Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2011

Οι παράγοντες που διαμορφώνουν τα πεζογραφικά έργα του Ιωάννου

Στοιχεία τεχνικής που χαρακτηρίζουν το έργο του Ιωάννου είναι η μονομερής αφήγηση, η τεχνική του διασπασμένου θέματος και η σύνθεση του χρόνου. Η μονομερής ή μονοεστιακή αφήγηση είναι μια μορφή αφήγησης, στην οποία τα πάντα μας δίνονται από την οπτική γωνία ενός μόνο προσώπου, το οποίο άλλοτε μετέχει σε αυτά που εξιστορούνται και άλλοτε είναι θεατής και τα αφηγείται. Η μορφή αυτή αφήγησης δεν είναι απαραίτητα σε πρώτο πρόσωπο, αν και είναι το συνηθέστερο. Π.χ. και μολονότι σε όλα πεζά του Ιωάννου ακολουθείται η μονομερής αφήγηση, άλλα είναι γραμμένα σε πρώτο, άλλα σε δεύτερο και άλλα σε τρίτο πρόσωπο. Στην τεχνική του διασπασμένου θέματος, τα γεγονότα είναι ψηφίδες που συνθέτουν το αφήγημα ενώ ταυτόχρονα παρεμβάλλονται σκέψεις και συναισθήματα του συγγραφέα. Δεν υπάρχει δηλαδή η κλασική μορφή διηγήματος με αρχή, μέση, τέλος.
Η σύνθεση του χρόνου αποτελεί το τρίτο τεχνικό γνώρισμα των πεζών του Ιωάννου. Σύμφωνα με αυτό η αφήγηση μπορεί να ξεκινά από το παρόν ή το παρελθόν, αλλά δεν προχωρεί γραμμικά προς μεταγενέστερες στιγμές ,αφού η μετάβαση από το παρόν στο παρελθόν και αντίστροφα είναι συνεχής.
Επίσης σημαντικό ρόλο στο έργο του Ιωάννου παίζουν οι εμπειρίες του από τα μέρη όπου έζησε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και το κοινωνικό του περιβάλλον. Ιδιαίτερο ρόλο δε παίζει η γενέτειρά του η οποία δίνεται όχι μόνο ως ένας συγκεκριμένος χώρος με τα μνημεία, τις γειτονιές, τους δρόμους, τους πρόσφυγες και την πολυπολιτισμικότητα της, αλλά και ως χώρος στον οποίο έζησε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια ο Ιωάννου.

Η παρακμή των προτύπων


Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;
Πώς απαντούσαν τα παιδιά στα χρόνια μου; Μετά τις πρώτες, αναπόφευκτες παιδικές ασθένειες (πυροσβέστης, κατάσκοπος, αστροναύτης), ξεχώριζαν οι ανήσυχοι —που ήθελαν να γίνουν ερευνητές, επιστήμονες, συγγραφείς—, οι άπληστοι —που ήθελαν να γίνουν δισεκατομμυριούχοι—, και οι εξουσιαστές — που αποζητούσαν αξιώματα και γαλόνια.
Και τώρα;
Από τα επαγγέλματα που τότε μας τραβούσαν, σχεδόν κανένα δεν έχει σήμερα κύρος και αίγλη. Οι πλούσιοι, βέβαια, δεν είναι πια οι αυτοδημιούργητοι, οι Ωνάσηδες, οι ευεργέτες. Είναι εκμεταλλευτές και παράσιτα, που οφείλουν να ντρέπονται για τα λεφτά τους (και δεν δικαιούνται και να τα χαρούν). Οι πολιτικοί είναι πρόσωπα εντελώς αναξιόπιστα (βλ. σφυγμομέτρηση “Κλικ” Ιουλίου: μόνο 3% των πολιτικών λέει την αλήθεια!). Τα γαλόνια έχασαν τη λάμψη τους και, σίγουρα, δεν υπάρχει σήμερα πρόσωπο πιο θλιβερό από έναν καθηγητή ανώτατης σχολής.
(Θυμάμαι, απέναντι από το παιδικό μου σπίτι, ζούσε ένας Καθηγητής του Πολυτεχνείου. Κάθε μέρα, όταν γύριζε, μου τον έδειχναν από το μπαλκόνι, λέγοντας με σεβασμό και δέος: ο Κύριος Καθηγητής! Και βλέπω τους σημερινούς φίλους μου καθηγητές, υπαμειβόμενους, στο έλεος των κομμάτων και των νεολαιών, να προσπαθούν απλώς να επιβιώσουν ελισσόμενοι. Πού έρευνα και πού επιστήμη!).

