μόνο να μην … … αλλά ούτε και να, όχι μόνο να μη … … αλλά να … κ.λπ.
4.	χρονική σχέση	αρχικά, προηγουμένως, στη συνέχεια, πρώτα, ύστερα, πριν, εντωμεταξύ, έπειτα, τέλος, όταν, καθώς, όποτε, μόλις, αργότερα κ.λπ.
5.	ένας όρος - προϋπόθεση	αν, εκτός αν, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση, σε περίπτωση που, κ.λπ.
6.	επεξήγηση	δηλαδή, αυτό σημαίνει, ειδικότερα, με άλλα λόγια, ήτοι, συγκεκριμένα, με όσα είπα προηγουμένως εννοούσα, για να γίνω πιο σαφής, (για να με καταλάβετε) θα σας το παρουσιάσω με άλλο τρόπο, κ.λπ.
7.	έμφαση	το σημαντικότερο από όλα, το κυριότερο, είναι αξιοσημείωτο ότι, αξίζει να σημειωθεί πως, εκείνο που προέχει, θα έπρεπε να τονιστεί ότι, αξιοπρόσεκτο είναι πως, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, πρέπει ακόμη να σημειωθεί, θα ήθελα να τονίσω το εξής, θα ήθελα να επισημάνω την προσοχή σας, κ.λπ.
8.	παράδειγμα - διευκρίνηση	λόγου χάρη, π.χ., για παράδειγμα, παραδείγματος χάρη, παραδειγματικά, κ.λπ.
9.	επεξήγηση	δηλαδή, ειδικά, ειδικότερα, συγκεκριμένα, κ.λπ.
10.	απαρίθμηση επιχειρημάτων, εισαγωγή μιας καινούριας ιδέας	πρώτο … … δεύτερο, καταρχήν, τελικά, το επόμενο επιχείρημα (θέμα) που θα μας απασχολήσει, κατόπιν τίθεται … (το θέμα, το ερώτημα, το ζήτημα), πρωταρχικά … … δευτερευόντως, αρχικά … … στη συνέχεια,
11.	διάρθρωση του κειμένου	ο άρθρο, η μελέτη, η εισήγηση, η ομιλία μου χωρίζεται σε … … μέρη: στο πρώτο κ.λπ.
12.	συμπέρασμα - ανακεφαλαίωση	για να συνοψίσουμε, συγκεφαλαιώνοντας, επιλογικά, συμπερασματικά θα λέγαμε ότι, λοιπόν, τελικά, συνάγεται το συμπέρασμα, ανακεφαλαιώνοντας κ.λπ.
13.	γενίκευση	γενικά, τις περισσότερες φορές, ευρύτερα κ.τ.λ.
14.	προσθήκη	ακόμη, επίσης, πρόσθετα, επιπρόσθετα, έπειτα, εκτός απ’ αυτό, επιπλέον κ.λπ.
15.	ταξινόμηση, διαίρεση	αφενός – αφετέρου, απ’ τη μια – απ’ την άλλη κ.λπ.
16.	τοπική σχέση	εδώ, εκεί, μέσα, έξω, κοντά, μακριά, πάνω, κάτω κλπ.
17.	αναλογία - ομοιότητα	όπως … … έτσι, σαν, ομοίως, ανάλογη είναι η περίπτωση, κάτι ανάλογο συμβαίνει και με, κ.λπ.

Ετικέτες Technorati: διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις,λέξεις - κλειδιά,συνοχή κειμένου,συνοχή παραγράφου

Έκθεση - Έκφραση: Το επικοινωνιακό πλαίσιο

το επικοινωνιακο πλαισιο

Σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις των εξετάσεων το κείμενο που πρόκειται να συνθέσουμε, πρέπει να είναι ενταγμένο στο κατάλληλο επικοινωνιακό πλαίσιο.

Είναι αναγκαίο, επομένως, όταν εξετάζουμε τον προφορικό ή γραπτό λόγο κάποιου, να λαμβάνουμε, πάντοτε υπόψη μας:

·      τον πομπό: ποιος μιλάει ή γράφει

·      το δέκτη: σε ποιον απευθύνεται

·      το σκοπό: για ποιο σκοπό μιλάει ή γράφει

·      το μήνυμα: ποιο μήνυμα απευθύνει ο πομπός στο δέκτη και πως το διατυπώνει

Οι ιδιαίτερες, λοιπόν, περιστάσεις –συνθήκες κατά τις οποίες εκφωνείται ένας λόγος ή για τις οποίες γράφεται ένα κείμενο, συνιστούν το επικοινωνιακό πλαίσιο. Λαμβάνοντας, συνεπώς, υπόψη μας της επικοινωνιακή περίσταση, συνθέτουμε το περιεχόμενο ενός κειμένου και, κυρίως, χρησιμοποιούμε την κατάλληλη γλώσσα, το ανάλογο ύφος, τις αναγκαίες προσφωνήσεις, τον τίτλο του κ.λπ.

