Πηγή ιστορίας κατεύθυνσης: Τα προγράμματα και οι αντιλήψεις του Τρικούπη και του Δηλιγιάννη για την οργάνωση και τη λειτουργία του κράτους

Αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τα προγράμματα και τις αντιλήψεις του Χαρίλαου Τρικούπη και του Θεόδωρου Δηλιγιάννη για την οργάνωση και τη λειτουργία του κράτους.

Μονάδες 25

Κείμενα

α. Η αντίθεση ανάμεσα σ' αυτούς τους δύο πολιτικούς δεν μπορούσε να γίνει με­γαλύτερη. Ο Τρικούπης ήταν ένας δυτικόφιλος μεταρρυθμιστής, ανυπόμονος να στερεώσει και να αναπτύξει την Ελλάδα οικονομικά και πολιτικά, πριν ε­μπλακεί σε ιρρεδεντιστικές* (ιρρεδεντισμός = αλυτρωτισμός) περιπέτειες. Ο Δηλιγιάννης όμως, απόγονος μιας εξέχουσας οικογένειας της Πελοποννήσου ήταν ένας αποφασισμένος υπο­στηρικτής της «Μεγάλης Ιδέας».

 Richard Clogg, «Σύντομη Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας»,

σελ. 136, εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 1999.

Πηγή ιστορίας κατεύθυνσης: Οι συνθήκες δημοσίευσης και οι συνέπειες του άρθρου "Τις πταίει;"

Με βάση τις πηγές και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα: Κάτω από ποιες συνθήκες ο Χ. Τρικούπης δημοσίευσε το άρθρο «Τις πταίει;»; Ποιες ήταν οι συνέπειες αυτής της κίνησης;

Πηγή 1

Όπως αναφέρθηκε, ο Τρικούπης δεν πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1874. Υποστήριξε όμως τους Δημοσθένη Στάικο και Νικόλαο Σωτηρόπουλο, φίλους του Βούλγαρη (στα «στηλιτικά» ο δεύτερος πήγε με την αντιπολίτευση), για να κτυπήσει το Δεληγιώργη. Όταν βεβαιώθηκε για την αποτυχία του τελευταίου, δημοσίευσε στην εφημερίδα «Καιροί», στις 29 Ιουνίου, ανυπόγραφο άρθρο με τον τίτλο «Τις πταίει;». Με αυτό υποστήριζε ότι οι κυβερνήσεις που σχηματίσθηκαν από το 1868 και διενήργησαν τις εκλογές ήταν καθαρά προσωπικές και όφειλαν την ύπαρξη τους «εις μόνην την απόλυτον χρήσιν της εν τω συντάγματι αναγεγραμμένης υπέρ του στέμματος προνομίας του διορισμού και της παύσεως των υπουργών». Στην προνομία, συνέχιζε, το Σύνταγμα δε βάζει ρητούς περιορισμούς, αλλά έμμεσους, εκείνους που απορρέουν από τα δικαιώματα που αναγνωρίζει το ίδιο στη βουλή. Οι περιορισμοί όμως αυτοί αγνοήθηκαν και έτσι το έθνος αντιμετωπίζει πάλι το δίλημμα: υποταγή στην αυθαιρεσία ή επανάσταση. Πριν από την επανάσταση έπρεπε να εξαντληθούν όλα τα προληπτικά μέτρα. Και ιδιαίτερα να ασκηθεί πίεση από την κοινή γνώμη στο στέμμα για να υιοθετήσει την αρχή, ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να σχηματίζονται από την πλειοψηφία της βουλής. Δεν είναι αντισυνταγματικό, ούτε αντί κοινοβουλευτικό να σχηματίζεται κυβέρνηση από μειοψηφία. Θεμέλιο όμως του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος είναι η παρουσία δύο κομμάτων στη βουλή. Για να συγκροτηθούν αυτά τα δύο κόμματα, χρειάζεται όλοι να βεβαιωθούν ότι δε θα σχηματισθεί πια κυβέρνηση από τη μειοψηφία. Γιατί όσο τα μικρά κόμματα θα ελπίζουν ότι θα πάρουν την εντολή και τη διάλυση, δεν συγχωνεύονται με άλλα για να ιδρύσουν ένα μεγάλο κόμμα. «Ας αφεθή να λειτουργήσει το πολίτευμα» συνέχιζε το άρθρο, «εν τη βεβαιότητι, ότι εκ της πλειονοψηφίας της βουλής μορφώνεται η κυβέρνησις και ταχέως θα ίδωμεν την Βουλήν συντασσομένην εις δύο κόμματα. Ουδέν των θεμελιωδών ζητημάτων άτινα εν Γαλλία ή Ιταλία διαιρούσι τους πολιτευόμενους εις πολλά κόμματα, έχομεν εν Ελλάδι- τα πολλά κόμματα παρ' ημίν είναι αποτέλεσμα της προσκλήσεως των μειονοψηφιών εις την εξουσίαν».

