Έκθεση Γ Λυκείου: Μίκης Θεοδωράκης " Μια σκέψη για τον 21ο αιώνα" (θέματα - απαντήσεις)

Κείμενο: Μίκης Θεοδωράκης "Μια σκέψη για τον 21ο αιώνα"

Η ανθρωπότητα μπαίνει στη νέα χιλιετία κουβαλώντας τρεις θανάσιμες αντιθέσεις. Η πρώτη αντίθεση, σε οικουμενική κλίμακα: τα 2/3 του πληθυσμού της Γης ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ το υπόλοιπο 1/3 εντείνει την καταλήστευση του Τρίτου Κόσμου, που ιδιαίτερα στην περίπτωση της εκμετάλλευσης των παιδιών, έχει πάρει εγληματικές διαστάσεις και μορφές. Η δεύτερη αντίθεση, στο δυτικό κόσμο, όπου η Δημοκρατία γίνεται όλο και πιο τυπική, αφού η εξουσία συγκεντρώνεται σε όλο και πλουσιότερους, όλο και μικρότερους ολιγαρχικούς κύκλους, κυρίως οικονομικούς, που στηρίζουν κάθε μέρα και περισσότερο τη δύναμη τους στους εξοπλισμούς στο στρατό και στον πόλεμο. Τέλος, η τρίτη αντίθεση αφορά τον ίδιο τον άνθρωπο με την παγκυριαρχία του λογικού -επιστημονικού επί του ψυχικού - πνευματικού. Η τεράστια πρόοδος στο χώρο της ηλεκτρονικής τείνει να εξαφανίσει τις ανθρώπινες κατακτήσεις του πνεύματος και της τέχνης, ανατρέποντας την πνευματική και ψυχική ισορροπία του ανθρώπου, ο οποίος, χωρίς ψυχική και πνευματική τροφή, χωρίς τέχνη και μόνο με τη λογική των κομπιούτερς, κινδυνεύει να μεταβληθεί σε δυστυχισμένο τέρας. Για να εξαλειφθούν έγκαιρα οι τρεις αυτές μεγάλες αντιθέσεις παγίδες - πληγές, πριν μας οδηγήσουν σε μεγάλες τραγωδίες, εύχομαι η αρμονία που εκφράζει τόσο τέλεια η Ακρόπολη κι ο Παρθενώνας να φωτίσει τις επερχόμενες γενιές, ώστε να σκύψουν πάνω στον Ανθρωπο με πνεύμα ευθύνης και δικαιοσύνης, εξασφαλίζοντας τα μέγιστα αγαθά, ειρήνη και δημοκρατία.

Από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Αρχαία ελληνικά: Αξιοπρόσεκτες γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις (ΜΕΡΟΣ 1ο)

1.  Το σύστοιχο υποκείμενο

Σύστοιχο υποκείμενο λέγεται το υποκείμενο που προέρχεται ετυμολογικά από την ίδια ρίζα του ρήματος. π.χ. ὁ πόλεμος πολεμεῖται

Σημείωση: α) το σύστοιχο υποκείμενο παραλείπεται όταν συνοδεύεται από επιθετικό προσδιορισμό. π.χ. ἱκανά τοῖς πολεμίοις ηὐτύχηται (ἱκανά – πολλά εὐτηχήματα)

β) σε ορισμένα απρόσωπα ρήματ νοείται ως υποκείμενο η σύστοιχη ρηματική τους έννοια. Τέτοια είναι τα ρήματα:

μέλει τινί τινός = υπάρχει ενδιαφέρον από κάποιον για κάτι (μέλησις)

μεταμέλει τινί τινός = υπάρχει μεταμέλεια από κάποιον για κάτι (μεταμέλησις)

μέτεστί τινί τινός = υπάρχει συμμετοχή από κάποιον σε κάτι (μετουσία)

δεῖ τινός = υπάρχει έλλειψη κάποιου πράγματος (ἔνδεια)

Έκθεση Β Λυκείου: Λακωνικότητα (θέματα - απαντήσεις)

Κείμενο:  Ο πυκνός και λιτός λόγος.