·   Άρθρο

Τίτλος: σύντομος, περιεκτικός, χιουμοριστικός, ειρωνικός κ.λπ.

Περιεχόμενο: το άρθρο έχει επικαιρικό χαρακτήρα, δηλαδή αφορμάται πάντα από ένα επίκαιρο γεγονός, το ποίο σχολιάζει ή ερμηνεύει. Τέτοια κείμενα αναφέρονται σε επίκαιρα θέματα –προβλήματα, όπως είναι:η βία και η εγκληματικότητα, τα ναρκωτικά, οι αρνητικές επιδράσεις της διαφήμισης, η μοναξιά, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος κ.λπ.

Γλώσσα: αναφορική λειτουργία (χρήση γ΄ προσώπου), γιατί το άρθρο απέχει σαφώς από τη λογοτεχνία και κινείται στο χώρο της ερμηνευτικής δημοσιογραφίας. Για αυτό δεν έχει προσωπικό και οικείο τόνο.

Ύφος: σοβαρό, επίσημο, απρόσωπο.

·      Παράδειγμα

«Στην τάξη σας διαβάζετε το κείμενο που σας δόθηκε και συμφωνείτε ότι ο Σαρτόρι υπερβάλλει. Να γράψετε ένα κείμενο (άρθρο) που να μην υπερβαίνει τις 500 λέξεις για τη σχολική σας εφημερίδα, στο οποίο να υποστηρίξετε την άποψη ότι η τηλεόραση έχει και θετικές πλευρές και ότι οι συνέπειες που φοβάται ο συγγραφέας θα μπορούσαν να αποφευχθούν».[1]
Ενδεικτική ανάπτυξη
Οι θετικές επιδράσεις των Μ.Μ.Ε. (τίτλος) Αναμφίβολα, τα Μ.Μ.Ε. διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Ο ενημερωτικός και ψυχαγωγικός τους χαρακτήρας … … κ.λπ. (Χρήση μόνο του γ΄ προσώπου. τριμερής ανάπτυξη του θέματος:πρόλογος, κύριο μέρος, επίλογος).

·   Εισήγηση (προσχεδιασμένος προφορικός λόγος)

Π.χ. Σε συνέδριο, συνέλευση, εκδήλωση, Δημοτικό συμβούλιο κ.λπ.

Προσφώνηση: «κύριοι Σύνεδροι», «Κυρίες και κύριοι»κ.λπ.

Γλώσσα: αναφορική λειτουργία. Χρήση, κατά βάση του γ΄ προσώπου στο μεγαλύτερο μέρος της εισήγησης, για να αποδοθεί με αντικειμενικό τρόπο το σοβαρό περιεχόμενό της και να μην αποβεί μια συναισθηματικού τύπου επικοινωνία. Επειδή η εισήγηση γράφεται, για να διαβαστεί σε ακροατήριο, πρέπει, μετά την προσφώνηση, να ξεκινήσουμε χρησιμοποιώντας το α΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό πρόσωπο.

Ύφος: σοβαρό, επίσημο.

Επιφώνηση: «Σας ευχαριστώ που με ακούσατε»

·      Παράδειγμα

«Ως μέλος του δεκαπενταμελούς συμβουλίου του Λυκείου σου εκπροσωπείς τους συμμαθητές σου σε μια εκδήλωση της περιοχής σου που έχει ως θέμα το φυσικό περιβάλλον και την ποιότητα ζωής. Να διαμορφώσεις μια εισήγηση με την οποία θα παρουσιάσεις τις επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης στον άνθρωπο και το φυσικό περιβάλλον προτείνοντας και τρόπους αντιμετώπισής του».[2]
Ενδεικτική ανάπτυξη
Κυρίες και κύριοι με αφορμή την ενδιαφέρουσα εκδήλωσή σας, θα ήθελα, εκπροσωπώντας τους συμμαθητές του Λυκείου μου, να εκθέσω τις θέσεις μας για το φαινόμενο της υπερκατανάλωσης και των συνεπειών του … … (Συνεχίζουμε σε επίσημο ύφος και χρησιμοποιώντας την αναφορική λειτουργία της γλώσσας στο μεγαλύτερο μέρος του κειμένου μας. Μετά από δυο ή τρεις παραγράφους μπορούμε να επανέλθουμε χρησιμοποιώντας το α΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο, για να διατηρήσουμε την επαφή με τους ακροατές της εκδήλωσης). Συνεχίζοντας θα ήθελα, ακόμη, να σας επισημάνω πως … … (Φτάνοντας στην τελευταία παράγραφο κλείνουμε ως εξής). Τελειώνοντας επιθυμώ να τονίσω … … Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.