Παράθυρο στην κοινωνία οι σχολικές δραστηριότητες

Η κοινωνική δικτύωση, προσαρμογή και ενσωμάτωση των παιδιών μπορεί να ξεκινήσει από τη σχολική ηλικία με δραστηριότητες που έχουν ψυχαγωγικό χαρακτήρα, όπως αθλητικές, πολιτιστικές, οικολογικές και καλλιτεχνικές, στις οποίες επιλέγουν να συμμετέχουν σύμφωνα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους.

Η ψυχαγωγία των παιδιών ως αγωγή ψυχής (με την αρχαία ελληνική ετυμολογία της λέξης) βοηθάει το παιδί και τον έφηβο να αναπτυχθεί ως δυναμικό και δημιουργικό μέλος της κοινωνίας, ικανοποιεί τη βασική ανάγκη τού ανήκειν, καθώς και την καλλιέργεια κλίσεων και δεξιοτήτων που χωρίς τη συμμετοχή και συνεργασία των παιδιών σε αυτές τις ομάδες θα έμεναν ανεκμετάλλευτες.

Η ψυχική υγεία των παιδιών προάγεται με την επίτευξη των στόχων μέσα στην ομάδα, βελτιώνονται ο αυτοσεβασμός και η αυτοεκτίμηση, παράλληλα με το σεβασμό, την εκτίμηση και την αποδοχή των άλλων. Η ποιότητα ζωής στην καθημερινότητα ενισχύεται με τη συναισθηματική και τη σωματική ευεξία. Η συμμετοχή των παιδιών σε αυτούς τους κλασικούς τρόπους κοινωνικής αλληλεπίδρασης, όπως είναι μια θεατρική παράσταση, μια ομάδα μπάσκετ ή ένα μουσικό σχήμα, βοηθάει στην παρέμβαση και επίλυση προβλημάτων, όπως οι εθισμοί (εθισμός στο Διαδίκτυο, χρήση ουσιών), οι διαταραχές επικοινωνίας, συμπεριφοράς και συναισθήματος, η κακοποίηση, οι τραυματισμοί, φαινόμενα εκφοβισμού κ.ά.

Σχολείο και οικογένεια, βίοι παράλληλοι

Σήμερα τα σχολεία συζητιούνται ως κοινότητες και η προσέγγισή τους ως κοινοτήτων διευρύνει το επίκεντρο της παρέμβασης από το ατομικό επίπεδο στο επίπεδο των σχέσεων, τόσο στην κουλτούρα των συνομηλίκων όσο και μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων/εκπαιδευτικών.

Ταυτόχρονα, η προσέγγιση αυτή επεκτείνει τη μάθηση στη σχολική τάξη προς τις αλληλεπιδράσεις εκτός της σχολικής τάξης μέσα από προγράμματα που αφορούν τις τέχνες, τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τη μιντιακή εκπαίδευση. Αντίστοιχα προγράμματα, στην κανονικότητα του σχολείου, διασφαλίζουν τις προϋποθέσεις που πετυχαίνουν τον κοινωνικό του ρόλο και προσφέρουν στους συμμετέχοντες μια κουλτούρα φροντίδας και έγνοιας. Προγράμματα θεατρικής αγωγής, μουσικής, μουσειακής εκπαίδευσης, περιβαλλοντικών παρεμβάσεων, μεταξύ άλλων, αναγνωρίζουν τη φροντίδα και ως μοίρασμα συναισθημάτων στη σχέση εκπαιδευτικού-μαθητών, καθώς συμβάλλουν στην αναγνώριση των συναισθημάτων ως κεντρικών και όχι ως συμπληρωματικών στη διαδικασία της μάθησης.

Τηλεόραση και αγωγή του παιδιού

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πάντα αποτελούσαν ένα από τα κύρια ζητήματα συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων. Με την σύγχρονη μορφή και λειτουργία τους αποτελούν έναν από τους κύριους διαμορφωτές της προσωπικότητας των παιδιών, αφού ασκούν καταλυτικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση τους και συμβάλλουν στη γνωστική τους ανάπτυξη.

Στην σύγχρονη εποχή έχουν ακουστεί πολλές αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τον ρόλο που ασκούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή τον ρόλο που θα έπρεπε να ασκούν για να συμβάλλουν θετικά στην ανάπτυξη  του παιδιού. Στην πλειοψηφία τους οι γνώμες που ακούγονται έχουν αρνητική χροιά υποστηρίζοντας ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν συμβάλλουν στη σωστή ανάπτυξη των νοητικών ικανοτήτων των παιδιών.

