Συντακτικό Λατινικών: Ο προσδιορισμός του τόπου

Η ΣΤΑΣΗ ΣΕ ΤΟΠΟ:

α.  με τοπικά επιρρήματα: ubi, hic, istic, illic, ibi, ibibem, ubi, ubicumque, alicubi, usquam, ubique, nusquam, alibi. 

β.  in, sub, super + αφαιρετική (τοπική)

γ.  ad, apud, adversus, ante, contra, circa, circum, cis, citra, praeter, prope + αιτιατική

δ.   απλή γενική προκειμένου για ονόματα πόλεων ή μικρών νησιών είναι α΄ και β΄ κλίσης ενικού αριθμού

ε.   απλή αφαιρετική: προκειμένου για ονόματα πόλεων ή μικρών νησιών που είναι:

1ης  και 2ης  κλίσης πληθυντικού αριθμού 

3ης  (4ης ή 5ης) κλίσης ενικού ή πληθυντικού αριθμού

      παρατηρήσεις: Στην περίπτωση που οι αφαιρετικές συνοδεύονται από τον οικείο γεωγραφικό όρο (urbs, oppidum κλπ.) (προηγούμενο ή επόμενο)  η σχέση εκφέρεται με in + αφαιρετική

       π.χ. Romae (= στη Ρώμη)            in urbe Roma (= στην πόλη Ρώμη)

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

 

Η ΚΙΝΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΠΟ

α. με τοπικά επιρρήματα: quo, huc, ista, istuc, illo, illuc, eo, eodem, quo, quocumpqu, aliquo, alio κλπ.

β.  in, sub, super + αιτιατική *

γ. ad + αιτιατική**

δ.  απλή αιτιατική  προκειμένου για ονόματα πόλεων ή μικρών νησιών και το όνομα Aegyptus***

    παρατηρήσεις:

       * in + αιτιατική ονόματος πόλης ή χώρας, κατεύθυνση και άφιξη (ή επιδιωκόμενη άφιξη) 

       στην πόλη ή χώρα, αλλά προκειμένου για πόλη, και κίνηση στα περίχωρα αυτής 

    **  ad + αιτιατική ονόματος πόλης ή χώρας, κατεύθυνση και προσέγγιση στη χώρα ή στα 

        περίχωρα, προάστια της πόλης (όταν το ρήμα που συνοδεύει τον εμπρόθετο είναι 

        κίνησης)

   *** Στην περίπτωση που οι αφαιρετικές συνοδεύονται από τον οικείο γεωγραφικό όρο 

       (urbs, oppidum κλπ.) (προηγούμενο ή επόμενο) η σχέση εκφέρεται με in, ad + αιτιατική

π.χ. Romam (= προς τη Ρώμη)       in (ή ad) urbem Romam (= προς την πόλη Ρώμη)

 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Η ΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΠΟ (προέλευση - απομάκρυνση)

α. με τοπικά επιρρήματα: unde, hinc, istinc, illinc, inde, indidem, utrimque, undecumque, alicumque, aliunde, caelitus, funditus, radicitus, divinitus.

β. ab, ex, de + αφαιρετική 

γ. απλή αφαιρετική  προκειμένου για ονόματα πόλεων ή μικρών νησιών και το όνομα Aegyptus *

  παρατηρήσεις:

      * Στην περίπτωση που οι αφαιρετικές συνοδεύονται από τον οικείο γεωγραφικό όρο 

       (urbs, oppidum κλπ.) (προηγούμενο ή επόμενο) η σχέση εκφέρεται με 

        ab, ex + αφαιρετική

 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

Η ΚΙΝΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΠΟ (δια μέσου)

α. με τοπικά επιρρήματα: qua, ea, eadem, hac, illac, istac, qua, quacumque, aliqua, alia κλπ 

β. per + αιτιατική 

γ. απλή αφαιρετική  προκειμένου να δηλωθεί διέλευση μέσα από πλατεία, πύλη, δρόμο, γέφυρα, ποτάμι, θάλασσα κλπ. Συνήθεις αφαιρετικές: porta / portis, via, itinere, ponte, flumine, amne, vado, terra, mari, colle κλπ

Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου (μαθήματα 40 – 41)

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα :

Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur. Cuius voluntati nemo obviam ire audebat; solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit.

