Έκθεση Γ Λυκείου: Άνεργοι πτυχιούχοι

άνεργοι πτυχιούχοι

του θ. π. λιανού

                                                                                     Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγητής

                                                                               Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο

Αν θέλετε να γνωρίσετε τους μεγάλους ή τις μεγάλες σταρ του Χόλιγουντ της επόμενης δεκαετίας, δεν έχετε παρά να πάτε μια βόλτα στο Λος Άντζελες. Θα τους βρείτε να σερβίρουν ποτά, να καθαρίζουν τραπέζια, να οδηγούν ταξί ή να κάνουν κάτι παρόμοιο. Αυτό το παράδειγμα που συνήθως δίνεται για να τονιστεί η έκταση της ανεργίας, της υποαπασχόλησης και της ετεροαπασχόλησης που παρατηρείται σε ένα επάγγελμα όταν πάσχει από υπερπληθυσμό. Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ, το αντίστοιχο παράδειγμα στη χώρα μας είναι οι πτυχιούχοι των πανεπιστημίων μας που είχαν σκοπό να γίνουν καθηγητές, δηλαδή οι μαθηματικοί, φυσικοί, φιλόλογοι, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, γυμναστές κ.ά. Αναφέρεται ότι ο αριθμός των πτυχιούχων αυτών των ειδικοτήτων οι οποίοι είτε είναι άνεργοι είτε απασχολούνται μερικώς είτε κάνουν κάποιο άλλο, σχετικό ή άσχετο, επάγγελμα υπερβαίνει τις 80.000!

Η απώλεια από την κατάσταση αυτή είναι διπλή. Πρώτον, τα ίδια τα άτομα υφίστανται εισοδηματικές απώλειες, που μπορεί να είναι σημαντικές, καθώς και μείωση της προσωπικότητάς τους, που μπορεί να είναι σημαντικότερη. Δεύτερον γίνεται αντιοικονομική κατανομή κοινωνικών πόρων που ισοδυναμεί με σπατάλη διότι δημιουργείται ανθρώπινο κεφάλαιο για το οποίο δεν υπάρχει ζήτηση. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να δαπανάται χρήμα, κυρίως δημόσιο, για απόκτηση γνώσεων όταν δεν υπάρχει ζήτηση.

Η κατάσταση αυτή είναι αδύνατον να βελτιωθεί άμεσα και ουσιαστικά. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε τους λόγους που οδήγησαν σ’ αυτήν και να αποφευχθεί η συνέχισή τους για μακρά περίοδο. Τρεις βασικοί λόγοι έρχονται στον νου που συνδυαζόμενοι δημιουργούν την προαναφερθείσα κατάσταση:

α. Το καθεστώς της δωρεάν παιδείας. Αν η πανεπιστημιακή παιδεία δεν ήταν δωρεάν, θα ήταν λίγοι εκείνοι που θα πλήρωναν δίδακτρα για να εγγραφούν σε μια πανεπιστημιακή σχολή από την οποία δεν θα έπαιρναν γνώσεις χρήσιμες για την επαγγελματική τους ζωή. Όσο παράξενο και αν φαίνεται, η δωρεάν παιδεία είναι ένα άδικο σύστημα στο πλαίσιο μιας άδικης κοινωνίας. Το σωστό σύστημα θα ήταν η πληρωμή διδάκτρων από τους οικονομικά ισχυρούς και η παροχή υποτροφιών προς τους οικονομικά ασθενείς.

β. Η ακαμψία της πανεπιστημιακής οργάνωσης. Υπό τις παρούσες συνθήκες ο αριθμός των εισαγομένων στα τμήματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω πρέπει να μειωθεί δραστικά. Εν τούτοις, λόγω των ακαμψιών του συστήματος τα πανεπιστημιακά τμήματα εξακολουθούν να ζητούν φοιτητές και το υπουργείο εξακολουθεί να επιτρέπει μεγάλους αριθμούς εισακτέων. Ένα αποτέλεσμα μεταξύ άλλων είναι να είναι άνεργοι οι πτυχιούχοι ενώ θα έπρεπε να είναι άνεργοι οι καθηγητές πανεπιστημίου.

γ. Η έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού. Είναι βέβαιο ότι πολλοί μαθητές λυκείου δεν γνωρίζουν την κατάσταση της αγοράς εργασίας όταν δηλώνουν τις προτιμήσεις τους (ή σε πολλές περιπτώσεις τις προτιμήσεις των γονέων τους). Αν είχαν την αναγκαία πληροφόρηση σχετικά με τις αμοιβές των επαγγελμάτων, τα ποσοστά ανεργίας και τις σχετικές προοπτικές, είναι βέβαιο ότι πολλοί μαθητές θα δήλωναν επαγγέλματα που ταιριάζουν όχι μόνο στις επιθυμίες τους αλλά και στις επαγγελματικές τους προοπτικές. Ασφαλώς το οικονομικό στοιχείο νοθεύει τη γνησιότητα πολλών επιλογών αλλά δεν ξέρω αν είναι καλύτερα να είναι κανείς μαθηματικός (όπως το επιθυμεί) και άνεργος (όπως δεν επιθυμεί) ή λογιστής (πράγμα που δεν επιθυμεί) με καλό εισόδημα (πράγμα που επιθυμεί). Σε κάθε περίπτωση το άτομο μπορεί να κρίνει καλύτερα αν έχει τις αναγκαίες πληροφορίες.

Από τους τρεις παραπάνω παράγοντες πιστεύω ότι εκείνος που στις παρούσες συνθήκες ευκολότερα μπορεί να αντιμετωπιστεί είναι η έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι εύκολη υπόθεση. Αντίθετα, είναι δύσκολη υπόθεση, απαιτεί πόρους και μεγάλη προσπάθεια. Γι’ αυτό πιστεύω ότι στο θέμα αυτό πρέπει να δοθεί προτεραιότητα.

ερωτησεις:

1. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου (100 – 120) λέξεις).
2. Να γραφεί ένα αντώνυμο των λέξεων: υποαπασχόληση, ακαμψία, γνησιότητα, έλλειψη.
3. «Η απώλεια … … δεν υπάρχει ζήτηση»: να εντοπίσετε τη μέθοδο με την οποία είναι αναπτυγμένη η παράγραφος.
4. «Η έλλειψη επαγγελματικού … … τις αναγκαίες πληροφορίες»: να βρείτε ποια συλλογιστική πορεία ακολουθείται στην παράγραφο.
5. Ο Θ. Π. Λιανός επισημαίνει το πρόβλημα της ανεργίας. υποαπασχόλησης ή ετεροαπασχόλησης των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που παρατηρείται στη χώρα μας, και κάνει αναφορά σε κάποιους παράγοντες που τους θεωρεί γενεσιουργές αιτίες του φαινομένου. Σε μια δημόσια συζήτηση που οργανώνεται στο σχολείο σας, να επισημάνετε ποια είναι κατά τη δική σας άποψη τα αίτια του φαινομένου αυτού και τις συνέπειές του σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.