Διαγώνισμα Λατινικών Β Λυκείου:μαθήματα 12 και 14 (θέματα - απαντήσεις)

12. L.Aemilio Pauli consuli iterum bellum cum Perse rege gerere obtigit. Ut domum ad vesperum rediit, filiola eius Tertia, quae tum erat admodum parvula, ad complexum patris cucurrit. Pater filiae osculum dedit, sed animadvertit eam esse tristiculam «Quid est» inquit «mea Tertia? Cur tristiς es? Quid tibi accidit?» «Mi pater» respondit illa «Persa periit». Perierat enim catellus eo nomine, quem puella multum amabat. Tum pater Tertiae dixit «omem accipio».
14. Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimavit ad se venire hominem ingentis magnitudinis et facie sqalida, similem effigiei mortui. Quem simul aspexit Cassius timorem concepit nomenque eius audire cupivit. Respondit ille se esse Orcum. Cassius servos inclamavit et de homine eos interogavit. Illi neminem viderant.Cassius iterun se somno dedit eandemque speciem somniavit.

 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Αφηγηματικές τεχνικές και γνωρίσματα της πεζογραφίας του Ιωάννου


 Α. Αφηγηματικές τεχνικές στον Γιώργο Ιωάννου
1. Οπτική γωνία: Μονοεστιακή ή μονομερής αφήγηση:
Ο αφηγητής αφηγείται σχεδόν πάντα μέσα από τη δική του οπτική. Ποικίλει όμως ο βαθμός συμμετοχής του στην αφήγηση, αφού άλλοτε εξομολογείται προσωπικά του βιώματα σε πρώτο πρόσωπο και άλλοτε θεάται και σχολιάζει ευθέως ή με υπαινιγμούς. Τα υπόλοιπα αφηγηματικά πρόσωπα παρουσιάζονται συνήθως από τη δική του οπτική.
2. Η τεχνική των συνειρμών
Η τεχνική των συνειρμών και της σύζευξης διαφόρων στοιχείων (ο Ιωάννου παρατηρεί, θυμάται, συγκεντρώνει αποκόμματα). Οι συνειρμοί ωθούνται από την επικαιρότητα, από το χώρο, από τις σκέψεις, τις αναμνήσεις, τις κουβέντες, τα αντικείμενα, τις λέξεις, τους ήχους κλπ. Η αφετηρία των συνειρμών άλλοτε δηλώνεται με έμφαση και άλλοτε όχι, οπότε η αφήγηση αρχίζει «ανεπαίσθητα». Χαρακτηριστικό είναι ότι έτσι καταργούνται συχνά οι αφηγηματικές συμβάσεις (Μαρωνίτης).
3. Η τεχνική του συγκερασμού, όταν η αφήγηση είναι σύνθεση πολλών και συχνά αντιθετικών πραγμάτων, ενός υλικού που τροποποιείται άλλοτε με τον ένα και άλλοτε με τον άλλο τρόπο για να εξυπηρετήσει την εκάστοτε αφήγηση.
4.Η τεχνική του εγκιβωτισμού που μπορεί να έχει ή τη μορφή της αναδρομικής / οπισθοχωρητικής αφήγησης ή τη μορφή διαφόρων ιστοριών που αφηγείται ο αφηγητής διακόπτοντας την αρχική, για να επηρεάσει πρόσωπα και πράγματα.
5. Η τεχνική της κυκλικής δομής στην περίπτωση που το πεζογράφημα αρχίζει και τελειώνει με το ίδιο γεγονός.