Quin homo inepte taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed sic loquere, ut viri aetatis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore: «tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inauditum».

(ΜΟΝΑΔΕΣ 40)

B.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. α) Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά :

         urbe: τη γενική και την αιτιατική πληθυντικού αριθμού.

         hostis: τη γενική ενικού και την αφαιρετική πληθυντικού αριθμού.

         re: τη δοτική και την κλητική ενικού αριθμού.

         antiquitatem: τη δοτική και την αφαιρετική ενικού αριθμού.

         scopulum: την ονομαστική και τη γενική ενικού αριθμού.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 5)

1.β) homo inepte: να κλιθεί η συνεκφορά και στους δύο αριθμούς.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 2)

1.γ) nemo: να κλιθεί η αντωνυμία και στους δύο αριθμούς.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 3)

1.δ) celerrime, bona : να γραφούν οι άλλοι βαθμοί τους.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 5)

2. α) coegerat, iudicaretur, audebat : να αντικατασταθούν χρονικά τα ρήματα (για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο)

(ΜΟΝΑΔΕΣ 6)

2.β) ire, dicere : να αντικατασταθούν χρονικά τα απαρέμφατα (για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο.)

(ΜΟΝΑΔΕΣ 3)

2.γ) noluit : να κλιθεί η υποτακτική ενεστώτα.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 3)

2.δ) vive, loquere, fugias : να γραφούν οι αρχικοί χρόνοι των παραπάνω ρημάτων.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 3)

3. α) armatus, augur, sententiam, aetatis, verbum : να χαρακτηριστούν συντακτικά οι λέξεις.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 5)

3.β) ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur : να αναγνωρίσετε την παραπάνω δευτερεύουσα πρόταση και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 8)

4. α) occupata urbe : να αντικατασταθεί η αφαιρετική απόλυτη μετοχή σε χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό – διηγηματικό cum.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 5)

4.β) solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit : να μετατραπεί η μετοχική σε επιρρηματική πρόταση.

(ΜΟΝΑΔΕΣ 5)

4.γ) atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore: να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο με εξάρτηση από το Philosophus admonebat…  

(ΜΟΝΑΔΕΣ 7)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Αφού κατέλαβε τη Ρώμη ο Σύλλας, συγκάλεσε ένοπλος τη Σύγκλητο, για να κηρύξει όσο πιο γρήγορα γινόταν το Γάιο Μάριο εχθρό (του κράτους). Στη θέληση του κανείς δεν τολμούσε να πάει αντίθετα. Μόνο ο Κόιντος Μούκιος Σκαιόλας, ο οιωνοσκόπος, όταν του ζητήθηκε η γνώμη γι΄ αυτό, αρνήθηκε να ψηφίσει.

Ανόητε άνθρωπε, γιατί δεν σωπαίνεις, για να πετύχεις αυτό που θέλεις ; Λες όμως πως σου αρέσουν τα παλιά τα χρόνια γιατί τάχα είναι τιμημένα και καλά και σεμνά. Έτσι λοιπόν να ζεις όπως οι παλιοί, αλλά έτσι να μιλάς όπως οι άνθρωποι της εποχής μας. Και να΄ χεις πάντα στη μνήμη σου και στην καρδιά σου αυτό που έγραψε ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας : «Σαν το σκόπελο απόφευγε τη λέξη την ασυνήθιστη και την πρωτάκουστη»

Β) 1. α) 

             urbe = urbium (γεν. πληθ.), urbes/-is (αιτ. πληθ.)

             hostis = hostis (γεν. εν.), hostibus ( αφαιρ. πληθ.)

             re = rei (δοτ. εν.), res (κλητ. εν.)

             antiquitatem = antiquitati (δοτ. εν.), antiquitate (αφαιρ. εν.)

