πωσ μετατρεπουμε προτασεις (κυριες ή δευτερευουσες)
σε μετοχικες
Έστω ότι έχω να μετατρέψω σε μετοχικές τις προτάσεις με τα μαύρα γράμματα:
a) Cum Romani hostes feroces vicissent, templum deis condiderunt.
b) Dum miles pugnat fortiter, occiditur.
c) Hostes vicerununt Romanos et urbes eorum everterunt.
d) Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerebat.
Ακολουθούμε την εξής διαδικασία:
1. Γράφουμε την κύρια πρόταση και συμπληρώνουμε τους όρους που λείπουν (και εννοούνται) και ταυτόχρονα αντικαθιστώ τις αντωνυμίες από τα ουσιαστικά στα οποία αναφέρονται: π.χ.
a) Romani templum deis condiderunt αντί templum deis condiderunt
b) Miles occiditur αντί occiditur
c) Hostes urbes Romanorum everterunt αντί urbes eorum everterunt
Αν η προς μετατροπή πρόταση είναι αναφορική, αντικαθιστούμε την αναφορική αντωνυμία με τον όρο στον οποίο αναφέρεται, δηλαδή:
d) (Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat,) LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat.
2. Εξετάζω αν η προς μετατροπή πρόταση δείχνει το σύγχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή ενεστώτα), το προτερόχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή παρακειμένου) ή το υστερόχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή μέλλοντα) σε σχέση πάντα με την κύρια πρόταση, δηλαδή:
a) Cum Romani hostes feroces vicisset = προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
b) Dum miles pugnat fortiter = σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα
c) Hostes vicerunt Romanos = προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
d) LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat = σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα
3. α) Μετατρέπω το ρήμα της προς μετατροπή πρότασης σε μετοχή (ονομαστικής πτώσης), και παραλείπω συνδέσμους, όπως το dum, cum κλπ., δηλαδή:
a) Cum Romani hostes feroces vicisset = δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου
b) Dum miles pugnat fortiter = miles pugnans fortiter
c) Hostes vicerunt Romanos = δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου
d) LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat = LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens
β) Επειδή δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου για τα a και c παραδείγματα, μετατρέπω την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, δηλαδή:
a) Cum Romani hostes feroces vicissent = Cum hostes feroces victi essent a Romanis.
c) Hostes vicerunt Romanos = Romani victi sunt a hostibus
και στη συνέχεια μετατρέπω το ρήμα σε μετοχή, παραλείποντας τους συνδέσμους (ακριβώς δηλαδή όπως παραπάνω 3 b, d)
a) Cum hostes victi essent a Romanis. = Hostes feroces victi a Romanis.
c) Romani victi sunt a hostibus = Romani victi a hostibus.
4. α) Ενώνω την κύρια πρόταση με την μετοχική και ελέγχω αν το υποκείμενο της μετοχικής υπάρχει σε οποιαδήποτε πτώση στην κύρια πρόταση:
a) Romani deis templum cindiderunt + hostes feroces victi a Romanis = το υποκείμενο της μετοχής “hostes” δεν υπάρχει στην κύρια πρόταση
b) Miles occiditur + miles pugnans fortiter = το υποκείμενο της μετοχής, το “miles” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε ονομαστική πτώση
c) Hostes urbes Romanorum everterunt + Romani victi a hostibus = το υποκείμενο της μετοχής, το “Romani” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε γενική: “Romanorum”.
d) Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat + Lucius Aemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens = το υποκείμενο της μετοχής, το «Lucius Aemilius Paulus” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε γενική: “Luci Aelili Pauli”.
β) Αν υπάρχει το υποκείμενο της μετοχής ως όρος της κύριας πρότασης τότε παραλείπω το υποκείμενο της μετοχής και μεταφέρω τη μετοχή και τις άλλες ονομαστικές[1] της μετοχικής πρότασης στην πτώση του όρου της κύριας πρότασης δηλαδή:
b) Miles occiditur + miles pugnans fortiter = Miles occiditur pugnans fortiter
c) Hostes urbes Romanorum everterunt + Romani victi a hostibus = Hostes urbes Romanorum everterunt victorum a hostibus.
d) Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat + Lucius Aemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens = Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat bellum adversus Persen regem gerentis.
Αν το ποιητικό αίτιο της μετοχής είναι υποκείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης τότε παραλείπεται, δηλαδή:
c) Hostes urbes Romanorum everterunt victorum a hostibus = Hostes urbes Romanorum victorum everterunt
γ) Αν το υποκείμενο της μετοχής δεν υπάρχει στην πρόταση, τότε η μετοχή και όλες οι ονομαστικές τίθενται σε αφαιρετική πτώση, δηλαδή:
a) Romani templum deis condiderunt + hostes feroces victi a Romanis = Romani templum deis condiderunt hostibus ferocibus victis a Romanis = Romani templum deis condiderunt hostibus ferocibus victis
προσοχη: Αν η προς μετατροπή πρόταση έχει το ρήμα sum και δείχνει το σύγχρονο τότε γίνονται οι ανωτέρω διαδικασίες χωρίς όμως να βάζουμε τη μετοχή, αφού δεν υπάρχει μετοχή ενεστώτα του sum, δηλαδή:
a) Cum Cicero erat consul Catilina coniuravit contra rem publicam.
1. Catilina coniuravit contra rem publicam
2. Cum Cicero erat consul = δείχνει το σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα
3. Cicero consul
4. α) Catilina coniuravit contra rem publicam + Cicero consul
γ) Catilina coniuravit contra rem publicam Cicerone consule
παραδειγματα
a) Hannibal exercitus multos Romanorum delevit et multas urbes expugnavit.
1. Hannibal multas urbes expugnavit.
2. Hannibal exercitus multos Romanorum delevit = δείχνει το προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
3. β) (Exercitus multi Romanorum deleti sunt ab Hannibale) = Exercitus multi Romanorum deleti ab Hannibale
4. α) Hannibal multas urbes expugnavit + Exercitus multi Romanorum deleti ab Hannibale
γ) Hannibal multas urbes expugnavit exercitibus multis Romanorum deletis ab Hannibale = Hannibal multas urbes expugnavit exercitibus multis Romanorum deletis
øøøøø
b) Caesar laudavit fortem militem; Romani ei dederunt agros et dona.
1. Romani militi (αντι ei) dederunt agros et dona.
2. Caesar laudavit fortem militem = δείχνει το προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
3. β) (Fortis miles laudatus est a Caesare) = Fortis miles laudatus a Caesare
4. α) Romani militi dederunt agros et dona + Fortis miles laudatus a Caesare
β) Romani militi dederunt agros et dona forti laudato a Caesare = Romani militi forti laudato a Caesare dederunt agros et dona.
øøøøø
c) Cum milites Romani fortiter cum hostibus pugnant, semper vincunt.
1. Milites Romani semper vincunt.
2. Cum milites Romani fortiter cum hostibus pugnant = δείχνει το σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα
3. α) Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes
4. α) Milites Romani semper vincunt+ Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes
β) Milites Romani semper vincunt fortiter cum hostibus pugnantes = Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes semper vincunt.
[1] Δηλαδή το υποκείμενο της μετοχής και το κατηγορούμενό του ή τους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς του (αν υπάρχουν βέβαια)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου