Σάββατο 5 Μαρτίου 2011

Η ξύλινη γλώσσα


Στον παρακάτω πίνακα υπάρχουν σαράντα γλωσσικά κλισέ που μπορούν να συνδυαστούν οριζόντια και διαγώνια και επιτρέπουν στον ομιλητή να μιλάει χωρίς προετοιμασία αλλά και χωρίς ουσιαστικό νόημα. Δοκιμάστε να σχηματίσετε μερικές περιόδους λόγου με φράσεις-κλισέ.

Κυρίες και Κύριοι
η πραγμάτωση των στόχων - που έχουμε θέσει
μας επιβάλλει να αναλύσου­με πολύ προσεκτικά και συνειδητά
τις υπάρχουσες οικονομικές συνθήκες και τα θεσμικά πλαίσια
Από την άλλη πλευρά
η έκταση και η μέθοδος δια­μόρφωσης των στελεχών
παίζουν σημαντικό ρόλο για να καθορίσουμε
τους άξονες μιας μελλοντι­κής πορείας
Και ταυτόχρονα
η σταθερή άνοδος στην ποι­ότητα και την ποσότητα των προσπαθειών μας
μας υποχρεώνει να προσδιο­ρίσουμε και να καθορίσουμε
ένα γενικότερο σύστημα πλατιάς συμμετοχής
Δεν πρέπει όμως να μας δια­φεύγει ότι
η παρούσα δομή του συστή­ματος αυτού
μας βοηθάει να προετοιμά­σουμε και να αφομοιώσουμε
τις νέες τάσεις και κατευ­θύνσεις απέναντι στην πρό­σκληση των καιρών
Κατά τον τρόπο αυτό
ένα νέο μοντέλο πολύπλευ­ρης δράσης
εγγυάται την ευρύτερη δυνα­τή απήχηση, ώστε να επεξερ­γαστούμε
τις νέες συνιστώσες και συ­ντεταγμένες
Η καθημερινή πρακτική έχει αποδείξει ότι
η ανάπτυξη της ποικιλόμορ­φης δραστηριότητας μας
συμβάλλει με τρόπο αποφα­σιστικό στο να σηματοδοτή­σει
τις βάσεις μιας προοδευτι­κής μετεξέλιξης
Περιττεύει να υπογραμμίσω τη σημασία αυτών των στοι­χείων γιατί
η αδιάκοπη προσήλωση μας στην πρακτική της τεκμηρίωσης και ενημέρωσης
βοηθάει αποφασιστικά στην προσπάθεια να στερεώσουμε
ένα δυναμικό σύστημα αντι­μετώπισης των νέων μεγά­λων απαιτήσεων του καιρού μας
Η πολύμορφη και πλούσια εμπειρία, αλλά και
το δυνάμωμα και η επέκταση των δομών
μας δίνουν σε μεγάλο βαθμό την ευχέρεια να εκτιμήσουμε
τις καλύτερες δυνατές συν­θήκες για την επιτάχυνση του έργου μας
Η επιμέλεια της οργάνωσης και προπάντων
η πλατιά συμμετοχή των λαϊκών μαζών στις σχετικές επεξεργασίες
αποτελούν μια πολύ σημα­ντική βάση για
ένα καινούριο μοντέλο ανά­πτυξης
Τα ιδεολογικά κριτήρια, ό­ταν συνδυαστούν και
με το ξεκίνημα μιας αποφα­σιστικής καμπάνιας
εγκαινιάζουν μια διεργασία που συμβάλλει στο να τελει­οποιήσουμε
τις διάφορες μορφές ενίσχυ­σης της επιρροής μας

 Από παλιό σχολικό βιβλίο

Προτεινόμενο θέμα λογοτεχνίας: Κρητικός 2[19], 3[20], 4[21], παράλληλο Ναυκρατούσα (Μ. Ελευθερίου)

