Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010

Λατινικά: Κύρια ονόματα που προέρχονται από την ελληνική

Τα κύρια ονόματα που προέρχονται από την ελληνική και παρουσιάζουν κάποιες καταλήξεις σύμφωνες με τα ελληνικά είναι τα εξής: Aeneas, Anchises, Andromeda, Cassiope, Cepheus, Dido, Hercules, Perses, Plato.
      

SINGULARIS

NOM.
Aeneas
Anchises
Andromeda (- de)
GEN.
Aeneae
Anchisae
Andromedae (- des)
DAT.
Aeneae
Anchisae
Andromedae
ACC.
Aeneam (- an) 
Anchisen (- am)
Andromedam (- an)
VOC.
Aenea
Anchise (- a)
Andromeda (- de)
ABL.
Aenea
Anchisa
Andromeda (- de)





SINGULARIS

NOM.
Cassiope
Cepheus
Dido
GEN.
Cassiopes
Cephei (Cepheos)
Didonis (Didus)
DAT.
Cassiopae
Cepheo
Didoni (Dido)
ACC.
Cassiopen
Cepheum (Cephea)
Didonem
VOC.
Cassiope
Cepheu
Dido
ABL.
Cassiope
Cepheo
Didone





SINGULARIS

NOM.
Hercules
Perses
Plato (Platon)
GEN.
Herculis (- i)
Persae
Platonis
DAT.
Herculi
Persae
Platoni
ACC.
Herculem (- en)
Persen (- am)
Platona (- nem)
VOC.
Hercule (Hercle)
Perse (- a)
Plato (Platon)
ABL.
Hercule
Perse (- a)
Platone

Λατινικα Β Λυκείου: Ενότητα 2 μετάφραση

ΔΙΔΩ ΚΑΙ ΑΙΝΕΙΑΣ

κείμενο

μετάφραση
Αenēas filius Anchīsae est.
Patria Aenēae Troia est.
Graeci Troiam oppugnant. et dolo expugnant.
Aenēas cum Anchīsā, cum nato et cum sociis ad Italiam navigat.
Sed venti pontum turbant et Aenēan in Africam portant.
Ibi Didō regīna novam patriam fundat.
Aenēas regīnae insidias Graocōrum renarrat.
Regīna Aenēan amat et Aenēas regīnam.
Denique Aeneas in Italiam navigat et regīna exspīrat.
Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση.
Πατρίδα του Αινεία είναι η Τροία.
Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και την κυριεύουν με δόλο.
Ο Αινείας πλέει προς την Ιταλία με τον Αγχίση, το γιο του και με τους συντρόφους του.
Οι άνεμοι όμως αναταράζουν το πέλαγος και φέρνουν τον Αινεία στην Αφρική.
Εκεί η βασίλισσα Διδώ ιδρύει (θεμελιώνει) μια καινούρια πατρίδα.
Ο Αινείας διηγείται στη βασίλισσα από την αρχή τους δόλους των Ελλήνων.
Η βασίλισσα ερωτεύεται τον Αινεία και ο Αινείας τη βασίλισσα.
Τελικά ο Αινείας πλέει στην Ιταλία και η βασίλισσα ξεψυχάει (πεθαίνει).

Λατινικά Β Λυκείου: Ενότητα 1 μετάφραση

Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
  
κείμενο

μετάφραση
Ovidius poēta in terrā Ponticā exulat.
Epistulas Rōmam scriptitat.
Epistulae plenae querelārum sunt.
Rōmam desiderat et fortūnam adversam deplorat.
Narrat de incolis barbaris et de terrā gelidā.
Poētam curae et miseriae excruciant. 
Epistulis contra iniuriam repugnant. 
Musa est unica amīca poētae.
Ο ποιητής Οβίδιος είναι εξόριστος στην Ποντική γη.
Γράφει συχνά γράμματα στη Ρώμη.
Τα γράμματά του είναι γεμάτα παράπονα.

Αποζητά (επιθυμεί) τη Ρώμη και κλαίει (θρηνεί) την κακή του τύχη.
Διηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και την παγωμένη γη.
Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή.
Πολεμάει ενάντια στην αδικία με τις επιστολές του.
Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή.

Αρχαία ελληνικά: Μετάφραση επιρρημάτων

Κάποιες φορές η ερμηνεία των επιρρημάτων κατά την προσπάθεια μετάφρασης (ή μεταφοράς) ενός αρχαίου κειμένου μας δυσκολεύει, δίνεται ένας συνοπτικός κατάλογος των συνηθέστερων με τη σημασία τους.
λλά αθις = τουλάχιστον στο εξής
λλά γάρ = αλλά βέβαια
λλά μήν = αλλά όμως
λλά ρα =αλλά ίσως
μός (οδαμο = πουθενά) = τις, κάποιος
μο γέ που = κάπου οπουδήποτε
μς γέ πς = κατά κάποιον τρόπο