Β. Η τεχνική του «διασπασμένου θέματος»
Το τεράστιο και ετερόκλητο υλικό της αφήγησης οργανώνεται με την τεχνική του διασπασμένου θέματος, από το οποίο γεννώνται πεζογραφήματα - σπαράγματα, μικρογραφίες της καθημερινότητας, που κάποτε κινούνται στο πλαίσιο της νεοελληνικής πραγματικότητας και κάποτε μυθοποιούν την παιδική ηλικία του αφηγητή, ο οποίος αντιμετωπίζει τα πράγματα και τα γεγονότα μέσα από το δικό του το προσωπικό αλλά όχι το αυστηρά εξατομικευμένο πρίσμα. Η μνήμη και τα πρόσωπα του παρελθόντος είναι κυρίαρχα στο παρόν και ανακαλούνται μέσω συνειρμών (συνειρμική οργάνωση του αφηγηματικού υλικού).
Σπανιότερα χρησιμοποιεί την τεχνική του αδιάσπαστου θέματος:
ο αφηγητής παρατηρεί, θυμάται, σκηνοθετεί και ενοποιεί τελικά το υλικό του με τρόπο ευθύγραμμο.

Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011

Συνοπτικός πίνακας μορίων - συνδέσμων και επιρρημάτων με την πιθανή μετάφρασή τους

ἀεί
πάντα
κάθε φορά
συνεχώς
ἄλλως
αλλιώς, με άλλον τρόπο, διαφορετικά
γενικά, απλώς
εκτός από αυτό
ἄλλως πως: κάπως αλλιώς
ἄλλως τε καί + αιτία (εναντίωση ή υπόθεση): και για άλλους λόγους και επειδή, και μάλιστα, και ιδιαίτερα, εφόσον μάλιστα
ἄρα
λοιπόν, κατά συνέπεια
ίσως (σε υποθετική πρόταση)
π.χ. εἰ μή ἄρα: εκτός αν, ίσως αν
εἰ (ἄν) ἄρα: αν τυχόν, αν πράγματι
δηλαδή, βέβαια
ὡς ἄρα: ότι τάχα
ἆρα (ἆρα γε, ἆρ’ οὖν)
ἀραγε, μήπως (σε ερωτηματικές προτάσεις)
αὖ (χρονικό)
πάλι, από την άλλη μεριά
αὖθις: πάλι
αὐτίκα: αμέσως, την ίδια ώρα, λόγου χάρη, για απόδειξη
αὖ (τοπικό): πίσω, εκ νέου, στο εξής, επιπλέον, εκτός από αυτό
αὐτίκα καί μετέπειτα: τώρα και μετά
αὒτως (ὡσαύτως):έτσι ακριβώς, ακριβώς όπως και προηγουμένως
ἀλλά
αλλά
μόνο, μόνο που, παρά μόνο (συνοδεύεται συνήθως από το ἢ)
απεναντίας, αντίθετα (μετά από ερώτηση ή άρνηση)
εμπρός λοιπόν (με προστακτική ή υποτακτική)
τουλάχιστον (συνήθως μετά από υποθετικές, εναντιωματικές προτάσεις)
ἀλλά γέ: οπωσδήποτε
ἀλλά γέ τοί: τουλάχιστον
ἀλλά δή: λοιπόν
ἀλλ’ ἦ; : αλήθεια;
ἀλλά μέντοι: βεβαίως
ἀλλ’ ὃμως: όμως
ἀλλ’ οὖν γέ: όμως, λοιπόν
ἀλλ’ οὐδέ: αλλ΄ ούτε

Έκθεση Γ Λυκείου: Νέοι, ναρκωτικά, βία (θέματα - απαντήσεις)


ΚΕΙΜΕΝΟ
Μάριος Πλωρίτης: Νέοι, ναρκωτικά, βία
Εκείνο που, φοβάμαι, μας απασχολεί σχετικά λιγότερο, είναι το πρόβλημα που βρίσκεται μέσα στο σπίτι μας: το πρόβλημα των παιδιών μας. Όχι πως οι ελληνογονείς δε νοιάζονται για τη διαβίωση, την εκπαίδευση, τη ψυχαγωγία των βλαστών τους. Αλλά, πολλοί τους, πληρώνοντας γι’ αυτές, πιστεύουν πως έκαναν  το χρέος τους απέναντι στα παιδιά, νανουρίζουν τη συνείδησή τους και τελεία και παύλα. Μόνο που τα αληθινά προβλήματα αρχίζουν ακριβώς μετά τα δίδακτρα και τα χαρτζιλίκια.

Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2011

Η Ιστορία της εφαρμογής της "θερινής ώρας"

Η πρώτη αναφορά για πρόταση χρησιμοποίησης της θερινής ώρας (Daylight Saving Time, DST) ήταν το 1784 από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο, που πρωτοδιατύπωσε την ιδέα, σε ένα γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας, αλλά πρόταση κατά τους θερινούς μήνες οι άνθρωποι να ξυπνούν μία ώρα νωρίτερα, ώστε να υπάρχει διαθέσιμο περισσότερο φυσικό ηλιακό φως!

Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν το 1907 από τον Λονδρέζο αρχιτέκτονα William Willett, θερμό υποστηρικτή του μέτρου της θερινής ώρας, στο άρθρο του «Waste of Daylight», αλλά τελικά, αν και τον υποστήριξαν αρκετοί βουλευτές, δεν κατάφερε να πείσει τη βρετανική κυβέρνηση για τη χρησιμότητα εφαρμογής του μέτρου και τα θετικά αποτελέσματά του.

Η μετάφραση των σημαντικότερων επιρρημάτων και επιρρηματικών φράσεων της αρχαίας ελληνικής


ἀλλά αὖθις = τουλάχιστον στο εξής
ἀλλά γάρ = αλλά βέβαια
ἀλλά μήν = αλλά όμως
ἀλλά ἄρα =αλλά ίσως
ἁμός (οὐδαμοῦ = πουθενά) = τις, κάποιος
ἁμοῦ γέ που = κάπου οπουδήποτε
ἁμῶς γέ πῶς = κατά κάποιον τρόπο
ἃν < ἃ ἄν = όσα αν
ἆρα = άραγε
ἄρα = επομένως
ἆρα μή = άραγε μήπως
αὔθις = αμέσως
γέ = τουλάχιστον
γοῦν = λοιπόν
δή = βάβαια
εἶθ' (εἶτα) = ακολούθως
εἶτ' (εἴθε) = μακάρι
ἔτι = ακόμα
ἦ (βεβαιωτικό) =πράγματι, βέβαια
ἦ (ερωτηματικό) = αλήθεια;
ἤ παρ' ἃ = παρά αντίθετα με όσα
καί γάρ = και πράγματι
κἀν < καί ἐν = και στ....
καί ἄν ἄρα = και αν ίσως
κἆθ' (καί εἶτα) = και ακολούθως
κἄν < καί ἄν = και αν
καί ταῦτα (μετά από στίξη) = και μάλιστα
μάλιστα =περισσότερο, προπάντων, κυρίως
μέντοι = όμως
οὐ μήν ἀλλά = αλλά όμως
οὔκουν = λοιπόν δεν
οὐκοῦν = λοιπόν
ταυτί = έτσι
τότε μέν - ἐνταῦθα δέ = τότε μέν - σ' αυτή την περίπτωση όμως
τηνικαῦτα = αμέσως
τοτέ μέν - τοτέ δέ = άλλοτε μεν - άλλοτε δε
τοίνυν = λοιπόν
τό παράπαν = εντελώς
ὡδί = έτσι
ὧς οἷόν τε μέγιστα = όσο το δυνατόν περισσότερο
ὣσπερ τίς καί ἄλλως = περισσότερο από κάθε άλλον


Έκθεση Γ Λυκείου: Η κρίση της δημοκρατίας (θέματα - απαντήσεις)