·   Επιστολή

Α. τυπική – επίσημη.

Προσφώνηση: που θα δηλώνει τον αποδέκτη στον οποίο απευθύνεται η επιστολή: «Αξιότιμε κύριε Υπουργέ» ή Αξιότιμε κύριε πρόεδρε του Διοικητικού (Δημοτικού) Συμβουλίου» ή «Κύριε Δήμαρχε», «αγαπητή Ελευθεροτυπία», «εκλεκτοί κύριοι Σύνεδροι»

σημειωση: Η κλητική προσφώνηση μπορεί να εκφέρεται απέριττα ή να εμπλουτίζεται με κατάλληλους για την επικοινωνιακή περίσταση προσδιορισμούς.

Επισήμανση της αφορμής για τη σύνταξη της επιστολής (επιγραμματικά): π.χ. με αφορμή πρόσφατο δημοσίευμα στο οποίο ο δημοσιογράφος, καταγγέλλων, συγγραφέας κ.λπ. επέκρινε, επιδοκίμασε, καταδίκασε, εξήρε … … κ.λπ.

Εμπεριστατωμένη έκθεση θέσεων που αφορούν το επίμαχο θέμα: (διαπιστώσεις, τεκμήρια, παραδειγματικές αναφορές, μαρτυρίες … … κ.λπ.)

Έκφραση σκεπτικισμού, συγκρατημένης αισιοδοξίας του κειμενογράφου ή έκκληση προς τον αποδέκτη της επιστολής: να συμμεριστεί, κατανοήσει, ευαισθητοποιηθεί, ανταποκριθεί έμπρακτα, αναλάβει πρωτόβουλη δράση, κινητοποιήσει φορείς, συνταχθεί … …

Γλώσσα: κυριαρχεί η αναφορική λειτουργία λόγω του τυπικού και επίσημου χαρακτήρα του κειμένου, ασχέτως αν χρησιμοποιούμε εναλλαγή των προσώπων (α΄ ενικό, β΄ πληθυντικό, γ΄ ενικό ή πληθυντικό), για να αποδοθεί ο χαρακτήρας του κειμενικού είδους.

Ύφος: σοβαρό.

σημειωση: Το ύφος της επιστολής εξαρτάται από το λόγο για τον οποίο τη συντάσσουμε αλλά και από το πρόσωπο στο οποίο απευθυνόμαστε. Μπορεί ακόμη να είναι:

	·      Οικείο	·      Καταγγελτικό
	·      Άμεσο	·      Επιθετικό

Διατύπωση ευχαριστιών – Επιφώνηση: Ευχαριστώ για την προσοχή σας, Ευχαριστώ για τη φιλοξενία (για επιστολή σε έντυπο), Με τιμή … …, Με ειλικρινή εκτίμηση … …, Με ανυπόκριτο σεβασμό … …

·      Παράδειγμα

«Τώρα που έφτασε η στιγμή της αποφοίτησής σας από το Λύκειο, αξιοποιώντας τις εμπειρίες της σχολικής σας ζωής, να γράψετε μια επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας, στην οποία θα διατυπώνατε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας για τις αλλαγές που θα θέλατε να γίνουν στο σχολείο, προκειμένου αυτό να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας» (500 – 600 λέξεις).[3]
Ενδεικτική ανάπτυξη
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ ως απόφοιτος Λυκείου, με βάση τις εμπειρίες μου, επιθυμώ να σας εκφράσω τις απόψεις μου για τις αλλαγές … … επιζητώντας να συμβάλλω στην αναβάθμιση του περιεχομένου και των λειτουργιών του. Αρχικά, θα ήθελα να επισημάνω … … (Συνεχίζουμε σε γ΄ πρόσωπο, όταν χρειάζεται να εκθέσουμε επιχειρήματα). Στη συνέχεια, θεωρώ αναγκαίο να σας αναφέρω … … κ.λπ. Με τιμή.

·   Επιστολή

Β. φιλική.