             scopulum = scopulus (ονομ. εν), scopuli (γεν. Εν

1. β)

Ενικός αριθμός            Πληθυντικός Αριθμός

Ονομαστική :      homo ineptus                  homines inepti

Γενική :              hominis inepti                 hominum ineptorum

Δοτική :              homini inepto                 hominibus ineptis

Αιτιατική :          hominem ineptum           homines ineptos

Κλητική. :           homo inepte                   homines inepti

Αφαιρετική :       homine inepto                hominibus ineptis

1. γ)

Ενικός αριθμός            Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική :            nemo                         nulli

Γενική :                    nullius                        nullorum

Δοτική :                    nemini                       nullis

Αιτιατική :                neminem                    nullos

Κλητική :                       ─                            ─

Αφαιρετική :             nullo                           nullis

1. δ) celerrime : celeriter – celerius

bona : melior – optima

2.α)

Ενεστώτας :         cogit          iudicetur                audet

Παρατατικός :      cogebat      iudicaretur             audebat

Μέλλοντας :         coget                ─                    audebit

Παρακείμενος :    coegit         iudicatus sit           ausus est

Υπερσυντέλικος : coegerat     iudicatus esset       ausus erat

Σ. Μέλλοντας :     coegerit            ─                   ausus erit

2.β)

Ενεστώτας :          ire                  dicere

Μέλλοντας :         iturum esse       dicturum esse

Παρακείμενος :    isse                  dixisse

2.γ) 

nolim

nolis

nolit

nolimus

nolitis

nolint

2. δ) 

vivo, vixi, victum, vivere

loquor, locutus sum, locutum, loqui (αποθετικό)

fugio, fugi, fugitum, fugere

3. α)

Armatus : επιρρηματικό κατηγορούμενο που δηλώνει τρόπο, αναφέρεται στο Sulla.

Augur: παράθεση στο Quintus Mucius Scaevola

sententiam : αντικείμενο στο dicere

aetatis: γενική κτητική στο viri

verbum: αντικείμενο στο fugias.

3.β)

ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur : δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με το σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική. Εκφέρεται με έγκλιση υποτακτική, γιατί δηλώνει σκοπό, που είναι μια καθαρά υποκειμενική κατάσταση, χρόνου παρατατικού (iudicaretur), γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (coegerat). Συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων.) Χρησιμοποιείται ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο coegerat.

4. α) Cum Sulla urbem occupavisset

4. β) Solus Quintus Mucius Scaevola augur, postquam de hac re interrogatus est, sententiam dicere noluit ή Solus Quintus Mucius Scaevola augur, cum de hac re interrogatus esset, sententiam dicere noluit.

4. γ) Philosophus admonebat illum id quod a C. Caesare scriptum esset, habere semper in memoria et in pectore ή Philosophus admonebat illum ut id quod a C. Caesare scriptum esset, haberet semper in memoria et in pectore.

Ετικέτες Technorati: διαγώνισμα λατινικών Γ Λυκείου,λατινικά διαγώνισμα,μάθημα 40,μάθημα 41

Λατινικά: Οι καταλήξεις των ουσιαστικών κατά κλίσεις και γένη

Οι καταλήξεις των ουσιαστικών κατά κλίσεις και γένη:

	ΑΡΣΕΝΙΚΑ	ΘΗΛΥΚΑ	ΟΥΔΕΤΕΡΑ
Α΄ ΚΛΙΣΗ	- a	- a	δεν υπάρχουν
Β΄ ΚΛΙΣΗ:	- us	- us	- um
Γ΄ ΚΛΙΣΗ:	– o – or – os – er – es – is – quis – nis	– us – io – do (συμφ. + s) – x – is – es – as – aus – go	– c – al – en – t  - ar – ur – us
ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ	ο ορος αιρεσις	ουσιωδώς επί (x) ίσες (:ισοσύλλαβα) as aus go	calent arurus
Δ΄ ΚΛΙΣΗ:	– us	– us	– u
Ε΄ ΚΛΙΣΗ:	– es	– es	δεν υπάρχουν

Από τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά αρσενικά είναι τα ονόματα:

1. ποταμών (Το Allia – Aliae εξαιρείται και είναι θηλυκό)
2. ανέμων
3. λαών
4. αρσενικών ζώων
5. αντρικών επαγγελμάτων

Από τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά θηλυκά είναι:

1. τα ελληνικά ονόματα – δάνεια χωρών πόλεων, νησιών
2. τα ονόματα θάμνων, φυτών
3. μερικά ονόματα πολύτιμων λίθων

Από τα τεταρτόκλιτα ουσιαστικά θηλυκά είναι τα:

1. domus – domus
2. ficus – ficus
3. manus – manus

Από τα πεμπτόκλιτα ουσιαστικά αρσενικά είναι τα:

1. dies – diei
2. meridies – meridiei

σημείωση: στην πέμπτη κλίση πλήρη ενικό και πληθυντικό έχουν τα: dies – diei και res – rei.

Ετικέτες Technorati: λατινικά Β Λυκείου,λατινικά Γ Λυκείου,γραμματική λατιικών,ουσιασττικά,γένη,καταλήξεις,κλίση

Λατινικά: Πως μετατρέπουμε προτάσεις (κύριες ή δευτερεύουσες) σε μετοχικές

πωσ μετατρεπουμε προτασεις (κυριες ή δευτερευουσες)

σε μετοχικες

Έστω ότι έχω να μετατρέψω σε μετοχικές τις προτάσεις με τα μαύρα γράμματα:

a)    Cum Romani hostes feroces vicissent, templum deis condiderunt.

b)   Dum miles pugnat fortiter, occiditur.

c)    Hostes vicerununt Romanos et urbes eorum everterunt.

d)   Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerebat.

     Ακολουθούμε την εξής διαδικασία:

1.   Γράφουμε την κύρια πρόταση και συμπληρώνουμε τους όρους που λείπουν (και εννοούνται) και ταυτόχρονα αντικαθιστώ τις αντωνυμίες από τα ουσιαστικά στα οποία αναφέρονται: π.χ.

a)     Romani templum deis condiderunt αντί templum deis condiderunt

b)     Miles occiditur αντί occiditur

c)     Hostes urbes Romanorum everterunt αντί urbes eorum everterunt

Αν η προς μετατροπή πρόταση είναι αναφορική, αντικαθιστούμε την αναφορική αντωνυμία με τον όρο στον οποίο αναφέρεται, δηλαδή:

d)     (Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat,) LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat.

2.   Εξετάζω αν η προς μετατροπή πρόταση δείχνει το σύγχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή ενεστώτα), το προτερόχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή παρακειμένου) ή το υστερόχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή μέλλοντα) σε σχέση πάντα με την κύρια πρόταση, δηλαδή:

a)     Cum Romani hostes feroces vicisset = προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου

b)     Dum miles pugnat fortiter = σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα

c)     Hostes vicerunt Romanos = προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου

d)     LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat = σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα

 3.   α)  Μετατρέπω το ρήμα της προς μετατροπή πρότασης σε μετοχή (ονομαστικής πτώσης), και παραλείπω συνδέσμους, όπως το dum, cum κλπ., δηλαδή:

a)     Cum Romani hostes feroces vicisset = δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου

b)     Dum miles pugnat fortiter = miles pugnans fortiter

c)     Hostes vicerunt Romanos = δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου

d)     LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat = LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens

β)  Επειδή δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου για τα a και c παραδείγματα, μετατρέπω την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, δηλαδή:

a) Cum Romani hostes feroces vicissent = Cum hostes feroces victi essent a Romanis.

c) Hostes vicerunt Romanos = Romani victi sunt a hostibus

και στη συνέχεια μετατρέπω το ρήμα σε μετοχή, παραλείποντας τους συνδέσμους (ακριβώς δηλαδή όπως παραπάνω 3 b, d)

a) Cum hostes victi essent a Romanis. = Hostes feroces victi a Romanis.

c) Romani victi sunt a hostibus  = Romani victi a hostibus.