Διονύσιος Σολωμός, «O ΚΡΗΤΙΚΟΣ»
2 {19}
1.        Πιστέψετε π' ότι θα πω ειν' ακριβή αλήθεια,
2.        Μα τες πολλές λαβωματιές που μόφαγαν τα στήθια,
3.        Μα τους συντρόφους πόπεσαν στην Κρήτη πολεμώντας,
4.        Μα την ψυχή που μ' έκαψε τον κόσμο απαρατώντας.
5.        (Λάλησε, Σάλπιγγα! Κι εγώ το σάβανο τινάζω,
6.        Και σχίζω δρόμο και τς αχνούς αναστημένους κράζω:
7.        « Μην είδετε την ομορφιά που την Κοιλάδα αγιάζει;
8.        Πέστε, να ιδείτε το καλό εσείς κι ό,τι σας μοιάζει.
9.        Καπνός δε μένει από τη γη, νιος ουρανός εγίνη.
10.      Σαν πρώτα εγώ την αγαπώ και θα κριθώ μ' αυτήνη.
11.      - Ψηλά την είδαμε πρωί. της τρέμαν τα λουλούδια
12.      Στη θύρα της Παράδεισος που εβγήκε με τραγούδια.
13.      Έψαλλε την Ανάσταση χαροποιά η φωνή της,
14.      Κι έδειχνεν ανυπομονιά για να μπει στο κορμί της.
15.      Ο ουρανός ολόκληρος αγρίκαε σαστισμένος,
16.      Το κάψιμο αργοπορούνε ο κόσμος ο αναμμένος.
17.      Και τώρα ομπρός την είδαμε, ογλήγορα σαλεύει.
18.      Όμως κοιτάζει εδώ κι εκεί και κάποιονε γυρεύει»).

Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

Έκθεση Γ Λυκείου: πληροφορική και εκπαίδευση


To Internet της Παιδείας
Μια από τις βαθύτερες αμφίδρομες σχέσεις που γνωρίζει ο άνθρωπος στη ζωή του είναι αυτή του μαθητή - διδασκάλου. Στη βάση της είναι η σχέση που δημιουργεί τον πολιτισμό, μιας και οι κατακτήσεις κάθε γενιάς δεν πεθαίνουν μαζί της, αλλά μεταδίδονται στην επόμενη.
Το Internet είναι, ουσιαστικά, το πρώτο αμφίδρομο μέσο επικοινωνίας των ανθρώπων (πολλοί πομποδέκτες), σε αντιδιαστολή με τα παραδοσιακά μονόδρομα μέσα (ένας πομπός - πολλοί δέκτες). Κατά συνέπεια, είναι εξ ορισμού ένα μέσο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ολοκληρωμένη αμφίδρομη παιδεία, συμπληρώνοντας τη μέχρι σήμερα χρήση του ως παγκόσμιας βιβλιοθήκης.

Η δομή του κόμματος των Φιλελευθέρων (ιστορία κατεύθυνσης, πηγή)

Αφού μελετήσετε τις πληροφορίες του παραθέματος και σε συνδυασμό με τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε τη δομή του κόμματος των Φιλελευθέρων καθώς και την κοινωνική και πολιτική προέλευση των οπαδών του.    
ΠΗΓΗ:

«Το νέο κόμμα νίκησε πάλι στις εκλογές του Μαρτίου του 1912, στις οποίες πήραν μέρος όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Αυτή τη φορά ανέδειξε 145 βουλευτές, ενώ τα αντίπαλα κόμματα κέρδισαν 36 έδρες. Κατά κύριο λόγο στη σύνθεσή του περιλαμβάνονταν οι ανερχόμενες μεταπρατικές και εμπορικές τάξεις (και πολλοί γαιοκτήμονες), μέλη διαφόρων επαγγελματικών ενώσεων, καθώς και τη νεότερη γενιά αξιωματικών της καριέρας. Τα υπόλοιπα μέλη του προέρχονταν από το χώρο των αγροτικών κομμάτων της Θεσσαλίας, των σοσιαλιστών (από τους οποίους έκλεψε την παράσταση ο Βενιζέλος), από δημοκρατικά στοιχεία που ανήκαν στην αριστερή πτέρυγα του Στρατιωτικού Συνδέσμου, και τέλος από άτομα που προέρχονταν από το κόμμα των Τρικουπικών, όπως επίσης και στοιχεία που είχαν μεταπηδήσει καλόπιστα από τους συντηρητικότερους πολιτικούς σχηματισμούς. Σε μεγάλο βαθμό το λεγόμενο κόμμα των Φιλελευθέρων το αποτελούσαν οι προσωπικοί οπαδοί του Βενιζέλου, ή μάλλον ένα συνονθύλευμα από τους προσωπικούς οπαδούς των λιγότερο σπουδαίων ηγετών, που είτε ανήκαν στο στενό του περιβάλλον, είτε προτίμησαν να προωθηθούν πολιτικά υποστηρίζοντάς τον. Εκείνο που επιδίωξε ο Βενιζέλος δεν ήταν τόσο ένα φιλελεύθερο κόμμα όσο μια κοινοβουλευτική δικτατορία. Παρόλο που ίδρυσε συνδέσμους Φιλελευθέρων στις εκλογικές περιφέρειες, δεν δημιουργήθηκε μια οργάνωση που να ασκεί έλεγχο στο κεντρικό γραφείο του κόμματος. Απεναντίας καθοδηγούνταν από τα ανώτερα όργανα. Τελικά, δεν διέφεραν και τόσο από τις τοπικές ομάδες φίλων που σχημάτιζαν τα άλλα κόμματα. Ίσως πρόσθεταν μια επίφαση δύναμης και ενότητας στο κόμμα, αλλά κάτω από την επιφάνεια εξακολουθούσαν να βασιλεύουν οι διαιρέσεις και οι αντιζηλίες. Ο Βενιζέλος κρατούσε, όπως και ο Τρικούπης πριν από αυτόν, τα πράγματα υπό τον έλεγχό του, γιατί είχε τη δύναμη που πήγαζε από την ισχυρή θέση του στο κοινοβούλιο. Το κύρος του μάλιστα εμφανιζόταν αδιαμφισβήτητο. Αλλά στην Ελλάδα μια ισχυρή κοινοβουλευτική θέση ανοίγει δύο δρόμους. Η έλλειψη ισχυρής αντιπολίτευσης απέξω μπορούσε να προκαλέσει συνομωσίες στο εξωτερικό. Οπωσδήποτε, ο Βενιζέλος δεν εκπροσωπούσε το σύνολο του εκλογικού  λαού. Υπήρχαν στις διάφορες εκλογικές περιφέρειες ισχυρές μειονότητες ψηφοφόρων που δεν εκπροσωπούνταν καθόλου στη Βουλή και, μολονότι προς το παρόν δεν είχε κάνει την εμφάνισή της καμιά υπολογίσιμη αντιπολιτευτική ομάδα, υπήρχε πληθώρα αντιβενιζελικών σε όλη τη χώρα.»
Douglas Dakin, «Η ενοποίηση της Ελλάδας», σελ. 279 – 280

Η απόδοση των εγκλίσεων της αρχαίας ελληνικής στη νέα ελληνική

 Το ρήμα παρουσιάζεται με διάφορους ρηματικούς τύπους, τους χρόνους, που φανερώνουν:
     *       πρώτα τη χρονική βαθμίδα (παρελθόν, παρόν, μέλλον) κατά την οποία συμβαίνει κάτι,
     *        κι ύστερα τον τρόπο (διάρκεια, σύπτυξη, τετελεσμένο γεγονός), κατά τον οποίο φανερώνεται αυτό που σημαίνει το ρήμα. Οι ρηματικοί αυτοί τύποι που φανερώνουν και την εσωτερική διάθεση του λέγοντος είναι οι εγκλίσεις.
Οι εγκλίσεις έχουν διαφορετική σημασία και μετάφραση.