Στιχουργικές μορφές

Αναλόγως του αριθμού στίχων κάθε στροφής.
  1. Δίστιχα: περικλείουν ένα συμπυκνωμένο νόημα και οι στίχοι ομοιοκαταληκτούν.
  2. Επίγραμμα: από δύο έως και οκτώ στίχοι, με πυκνότητα, ζωντάνια, χάρη, στοχασμό και αναλόγως του περιεχομένου χωρίζονται σε  επιτύμβια, εγκωμιαστικά, σατιρικά κ.λ.π.
  3. Σονέτο ή Δεκατετράστιχο: (ιταλικής προέλευσης). Αποτελείται από δύο τετράστιχες στροφές (περιγραφή) και δύο τρίστιχες (οι τελευταίες: το ιδεολογικό περιεχόμενο του ποιήματος). Τα καλύτερα σονέτα έγραψαν οι Λορέντζος Μαβίλης, Γ. Γρυπάρης, Κωστής Παλαμάς.
  4. Μπαλάντα: επικολυρικό ποίημα (ξενικής προέλευσης) που έχει αφηγηματικό χαρακτήρα και προορίζεται για χορό που λέγεται και «βάλλισμα» ή «βαλλιστικό άσμα» (από το ρήμα βαλλίζω = χορεύω ζωηρά, πηδώ). Αφιερώνεται συνήθως σε κάποιο λαϊκό θρύλο ή σε κάποια ιστορική παράδοση και αποτελείται από τέσσερις στροφές εκ των οποίων οι τρεις πρώτες είναι 8στιχες και η τελευταία 4στιχη. Ο τελευταίος στίχος όλων των στροφών είναι ο ίδιος και επαναλαμβάνεται ως ρεφρέν, η τελευταία δε στροφή λέγεται επωδός. Δεν έχει, τέλος, ορισμένο είδος μέτρου ή συλλαβών και αντιστοιχεί με την παραλογή (διηγηματικό άσμα από το παρακαταλογή = απαγγελία μελοδραματική). Π.χ. «Του γιοφυριού της Άρτας». Παράδειγμα μπαλάντας είναι το ποίημα του Κ. Καρυωτάκη «Στους άδοξους ποιητές των αιώνων».
  5. Ακροστιχίδα: (άκρος = ακρινός + στίχος = αράδα, σειρά). Τα αρχικά γράμματα των στίχων, λαμβανόμενα κατακορύφως, σχηματίζουν λέξη ή φράση. Εφευρέτης της ακροστιχίδας θεωρείται ο Επίχαρμος (540-450 π.Χ.).
  6. Ελεύθερος ή «μοντέρνος» στίχος: χωρίς τους κανόνες της παραδοσιακής ποίησης. Συναντάται κυρίως στους σύγχρονους Έλληνες ποιητές.  

    Υποθετικοί λόγοι (λατινικά)

    Απλός υποθετικός λόγος: ο υποθετικός λόγος αποτελείται από μια υπόθεση (δευτερεύουσα υποθετική) και μια απόδοση (κύρια πρόταση).
    Σύνθετος υποθετικός λόγος: ο υποθετικός λόγος που αποτελείται από δύο και περισσότερες υποθέσεις ή απο­δόσεις.
    Συνδυασμός υποθετικών λόγων (μεικτός): ο υποθετικός λόγος που η υπόθεση αναφέρεται σε διαφορετική χρο­νική βαθμίδα από αυτή της απόδοσης.
     
    ΥΠΟΘΕΣΗ
    ΑΠΟΔΟΣΗ
    ΕΙΔΟΣ
    Si (nisi) + οριστική ενεστώτα (ή παρακειμένου)
    οριστική ενεστώτα
    Ανοιχτή υπόθεση (παρόν) modus realis
    Si (nisi)+ οριστική παρακειμένου
    οριστική παρακειμένου
    Ανοιχτή υπόθεση (παρελθόν) modus realis
    Si (nisi)+ οριστική μέλλοντα
    οριστική μέλλοντα (ή προστακτική ενεστώτα)
    Ανοιχτή υπόθεση (μέλλον) modus realis
    Si (nisi)+ υποτακτική παρατατικού
    υποτακτική παρατατικού
    Αντίθετο προς την πραγματικότητα/ απραγματοποίητο (παρόν) modus irrealis
    Si (nisi)+ υποτακτική υπερσυντελίκου
    υποτακτική υπερσυντελίκου
    Αντίθετο προς την πραγματικότητα/ απραγματοποίητο (παρελθόν) modus irrealis
    Si (nisi)+ υποτακτική ενεστώτα (ή παρακειμένου)
    υποτακτική ενεστώτα (ή παρακειμένου)
    Υπόθεση δυνατή ή πιθανή (παρόν, μέλλον) modus potentialis

    Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010

    Λογοτεχνία κατεύθυνσης: Η βιωματικότητα στο έργο του Ιωάννου

    Ο συγγραφέας μιλά για το ρόλο της βιωματικότητας στο έργο του (Μες στους προσφυγικούς συνοικισμούς - Στου Κεμάλ το σπίτι)