4.   α)  Ενώνω την κύρια πρόταση με την μετοχική και ελέγχω αν το υποκείμενο της μετοχικής υπάρχει σε οποιαδήποτε πτώση στην κύρια πρόταση:

a)  Romani deis templum cindiderunt + hostes feroces victi a Romanis = το υποκείμενο της μετοχής “hostes” δεν υπάρχει στην κύρια πρόταση

b)  Miles occiditur + miles pugnans fortiter = το υποκείμενο της μετοχής, το “miles” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε ονομαστική πτώση

c)  Hostes urbes Romanorum everterunt + Romani victi a hostibus = το υποκείμενο της μετοχής, το “Romani” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε γενική: “Romanorum”.

d)  Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat + Lucius Aemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens = το υποκείμενο της μετοχής, το «Lucius Aemilius Paulus” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε γενική: “Luci Aelili Pauli”.

 β)  Αν υπάρχει το υποκείμενο της μετοχής ως όρος της κύριας πρότασης τότε παραλείπω το υποκείμενο της μετοχής και μεταφέρω τη μετοχή και τις άλλες ονομαστικές[1] της μετοχικής πρότασης στην πτώση του όρου της κύριας πρότασης δηλαδή:

b)     Miles occiditur + miles pugnans fortiter =  Miles occiditur pugnans fortiter

c)     Hostes urbes Romanorum everterunt + Romani victi a hostibus = Hostes urbes Romanorum everterunt victorum a hostibus.

d)     Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat + Lucius Aemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens = Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat bellum adversus Persen regem gerentis.

Αν το ποιητικό αίτιο της μετοχής είναι υποκείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης τότε παραλείπεται, δηλαδή:

c)     Hostes urbes Romanorum everterunt victorum a hostibus = Hostes urbes Romanorum victorum everterunt

γ)  Αν το υποκείμενο της μετοχής δεν υπάρχει στην πρόταση, τότε η μετοχή και όλες οι ονομαστικές τίθενται σε αφαιρετική πτώση, δηλαδή:

a)     Romani templum deis condiderunt + hostes feroces victi a Romanis = Romani templum deis condiderunt hostibus ferocibus victis a Romanis = Romani templum deis condiderunt hostibus ferocibus victis

προσοχη: Αν η προς μετατροπή πρόταση έχει το ρήμα sum και δείχνει το σύγχρονο τότε γίνονται οι ανωτέρω διαδικασίες χωρίς όμως να βάζουμε τη μετοχή, αφού δεν υπάρχει μετοχή ενεστώτα του sum, δηλαδή:

a)     Cum Cicero erat consul Catilina coniuravit contra rem publicam.

1.     Catilina coniuravit contra rem publicam

2.    Cum Cicero erat consul = δείχνει το σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα

3.    Cicero consul

4.    α)  Catilina coniuravit contra rem publicam + Cicero consul

γ) Catilina coniuravit contra rem publicam Cicerone consule

παραδειγματα

a)    Hannibal exercitus multos Romanorum delevit et multas urbes expugnavit.

1.     Hannibal multas urbes expugnavit.

2.            Hannibal exercitus multos Romanorum delevit = δείχνει το προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου

3.     β) (Exercitus multi Romanorum deleti sunt ab Hannibale) = Exercitus multi Romanorum deleti ab Hannibale

4.    α)  Hannibal multas urbes expugnavit + Exercitus multi Romanorum deleti ab Hannibale

γ) Hannibal multas urbes expugnavit exercitibus multis Romanorum deletis ab Hannibale = Hannibal multas urbes expugnavit exercitibus multis Romanorum deletis

øøøøø

b)   Caesar laudavit fortem militem; Romani ei dederunt agros et dona.

1.     Romani militi (αντι ei) dederunt agros et dona.

2.            Caesar laudavit fortem militem = δείχνει το προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου

3.     β) (Fortis miles laudatus est a Caesare) = Fortis miles laudatus a Caesare

4.     α)  Romani militi dederunt agros et dona + Fortis miles laudatus a Caesare

β) Romani militi dederunt agros et dona forti laudato a Caesare = Romani militi forti laudato a Caesare dederunt agros et dona.