Εγκλίσεις
Αρχαία
Νέα
Μετάφραση
1. Οριστική:
    ►   Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις κρίσεως.
     ►   Βρίσκεται σε κάθε χρόνο.
Οἱ Θηβαῖοι πέμπουσι ἄνδρας εἰς Ἀθήνας.
Οι Θηβαίοι στέλνουν άνδρες
Αποδίδεται το ίδιο.
2. Δυνητική οριστική: ἄν + οριστική
     ►   Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις κρίσεως.
    ►   Βρίσκεται μόνο σε παρατατικό, αόριστο ή υπερσυντέλικο.
     ►   Δηλώνει το δυνατό στο παρελθόν.


Ὅμοιοι τοῖς τυφλοῖς ἄν ἦμεν.


Θα είμαστε όμοιοι με τους τυφλούς.


Θα + παρατατικός
3. Ευχετική οριστική: (εἴθε, εἰ γάρ) + οριστική.
      ►   Τη συναντώ μόνο σε κύριες προτάσεις επιθυμίας.
     ►   Βρίσκεται μόνο σε παρατατικό ή αόριστο.
     ►   Δηλώνει ανεκπλήρωτη ευχή.
Εἴθε ἠδύνασο δρᾶν.



Εἴθε σοι τότε συνεγενόμην, ὅτε δεινότατος ἦσθα.
Μακάρι να μπορούσες να το κάνεις.


Ας ήμουν τότε μαζί σου, όταν ήσουν πολύ ισχυρός.
Μακάρι να + οριστική παρατατικού η αορίστου η υπερσυντέλικου
 Ας ... = α' ενικό και α' πληθυντικό πρόσωπο
4. Υποτακτική:
     ►   Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις επιθυμίας.
     ►   Διακρίνεται σε προτρεπτική, αποτρεπτική- απαγορευτική και απορηματική.
α. Η προτρεπτική υποτακτική βρίσκεται στο α' (πληθυντικό συνήθως) πρόσωπο και αναπληρώνει το αντίστοιχο πρόσωπο της προστακτικής. Συχνά συνοδεύεται από τα μόρια ἄγε, ἴθι, φέρε, ἔα, δεῦρο, δεῦτε.
β. Η αποτρεπτική υποτακτική βρίσκεται στο β' ή γ' πρόσωπο αορίστου και συγγενεύει με την αντίστοιχη προστακτική.
γ. Η απορηματική υποτακτική βρίσκεται συνήθως στο α' πρόσωπο και σπάνια στο γ' πρόσωπο σε ερωτηματικές μόνο προτάσεις κύριες ή πλάγιες και φανερώνει την απορία του υποκειμένου για το τι πρέπει να κάνει.

δ. Η βουλητική υποτακτική βρίσκεται σε δευτερεύουσες προτάσεις και εκφράζει επιθυμία ή προσδοκία.








Ἴθι ἴωμεν.









Μή ἄλλως πράξῃς.




Τί φῶμεν πρός ταῦτα;

Ἡρακλῆς ἠπόρει
ποτέραν
τῶν ὁδῶν
τράπηται.


 
Κατέκαυσε τά πλοῖα, ἵνα
μή διαβῇ.








Εμπρός ας πάμε









Να μην ενεργήσεις διαφορετικά




Τι να πούμε για αυτά

 Ο Ηρακλής απορούσε ποια από τις δύο οδούς να ακολουθήσει

 

Έκαψε τα πλοία για να μην περάσει








ας + α΄ πρόσωπο









να + β΄ ή γ΄ προσ.





να + β΄ ή γ΄ προσ.


 να + β΄ ή γ΄ προσ.