Όσο ανούσια και ενοχλητική, αφόρητη είναι η φλύαρη και ασυνάρτητη, η κακοπλεγμένη και απειρόκαλλη φράση, τόση δύναμη και ομορφιά έχει ο πυκνός και κρουστός, ο καθαρός και εύστοχος λόγος σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Είναι λάθος να νομίζομε ότι υπάρχουν γλώσσες που προσφέρονται στη σαφήνεια και στη βραχυλογία και άλλες που από την ίδια τη συντακτική δομή τους επιβάλλουν την πολυλογία και τα περίπλοκα σχήματα. Όλες οι γλώσσες, οι πλουτισμένες από το πνεύμα των λαών που τις μιλούν και δουλεμένες από τους τεχνίτες του λόγου, είναι ικανές και για το ένα και για το άλλο. Την αρετή στην καλή χρήση των τύπων τους και την ευθύνη για την κακομεταχείριση τους την έχει αυτός που εκφράζεται έτσι ή αλλιώς. Και μόνο αυτός.

Λατινικά: τροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

*  Το Αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος τρέπεται σε Υποκείμενο του παθητικού. [Αν το ρή­μα είναι δίπτωτο, τότε σε Υποκείμενο τρέπεται το άμεσο Αντικείμενο, ενώ το έμμεσο Αντικεί­μενο παραμένει αμετάβλητο]. 

   *   Το Υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος τρέπεται σε Ποιητικό Αίτιο του παθητικού ρήμα­τος. 

  * Το ρήμα μεταφέρεται στην παθητική φωνή διατηρώντας χρόνο και έγκλιση και προσέχοντας να συμφωνήσει σε πρόσωπο και αριθμό με το Υποκείμενο του

          

Παρατήρηση:

To Ποιητικό Αίτιο δηλώνεται με:

α) a/ab + αφαιρετική, εάν είναι έμψυχο (ή προσωποποιημένο άψυχο)

β) απρόθετη αφαιρετική, εάν είναι άψυχο

Σημείωση: Το Ποιητικό Αίτιο μπορεί να εκφραστεί και με Δοτική Προσωπική του Ποιητικού Αιτίου. Ο τρόπος αυτός εκφοράς του Ποιητικού αιτίου θα χρησιμοποιηθεί μόνο στις ασκήσεις με το γερουνδιακό στη Γ Λυκείου.

Εφαρμογές:

1) Να τραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

α) Poetam curae et miseriae excruciant. (κείμ. 1)

β) Sed venti pontum turbant et Aeneam in Africam portant. (κείμ. 2)

Η «γλώσσα» της μόδας

«Τι είναι η μόδα τελικά;» έγραφε ο Οσκαρ Ουάιλντ. «Συνήθως είναι μια μορφή ασχήμιας τόσο ανυπόφορη που πρέπει να την αλλάζουμε κάθε έξι μήνες». Πράγματι, η μόδα, ως συστατικό στοιχείο της νεωτερικότητας, συνδέθηκε με τη συνεχή καινοτομία, την καταστροφή του παλαιού και τη δημιουργία του καινούργιου. Βασικό χαρακτηριστικό της μόδας είναι να επιβάλει ως νέο κανόνα ό,τι μέχρι χθες ήταν η εξαίρεση και να το εγκαταλείπει και πάλι όταν γίνει κοινός τόπος, κτήμα των πολλών. Συνδέεται συνεπώς με την αλλαγή, το καινούργιο και την εφευρετικότητα. Εν τούτοις, στην πραγματικότητα η μόδα δεν εισάγει ποτέ κάτι που είναι ουσιωδώς καινούργιο γιατί η αληθινή καινοτομία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή και να απορροφηθεί γρήγορα στην πολιτισμική καθημερινότητα. Συχνές είναι αντίθετα οι αναφορές στο παρελθόν ­ σε μόδες που εμφανίζονται ως καινοτόμες ­ ή σε μετασχηματισμούς που είναι ήδη ορατοί σε άλλα πεδία.

Λατινικά: Η τέταρτη κλίση των ουσιαστικών

     Η τέταρτη (4^η) κλίση περιλαμβάνει ονόματα και από τα τρία γένη:

1.    αρσενικά και θηλυκά σε –us

2.    ουδέτερα σε –u

	SINGULARIS		PLURALIS
NOM.	fruct – us	corn – u	fruct – us	corn – ua
GEN.	fruct – us	corn – us	fruct – uum	corn – uum
DAT.	fruct – ui	corn – u	fruct – ibus	corn – ibus
ACC.	fruct – um	corn – u	fruct – us	corn – ua
VOC.	fruct – us	corn – u	fruct – us	corn – ua
ABL.	fruct – u	corn – u	fruct – ibus	corn – ibus