øøøøø

c)    Cum milites Romani fortiter cum hostibus pugnant, semper vincunt.

1.     Milites Romani semper vincunt.

2.            Cum milites Romani fortiter cum hostibus pugnant = δείχνει το σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα

3.     α) Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes

4.     α)  Milites Romani semper vincunt+ Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes

β) Milites Romani semper vincunt fortiter cum hostibus pugnantes = Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes semper vincunt.

---

[1] Δηλαδή το υποκείμενο της μετοχής και το κατηγορούμενό του ή τους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς του (αν υπάρχουν βέβαια)

Λατινικά: Ακολουθία των χρόνων

ακολουθια των χρονων

Ακολουθια των χρονων (= consecutio temporum): έτσι ονομάζεται η δικαιολόγηση του χρόνου με τον οποίο εκφέρεται μια δευτερεύουσα πρόταση αλλά με υποτακτική έγκλιση πάντα, ανάλογα με το χρόνο του ρήματος της κύριας πρότασης και σε συνδυασμό με τη χρονική σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη δευτερεύουσα πρόταση και την κύρια πρόταση. Με άλλα λόγια ο χρόνος του ρήματος της δευτερεύουσας πρότασης που συντάσσεται με υποτακτική εξαρτάται από:

a)            το χρόνο (ιστορικό ή αρκτικό) του ρήματος εξάρτησης και

b)           τη χρονική σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην πράξη της κύριας και στην πράξη της δευτερεύουσας πρότασης (σύγχρονο – προτερόχρονο - υστερόχρονο)

                              σχηματικά:

	ρημα προτασης εξαρτησης σε αρκτικο χρονο	ρημα προτασης εξαρτησης σε ιστορικο χρονο
συγχρονο	υποτακτική ενεστώτα	υποτακτική παρατατικού
προτεροχρονο	υποτακτική παρακειμένου	υποτακτική υπερσυντελίκου
υστεροχρονο	υποτακτική μέλλοντα	Υποτακτική συντελ. Μέλλοντα

Αρκτικοί – Ιστορικοί χρόνοι

αρκτικοι χρονοι	1.     Ενεστώτας (οριστική, υποτακτική, προστακτική) 2.    Μέλλοντας (οριστική, υποτακτική, προστακτική) 3.    Κυρίως παρακείμενος[1] 4.    Συντελεσμένος Μέλλοντας (οριστική
ιστορικοι χρονοι	1.     Παρατατικός (οριστική, υποτακτική) 2.     Ιστορικός Παρακείμενος[2] 3.    Υπερσυντέλικος (οριστικής, υποτακτικής) 4.    Ιστορικό απαρέμφατο (= Παρατατικός)

προσοχη:

     Το απαρέμφατο και η μετοχή του Ενεστώτα και μέλλοντα, το σουπίνο, το γερούνδιο και το γερουνδιακό θεωρούνται αρκτικοί ή ιστορικοί χρόνοι ανάλογα με το αν εξαρτώνται από αρκτικό ή ιστορικό χρόνο. Επίσης ο Ιστορικός Ενεστώτας μερικές φορές θεωρείται αρκτικός χρόνος.

ιδιομορφια ως προς την ακολουθια των χρονων

     Οι τελικές, βουλητικές, συμπερασματικές (στις περισσότερες περιπτώσεις), ενδοιαστικές (συνήθως), προτάσεις του quin και quominus (συνήθως) εκφέρονται με υποτακτική Ενεστώτα (αν εξαρτώνται από αρκτικό χρόνο) ή υποτακτική Παρατατικού (αν εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο).

---

[1] Ως Κυρίως Παρακείμενος θεωρείται αυτός που αντιστοιχεί με τον ελληνικό παρακείμενο.

[2] Ως Ιστορικός Παρακείμενος θεωρείται αυτός που αντιστοιχεί με τον ελληνικό Αόριστο.