 



να + β΄ ή γ΄ πρόσ.
5. Ευκτική:
    ►   Τη συναντώ σε κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις κρίσης ή επιθυμίας
    ►   Διακρίνεται σε ευχετική, ευκτική του πλαγίου λόγου, δυνητική ευκτική και επαναληπτική.
α. Η ευχετική ευκτική: (εἴθε, εἰ γάρ, οὕτως) + ευκτική δεν είναι εύχρηστη στον εξαρτημένο λόγο, παρά μόνο σε αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις επιθυμίας. Φανερώνει μια ευχή που μπορεί να πραγματοποιηθεί στο παρόν ή στο μέλλον.


β. Η δυνητική ευκτική: ἄν + ευκτική κάθε χρόνου εκτός από μέλλοντα, συναντάται και στον εξαρτημένο και στον ανεξάρτητο λόγο. Φανερώνει το δυνατό στο παρόν και στο μέλλον
γ. Η ευκτική του πλαγίου λόγου: ευκτική κάθε χρόνου (είναι η μόνη ευκτική σε μέλλοντα) συναντάται στον εξαρτημένο λόγο και σε προτάσεις κρίσης και σε προτάσεις επιθυμίας. Χρησιμοποιείται κανονικά μετά από ρηματικό τύπο παρελθοντικού χρόνου και εκφράζει κάτι υποκειμενικό και αβέβαιο.

δ. Η επαναληπτική ευκτική: σε αόριστο συνήθως συναντάται στον εξαρτημένο λόγο σε υποθετικές, αναφορικές - υποθετικές και χρονικές - υποθετικές προτάσεις και φανερώνει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.








Εἴθε γένοιο ἀγαθός.

Ἐάν ἀποψηφίσησθε τοῦ νόμου, ὅ μή ποιήσαιτε, οἱ χρηστοί ἀδικήσονται.


 
Εἴποι τις ἄν.








Ἠρῶτα τίς ὁ θόρυβος εἴη.











Οἱ Λακεδαιμόνιοι πάντας διέφθειρον, ὅσους λάβοιεν.








Μακάρι να γίνεις αγαθός

Εάν απορρίψετε το νόμο, πράγμα το οποίο μακάρι να μην το κάνετε, οι ηθικοί θα αδικηθούν




Μπορεί / μπορούσε να πει κανείς / θα έλεγε κανείς





 Ρωτούσε ποιος ήταν ο θόρυβος











Οι Λακεδαιμόνιοι σκότωναν όλους όσους τυχόν συνελάμβαναν









Μακάρι να + υποτακ.
 
Μακάρι να + υποτακ.







 Μπορώ / μπορούσα να … / Είναι δυνατό να … / θα + παρατ.





με οριστική
·     η ευκτ. ενεστ. με οριστ. ενεστ.
·     η ευκτ. μελλ. με οριστ. μελλ.
·     η ευκτ. αορ. με οριστ. αορ.
·     η ευκτ. παρακ. με οριστ. παρακ. ή υπερσ.


με παρατατικό
6. Προστακτική:
     ►   Τη συναντώ σε κύριες προτάσεις επιθυμίας
   ►   Σπάνια συναντάται στον εξαρτημένο λόγο σε αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις επιθυμίας. Τότε ισοδυναμεί με δεῖ + απφ.

Ταύτα μη ερώτα.

Ἄξιον πιστεῦσαι τῷ χρόνῳ, ὅν ὑμεῖς σαφέστατον ἔλεγχον τοῦ
ἀληθοῦς νομίσατε

Αυτά να μην τα ρωτάς
Αξίζει να πιστέψετε το χρόνο, τον οποίο εσείς πρέπει να θεωρήσετε ακριβέστατο έλεγχο της αλήθειας

Σε κύρια πρόταση
·     β΄ προσ. = να + υποτ.
·     γ΄ προσ. = ας + υποτ.
Σε δευτ. πρόταση
πρέπει να …


  Επιμέλεια: Λαγουδάκη Άννα


Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.