Άγγελος Τερζάκης
Προσανατολισμός στον αιώνα
Έλεγχος της δημοκρατικής ιδέας

Στη ζωή των λαών έρχεται κάποια στιγμή όπου από έναν αστάθμητο συνειρμό περιστάσεων, το κοινωνικό σύνολο καλείται να δώσει εξετάσεις και ν’ αποδείξει αν είναι ώριμο για τη Δημοκρατία. Δεν πρόκειται εδώ για τις ξεκάθαρες εκείνες περιπτώσεις όπου δημοκρατικό και ολιγαρχικό καθεστώς αναμετριώνται, μπαίνουν και τα δυο στην ψηφοδόχο και περιμένουν το   αποτέλεσμα της εκλογής. Μήτε για τις άλλο τόσο ξεκάθαρες, δυναμικές έστω, αναμετρήσεις των  οδοφραγμάτων. Εκεί, ο  πολίτης  ξέρει καλά ανάμεσα σε τι έχει να διαλέξει. Πρόκειται για τις θολές,  τις ύπουλες καταστάσεις, όπου πίσω από  τις  λέξεις  κρύβονται  έννοιες φευγαλέες,  όπου   άλλο  ζητάς  κι  άλλο βρίσκεις, όπου διαλέγεις χωρίς να ξέρεις τι ακριβώς διαλέγεις. Η εποχή μας, μέγας διδάσκαλος στις διφορούμενες έννοιες, διαπρέπει και σε τέτοιες απατηλές προτάσεις εκλογής.

Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου 2011

Ορεινοί - Πεδινοί: επεξεργασμένη πηγή ιστορίας κατεύθυνσης


Συνδυάζοντας τα στοιχεία που δίνονται στα ακόλουθα κείμενα και της ιστορικές γνώσεις σας, να παρουσιάσετε τα κύρια πολιτικά χαρακτηριστικά και την κοινωνική βάση των πεδινών και των ορεινών.
Κείμενο Α
Οτιδήποτε είχε ήδη, μέχρι τα τέλη του 1862, διαμορφωθεί ως πρόγραμ­μα του Βούλγαρη, το οποίο οι οπαδοί του στην εθνοσυνέλευση (η κοινο­βουλευτική ομάδα των Πεδινών) υποστήριζαν με διάφορες παραλλαγές και οι αντίπαλοι τους στηλίτευαν ωs τυραννία, μπορεί να περιγραφεί ωs συνδυασμός μιας ισχυρής ηγεσίας που είχε την τάση να παρακάμπτει τη διάκριση των εξουσιών, με μια ευρεία μαζική υποστήριξη, προερχόμενη από τους δυσαρεστημένοι του παρελθόντος και όσους είχαν επωφελη­θεί από την ανατροπή· ένας συνδυασμόςπου σε κρίσιμες καταστάσεις, όπου χρειαζόταν η λήψη αποφάσεων, θα βρισκόταν σε σχέση αυξανόμενης έντασης με το θεσμοθετημένο αντιπροσωπευτικό σύστημα.

Έκθεση Γ Λυκείου, προτεινόμενο θέμα: Τρομοκρατία (θέματα - απαντήσεις)

ΚΕΙΜΕΝΟ: Τρία Νόμπελ ζητούν, τώρα, δίκαιες λύσεις
«Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της περασμένης εβδομάδας στις Η.Π.Α. συγκλόνισαν ολόκληρη την ανθρωπότητα και μας θύμισαν με δραματικό τρόπο σε τι αβύσσους μπορεί να μας βυθίσει η απάνθρωπη συμπεριφορά που δείχνουμε οι μεν στους δε.
Ήταν ενθαρρυντικό ότι σχεδόν όλος ο κόσμος εναντιώθηκε έντονα σ' αυτές τις τόσο ειδεχθείς πράξεις που διαλύουν με τρόπο βίαιο και τρομακτικό τη ζωή τόσων αθώων ανθρώπων, των οποίων μόνη έννοια ήταν να εξασφαλίσουν την καθημερινή τους ύπαρξη. Σε τούτη την απερίγραπτη τραγωδία, η αξιοπρέπεια, που κάνει τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπινων όντων του πλανήτη να ξεχωρίζει, βρήκε την έκφραση της στην απερίφραστη καταδίκη των τρομερών αυτών πράξεων αγριότητας.

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.