Έκθεση Γ Λυκείου: Παράδοση και ποιότητα ζωής

ΚΕΙΜΕΝΟ: «Η μειονεξία των Ελλήνων» Χρήστος Γιανναράς

Η μειονεξία των Νεοελλήνων απέναντι στη Δύση και στον πολιτισμό της δεν είναι φαινόμενο τωρινό. Είναι μάλλον ένα συλλογικό υποσυνείδητο διαμορφωμένο σε ιστορική διαδρομή τριών τουλάχιστον αιώνων, Ταπεινωμένος ο Ελληνισμός από την τουρκική κατάκτηση, βυθισμένος στη φτώχεια και την απαιδευσία, άρχισε να ταυτίζει τα «φώτα» του πολιτισμού και την πρόοδο με την οικονομική ανάπτυξη, τον πολιτικό φιλελευθερισμό και την τεχνολογική εξέλιξη της Δύσης,

Σήμερα χρειαζόμαστε ξεχωριστή καλλιέργεια, ίσως και ειδικές σπουδές, για να αποτιμήσουμε το εκπληκτικό πολιτιστικό επίπεδο εκείνου του ταπεινωμένου ελληνισμού: Τη λαϊκή αρχιτεκτονική, την εικονογραφία, τους κοινοτικούς θεσμούς, το ήθος της αγοράς, την οργάνωση των συντεχνιών, το τραγούδι και τη μουσική των χρόνων της τουρκοκρατίας. Αλλά κάποτε αυτά όλα θεωρήθηκαν υπανάπτυξη και βαρβαρότητα οε σύγκριση με τις μηχανές, τα βιομηχανικά προϊόντα, τα τσιμεντένια κιβούρια της μοντέρνας στεγαστικής και τα «δικαιώματα του ατόμου» που παρήγαγε η Δύση.

Ιστορία κατεύθυνσης: Η αντίδραση των προσφύγων στην υπογραφή της Σύμβασης της Λοζάνης (πηγή)

Με βάση το παράθεμα 13 του σχολικού βιβλίου σελ. 153-154 ποια επιχειρήματα χρησιμοποιούν οι αλύτρωτοι Έλληνες για να υποστηρίξουν την άποψη ότι η ανταλλαγή των ελληνικών πληθυσμών της Τουρκίας «πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική»;

Ψήφισμα που εγκρίθη­κε από τους πρόσφυγες της Αθήνας στην Ομόνοια, στο πάνδημο συλλαλητήριο της 21-1-1923 που οργανώθηκε για να εκφραστεί η αντίθεση τους στην υποχρεωτική ανταλλαγή.

«Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, της Ανα­τολικής Θράκης και του Εύξεινου Πόντου ... θεωρούν ότι η Ανταλλαγή των ελληνι­κών πληθυσμών της Τουρκίας που ανέρχονται σε ένα εκα­τομμύριο διακόσιες χιλιάδες απέναντι σε τριακόσιες χιλιάδες μουσουλμάνους της Ελλάδας ... πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική... ότι είναι αντίθετη προς τα ιερότερα δικαιώματα του ανθρώπου, της ελευθερίας και ιδιοκτησίας· ότι το σύστημα της Ανταλλαγής αποτελεί νέα και κεκαλυμμένη μορφή αναγκαστικού εκπατρισμού και αναγκαστικής απαλλοτρίωσης που κανένα κράτος δεν έχει το δικαίωμα να θέσει σε εφαρ­μογή παρά τη θέληση των πληθυσμών. Ότι οι ελληνι­κοί πληθυσμοί της Μικρασίας, αυτόχθονες από πανάρχαιους χρόνους στη γη που κατοικούσαν και πάνω στην οποία τα δικαιώματα τους είναι αναπαλ­λοτρίωτα και απαράγραπτα, δεν μετανάστευσαν με τη θέληση τους αλλά εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους αντιμετωπίζοντας το φάσμα της σφαγής. ... Οι αλύ­τρωτοι Έλληνες συναγμένοι εδώ και σε άλλες πόλεις και νησιά της Ελλάδας αποφασίζουν και ψηφίζουν ομόφωνα να αξιώσουν τη δυνατότητα να παλιννο­στήσουν στις πατρίδες τους κάτω από ουσιαστικές συνθήκες εγγύησης που θα καταστήσουν αυτήν την παλιννόστηση πραγματοποιήσιμη ... Σε αντίθετη περίπτωση καταγγέλλουν την αδικία που τους γίνε­ται, σαν μία προσβολή δίχως προηγούμενο κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού.»