Προσφώνηση: «Αγαπητέ Κώστα», «Φίλε Κώστα»

Γλώσσα: εξαρτάται από το θέμα της επιστολής. Όμως σε κάθε ανάλογη περίπτωση χρησιμοποιούμε μια μικτή γλώσσα (αναφορική και συγκινησιακή), για να τονιστεί και η σοβαρότητα του ζητήματος αλλά και ο οικείος τόνος που χαρακτηρίζει μια φιλική επιστολή. Χρήση εναλλαγής προσώπων, για να αποδοθεί ο φιλικός τόνος.

Ύφος: φιλικό.

Επιφώνηση: «Φιλικά» ή «Με αγάπη» ή «Με αισθήματα φιλίας».

 ·      Παράδειγμα

«Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό γεγονός που προσελκύει το γενικό ενδιαφέρον. Υποθέστε ότι σας δίνεται η ευκαιρία να την επισκεφτείτε μαζί με κάποιο φίλο σας που κατοικεί σε μια άλλη χώρα της Ευρώπης. Για το σκοπό αυτό του γράφετε μια επιστολή, με την οποία τον προσκαλείτε στην Ελλάδα. Στην επιστολή σας να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους θεωρείτε σημαντική αυτήν την επίσκεψη» (400 – 500 λέξεις).[4]
Ενδεικτική ανάπτυξη
Αγαπητέ Κώστα με την επιστολή μου αυτή με ιδιαίτερη χαρά επικοινωνώ μαζί σου και σου εκφράζω τα αισθήματα φιλίας … … Όπως γνωρίζεις στις αρχές του Σεπτέμβρη στην πόλη μας διοργανώνεται η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης στην οποία ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να … … (Στη συνέχεια χρησιμοποιούμε γ΄ πρόσωπο, όταν καταγράφουμε τα επιχειρήματά μας αναφορικά με τη σημασία της επίσκεψης. Έπειτα, συνεχίζουμε εναλλάσσοντας τη συγκινησιακή και την αναφορική γλώσσα και τα πρόσωπα που χρησιμοποιούμε. Με αισθήματα φιλίας.

·   Λόγος – Ομιλία (προσχεδιασμένος προφορικός λόγος)

Παρατήρηση: το είδος αυτό του κειμένου παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την προφορική εισήγηση:

π.χ. στη Βουλή των Εφήβων, σε συνέδριο, στο μαθητικό συμβούλιο, στη μαθητική κοινότητα, σε συνέλευση κ.λπ.

Προσφώνηση: «κύριοι Σύνεδροι», «Κυρίες και κύριοι», «Αγαπητοί Συμμαθητές - Συνάδελφοι», «Αγαπητοί συμπολίτες», ¨κυρίες και κύριοι Βουλευτές» κ.λπ.

Γλώσσα: μικτή (χρήση συνδυασμού προσώπων: α΄ ενικού, α΄ πληθυντικού, β΄ πληθυντικού, στα σημεία που πρέπει να δοθεί ένα κλίμα αμεσότητας και οικειότητας, και γ΄ ενικού ή πληθυντικού, όταν αναφέρονται επιχειρήματα.

Επιφώνηση: «Σας ευχαριστώ που με ακούσατε» ή «Ευχαριστώ για την προσοχή σας» ή «Σας ευχαριστώ».

·      Παράδειγμα

«Υποθέστε ότι συμμετέχετε στη Βουλή των Εφήβων, εκπροσωπώντας το σχολείο σας. Να συνθέσετε ένα λόγο – ομιλία που θα εκφωνήσετε στους συναδέλφους σας με θέμα τη σημασία του εθελοντισμού στην εποχή μας (400 – 500 λέξεις)».
Ενδεικτική ανάπτυξη
Αγαπητοί συνάδελφοι Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη σοβαρών κοινωνικών και παγκόσμιων προβλημάτων που απαιτούν τη συμπόρευση και την αλληλεγγύη των μελών του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, και ιδιαίτερα των νέων για την αντιμετώπισή τους. Γνωρίζω τις ευαισθησίες σας για … … (Συνεχίζουμε με τη χρήση γ΄ προσώπου, για να εκθέσουμε την κατάσταση ή να εκφράσουμε τα επιχειρήματά μας, και με εναλλαγή των άλλων προσώπων, όταν επιδιώκουμε ένα κλίμα αμεσότητας και προσέγγισης των δεκτών). Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.

---

[1] Πανελλαδικές εξετάσεις Β΄ Λυκείου, Ιούνιος 1999

[2] Πανελλαδικές εξετάσεις Γ΄ Λυκείου, Μάιος 2003

[3] Πανελλαδικές εξετάσεις Γ΄ Λυκείου, Ιούνιος 2000

[4] Πανελλαδικές εξετάσεις Β΄ Λυκείου, Σεπτέμβριος 2001