    Βιωματικότητα:  ένα έμμονο συστατικό της ποιητικης του πεζογράφου Ιωάννου
    «Λέγοντας λοιπόν βιωματική, εννοώ τη λογοτεχνία εκείνη που αντλείται από τα προσωπικά βιώματα του συγγραφέα (...). Τα βιώματα πάλι δεν είναι μονάχα εκείνα που προέρχονται από την εμπειρία, αλλά και οι φαντασιώσεις και οι ισχυρές πνευματικές καταστάσεις που έχει ζήσει ο άνθρωπος (...). Ανακουφίζομαι γράφοντας σε πρώτο πρόσωπο. Είναι για μένα κάτι σαν ψυχολογική ανάγκη. Ωστόσο τα περισσότερα από αυτά που γράφω δεν είναι βιογραφικά και δεν συνέβησαν ακριβώς έτσι, όπως μετα­φέρονται στο χαρτί. Άλλωστε, στα πεζογραφήματά μου υποδύομαι και πολ­λά πρόσωπα που θα ήθελα να είμαι»
    (συνέντευξη του συγγραφέα με τη Μ. Θερμού, εφ. Καθημερινή, 24.7.1977).

    Λατινικά: Επίθετα τρίτης (3ης) κλίσης

    Τα επίθετα της τρίτης (3ηςκλίσης  μπορεί να είναι:


    1.    τριγενή (3 γενή) και τρικατάληκτα (3 κατάληκτα)  και
    αρσ:
    er

    να λήγουν σε:
    θηλ:
    – (e)ris


    ουδ:
    – (e)re




    A
    B
    2.    τριγενή (3 γενή) και δικατάληκτα (2 κατάληκτα)  και

    αρσ:
    θηλ:


    να λήγουν σε:
    is
    ior

    ουδ:
    e
    ius





    3.    τριγενή (3 γενή) και μονοκατάληκτα (1 κατάληκτα)  και
    αρσ, θηλ, ουδ:
    - x, - e, - r,
    - us, - es,
    - ns, - l.
    να λήγουν σε:




    Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ:

    1.    Τα τριτόκλιτα επίθετα έχουν την αφαιρετική του ενικού σε – i.
    2.    Τα τριτόκλιτα επίθετα σχηματίζουν τη γενική του πληθυντικού σε – ium.
    3.    Τα τριτόκλιτα επίθετα σχηματίζουν την ονομαστική, αιτιατική και κλητική του πληθυντικού σε – ia.


    Λογοτεχνία Θεωρητικής: Ο κρητικός Απόσπασμα 5 [22] (προτεινόμενο θέμα - απαντήσεις)

    ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
    ΚΕΙΜΕΝΟ: Δ. ΣΟΛΩΜΟΥ, «Ο Κρητικός» Απόσπασμα 5 [22]
    Στο πλέξιμο το δυνατό ό χτύπος της καρδίας μου.
    (Κι’ αυτό μου τ’ αύξαιν’) έκρουζε στην πλευρά της κυράς μου.
    Άλλα το πλέξιμ’ αργούνε και μοβ τ’ αποκοιμούσε
    Ήχος, γλυκύτατος ήχος, όπου με προβοδούσε.
    25.   Δεν είναι κορασιάς φωνή στα δάση πού φουντώνουν,
    Και βγαίνει τ’ άστρο του βραδιού και τα νερά θολώνουν,
    Και τον κρυφό της έρωτα της βρύσης τραγουδάει,
    Του δέντρου και του λουλουδιού πού ανοίγει και λυγάει·
    Δεν είν’ αηδόνι κρητικό, πού σέρνει τη λαλιά του

    Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2010

    Έκθεση: Χουλιγκανισμός

    Ο χουλιγκανισμός και η αθλητική βία.
    Εύλογη είναι η αμηχανία που γεννά κάθε προσπάθεια ερμηνείας του φανατισμού και της βίας που επικρατούν στους αθλητικούς χώρους. Εύλογη, γιατί μολονότι ξένα προς τον αθλητισμό τα φαινόμενα αυτά βρίσκουν στους κόλπους του πρόσφορο έδα­φος και ολοένα αναπτύσσονται.
    Ωστόσο, η ευθύνη δεν μπορεί να καταλογιστεί μόνο στον αθλητισμό: αφού ο αθλητισμός δεν αποτελεί νησίδα ξεκομμένη απ’ το κοινωνικό περιβάλλον, είναι επό­μενο να επηρεάζεται από την παθογένεια του και στο πλαίσιο του να βρίσκουν έκ­φραση πολλές αντιφάσεις και προβλήματα κοινωνικού ή πολιτικού χαρακτήρα.
    Έτσι, η έλλειψη σύμπνοιας και συντροφικότητας μεταξύ είτε των αθλητών είτε των οπαδών αποτυπώνει τη χαλάρωση των κοινωνικών δεσμών. Αυτό σημαίνει πως σε μια κοινωνία με εξασθενημένη τη συνείδηση της συλλογικότητας και με έντονους τους ανταγωνισμούς μεταξύ των μελών, είναι εύκολο να αναπτυχθούν μορφές διά­κρισης των ανθρώπων με κριτήριο τις αθλητικές ομάδες και να καλλιεργηθούν σχέ­σεις αντιπαλότητας μεταξύ των οπαδών τους.

    Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

    Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.